장음표시 사용
151쪽
118 DE POTEsTAT ECCL As cognoscant viventes quod dominetur Excelpus in regno hominum ineuicumque voluerit, dabit illud, cs humillimum hominem constituet severillud. Item cap. s. dem loquens de Nabuchodonosor ad Balthasar Donec cognosceret, nquit, quod potestatem haberet Astissimus in regno hominum, ta quemcumque voluerit ,suscitabit sive illud Elper Ieremia, cap. 2 7. Hac duit Dominus Exercituum Dein L rael: Hae dicetis ad Dominos Vestros: Ego feci terram, ta hominemo jumenta qua sunt super faciem terrain fortitudine mea magna,i in brachio meo extenso, dedi eam ei quiplacuit in cutis meis. Hi vero quia progenisoribus sibi Fuecedere
regnum terrenum, ta non potia a Deo dari putant, silis aptantur quos Dominusper Prophetam improbat, dicem Vsi regnaverunt ρο non ex me. Principes extiterunt ta non cognovi. seaea. Ignorare quippe Dei, proculdubio reprobare est suapropter quisiquis cateris mortatibus temporia ter imperat, non ab hominibus, sed a Deosibi commissum regnum eredaue multi namque munere divino, musti etιam Dei permissu regnant. De ta-
Dbus Tominus per Prophetam, se I 3. Dabo tibi, inquit, Regem in furore meo. Et Job q. ut regnare facit 'pocritam propterpeccarapo puli. Ut enim podorus exponit, irascente Deo talem Rectorem popuia
suscipiunt, qualempropeccato merentur. Constat ergo qum non actu, non voto, neque brachio fortitudinis humana, sed virtute, imo occulto judicio dispensationis divina Regnum confertur terrenum. Et idcirco μι--que ab eo committitur, ita siliad secundum ejus voluntatem disponere tagubernareprocuret, quatenus cum eo a quo ιllud suscepit, feliciter inperpetuum valeat regnare quoniam nihilprodest cuipiam terreno regno principari s quod abst, contigerit eum atem extorrem Aeri. Quod Synodale testimonium indicat omnes Reges vere aut tacite atque inte prelative dari a Deo propter ejus occultam voluntatem, quae mor bus populi attemperatur specificatur , ut in Scholis loquuntur. De quare amplius infra cap. proximo.
Synodus Meldensis habita anno δ s. anone I . Si quis potestati Regia, qua non juxta Apostolum is a Deo, contumaciae in tostiri
tu contra autorιtatem re rationem pertinaciter contradicere praesumpserit,ta jusjusti rationabilibus impertassecundum Deum fautoritatem Ecclesiasticam, ac jus civile obtemperare irrefragabititer noluerit, anathemataeetur. Quo in textu dignum observatione occurrit, Imperata politica quae Legi divinae&naturali non repugnant, esse rationabilia secundum Deum, secundum Ecclesiasticam autoritatem riuri
civili congruere, eisque propterea intrepide obtemperandum. Nam
152쪽
IN RE EU TEMPORALIBUS. 29 ut supra ex Chrysostomo Augustino docuimus Imperata politica eiusmodi pietati non officiunt.
Synodus Oxonientis circa annum Dominici 222. Item omnes illos excommunicationis sentenim ιnnodamus , qu pacem ranquillitatem Dominι Regiso Regni injuriose perturbare praesumunt , qui Iura Domini Regis detinere contendunt Certe cum Apostolus Romanor idi. doceat Prιncipibus obedientiam deberi, ut in pace τι Damus , amoue ob rem illis tributa dependi, nemo abfue pacis publica violatione honorem Regibu debitum potest violare, Contule cap. 2. Prioris ad Timotheum. Moguntinensis circa annum Issos cap. s. Statuimus atque autoritate Ecclesiastica confirmamus eos qui contra Regem vel Ecclesiasticas dignia tales, sue Reipublica potestates in unoquoque ordine legitimas dispositiones constitutas, conjurationes ta constirationes, rebelliones ta repue nautias faciunt, a communione ta consortio clericorum veram pacem amantium summovendos, Uinsper poenitentiam semendationem paci se E clesiastica incorporaverint, ab omnibus filiis pacis Sancimi extones. Qui omnes Canones declarant quantum solliciti fuerint Patres Ecclesiae
de publica pace servanda. Hic autem Canon Moguntinensis videtur privatim intelligi de quibusdam Ecclesiasticis pacem publicam quae iuris est divini naturalis, conturbantibus, quos proinde a consortio clericorum veram pacem amantium nominatim excludit.
U. Verum pro coronide quatuor capitum stipcriorum observabit Lector, quamquam soli Ecclesiastici gloriari possint se clavem autoritatis aut potestatis necessariae ad aliquid de novo statuendum habere; attamen certum esse non solum Clericos clavem scientiae &dis cretionis possidere quae discretio tanquam causa sine qua non , necessario debet clavem potestatis praeire ac dirigere ita ut qui hanc absque discretione expedit, caeco de coloribus judicanti persimilis sit. Unde Glos a& Lyranus ad haec verba Tibi dabo claves. Claves sunt discernendi scientia tapotentia, qua dignos reciperemndignos excludere debet a regno Coelorum secundum verum judicrumprahabitum quia debent indigni excludiis digni recipi. Et supposito hoc in terra debito usu clavis, Dem illud approbat in Coeus aliter nov. Quibus & concor dat Canon ip e ligandi 2 quast. . ta cari manet 2 quaest. I. At vero Judicium discretionis etiam Laicis competit, modo ingenio, pr dentia & scientia polleant quarum ope cognoscere atque inducere possint quidnam sacris Scrpituris Catholico Patrum consensu
praxi Ecclesiae comprobatum declaratum sit. Quare Gersonius Lib. II. R de
153쪽
13 DE POTEsTAT ECCLEs de Examine Doctrinarum parteo consideratione s. ait, Fieri posese ut aliquis Amplex non autoritatu esset tam excellenter in s.cris Scripturis eruims, quod pisu esset credendum in caseu doctrinab ejus assertiona quam Pape Declarations. Videndus quoque tractatus ejusdem Gersonii inscriptusci Declaratio veritatum qua credenda sunt de necessitate sistis. Post medium ubi haec documenta ponit: Sequitur ex his omnibus, ait, quod judicium sconclusiones fidei, licet auctoritativespectem ad Pr-- torta Doctores, spectare tamen posse ad alios quam ad Theo os debberationem, scuto cognitionem super his quasdem respicinni Baetia, vitia Latras hoc posset exteηda, splus aliquando quam ad multos Cur eorum. Quocirca sicut Constantino Magno , utrique Theodosio , Justiniano , Carolo Magno , atque aliis Imperatoribus tanquam juris Divini Naturali. Canonici executoribus, Canones jam pridem latos in Conciliis adversus haereses, atque alios abusus gliscentes licuit in suos codices capitularia congerere is executioni mandarer quid ni etiam fas erit Regibus Franciae Magistratibus politicis Patrum Sanctiones leges iam pridem pro suprema auctoritate, T lute Regum vindicanda colligere, promulgare, contra factiones
atque conspirationes hodiernas in rem judicatam mittere nec non etiam in illos qui novas atque exoticas opiniones Canoni Scripturae consensu Catholico Ecclesiae contrarias disseminant, tanquam adversus impios, detestabiles, ac laesae Majestatis reos in primo gradu decernere, sicut articulo Tertii ordinis nominatim cavetur In quo quidem nihil inest quod non clare atque aperte ex sacra Scriptura, Patrum autoritatibus, Canonibus Conciliorum, traxi Ecclesiae primitiva colligatur. C V.
Perronii Frauensis dem fide frangarin ιdem Lacum habere nonpum, simae in
154쪽
VII. Prmesis officium esse , primo' directe bellum gerere pro consequenda utim erenda pace, NeLenda di visione status politicr.
VLLI. Machabas tanquam prancipes politico arma sumpsisse in Antiocbum potius ratione staria politica Iurirci quam ReligionM: Et deinιιma utriusque conjuncrione in lege Moy arca. IX. enses cum solo jure humano Rege constιtui ducerent, pari quoque ratione illos abrogar posse opinabantur: Contra autem Christian/, cum did/cerιn a Deo propr-ri oel irato bonos aut malo Pranc pes tribu Iride. 1llo qualescumque sint , tolerare.
I. Uando explicatione causarum essentialium politicae pote- statis liquet Principem donatum a Deo suprema autoritate dirigendi cogendi per merum imperium erga & super omnes cives ambitu Reipublicae aut Principatus sui contentos, nequidem Ecclesiasticis demptis, considerandum restat an hujusmodi suprema potestas ita uni soli Principi conveniat, ut in populo&Regni ordinibus quoad habitum minime remaneat, quando permultis Philosophis , Theologis Ma non istis quos inter Navarrus cap. Novit de Iudiciis persuasum fuit quo jure populus Regem supra se constituit, eodem quoque Regem exauctorare posse, si mod&Rex fini propter quem institutus est, non inserviat, ionum pubIicum privato postponat. In cusus rei fidem tale potest instrui
Quemadmodum unicuique homini privato datum est a Deo ia- tura ut sese contra invadentem bona, honorem vitam tueatur nec ullus est hominum in terris qui genus humanum hac facultate priva
re queat Similiter omnis Respublica civilis societas jure divino naturali potestate sese conservandi Regem constituendi atque a abdia
155쪽
abdicandi si opus est, instruitur, cum ipsa sibi sit sufficiens. Unde cum
in Rege creando cooptando quaedam forma contractus iacti inter Regem atque populum intercedat Continuo hoc vulgare Adagium Frangentisdem fides frangatur eidem locum sibi merito vendicat maxime vero si Princeps Catholicam ejuret Religionem, cujus servandae causa sese voto Tacramento peculiari cum ipso populo, totaque Republica obstrinxit. Quae pariter comprobantur hoc communi axiomate Theologorum : Gratia non destruit, sed perficie ruram. Nam cum jure divino laturali suprema potestas dirigendi, cogendi prius atque immediatius populo aut civili Societati quam Regi insit quoad habitum: Certe prius atque immediatius Societati civili datum est ut sese gubernet, quam uni homini Nona chae, ut totam regat Societatem datio est quia populus explicite aut implicite, ver atque interpretative Monarcham4 Magistratus sibi deligit, quibus exercitium lactum regiminis confert. Quocirca relmquitur populum qui sub lege naturali, potestate eligendi &4bdicandi Regem praeditus fuit; eodem pariter jure naturali hac aucto aritate nullo modo privari potuisse in lege Euangelica quando, ut dictili est, gratia non destruit , sed perficit naturam. Quibus rationibus permotus Gersonius post Aristotelem, Ciceronem, Senecam alios veteres Philosophos asseruit nultam gratiorem vititimam, e Deo em quam Tyrannum Sermone quem habuit tum pro universitate Parisiensi coram Carolo VI. M. Delphino: tum in decem considerationibus contra adulatores Principum. His etiam de causis Martinus Becanus in controversia Anglicana editione prima Joannis Albini sis pagina Iro contendit populuma egitimo haerede praetermuta, sibi alium posse Regem deligere, si minus Rex idoneus sit Regno capescendo, aque exemplo Roboam i Jeroboam i lib. .
Regum cap. . confirmat. At Franciscus Suare opere quod inscripsit Desensio fidei Catholicae lib. a. cap. nec non lib. 6. cap. q. haec etiam fusius tractat, suntque omnium validissima argumenta , uae super hac controversia postunt excogitarit, tamen ad libramogmatica Theologiae ponderata, plane ruinosa sunt. Porro Curiae Romanae scriptores, quibus mos est omnia in suum privatum dominatum abducere, memorant ad seditiones vitandas, quas inter populum facile est excire, multo satius esse Regum abdi candorum potestatem Ecclesiae & Summo Pontifici, quam populo,
qui bellua est muliorum capitum, deserre adduntque hoc esse per-
156쪽
IN REBU TEMPORALIBUS. 133 necessarium, ut Reges Irincipes quodam contrario inuasi fraeno in gyrum rationis deducantur atque Romanos Pontifices maturius quam populum causam abdicationis Regum examinare consuevisse quod praecipuum est Cardinalis Perronii argumentum in sua suasione ad 3 ordinem. II. Quae Collectiones decem continent dubia, quibus antequam sigillatim satisfaciam, tria pro certissimo fundamento figenda censeo. Primum, pacem, unionem, tranquillitatem publicam iuris esse divini naturalis, ac finem civilis vitae, lumanarum actionum, consequenterque numquam esse turbandam quacumque de causa aut praetextu. Unde Augustinus Epistolaro 7 ad Bonifacium
conjecta in corpus Canonicum 23. -st. I. an. b. Ideo Belligerandum, ait, ut pax habeatur. g. Non pax aueritur, ut belcum excitetur: sed bellum geratur , ut pax acauiratur. Esto etiam bellando pacificus.
Secundo quoties in Republica Christiana aliquid emergit dissidii,
semper servari oportere praeceptum Domini, de non extirpandis et Anii , ne forte una eradiceturis triticum. Matth. 3. Quod effatum praecepto negativo aequi pollet, ac proinde pro semper Mad semper retinendum est. Quare multo satius est mala & tyrannidem unius perpeti, quam turbas atque seditiones edere, incendium incendio extinguere, iublicam pacem a fundamentis sollicitare.
III. Tertio ex principiis & causis essentialibus , utriusque pote
statis innotescere propter sola Temporalia non Religionis causa bello certandum esse quod tertium notabile mihi tanquam verum certum dari concedique postulo quoniam infra libro tertio amplius
His autem praestitutis, ad primi dubii solutionem transeor utque libenter annuo unicuique privato licitum contra alium hominem privatum, qui ejus bona, honorem vitam invaderet, sese tueri rita contendo longe diversam esse rationem hominum singulorum,
Reipublicae quia dum se aliquis privatus servato moderamine inculpatae tutelae debendit, nihil quidem pax aranquillitas publica, quae juris est divini naturalis periclitatur. Contra quam evenit, ubi de abdicandis Regibus praetextu tyrannidis agitur, quia numquam audi tum est tyrannum aliquem, nisi graviori tyrannide, pace publica detrimentum magnum capiente, de medio sublatum fuisse. IV. Recedit prauere in Moralibus Ioliticis quaecumque magno cum periculo & difficultate fiunt, merit,impossibilibus aecen-
157쪽
seri; tumque parabolam de non extirpandis zizaniis locum habere. Qiiocirca omnes sapientes docent longe satius esse Principes qui in tyrannos degenerarunt, perserre, quam crebris mutationibus assuescere, atque incertam, inconstantem instabilem , imo vero nullam penitus efficere Rempublicam. Praestare etiam unicum α Ium, quam multos tyrannos habere, sicut in seditionibus4 bellis civilibus usu accidit dum omnia caede hominum, populationibus, incendiis, stupris, sacrilegiis deformantur, ae pro unico solo innumeri intolerabiliores tyranni furunt, debacchantur, sicut Magistra stultorum experientia comprobat. V. Ad secundum dubium concedo omnem Rempublicam Jure divinori naturali sibi messissicientem, si statum aut Principatum electivum cooptet, quo jure omnium civium consensu sibi libere&pace publica servata Principem deligit pari quoque jure eumdem Principem posse abrogare, modo in abrogando ac tranquillitas
publica non violetur. Si enim pax detrimentum capiat, satius quidem est unius quam multorum tyrannidemin expilationes perpeti,
conrormiter ad praeceptum Domini de non evellendis zizaniis cum frumenti jactura. Neque vero est existimandum Reipublicae lussa cientiam in eo versari, ut pacem publicam concutiat. Caeterum in hac controversia longe videtur dispar causa haereditarii Principatus ammis quaesiti ab Electivo Principatu, quoniam in illo victores victis,
quamcumque volunt legem edicunt atque imperant. Contra autem
electus Princeps Leges capit a Republica quae illum cooptat omitto quoque haec inter sese minime converti. Populus habet potestatem eligendi; ergo abdicandi Reges. Nam Cardinales Papam eligunt,
eis tamen jus non est Papam exauctorare, ut omnes tenent.
VI. da respondeo : Cum Princeps a populo cooptatur, quamdam speciem pacti contractus divini exurgere, certumque esse Principem populum de Religione servanda posse invicem pacisci. Sed absolute nego quoties Princeps conditiones pacti initi non
servat, eam ob causam licere populo in Principem manu armata insurgere Et hoc commune Becani Perronii adagium, Frangenti
fidem fides frangatur eidem locum habere, sicut in privatis contractibus, in quibus statim plana atque evidens est eausa violationis fidei, ne eam ob rem pax publica labefactatur secus quam aceidit in publicis contractibus, qui inter Principem populum interce dunt dumque ibi fides aut sacramentum datum violari dicitur, viselatio
158쪽
IN RE BusTEΜPORALIBUs. 3slatio haec ab multis concausis& circumstantiis obscuris cincognitis hominibus proficiscitur: ita ut cui culpa ejus rei primum praeci pue adscribenda sit, non promptum sit diiudicare. Contendo insuper absque seditionibus, bellis civilibus4 magna hominum strage tantis malis mederi non posse quae generis humani pestes ut plurimum ea ipsa quae vitare cupimus mala exacerbant. Quid dicere attinet ipsius populi Ecclesiasticorum peccata frequenter esse in causa totius mali se sacramenti aut Religionis orthodoxae violata pProcul dubio Eusebius libro octavo cap. i. historiar narrat ambitionem Ecclesiasticorum ansam crudelissimis persecutionibus quae sub
Diocletiano extiterunt praebuisse, hasque omnes antecedentes acer bitate superasse utque tam vetera omittamus, nemo nescit depravatos curia Romanae mores causam schismatis faciendi Luthero suppeditasse Amplius attexo matrimonium quod est genus contractus, non admittere Becani proverbium quia altero coniugum fidem violante, non propterea alteri fidem frangere licet siquidem Christus docuit libellum repudii ad cordis duritiem tantum permitti Judaeis. Praeterea Ratio ipsa traxis Ecclesiae primitivae confirmant nefas esse arma sumere .publicam convellere tranquillitatem eo ipso solum quod Princeps avitam Religionem deserat vel opprimat, nisi forte una& pacem cum statu regni corrumperet. Iam enim dixi, libro sequenti demonstrabitur armis temporalibus Christianam Religionem neque seri, neque propagari aut defendi velle. Quod si quispiam objiciat Augustinum Epistola 48. ad incentium Rogatianum, rici ad Bonifacium Comitem docere Constantinum Magnum, Donatistas,is Theodosium alios haereticos poenis temporalibus coegisse in ordinem continuoque licitum csse Principii litico haereticos capitalibus poenis afficeres, ac proinde sequi Religionem armis cogi posse. VII. Rependam officium Principis politici esse, ut directe, proprie & solide pacem publicam armis tueatur conservet ac propterea etiam in directe omnia impediat quae pacem interturbant, cujusmodi sunt divisionesis schismata quae in Religione nascuntur, quaeque publicam tranquillitatem labefactant. Quocirca dum Princeps politicus directe4 solide communi bono iublica quieti propter Deum studet, una etiam Religioni Catholica plurimum inser-Vit, neque suo caret praemio quoniam pax Ecclesiae paci temporali sicut contentum continenti incumbit Ideoque Apostolus cap. I.
159쪽
I3 DE POΥΕsTAT ECCLEs prioris ad Timotheum obsecrat omniumser obsecrationes, orationes postulationes, grasiarum actiones pro Regibus, somni ου qui insublimitate constituti sunt, ut quietam stroquillam vitam agamus in omniρω- tate es eastitate. Quem ad locum Ambrosius Perturbatio enim ta captivitas nec pietatemservat, nec castitatem. Unde enimpius, qui nudus est 'Gunde castus, Apotestatu siua non est ' ut ergo hacservaripossint, quies necessaria est , ut placida Deo reddantur ob via. Caetervin Philippi Augusti Franciae Regis ad Gallum Innocentu III. Legatum responsio, de qua lib. I. cap. et clare demonstrat licitum esse Principi statum publicam pacem secundum leges fundamentales regni constitutam evertendi armis obsistere.
VIII. Et hine accessio fit ad solutionem argumenti Cardinalis Perronii in sua suasione, qui post Bellarminum cap. 6 in Barciatum urget Machabaeos Sacerdotes populi Iudaici Religionis propugnandae causa, adversus Antiochum arma sumpsisse, eamque ob causam
pro martyribus celebrari ab Ecclesia. Sed respondeo, quamquam ultr5 concederemus licuisse Judaeorum Sacerdotibus Religionis ueniadae causa belligerare, attamen propter Mosaicae legis gratiae differentiam, de qua lib. s. disputabitur, idem concludi non posse de Christianis Sacerdotibus Ratio est quoniam status politicus Judae
rum intime coniunctus erat cum Religione, adeo ut unus absque alio avelli aut propugnari non posset. Ex quo contingebat ut Machabaei sicut Moses non modo essent Principes politici, verum etiam Sacerdotes cla idcirco vel ut Duces militares, non ut simplices Sacerdotes progente Judaica&ritibus patriis decertabant contra Antiochum, qui non modo Religionem Judaicam; verum etiam statum politi cum Judaeorum evertere nitebatur. Porro cum Machabaei semper tributa solverint Asiae Regibus I Machabaeorum cap. Io vers. 29.
non postum satis intelligere quod aliqui perhibent illos jugum obedientiae penitus excussisse. Ut ut sit, claret sub lege gratiae statum, liticum essentialiter distinctum&separatum esse a statu Sacerdotali, sicut potestatem ministerialem spiritualem ab absoluta potestate politica, quae corporibus4 temporalibus dominatur. IX. Ad . fateor gratiam non destruere, sed perficere naturam: unde cum gentes lumine Legis Euangelicae vacuae Reges solo jure humano atque instinctu naturali constitui opinarentur, una quoque eodem iure illos tolli abdicari posse existimabant. Nos vero in
schola Legis gratiae divinitus informati, cum didicerimus Principes
160쪽
IN RE EUs TEMPORALIBUs. 7 dari a Deo, atque Religionis constituendae aut conservandae gratia bella seri non oportere , nihil exemplis aut rationibus gentilium
moveri, neque publicam tranquillitatem colore tyrannorum tollendorum concutere , sed in sola observatione mandatorum Dc o mnem sufficientiam nostram δε inde gloriam aucupari, atque cx Libris Sacris imitatione primorum Christianorum consolationem haurire debemusci maxime vero qu5d haec certissima habeamus a Deo oraculari Meum est con um fue aequitas , me. est prudentia , mea est fortitudo Fer me Reges regnant legum Conditores iusta decernunt.
Per me Principes imperant Potentes decernunt iustitiam Proverb 8. 8 I6. Cum placuerint Domino via hominis, nimicos quoqtie ejus con
vertet ad pacem. Et a I scut divisones aquarum, ita cora tim manu Domini quocumque voluerit, inclinabit illud. Non est sapientia, non est prudenti, non est consilium contra Dominum. Ilcm Ecclesiastis I o.
Vae tibi terra cujus ex puer est, hoc enim sit propter peccata populi. Et sapientia 6. Metior est sapientia quam vires, ου vir prudens auam fortis. Audite ergo Reges, o intelogite dicit Iudices sinium terrae;
praebete aures vos qu continetis multitudines , ta placetis vobis in turbis
Nationum quoniam data est a Domino potesta vobis, ta virtus ab A tissimo qui interrogabit opera vestra, ta cogitationes scrutabitur. Vuomam cum essetis ministri Regni illim non recte judicastis, nec custodistis legem justitia, neque secundum voluntatem Dei ambulastu horrende tacito apparebit vobis , auoniam Iudicium durissimum in his qui prasiunt,
set Exiguo enim conceditur misericordia potentes autem potenter tormenta patientur, c. Item Job. 2. Baltheum Regum d/sseisit, praecingit fune renes eorum effundit despectionem super Principes, es eorqui oppres fuerunt, relevans qui multiplicat gentes, ta perdit eas, μενσμι in integrum restituti cui 3mmutat cor Privcipum populi terra, decipit eos ut frustra incedant per invium Falpabunt quasi in tenebris, 2 non in luce, Terrare eos facit quasi ebrios. Item cap. uidicit Regi, postata cui vocat Duce impios sui regnare facit hominem hypocritam propter peccata populi. Et Esaiae o. Et dabo pueros Principes eorum, ta effarminati dominabuntur eis. Item cap. Io Assur virga furor mei ta baculus ipsies in manu ejus indignatio mea. Praete . rea Oscaeci . Dabo tibi Regem in furore meo, sauferamin indignatisne
mea. Item Danielis q. Cognostent viventes uoniam dominabitur Ex gestu in regno hominum, F cuicumquc vomerit, dabit illud.
Quibus ex divinis testimoniis colligimus sicut annonae atque Lib. II. S fru-