장음표시 사용
391쪽
LIBER II. in inguine prominens durus & obmurmurans, praesertim cum mulieres crura dilatarunt aut supinae decubuerunt , tunc enim acris intestino concepti liberior motus est &intestini in ventrem regressus. Prognosticum signum est quod in vetulis&iuuenibus saepe concipientibus & parturientibus desperata curatio est. Curatio.
CVratur aute in in aliis repositione intestini re supinata muliere sublatisque eius clunibus deperitonei laxioris constrictione ruptique Uglutinatione per emplastrum cotra rupturam inguini appositum di subligaculo retentum. Qgod si haec pharmaceutica curatio irrita sit chirurgi a tentetur Actij authoritate peruulgata. De sdrocele.
ἀHYdrocele alias pudendi utrasque alas: alias
alteram tantum invadit,estque tumor mollis debilis indolens. ex compressu,fluctuans& infla io nis similis ab aquoso humore ibidem fere perfluxum collecto. Eadem eius & inflationis curatio est, tum per diaetam calidam siccamque, purgationem hydragogam,& topica sudorifica: tum per topica discutie alia visunt fotus, vel insessus ex de cocto foliorum pulegij artemisiae rutae sabinae in diluto lixivio vel aqua & vino albo, item catapla mala ex sarina liliorum,orobi,lupinorum de ex semine cumini, sileris montani,baccarum lauri,iuniperi. Huius generis sunt balnea naturalia sulphu- rosa, bituminosa, aluminosa, dropaces denique Sephoenigmi. Quod si contumacior tumor victis
392쪽
hisce remediis persistat,ad chirurgicam Aetij aper
lionei si deueniendum erit. De cirsocele.
EArundem pudendi alarum affectus est cir c
le,id est varicosus tumor, est enim κιρσος varix venae dilatatio ampliatioque supra naturalem suam magnitudinem a valida distensione tunicae tenuioris mollio iisque quam arteriae: ideoque hanc di si ingi potius quam dilatari contingit. Porro tanta illa distensio a sanguine permulto vel crasso&flatulento oritur qui non cedit venae r sed venam sibi cedere cogit: talis sere est melancholicus , aliquando etiam pituitosus aut temperatus etiam: sed redundans praesertim in cruribus ob eiusmodi grauitatem sanguinis , aliquando etiam in omni paria te venosa pronaque & a fonte caloris longius di sita ut temporibus, ventre, sub umbilico palpebris, testiculis, screto aliisque pudendi muliebris partibus, maxime per suppressionem mensium a morbo aut grauiditate.
C Viari quidem in artubus & inhiberi varicis
incrementum potest fotu astringente& lis tura comprimente. Sed in alis pudedi curatio ait rurgica tantum Aetio suadetur cute per longitudinem venae incisa, auulsis discretisque a vena membranulis, exuremo eiusdem superiori vincto,eadem denique transversim praecisa. videΑ et ij praeseptum tetrabiblij quarto & sermone quarto.
393쪽
3 O LIBRR ILbris enarranimus, morbosq; uteri prope omnes similares,organicos & coniunes a quibuscumq caussis conceptrix eius facultas laedi aut impediri possit percensendo, curauimus methodo qua potuimus breui sima, artificiosissima maximeque dogmatica. Supersunt sympathicae eiusdem laest conceptionis uterique astectiones ex totius intemperati corporis muli ris viscerumq; stingulorum sympathia contractae. Ex quibus amboἔum generationis principiorum seminis menstruique nata vitia officere foecuditati solent: Seminis autem muliebris vitiorum prope omnium paulo ante in virilium morborum therapeia, expedita est pathologia simiotica & therapeutica,quare in unius in enstrui delenda notandaque vitia nobis deinceps incumbendum restat.
394쪽
Medicorum Cancellarij, de Sterilita
Defluxus mensium, conceptu , partu itet tomatis. RIORE huiusce argumeti parte qui de sterilitate muliebri fuit, omnes sere morbivterini percurati sunt; suis'; causis & signis propriis appositis de-- scripti .Restat nunc propriorum eiu dem uteri symptomatum therapeutica historia hac posteriori parte exponenda.Sunt aute uteri, Ut reliquarum corporis partiu,morbi omnes enere triplices ,ssimilares,organici,& co Dunes, a quibus tu naturales functiones uteri,quaecunque nutritioni eius subseruiunt,tum organice tres lε si solent: men-
395쪽
3 2 LIBER III. tam fluxus,c5ceptus, partusq; constat enim vierias substantia spermatica&organica figura quaru in ut reliquaru functionu, triplex noxa notatur; abolitio, diminutio, deprauatio , Mensium aute abolitio, P pressio dicitur. Quae rarior aut parcior est earun cici vacuatio, vocatur diminutio: tertia, deprauatio est: ut redundantia, stillicidium, decoloratio. COceptus etiam abolitio est, quando nullus fit: diminutio cis rarior: utraq; sterilitas vocatur) tertia noxa depra uatio est, quando mola, monstru,aliudue inauspica tu& terrificii animalculum cocipitur. Sic abolitio partus, est cum nullus sit ut mortuo foetu matreq; laguente:&cum post partu secundinae cohibeo tur. diminutio, cu tardior est, deprauatio cuin aut immaturus est: ut semestris, quadrimestris, trimestris, S a . bortus vocatur: aut difficilior,ut cum longior ib. de
maior ib. dolor ibus,grauiq;matris, matricis &foetus ipsus offensione: aut deniq; cu praeposterus est, nec capite primo: sed alia qua uis corporis parte obuia
ex utero foetus prouoluitur. Istorti uteri organicorusympto marti thera pia deinceps prosequemur, praeter inimis similaribus, nisi siquando ab his illa fluere
videatur: ut no possiat scor sim utraq; per sanari. Curationis aute exordium a menstrui fluxus laesio niti.
ducendu est: quod illae no solii indiuidui id est foeminae saluti, sed saecunditati & prolis procreationitrui uni sarciendae co firmadaeque opera nostra modo dicata est, maxime aduersentur & frequcti sit me, plurimaque circa conceptum partum symptomata proserat: Naturalem igitur menstrui vacuatione ex suis causis signisque primum exponam: ut symptomaticae eiusdem differentias omneS apponam. Mestrua purgatio vacuatiove, naturalis est sanguinis foeminaru superflui utilis crudiq; excretio. Natu-
396쪽
tale esse demo strat, tu spotaneus fluxus, tu ex eodemuliebris corporis salubritas: Menses, vel menstrua dicta est, a vulgatiori circuitu triginta dieru,Tepora a certis circuituti interuallis, aut fluxus spatiis alias Hores, quod non nisi pra Mia hac vacuatione, conceptus fiat arbor u instar fructiferarum: Mala denique septimana a spatio cosueto durationis septe dierum quibus me struate mulieres pleraeque languere solent lassarique, vel prae vacuationis copia: vel praevaporibus comoti sanguinis qu riuo uel sum in to- tu corpus viscera & musculos dispersis: via de lassitudo, cephalalgia, hebetudo,torpor, lomnolentia, metis ignauia, d i fastidium&c. Porro humore hunc, esse sanguinem ipse attestatur sensus: Quod superfluus si, excretio indicat: quod denique utilis sit apparet ex eo quod reliquo alimentario sceminarum sanguini congener est. Huiusce excretionis menstruar gen crates causa quatuor sunt: materia, efficiens, forma,& finis. Materia est sanguis foeminarum superstuus, earumque nutritioni no necessarius .Excrementu ergo est Utile tertiae cochionis partium carnearum, Ut semens per mattearum, idque quantitatis tantum in mulieribus sanis & temperatis: similis nempe est reliquo eminaru sanguini in venis c5dito: gignitur enim ex iisdem causs, ex iisdem alimentis,ab eadem facultate, & calore nativo hepatis, & in iisdem sedibus,vena caua scilicet,& aliis venis aceruatur. Inde quoque formatur scelus aliturque in utero & ex tra eumdem,lacte nempe, quod sanguini menstruo
germanu est: ideoque fluente in grauidis m*nstruo tinguine debilior nascitur foetus aut abortit. Quod si suppresso intus sanguine illo puro, foeminaru va Ietudine letari contingat: haec quidem valetudinis
397쪽
LIBER III. iactura ex accidenti est,oppresto scilicet ab eius copia calore nativo,& visceribus obstria chis. Est tamea liquando excrementu no 'linatitatis tantu, sed qHalitatis etia cuiusda manifestae;estq; alicuius cacochymis particeps: ut in foeminis inteperatis & intepe in rantib. idque vel ex cosenlu totius sorporis propter victus prauitate, aut visceris alicuius inteperati ν dbepatis calidioris, ventriculi frigidi, vel cotra: eaderatio lienis est, vel per idio pathia uteri ipsius inte-perati,& cacochymia aliqua inquinati, quae cu me-itruo alioquin puro elabi potest. Haec aute qualitas vitiosa& manifesta cacochv mi respod et pituitosqbiliost melancholicae,itaq; ipso supresso grauida rusti 'aptomata primis mesb. molestiuima obrepere solent: quibus tamen qui sani sun r, carere videtur, ut sunt tasti diu, pica, malacia, nausea, vomitio, cardialgia, lipothymia,&c. Pleraque etia foetui infesta sunt ia edito: ut scabies, pruritus tinca, furuculi,&erysipelatos affectus qui b. sanar u liberi recteeducati sere omni b. caret quaqua probabilius est ex ingluvie impuri lactis ea omnia oriri. Itaq; collecta ple- thoracacochyma in venis instar mu sti in doliis, e
feruescens, purgatur excremetis suis in cute eiectis 'undectia variolaru, exanthemat si & ecthyma tuorigo multo verior est quam ex mestrui maligni reliquiis qri post tot inedias, labores, febres, sudores, purgati Gnes, di arrhoeas, phlebotomias, post tot de- , niq; anno S Viviginti,triginta, quadraginta aliquado neccssario exoriatur. Est ergo excrementii sanguis me struus modo qualitatis solius: modo utriusq; &qualitatis & qualitatis, sed manifestς. occulta .n. & enenata pernicie menstrui nulla agnosco misi diutius extra uasati corruptique: tuque humor non est,
nedu sanguis menstritus, falsaque existimo Plinij de
398쪽
Columellae dei venenatae menstrui sanguinis labe
commenta: neque enim usquarn compertum mu-Ii Cris mentiruatae accestia, acesccte vinum in doliis,
Deque herbas, plantas, & segetes ciusdem contactu contabescere: neque ab eodem praegnantibus seeminis aborsum ali 1 sque sterilitalcm conciliari. E. boris quidem albedinem, & speculi nitorem menstruatae foeminae propinquo aspectu inquinari fatemur,prae Vaporana copia ex ore & Oculis crumpentium fluente conamotoque eius languineuic codem corrupto mulieribus ipsis lirangulatum uteri,canibus rabiem , hominibus maniam & epilepsiam ingursitato illo commoueri non negem. Reliqua veneni excpla ab authoribus citata falsa quoque sunt nisi sortasse de eo corrupto & quod extra vasa cxciderit audiantur sicuti & illud de foetu elophantico quod concipiatur fluete menstruo. Neque eni in elephantica proles nisi ex elephantico scini ne de sanguine prodit. Moses qnidem in Leuitico cap.r .
ne quis cum menstruata muliere coeat,vetuit; sicuti puerperam ab aditu templi prohibet;aliarumque mulierum consortio , ante integram lochiorum purgationem. Primi illius praecepti sententia fuit
fortasse quod suspectam seminis prolisci iacturam
ex fluxu immodico haberet, Secundi etiam ut monerCntur pura mente & corpore gratias Deo ab il- Iis agendas esse. Quamquam verisimile est elephantiam ex huiusmodi virorum cum menstru
tis foeminis concubitu sapientissimo legissatori suspectatu fuisse in gente illa AEgyptiaca & Syriaca a pud quam popularis ille morbus est,non solum ob coeli & regionis ardorem sed etiam propter salsamentorum usu praesertim apud homines in mona
399쪽
tibus degentes redundanio Nilo terrasque campestres obruente. Quare a Fernelio proposita menstrui partitio in tres partes admittenda non est : ut una sit puristima, qua formatur aliturque foetus: al-rcra media,quae facessit in ubera, lactis causa : tertia
impurior,quae in venis utero vicinis seponatur, Vnde partus tempore, copioso fluxu exhauriatur. Nasi partitio haec vera sit, praegnantes oporteret viti raris mensibus sati ta maligni sanguinis menstrui co p a deterrius habere se quam primis tribus mensibus, omninoquc: ccesse esset Decudas insalubriores esse quam stet '. a. In illis enim mixtione sanguinis purioris v c nata labes temperabitur. Mc struae excretionis causa efficies calor est sceminarum remissior humidio i que a quo sanguinis plurimu cumulari, minimum resolui discutique potest: proinde nullis oui paris animalibus hic excretio adest, v c lucribus quidem propter siccitatem, piscibus propter frigiditatem : at vivi paris omnibus adest tum brutorum tum hominum foeminis' cum sit is sanguis menstruus formationi alitionique loetuum necessarius sed in plerisque brutis obscurior est,uel quia illa sanguinis copsa in excrementa cor porum ut pilos , ungulas, cornua, iubas, abire absumique soleat vel potius ob ipsarum sicciorem temperiem, victum frugalem magis, siccumque &aerumnosum,alias euidentior ut equis, vaccis, canibus; evidentissima est in humanis sceminis, tum ob temperiem earum humidiorem, tum ob adiutrices etiam causas humiditatis redundantes : ut
sunt edacitas, desidia, habitus magis densus glaberque & transpirationis incapax; neque huic foeminarum temperamento frigido humidoque refragatur
400쪽
M ninis copia; hic enim crudior est multo quain
virilis , neque earum celerior accretio extra vic-rum, foecuditas & ratiocinatio maturior haec enim
primigenij humoris humidicris & dilutioris soboles cst, indeque vitae breuioris index. hinc etiam in utero tardior est earum conforIDIatio ' motus:
illa in quadragcsimum diem, hic in qParrum mensem incidit, a calore scilicet pusillo lumiditatis vi obruto : Nihilo magis refragatur, quod decemv1rilibus cadaueribus foemininum unum in spositum ustionem omnium acceleret: adeps enim in-
ceno ij suscita di causa est: neque denique quod mulieres frigoris magis sint paticiates quam viri: pa 3 . tientia enim haec si in ilitudinem potius temperamenti aeris indicat: vel habitus iens latcm oc crassitiein : si quidem acriori calore animalia ob cutis raritatem & tenuitatem habitus sui sunt canes frigus magis exhorrcscunt. Hinc itaq .c foeminarum Vox gracilis, capillitium promissum ' tenue, habitus magis glaber,densus & laeuis,totuis corporis robur infirmius, ingenium magis mutabile S iracudum ob humiditatis asiluentiam. Mulierum igitur temperies frigidior humidiorque iure statuatur in
quolibet animalium genere saltem Viui parorum. Alseruatur materia haec in venis maioribus minoribusque: ex quibus omnibus copia oppressis tepore suo in utei i venas exturbatur: ex quibus etiam per ανατί κω ν copia reseratis excluditur ncque enim ab utero attrahitur, cum ab eo non alatur Excipitur ergo in virginibus atque foetantibus muli cristas in v cnas arteriasque hypogastricas , & ac ruralibus ad collum uteri internum reflexas . unde per medium hymen erumpit soras: mulieribus ve-