Emundi Richerii ... De potestate ecclesiae in rebus temporalibus, et defensio articuli quem tertius ordo comitiorum regni Franciae pro lege fundamentali ejusdem regni, defigi postulavit anno Domini 1614. & 1615

301쪽

, terrorem potis quam Religionem ficere conabatur, spudine remita auferre, pellere homine ac reducere pro arbitrio anima conabatuν aurum undique conquisitum pi quam, o potest sistens Discant itaque binus exemplo rancipes omnes tam Religiose quam saeuiare praessa ciero es populis, non superbe ta conrumeliose, ut hic de is loqaimur,

sed μὴ Lei modeste, ut Christus Rex noster e flue discipula, ac veri

imitatores ta maluit apum amari quam ιιmen unda Drannorumper nicies merito oriri solet.

Claudius Guillandus Doctor Sorbonicus Commentariis in cap. I8. Joannis in haec verba Mittebassium tuum in vaginam, G. Non -- usmodi prodiis oblectatur negotiam Euauriacum : ab pugnandum est gladio his qui in mea vices succedere volent nimirum gladu sermontio verbi, qui vitia amputat, o homines servat. Item ad hunc alium to eum: Regnum meum non est de hoc mundo: hoc est, regnum meum non est

Casareum cs terrestre, sed cesse es spirituale Nihil ergo quia ecto Caesaremidere potest nam hujus mundi regnum subsisti manu milutari. ferreogladio, servista subditi corporalibus, castris, Oppia ν, propugnaculu, arcibus, vicis, villis, praHM a stirituale regηum subsistit μω h in mundi, carnis impotentia Uictionibus. Iustitie aequitate, bonitate , gaudis , spiritu, vita terna Regnum mundi exercitu instructo Og in defenditur Caelesto vero defenditu verbo, veritate oesanguinis effusione Militer enim caelestis regni seu sanguine veritarem ipsam ου-gnant, pro qΜ mortem oppetuηt c quo iure savuinem effundunt, esiaustrius es amplius redditur regnum stirituale H in regni caelestis Rex pro oppiduas habitaculis corda credentsum habet, qua non armorum machinis, sed verbo Dei, remissione peccatomm, invasde, justiora, bonitate, atque adeo vita eterna regu tur defenduntur. Joannes Arboreus Doctor Parilientis Commentariis in eap. s. Matthaei. Sed nec suntio praetermittendum, ait, quod dixit DominauPetro Tibi dabo clave regni eaeorum , non dixit Tis dabo ρε- testatem c dominium regus terram , ut agnoscant Praias Ecclesiastici,

quod sedulo debent vacare rebus spirituatibus, non gerere curam rerum temporalium, nis quatenus temporalia bona ordinantur ad ahmon m sci-tice ministrorum Dei es ornamentum Ecclesa.

Espensaeus noster Commentariis in priorem ad Timoth. Lib. Diis gressionum cap. 6 qui est de Clerico milite e betatore. Multa de Gregorii VII. aliorum Pontificum bellicis expeditionibus conque ritur, tandemmae versus finem capitis, postquam aliquot antiquo

302쪽

IN RE EU TEMPORALIBUS. 279rum gesta mansuetissima recensuit, ait Et tales quidem fue uni in ρο- Ρlo Dei Sacerdotum inermium cs pacificorum erga secuti dominos fidelerta infidelis, mites ta barbaros, victoria non minus gloriose quam iscruen- ω, qui non conteηta posterita veteris gentilis ritu togas in saga mutavit, tac. Nec tantum contra barbarosis incre las, sed contra ejusdem quoque sanguinis, patria, aut certe fide Principes Domini nostri Peipaeis idam vicari mitas acisci besia indixerunt-gesserunt exempti scandatis infinitis gravido es nulla scripturarum aut canonum auctoritate pro-

Joannes erus Franciscanus Libro . Commentariorum in Ma tharium cap. Is ad haec verba: ab dabo claves regni caelorum non di-cι regni terrarumpotestatem, quam tamen ex his verbιsstabitire nituntur,

restatis accepisse Id quod Bernardus ad Eugenium manifeste arguit Iucriminibus, inquit, non in possessionibu est potesta vestra. Deinde paulo insear Tibi dabo claves elaves ha, ut dixi, non materiales sunt, sed metaph ce potestatem significant potestatem igitur accipis etrus, non terrenam ad quam, ut posset scilicet dare, Aferre, alienare Regna, Principatus, Sc. Nec talem potestatem ut Mi licuerit facere quicquid libuisset, id quod plerique somniant: seMpotestarem accepit gandi 2 ρldiendi, remittendi peccata fretinend , aperiendio claudendi neque id pro libit suo , sed tanquam minister voluntatem Domini sterficiens. Joannes Maldonatus in cap. 27. Matthaei versu II. de Regno Christi disputans: Sunt, inquit, qui quodammodo trionum facere velint Regem Christum, haereti sique eos putent qui temporalem etiam Regem fuisse negant, eum ipse in judicio interrogatus palam responderit Regnum meam non est de hoc mundo, id est, non est mundanum, non est terr num non est temporale Fed coelesteo spirituale, csc. Deinde aliquanto

post probiit Christin apud Joannem cap. 8 36. Regnum suum non esse de hoe mundo, id est mundanum quia si mundanum esset, mundanos

etiam qui prosepugnarent, ministros haberet Totiem vero aberat ut haberet, aut habere vellet ut Petrum unum ex discipulis suis, qui servum Pontificis vulnerarat, ut se defenderet, araviter reprehenderit Iusserit egladium in vaginam mi tere, seu que ministros non terrenossed caele-

fles, id est Angelos essesignificaveris, e Ad haec illi attendant cui praetextu Religionis & fidei Catholicae, id est Regni Christi defendendi,

potestates saeculi Reges in Reges invicem armant, atque committunt,

sanguinem Christianum in alios usus destinarum effundunt.

303쪽

Cardinalis Toletus Commentariis in caput I 8. Joannis adnotatione 13. Primum observat Christum Plato tametsisnique re contra ordinem Iustitia interrogareto examinaret, respondisse so divisse. Haec ibi quae contra artem aequivocandi judicibus fallandis adinventanotis da veniunt. Praeterea in Commentario ad haec verba : Regnum meum non est de hoc mundo, tae. Regnum se Christus habere concedit, sed non quod tolia regnum mundi Se Regem esse sied non qui alios expeliat. Unde Augustinvi tractatu IIs inquit. Audite, Iuda ta Gentes audicircumcimo praeputium Laudite omnia regna terrena, non impedio dominationem vestram in hoc mundo, regnum enim meum non est de hoc mundo. Haec Toletus plus satis clara ex analysi sententia Augustini supra

evoluta, nec non ex iis quae lucubravit adnotatione quarta in cap. I Q.

Joannis ad haec verba: Non haberespotestatem in me ullam, stibi da tam esset desuper, de quibus actum est supra lib. 2. cap. 2. Porro Joannem Maldonatum Commentarios in omnes versus Euangelii B. Joannis atque Pilati interrogationem cum Domini responsione de regno suo praetermisister Et tamen duo ultima capita

Euangelii Joannis accuratissime explicuisse, id certissimo est argumento,illum,quae de Christo sentiret,conformiter ad ea quae Mati. 27. docuerat, vel non ausum scribere Romae inter sodales Jesultas, vel quae ingenue dixerat, expurgata fuisse post ejus excessum. Sicut rumor est permulta ei aflicta. Hercle ad finem Commentarii in cap. I Q. Joannis sic legitur: Haec tantum in hoc caput 8 usique ad 2Ο rn aucto ris auctographo repertasunt. Enimvero nihil penitus Commentariorum Maldonati in caput I9. Joannis extat. Verum quae habet Maldonatus cap. I 8. Matthasi in haec verba Die Ecclesiar ut Ecclesiam non audierat, si tibi sicut Ethnicusis Publicanus, e Non obscure indicant quid de hac controversia senserit, quando summam potestatem Ecclesiae in hoc solum consistere ait, ut homines mittat in exilium, id est Ecclesia aditu, communione Sacramentorum prohibeat. Christus voluit Ecclem tribunal ultimum esse, inquit, ad quod essent pec cruores, cum aliud non esset remedium, deferendi Ideoque summam illi trib-tpotestatem: Summam autem non tribuisset, si majorem illi non de disset, quam omnis Respublica jure seu habet, ut homines pernitiosos mit tar in exilium, quod in Ecclesia est excommunicatio. Hinc autem infero quando Auctore Maldonato summa potestas ecclesiasticae Reipublicae in excommunicatione consistit frustra quidem de potestate R

gum abdicandorum ab Papae adulatoribus disceptari. His aggregan

304쪽

iu RBus xMPORALIE Us. 23 Idus est alius locus ejusdem Maldonati, quo demonstratur ratione νotestatis ministerialis Christum tanquam homincm, non tanquam Deum subjectum fuisse Caesari, eique tributum persolvisse cap. 7. in Matthaeum. Disputant nonnulti an re vera Christus tanquam homo tributum debuerit ' Re pondent debuisse, quia D. Patiis testatur silum per omnia nobis, excepto peccato, similem fictum fuisse: ta hoc loco non

tanquam huminem, sed t/nquam Deum argumentari se a tribui liberum

osse. Id an dici obsit uoctiores viderint: Ego quidem non dixerim, inquit Maldonatus. Quae postrema verba: Ego quidem non dixerim, videntur amoliendae invidiae causa adjuncta torte ab alio, quando iis mini me congruunt quae de regno Christi supra ex cap. 27. Matthaei disseruit Proculdubio neque Romae, neque in Jesultariim Sodalitio ullus scribere potest quae sentit de potestate Ecclesiastica& Ecclesiasti corum immunitatibus; quoniam hoc Sodalitium est quarto voto Romano Pontifici mancipatum Ideoque illos ad gratiam Curiae Romanae scribere, jure vel injuria illius dominatum tueri ampliare quantum possunt, compertum habemus. Summa trium primorum capitum Libri tertii est Christum Dominum ex triplici potestate quam habuit; auctoritatis nimirum ut Deus; excellentiae ut Christus; puri ministerii ut homo, solam potestatem ministerialem omnium mitissimam, suavissimam, atque omni regio dominaturi absoluta potestatc cogendi vacuam Ecclesiasticis, liquisse propterea quod animis libere canonice praee sic corporibus, temporalibus imperiose, absolute, aut despotice imperare debent. Deinde quia vellet Clerum humilitate, patientia atque obser-Vatione mandatorum Dei, potentiam, sapientiam, dominationem superbiam mundi confundere nec se umquam saecularibus negotiis immergore aut sanguini4 saevis immiscere cum pax, dilcctio, charitas atque unitas sit Logis Euangelicae scopus Enimvero virtutem humilitatis, patientiae, Mexinanitionis sui Christus sibi tuis propriam ioculiarem esse voluit, quo omnes mundi Principes ela Reges in admirationem Legis gratiae raperet converteret, isque

omnem timcndi causam au serret quando naturae gentium jura eo in statu planc relinqueret, quo ante promulgatum Euangelium erant

ab ipsis Regibus e politici potestativus constituta quamobrem regnum suum non est de hoc mundo perhibet, Te in mundum venisse , ut testimonium perhibeat veritatici unde Augustinus exesamat: Audite ergo Iuda o Gentes: Audi circumcisio ta raputium Au- Lib. III. Nn dite

305쪽

I. De natura Excommunicatamin, quapaena estis Ecclesia. II. E commvnuataonem non posse erreare hominessu Aue ad=umentu qua jure movino naturali h-ιnibus remerunt, sed tantum communisne Ecelsaqua. nicaris. IV. Argumenta Gregoria de Valenssa, in Francis Suaris in contrarium examioanta V. Gregor. VII. Constitutiones in eam rem. VI. Excommunicasionem debere Letu naturam' conditione amulari ideoque Ia st m necessariam, pus bilem, uidem, eo temporaque convenιentem esse, nec Pa tempublieam debere suscitare. VII. Ex Glosa Augustino neque multitudinem neque Prenes populi excommunι- eandum p. VIII. Anal u Epistola Augustini confra Parmenianum, qua diastinat de naturae Iiae censurarum. IX. atmnem fervanda aenarari meenaam e se ex promissi Dei fac is eriptura Melarari Ecclesia, non aurem ab humanis adinventronibur, auctore Augustano. X. Ivons Carnotensis ussopi exHIMA Almaini de censuri ferendu sententia satirari contra Bellarmina. Recentrorum placita. XI. Quando inquatenus ura ticeat rensari in Reter de arresti Partamenti,fuibus deelaratur Regem Francia excommunicari nonposse Et quonam sensu id eo debeas. XII. Actum Jeeundum, Me est actualem obtiνaιionem censurarum pendere a consen is totius Ecelesia, eamque ob causam Apostolum, ancestuosum Corinthiensem dum axat in actu primo excommunicasse. XIII. axitias Iuvenas Episcosus ab Augustino repreheniatur, quod integram fami-6am ob unius cialpam excommumcasset. XIV. Interdictum loc quo tempore reventum, quam si periculosum, contraque charitatem mpacem qua est finis omnium uum eamque ob causam Partamenta Fran Da semper obst,rse ne hujusmoda Interricta matterentur i. rem jud/catam.

XV. Quando quatenu Princet aus Magistratu Politicus possis judicium ferre decensuri Ecclesiasticii XVI. Quo sensu Danne Parissensi diseris Papam uora ensuram Eeelsasticam nihil se conferre ad Rerum ispositionem, nasi e Meadens at a pro certus o te neudum Lege Ecclesiastica numquam obligare cum magno vita, rerum temporabum in pacis puἶtica L endio.

I. poena coercitiva Ecclesiae, hoc est de excommunicatio- ne disput tu rus ante enucleandam esse dissicultatem arbi tror, quam ex principiis a me superius positis exciri posse

306쪽

IN REBU TEMPORALIBUs. 283 video. Cum enim hoc libro tertio passim demonstrarim Ecclesiam nulla instructam potestate cogendi. Et lib. 2. nullam esse potestatem directivam, quae aliqua potestate coactiva sibi proportionatim respondente orbata sit atque insuper nomen potestatis jurisdictionis per excellentiam uni ioli potestati coercitivae a Jurisconsultis adscribi. Inde inferet aliquis me iugnantia loqui atque Ecclesiam, si nullo jure cogendi armata est , nulla etiam potestate praeditam esse. Sed

respondebis directivam aut praeceptivam potestatem Ecclesia prora teriain subjecto nativo animam habere quam per actus solum hierarchicos debet informare, atque potestatem excommunicandi per analogiam locum potestatis coactivae occupare: proprie ac presse loquendo coactionem dici non posse, sed tantum exclusionem a communione Ecclesiastica eamque ob causam Sanctum Chrysostomum alios Patres supra docuisse nomen principatus aut potestatis proprie convenire non posse Ecclesiae, quoniam potestate cogendi extrinsece vacua esset. Porro quemadmodum finis bonum vitae civilis ac Reipublicae temporalis in fructuri communione pacis saecula ris versatur; atque turbulenti perniciosi cives tanquam membra putridais inutilia suavissimo sensu huius compa unionis exilio vel morte ipsa per merum imperium Mabsolutam Principis potestatem

privantur.

II. Similiter finis & bonum gratiae aut Euangelicae Legis in sanctorum communione iace consistit; cujus commercio cuncti nefarii & pervicaces Christiani per excommunicationem velut per spirituale exilium excluduntur& resecantur haecque est summa omnium

poenarum Ecclesiasticarum maxima quando certum est Ecclesiasticos jure divino nihil quidquam aliud habere, quo sceleratos plectant, ut capite praecedenti docuimus Gregorii II. Papae, Nicolai I. Joannis VIII. Coelestini III. Synodi Constantiensis, Joannis Parisiensis, Cardinalis Alliacent, Gersonii, Majoris, atque Joannis Mal donati testimonio in cap. 18. Matthaei, cujus verba hic frequentare

operae pretium duco christus, ait Maldonatus, volu t Ecclesia tribunal ultimum esse ad quod essent peccatores, cum aliud non esset emenda-rιonis remedium defendendae deoquesummam illi tribuit potestatem: sium mam autem non tribuisset, si majorem illi non dedisset, quam omnis Rese publica Iure seu hases, ut homines perniciosios mittat in exιlium, quod in Ecclesia est excommunicatio Hercle quidem Dominus Matthaei I 8.

supremum Ecclesiae tribunal erexit atque Rempublicam Ecclesiasti-

Nn et cam

307쪽

parere detrectarent, pro Ethnicis iublicanis haberentur hoe est templi aditu, ac Legis gratiae & Ecclesiae communione, quae spiritualis & supernaturalis est, excluderentur. Enimvero alludit Dominus ad Judaeorum ritus, qui omnes Ethnicos iublicanos templi sui ingressu Iacris ceremoniis tanquam profanos & pollutos arcebant scitumque Ethnicos iublicanos exceptis ritibus Legis Mosaicae, caetera omnia eum Judaeis habuisse communii; cui rei intelli

gendae nobis facem praesert Apostolus cap. 3. posterioris ad Thessalonicenses suod si in non obediat verbo nostroper epistolam; una

notate, non commisceaminicum illo, ut confundatur, notite quas mimicum exi mare, sed corripite utfrvirem, oec. Quem ad locum Chrysostomus ut non confundatur, tac. Nec is usterius progressi, inquit, glossa ibidem Societatem qu υι te, auia si vitium odiendumst, natura ramen est diligenda. Item cap. 3. ad Titum haereticum hominem post unam ciecundam correptionem devita Devitare autem ad vitae consuetudinem & communionem pertinet estque notabile. inquit, Joannes de Pacissi. solum in tanto crimine quale est here sir, nihil a d pretea vita atque societatis exclusionem prascribere. Non

serpuniatur. Idemque est sensus & hujus alterius loci secundae Epistola Joannis siquis venit ad vos, ta hane doctrinam non affert, obte sesipere eum in domum, nec ave ei iuxeritis, quierim dicit,sis, ave com

municas operibus ejus mal gnis. Quem ad locum glossa Nolite communicare cum eo in potu velcibo, seu habitacuis, ne seducam mas eo, tala.

Quae conversatio intelligenda est praesertim de communione&coα- suetudine in rebus divinis Ecclesiasticis minime vero in rebus ese vilibus4 temporalibus, caeterisque juris naturalis ossiciis atque opsebus quae homines a natura pollident. Quandoquidem Ecclesia ea non tollit quae non largitur; neque etiam jura naturae gentium resolvit, sed perficit certumque est Apostolos inter Ethnicos Princi pes, quamquam jura civilia societatis 4retium prohibere voluissent, id tamen facere non potuissent, quin continuo criminis perduellionatus accusarentur, quasi pacis publicae violatores Procul dubio hare nisi ita haberent, numquam homines iraesertim Principes Ethnici induci potuissent ut nomen darent Drangelio.

III. Ecquis illorum, amabo, sub Ecclesiae signis tanquam vassalus Papae ea lege militare vellet, ut sitanus Ecclesiae dicto ausculi

308쪽

rN REPUs TEMPORALIBUs. 28sret, ex Rege non Rex atque privatus csiceretur quemadmodum docet Bellar minus libro adversus Barciatum cap. Io. I. ubd si aliquis insurgat in testimonia Sancti Pauli Joannis superius exhibita de ex

communicatorum atque haereticorum consortio vitando, diserte praecipere abstinendum estica civili societateri conversatione: Non commisceamini cum illa Nolite eum recipere in domum, nec ave ei dixeritis, tac. Respondebis huic praesertim interdici conversarionem Ecclesiasticam, aut quasti Ecclesiasticam cum excommunicatis , nequaquam

vero politicam civilem saltem directe, quoniam juris est naturalis tollique non potest ab Ecclesia, Almainus de potestate Ecclesiasticari

Laica quaestione I cap. decimo, circa medium Tertium corollarium quod sequitur est quod vitare excommunicarum quantum ad collocutionem, ta quantum ad illa quae sunt mere civilia, non videtur esse de jure dιvino. Rationem reddit quia si esset divinum praeceptum , nusta india gentia etiam extrema, posset ahquem excusare de participando cum excom municato quia propter nusiam indigentiam etiam extremam sunt pracepta divinastangenda, Sc. Et hoc/rgumentum est mutium apparens: δε,-- rare excommunicatum quantum anivitia sata non sicramenta est ρ- tam de ure humano es non divino Ibidem quaestione 2 cap. II. Hab tur ex multis textibus, ta ex practica quod familiares excommunicati pose sunt articipare cum eo in rebiis civitibus. Ergo cum Rege excommunicato vasasti possunt participare, cumsint quodammodostro e us: Nam obedientiam tenentur illa dareo exhibere. Cajetanus cap. I 8 in Matth ad haae verba Sit tibi sicut Ethnicinis pubheanin Libenter viderent servari hanc definitam a Iesu Christo sententiam, G poenam non audientium E

clesiam quod scitice suspiceret eos haberi ut Ethnicos hoc est ut ipsi quiadem ex vi excommunicationis haberentur ut Ethnicio publicani, ta non

involverentur innocentes alii loquentes cum eis qui nullum peccatum incur

runt loquentes comedentes eum Ethnicis. Joannes Dri edo lib. I. delibertate Christiana cap. I . Si exjure divino, ait, non prohibemur communem scam sumere, utpote comedere Gi bibere, videtur sequi nos ex constitutione Iuris ἀυini non prohiberi cum hareticis edereo bibere quod e manifestum videtur multis Sanctorum exemplis qui communicaverunt

Iuliano Imperatori postata in cibo spotu uuod autem dicit Paulus ad

Titum . haereticum post unam aut asteram admonitionem devita. Et ' ne Euangusta Si quis venit ad vos, c hanc doctrinam non affert, nolite recipere eum in domum, tae Intelligitur talem non esse recipiendum, ne- pro 'alato cui obediamur in sacramentorum communione, nequestro

309쪽

18s D POTEsTATE ECCLEsIAE Magistro ad doctrinam istius audiendam neque pro membro Melesia ad communicandum ιβι θιritualia. Hi etenim sunt actus in qui otiam non possumusjugum ducere cum in ebbus tapaganis Hactenus Driedo. Gregorius Sayrus Religiosus ordinis Sancti Benedicti opus magno cum judicio diligentia ex omnibus Scholain sticis, summularum scriptoribus ab aliquot annis collegit Libro

autem secundo cap. undecimo numero I. ferme innumeros tum

Theologiae cum iuris Pontificii Doctores recenset, ex quibus statuit participationem in civilibus cum excommunicatis ad summum non esse nisi peccatum veniale Cum duplex sit Christianorum esse lium participatis, inquit, una quae Christianorum propriavs, quaιenus Christiani sunt, ut sparticipatio in divinis aba qua communis est hominibus quatenus homines ta concives sunt ut est communicatio in tempora-l busis actibus humanis, asiam Ecclesia iure seprohibet taproinde cum excommunicato ndινιnι particip. ins di ecte contrapraceptum Ecclesia faciens moraliter peccat. Vulaver communionem cum excommunicatu in temporadibus prohibet tantum indirette, sex consequenti qui in silis coma municat, non contra receptum fac as deo ensia ter tantum peccat.

Cum igisu communio & participatio in civilibus aemporalibus Io jure humano non divino prohibeatur, Mad summum dumtaxat veniale peccatum inducat, facile est judicare recte quidem dictum ab Almain Vassasis subditos Regis excommunicati posse cum eo vers rid consuesere in civilibus ta emporalibus. Quod etiam confirmatur definitione excommunicationis, quam ipsemet Suare tomo quinto in 3. partem disputatione8 sessione 3 asteri post omnes Ecclesinicos Excommunicatio, ait, est censura Ecclesiastica , qua quispiams*arasar ab Ecclesiastιea communione Melium. Cui definitioni generatim sumptae omnes Nicommunicationes speciales Regum , aut aliarum personarum singularium debent sicut species, generi suo convenire subjici Hle autem Ecclesiastica communio civili4 temporali opponitur neque putandum est majorem excommunicationem a minori distingui quasi minor excommunicatio Ecclesiastica tantum consuetudine major vero Ecclesiastica, civili communione homines privet. Hinc enim differentia ratio non petitur, sed dumtaxata duplici communione Ecclesiastica, quarum una incommunione Wreceptione Sacramentorum consistit altera in absoluta generali communione omnium bonorum, suffragiorum, atque adju

mentorum Legis gratiae, hocque articulo Symboli Apostolici dι

gnatur:

310쪽

rs Allus 4m s. 28 gnatur Credo Sanctam Ecclesiam Giholicam ,.Sanctorum eommunio nem remissionem peccaiorum. Quocirca minor excommunicatio diiscitur a Theologis, quae homines excludit communione, usu 4eceptione sacramentorum: Major auic quae illos omni aditu Ecclesiae, tenerali communione Sanctorum absolute privat; ita ut tanquam membra putrida Ecclesiae resecentur, atque exilio spirituali puniantur. Quae cum ita sint , miror Austores Di rectori Inquisitorum parte 3 quaest. I9. comment. I 68. Et Iacobum Simancam Hispanum libro de Catholicis Institutionibus, titulo que numeroras. scripsisse uxorem Catholicam non teneri reddere debitum viro haer tico: hoc enim .falsum Merroneum est; qui aut toties dixi, excommunicatio jus naturae gentium non resolvit, quando certissimum est gratiam perficere, non destruere naturam. Credo cquidem

illos auctores haec odio haereseos scripsisse. Sed oppono Thcologos, ex juris pontificii Proselibres nihil contra veritatem cujusquam odio

vel gratia aut dicere, aut scribere debere, unamquccx summis illorum virtutibus esse veracitatem ita ut caetera omnia veritati postha bere debeant. Verum quod superius notatum ex civili conversatione cum Rege excommunicato solum veniale peccatum ad summum conistrahi, mihi in mentem revocat regulam vulgarem Theologorum rscilicet uuando duo pracepta contraria Iuris diversi ordinu inter se committuntur, tunc praceptum inferioris ordim debere cedere praecepto ordinu superioris. Qua cx regula si comparationem faciamus venialis peccati , quod ex conversatione cum Rege excommunicat contra

hitur, eum nefandis atque horribilibus cladibus inrage populorum, quae Regum ab licationes sequi comitari solent, pronum&facile omnibus erit de hac controversi a judicare, Quid ere longe satius se aut more Patrum antiquorum Reges non excommunicare, aut cum illis excommunicatis consuescere in civilibus, quam unita

tem& tranquillitatem publicam labefactares; quia minus malum habet rationem boni in hac parte. IV. Contra haec principia verissima, certissima novi Theologi

velitantur et nimirum Gregorius valens s Professor Theologiae sodalitii Jesu ilicia. a. quaest. I 2 articulo 2. Infert enim non solum excommunicatos esse vitandos, ed etiam ab imperandipotestate, siquam habent,

ea cidere eo quod nemo teneatur eum iis vivere, tonsiquenter multo mi nus parere. Quam falsam opinionem Franciscus Suare multo pro

fusius & speciosius tractat in opere quod inscripsit. Defensio de Ca