장음표시 사용
401쪽
ro no grauidis nuptisque in venas & arterias a spe maticis abductas, in latera landumque uteri infinitis desinentes ramulis , quarum oscula intus incapacitatem uteri hiantia cotyledones vcl acetabu-Ia vocantur: ex quibus scelus alimentum suum prolicit sensim & modice: neque tamen ex iisdem eia fluere sanguis in capacitatem potest,quod adhaesione secundinarum & vasorum foetum nutrientium obturata sint nisi fortasse per vehementem aboraum. Haec autem excretio menstrua solet sere esse
certa eodemque recurrere tempore : vel ob naturae beneualentis consuetudinem, vel ob constantes lunae cursus. Putauit enim Aristoteles scemina lunaticum animal esse, purgarique fere decrescente Iuna ob frigidiorem acris temperiem & humo-Tum excrementitiorum maiore prouentu in ex pri-xatione luminis lunae. Verius tamen est a similitem perie aeris sceminarum sanguinem mutui plicari, indeque vario tempore purgari. Vt in ilinioribus prima quadra, in adultis secunda, senioribus tertia quartaque, unde versiculus est,
Luna Vetus veteres, iuuenes noua luna repurgat.
Ad sormam reseruntur tempus, quantitaS, qualitas, & excretionis modus. Tempus rursum duplex est,generale & particulare: Illud aetas est, qua haec purgatio incipit vel desinit. Vtrumque certe inordinatum & incertum fere ost , ob varietatem causarum efficientium & adiuuantium ut naturarum, victus, habitus & aeris r a quibus humorum muliebrium copia corporumque constitutio variari solet. Frequentissimum tamen est maximeque se
cundum naturam ut in decimum quartum amram
incidat prima eruptio, cessante tunc ut plurimum
402쪽
aceretione & quia viget magis calor,tuncque ub ra extumescere dc semine vasa turgere solent; ideoque nubiles & foecundae esse incipiunt, nisi fortasse albi sint menses. Anticipat tamen haec excretio aliquando nono, decimo , undecimo, & duodecimo anno,& ferme praeter naturam, unde vita breuioris index est,neque hymenaeus earum tunc celebrandus est: ne supelueniente conceptu corporis puellaris incrementum roburque intercipiatur,
neque grauiditatis partusque labores impune perferre possint foetu ipso praesertim languido, aut ne
sint magis lasciuae matura aetate, ex Aristotele T. po- Iitic. cap. i6.ideoque ante decimum octauum aut vigesimum annum nubere non debent. Cunctatur etiam haec vacuatio aliquando ad vigesimum annum longioris vitae praesagio , ob humoris primi genij viscossitatem indeque accretionem tardiorem . Particulare tem pus cuique purgationi, id est duratio, spatiumque fluxus statum non est & ordinatum ob earundem causarum varietatem & sanis
guinis copiam dissimilem. Multis enim ad duos tresve dies, paucis ad quintum usque profluit. Aliis etiam ad usque septimum t raro ad duodecimum: puerperis & quae abortum fecerut lochiorum puriagatio longe diuturnior est: vi triginta dierum, simas, quadraginta dierum,si Demina edita est. Eiusdem excretionis quantitas in eadem foemina mutari aetate solet. Augescit enim sensim ad aetatis. vigorem: hinc aequalitatem quamdam retinet, deinde in senescentibus paulatim imminuitur, donec omin' nino desinat. Desinit autem ea excretio frequenti . si me circa quinquagesimum aetatis annum , idquec al oris natiui in initatem. Rarior est cessatio
403쪽
DE s T E R I L. Μ V L. S V M P. icrassities in senioribus, mediocritas in adultis, tenuitas in biliosis, crassi dies in melancholicis, lentor in pituit ossis, mediocritas in languineis vincit. Color in sana muliere probeque temperata & temperanti, sit floridus ti uniusmodi similisque cruori recens iugulatae hostiae, id est egregi j optimque pecoris immolati. Odor languinis boni nullus est, putridi olidus est. Excretio deniq; & menstrui exitus debet esse fac is leuisque, id cli sine ulla debilitate mulieris aut colorc parti in; ad via ruin at.
nentium ut lumbolum hypogaltri j se Porum a Lauteri ipsius & insuper indolem, id ea sine vcilica
tione& exulceratione pudendorum. Haec enim e cacrimonia mixtae bilis , aut taliae struitor: ille ex re- pyctione immodica venarum nasci inr di ruptionis cunctatione propter earundem venarum obstru ctionem ex plet hora vel ex cacochvmia craria len
Finalis causa excretionis menstruae triplex est, neque tamen sanguinem menstruum tanquam alterum generationis principium agnoscitnus, uni cuin enim est tam formale quam materiale, utriunque scilicet sexus semen in utero foecundo consusum Primus cit conformandi cmbryonis si brasseque spermaticas partium eius omnium ut viscerum Sc musculorum spatiaque earumdem inania cibiarciendi replendique: Alter alendi seminis et iisque, tam intra quam extra ut crum, vocatur autem embryo foetus in Viero conceptus nondum propriis spcciei suae lineamentis exornatus.ὶ Hic enim ici procreatione hominis ordo esto: ut septem primis a conceptu diebus semen in utero lacti sit simile, ciuo tempore V Leri facultaS OMnceptrix vegetatiua
404쪽
guinis copia , ut illaeta in mediocriter hiantes semen retinere, & alere possime embryonem . neque enim sanguinis muliebris quantavis sit copia, si non ad uterum affluat, dc ex cius vetus in capacitatem ei fluat, conceptui prodesse potest. Itaque coitus tempus conceptui aptistimum idem erit finito fluxui proximum : ut post biduum, aut triduum, quo relictus in venis sanguis purior est, uterus siccior,& seminis auidior: S cotyledones modice patentes hiantesque nisi fortalle finito fluYu, celeriter claudantur: ut infaustis quibusdam foemi nis utero sicciori; cum quibus congi estus nondum sinito fluxu, sed guttatim adhuc prolabense, matu .randus est. Alterum coitus tempus coceptui quoque idoneum, cli fluxus initium primusque dies: quo iam uterus madere leuiter, & exasperari, ace tabulis modice dehiscentibus possit, ut geniturae effluxus prae laevitate uteri , aut extinctionis proelium iditate immodica periculum absit, hic tamen conceptus insalubrior esse consueuit, utpote ex sanguine nondum purgato editus. At vero qui in intermedium tempus incidit coitus, ad conceptum minus est accommodatus , quam ille qui occurrit sub initium aut finem menstrui fluxus,quippe tunc humidior uterus viris magis ingratus ac taediosus est, & seminis negligens : quod etiam uligine suasu cat mόxque deorsum exturbat. Quod si ex huiusmodi concubitu conceptus forte aliquis succedat, in elix foetus, animoque & corpore inualidus, valetudinarius, morbis quo relictae cacochymiae co-gruentibus obnoxius censebitur. Excretio igitur siue fluxus mensium, functio est v teri organica scaminarum saluti foetu uinque ge-
405쪽
nerationi necessaria; cuius symptomata sunt abolitio & diminutio , quoties nullo modo aut rarius parciusque fit utraque, suppressio dicitur, unico causarum affectuumque magnitudinis discrimine dissidens: tertiuin symptoma est deprauatio. Porro defectus mensium tres sunt differentiae: Vna entin secundum naturam est , a naturalibus internis. que causis oriunda, sine detrimento foetus aut sce- tantis mulieris: vi natura,aetate, habitu sceminae: eiusque accidentibus duobus grauiditate & lactatione. Huius lignum est ιάφορο α nondum suppetente menstruo , nedum valetudinem muliebrem in se stante. Iunior enim aetas uberiorem quidem sanguinem prae valido calore suo natiuo coaceiuare
potest: sed totum nutritioni & accretioni corporis sui adhibet. Senior parciorem, prae inualido sen- . simque fatiscente calore suggerit , quippe natura calidior sanguinem cumulat dissipatque, frigidior
non cumulat: Habitus natura macilentus alteru-rrius est particeps, vel caloris vel frigoris sicci: vnde minimum sanguinis colligit: praepinguis eundem in seipsum conuertit : grauiditas alitione auctioneque foetus eundem intus consumit, lactatio
lacte conficiendo ab se init: quo laetus,Vt alimento, foris ex mammis hausto fruatur. Liceat tamen seucunditatis causa utrumque habitum, etiam sit omnis absit valetudinis iniuria,per contrariam diaeta coimmutare: ut tenuem per analepticana, obesum per at-nuantem. Eadem ratio naturarum est, calidiores
refrigerandae, frigidiores calefaciendae ope & subsidio contrariae dStae. Altera differentia desectus mensum est non naturalis,a procatarcticis externisque profecta causis:
406쪽
ut aere squallido vel altioso vel aestuoso,inedia, cibis frigi uis, catulisve, vacuatione qualibet copiosae ut haemorrhagia, eaque vel spontanea,vel artificiosa, purgatione, diar rhoea, sudore, vigiliis, labore improbo, timore,& moerore et Ab ilIis enim sanguinis 'moei strui & superstui prouentus prohibetur , sicuti ab his duobus animi symptomatis, fluens aut fluxurus cum calore natiuo spirituque intro ad corre pente reuocatur: aut si diutius perseuerent, gigni idem prohibetur calore debilitato,adeo ut prae trigiditate venae uterinae etiam in sese concidant, earumque acetabula conniueant. Huius secundae differentiar ευ Me qutique comes est, non redundante menstruo, qui valetudinem afficiat: eius tamen correctio per diaetam ea usis iis, quae sanguinem minuunt, aduersantem , ob foecunditatis vota
institui potest, ut caliditati aeris frigiditas & contra: inediae satietas,& contra : extenuationi ex qualibet vacuatione ,resedito : obesitati extenuatio: labori otium , & contra timori confidentia; moerori hilaritas opponatur. sic frigidae aquae crudaeque potioni calidior alia tenuiorque ex vino albo modice
diluta, ut ait Aetius, sic cibis calidis frigidi, crassis
attenuantes, siccis humidi & contra substituantur. Tertia differentia contra naturam omnino est: proprieque suppressio mensium vocatur: quae ut a
morbis uteri tam idio pathicis quam sympathicis inducitur: sic eadem vicissim grauissimas aegritudines inducit, tum corpori uniuerso, tum principibus eius partibus: aut seruientibus: quarum meminit libro de morbis mulierum Hippoc. Hinc enim phrenitis,angima,peripneumonia, plitisis, pleuritis, he- Patitis, nephritis, hydrops, cach exta, icterus, uteri
407쪽
que tumorum genus omne Vlcerumque, sebres coistinuat,aut ardentes, aut lentae. Hinc quoque earundem partium & totius corporis, non uteri tantum,
. nunae rosissima pullulant excrementa:e quibus frequentissima & euidentissima quaedam tanquam huius suppressionis diagnostica signa Gal. 6. de locis affectis recenset, praeclare enim Hippoc. aphor. 7. lib. 3. Menstruis abundantibus morbi eueniunt refrigerato scilicet calore natiuo , coctiones omnes intercidui & debilitantur: unde hydrops, cachexia ictetus & alij, iisdem subsidentibus accidunt ab viatero morbi. Nec solum inutero ut tumores, abscessus, vicera, ex menstruo ibi retento: sed in toto etiam corpore & visceribus ex sanguinis sursum facta palindrome: sed id ipsum non ante tres aut qua tuor aut quinque aut sex menses contingere solei; quibus πολυα μια circa uterum collecta aut putrescit & corrumpitur, aut ad partes refluit vicinas vel
ΡRimum igitur signum suppressionis est lac in
mammis non grauidarum mulierum , cuius ex menstruo tota est materia a glandulosis mammis assura itato: neque tamen ex utero ad ubera sanguis hic transfertur : cum Vasorum ab utero ascendentium aliorumque a mammis descendentium nullast inter se communio, societas & contiguitas: sed avena caua propriisque eius ductibus affertur. Ideoque virginibus adultis ex suppressione menstrui lac esse potest: sicuti & viris quibusdam puerisque. Ob ubertateni alimenti. quanquam horum lac si- pius serosum excrementum est, rudius assimilatum.
408쪽
Secundum signum est grauitas totius corporis de lassitudo tensua, ex plet hora ad vasa & vires. Tertium, fastidium ciborum ex sanguinis copia sectum venarum stomachi aliarumque partiu prohibentis , ab hoc tamen pica de malacia ab esse solent mulierum praegnantium : in quibus impurior menstruus in mammas δc stomachum seponitur qui in venis reliqui sanguinis mixtione tempe
Quartum, horror inaeoualis. id est leuis cum horrore, qui motus est musculorum deprauatus a vaporis acris frigidi ve in partes nerueas& sentientes impetu concitatus,qui e sanguine me struo sine febre tollitur. Sic rigor mulieribus a vitreae pituitae motu sine febre frequens est. Quinto tanquam totidem signa concurrunt, lumborum, colli,sincipitis, & radicis oculorem dolores: lumborum quidem ex venae cauae arteriaeque maioris
repletione, distensione , & ardore ab accumulato sanguine: colli ex consensu spinalis medullae ob ae- cubitum & sympathiam uteri sanguine referti: sncipitis ob repletionem aluei quem iugulares intro
iuxta pelvim in cerebrum ascendentes& ad ventri culos desinentes conficiunt, vel ob vaporum expirationem ab utero, siue ob rectitudine minum inter vesicam & intestinum rectum situs sit ut us,vel ob naturae consuetudinem per sanitatem vapores sursum mandatis quorum illic facilis digestio est: tum
ob multarum suturarum laxitatem ossiumque tenuitatem : tum ob vasorum per easdem suturas soras cum membranulis egrediemium commoditatem r atque ob eiusmodi sincipitis constitui nem.
409쪽
ustio ad intimas men inges subrepat : quae tamen facile vitabitur, si caustica diutius non haereant,aut si ad suturarum latera admoueantur.Sexto suppressionem comitantur febres ardentes: vel primariae, ex sanguinis in venis maioribus putredine: vel symptomaticae,ex phlegmone uteri vel alterius visceris a refluente menstruo inflammati.
Septimum signum est uteri peruersio & obliquitas cum clausione & duritie oris interioris: quae a tumore alterius lateris uteri oritur. eadem clausio duritie caret in praegnantibus, nam ut habet apho ris34. lib. . Quibus os uteri durum est iis coarcte tur est necesse, unde fit ut non concipiant. Huc quoque spectat coxendicis dolor & claudicatio alterius se moris ob ligamenti uterini inflammati propinquitatem. Hinc etiam phlegmonem uteri . saepe excipit φυγεθλον, id est phlegmone erysipelatosa inguinis alterius, panus dicta, ex sanguine vel sensim & per diapede sim e venis uteri exudanti: vel affatim per anastomo sim erumpente. octauum signum est , quod urinae nigricantes redduntur a copioso sero menstrui melancholici &crassioris: aut a sanguine etiam ipso melancholico. Idcirco talos urinatis pe criticae sunt in quartanis febribus, in lienis tumore,& haemorrhoidibus suppressis: siepe etiam nephritidis praenuntiae. In febre
acuta semper lethales sunt utpote calore natiuo ex tincto: aut ardente& sanguinem adurente.
Vltimum signum est tum stranguria,tum isthuria ex uteri sympathia. Illa quidem prouenit vel ex
sero acri mordacique sanguinis in utero calfactr, a quo vesicae tunicae sensim imbuuntΗr,& qui utinae permiscetur: vel ex solo urinarum ardore, ob accubitum
410쪽
cubitum uteri inflammati a quo prae adstrictione vesicae Sc tumoris mole immodica, ischuria quoque nascitur. Praeter haec signa communia Galenica, multi superueniunt suppressioni in enstrui morbi,
tam in utero: quam in toto corpore, eiusque visceribus singulis: ut ante dictum est. Suppressio mentium symptomatica, curatione Cinget per contraria remedia tum sanitatis tum foecunditatis causa. reliquae duae suppressionis mensiud isterentiae, mutatione tantum egent, solius foecunditatis gratia per causarum menses remorantium ablationem , diaetaeque pristinae in contrariam mutationem. Symplomaticae huius suppressionis authores sunt morbi tum idiopathici uteroque proprij, tum sympathici totique corpori muliebri vel visceribus quibusdam & utero communes. Est autem idio pathiae & sympathiae discrimen curationi
valde necessarium me si mens s ad uterum ruat affectu persistente, qui effluxum eius remoretur: tu in acerbisti mi dolores diuulsis vasorum uteri tunicis& parturientium similes commoueantur : sicuti corpore impuro nequo a suis excrementis vacuo Vterus frustra purgetur & foueatur. Discrimen vero hoc ex constitutione totius corporis eliciatur:
quae si naturq respondeat sitque diaeta opipara &multi sanguinis ferax: idio pathia in subesse certum
est,quae effluuium cohibeat:Alias ex mutatione costitutionis in nonnaturalem , sympathiam adesse suspicandum est. Primum igitur idio pathiae sedem : deinde speciem prudens medicus percontetur. Pudendum enim foris phimosi clauditur, pudendi vero ceruix,tumore,tuberculo carnoso δί interueniente membrana intercipitur, ostium inter