장음표시 사용
501쪽
si L It B E R III. coceptus impeditur. Deinde si genitura illis motibus incocussa stare videatur: tuna menses prouocadisunt,& phlebotomia in poplite,vel pede:& medica
metis altera lib. purgantibu R. de quib.antea in curatione suppressionis naensiu: Quin etia calida acriaq. subtus immissa ut oleu iunipei inu, rutaceu, lauri nude spica: aut infusum cu cathetere,aut lana eXceptu, ut antidoti tum alterantes ut mitridatium theriaca vetus, & purgantes ut benedicta laxatiua, induruinatus : piper quoque tritum & similia semen &quo suis humores alios ex Vtero protrahunt. Postremo si geniturae effluxus ante octauum diem non sit deprehensus:tu ab omni medicatione pius prudens'; medicus sibi teperet, ne coceptu iam animatum interimat: matremque praegnatem,si sit grandior scelus, eodem necis periculo implicet; cui vehementiora remedia non minus quam foetui infesta & pestifera sunt: ne denique seipsum homicidij crimine & dedecore obliget. Licet quide periclitati ex morbo matri remediis opitulari foetui
aliquantu noxiis noxa tame eorum quantu per artem licet,accuratissime moderata. Neq; etia audi
dum est Auic.&Aet ij cosilium foetuu trucidatione matrem periculo liberantium. Quin reliquae etiam impediendi coceptus formulae antea descriptae;tam in coitu,quam ante & post coitum: nisi honestis&periclitantibus sceminis conferendae non sunt: ne famosis & inhonestis impudicitiae tegendae gratia ars nostra lenocinari videatur. De silerfietatio ne.
EX deprauatet conceptionis differentiis superseetatio censeri possit: quae nihil aliud est, quam secunda
502쪽
secunda ex nouo concubitu post primam coceptio. Illa quidem brutarum sceminarum speciei simili, Tis est: quaru uteri partibus duabus veluti cornibus diuisi sunt: ambabus scilicet in plures cellulas ob
multipl ce foetu discretis , quae cu uno coitu omnes no impleaturi, ά vacuis senae masculu altero concubitu emissum excipi cocipique frequentercotingit. Reliquis brutis, quib. ut humanis, unico sinu uterus patet; secundam conceptionem ante prioris exitu induperuenisse numquam notatum est, ne in leporum quidem, aut equarum ordine, tametsi hae praegnantes praeter caeteras brutas maribus fruantur, non ob uteri angustiam solam, osculique v-terini validam astrictionem: primi conceptus asinservandi gratia: sed ob seminis quoque menstruique penuriam, prae sicciori earum natura,victu parciori sicciorique,& vita valde aerumnosa: At vero humanis foeminis secundam conceptionem prima non sublata eosuetam esse aut hores sunt Hippo.& Arist. iis scilicet, quibus per ardore libidinis uteri os in ternu recluditur: semenq; virile in id uteri latus re-coditur: quod a priori conceptu liberum magisque vacuu relictu est.Itaq perseetates sceminasomnes esse natura calidas, thorosis,genitalib.pilosis,acrique semine & mestruo multo circa uteru collecto, turgentes:utero denique ipso robustis facultatibus praedito, ut aperiatur, attrahat retineatque conceptum scelum prae seminis auiditate,neque expellat: ut grauantem sanguinem solet per primos imprognationis meses.Haec aute superlaetatio primo aut secudo aut tertio mese cotingit,cu nondu gradioriscetu totumque uterv implente aut sanguine cos mete,masculae geniturae noue secudoa.coceptui I
503쪽
LIBER III. eus & alimentu superest soletque a secundo cone 1 irtu,ut a primo rursu suterus arctissime obturari. Est tamen superlaetatio aut breuior aut tardior: hine varium est ut concipiendi, sic pariendi tempus, suntque plures isti laetus diuerso concubitu geniti, pluribus secundis obuoluti. Alia est geminorum conditio ut qui iisdem secundis & inuolucris com prehendantur , quod totum uno coitu emissum semen unum in locum ab utero cogi cogatur&coerceatur. Ex breuiori superlaetatione, boles utraq; incolumis perferri solet in iustum idem partus tempus: ut de Hercule & liphiclo fiatre eius narratur. Hic enim Amphitryoni Alcmenae matris marito, ille Ioui similis fuisse narratur: Idem apud Plinium de muliere quadam, quae duplici partu v-nius dici fretum edidit : unum marito,alterum adultero siuilem. Idem de Prognoesia ancilla quadam : quae uno partu duplicem enixa est laetum rvnum domino , alterum procuratori domus similem. fAlias longior plurIumque post primam conceptionem dierum super elatio est. Cuius exemplum est apud eundem Plin. de muliere quadam: quae eodem iustoque partu non inaestrem suetum Vnum et & quinquem estrem alterum edidit. Item de alia quae cum septimestrem foetum enixa esseta subsequutis mensibus geminos edidit. De mola. SFcunda deprauati c6ceptus species mola est: ita dicta vel a similitudine molae pistrinensis: cuius ins ar rotunda duraq; sere est: vel a mole & graui- . rate qua infimus foeminarum hac assectione laboratium venter opprimitur. Est autem caro informis di inu- -
504쪽
DE STERI L. ΜVL. SYΜP. ηJs di inutilis,nullisque exercendarum lanctionum instrumentis praedita: siue animalium; ut neruis,mus culis sensiteriis: sive vitalium,ut thorace, corde,a teriis:siue naturalium,ut ore,insophago,stomacho,
hepate, liene, &c. sed soris tantum membrana durissi a cutis instar, obducta est: intusque pluribus venis conspersa. Molae generatrices causae sunt, aut materia vitiosa:aut effectrix languida:aut instrumentaria. Illa quidem duplex est, semen demenstruum: illud quantitate & qualitate peccare, potest et quod aut exiguum nimis paucumque sit; ut menstruo dominari nequeate vel certe cru- 'dum & illaboratum et quale est impuberum, senum & intemperantium hominum Veneri,crapuli,& otio nimis indulgentium: quale etiam est a causis praeter naturam,vel communibus:vt febribus acutis aut longis, cachexia: aut particularib. ut vasorum spermaticorum a longa gonorrhoea &diuturno vlcere debilium : aut testium ab origine prima frigidiorum , minorumque:aut casu aliquo perfrigeratorum, cΩntu rum , attritorum: aut certe magica
arte dissolutorum. Menstrui quoque duplex vitium esse potest,quantitatis & qualitatis : exuberans enim,aut crassum nimis spissumq;&viscosum, vegeti etiam caloris facultatem vincit: ne ab eo naturaliter mutetur & consormetur. iEffectrix causa est Armatrix iacultas et quae, quod diuinior si1t,vitio caret. Huius instrumentum est calor natiuus & spiritus genitivus omnium scelus futuri partium ideis onustus, & a generante patre cum suo semine in uterum infusus. Hic vero cum ob intemperiem aliquam vel aetatis vel morbi vel diaetae errorem frigidior,
505쪽
4 6 LIBER III. c satis principii utriusque regendi potcns est,
pro legitimo conceptu vitiose in suscitati carnem scilicet vegetabilem tantum,no animalimulto minus hominem. Mola ergo noo solo sanguine impensius calfacto constat: cum ipsa sit membranis cincta,venisque intus pluribus conspersa: quae partes sunt spermaticae & cotyledonib. annexae: neque etiam ex solo sanguine muliebri in ut rum per insomnia libidinis effuso,vt a monialibuS: a iuuenculis innuptis , a viduis: a maritatis etiam Φpius in coitu post maritos eiaculantibus: cum sne congressu virili mulieres parere molas nusqua visae sint,dissimili gallinarum exemplo,aquibus ova subuentanea sine , galli coitu poni solent, sicciori scilicet harum tem- perte quam mulierum , redund*ntem seminis humiditatem consumente. Neque rursus opinandum est molam nihil aliud esse quam tumorem indura
tum ut phlegmooem aut carnem excrescentem, ex
prsgresso uteri vicere: harum enim opinioni atra vanitas facile confutatur tu in substanti et venosq&me-brano set in molis obseruatione , tum ex spontanea sue medicamelosa mois prςcipitatione. Quare verius cDcluditur molam esse carnem rudem informe& inutilem ex v itiosis principiis semine dc mestruo& ab inualido calore spiritus genita. Molarii differentiae sunt plures,quaedam verae sui: cui usinodi descripta modo est: qusda salsae & multiplices,quq sue
aut tumores in uteri substantia,aut vicinarum partium indurati: aut in ipsius capacitate ex quibuslibet humoribus caliditate loci coactis: aut denique
Varia animalcul excrementorum putredine suscitata,Vt bufones,rans,vermes, serpentes& repentes& volantes. Aliae sunt quoque ex veris recentes ac exiguae
506쪽
quae ob leuiorem cum Metarunt inexum tertio , quarto, quinto, aut nono etiam mense, sua fonte aut medicamelorum vi decidunt: Alii granores & vetustae,quae ad quartum, sextum,septimuannum aut in totam etiam vitam prorogantur: haevitvruppocrati vocantur: illae abortiuae. Molίe etiaaut solae senti. aut plures etiam inter se separatae: hae tutiores sunt. Mola unica est alias sine foetu,alias custatu: haecque vel libere,vel scelui obuincta. Mola quidem cinia foetu ipso sequitur, dum semine in virumque uteri latus in qualiter diuiserquod minus est huius particeps , molam capit victa prorsus a nenstrui copia seminis inopia At multis post con- ptum foetum mensib.vi I.2.3. superseetationis star mola generatur: dum uteri interno Oseulo perco ius delectationem recluso exceptum virile s men a menstrui redundantia opprimitur di resti
r Olae & uteri conceptus signa diagnostica abs v I initio sunt eadem: mensum suppressio&que consequuntur symptomata e Musi intrutio, sti
dium cibi, pica, malacia,foedus color: mammarum tumor, uteri & lumborum grauitas. Sunt tamen omnia haec ex mola qua ex vero conceptu grauiora, sirca tertium praesertim aut quartum mensem: tum
etiam foetus motus blandus est lenisque iis omni parte uteri , omnique tempore & hora tam per somnum quam vigiliam, estque in fine grauiditatis etiam robustior , neque impulsus loco cedit:
neque rapitur moto materno corpore.Contra Omnis molle motus est inuoluntarius & ab initio tremulus , sine a spiritu incluso : siue a matrice
507쪽
expellere tendinte: tadem compressi eni sequitur magis in ultimis quam primis mensibus e moraque matre semper mouetur, & cum grauitate magna, saxi instar: mammae etiam in principio tumidae per molam, sed tandem flaccidae redduntur. Adest stiperarum& inferarum partium corporis extenu tio e praesertim semorum & tibiarum, quae tandem extumescunt, unde difficilior ambulatio, faciesque inflatur: solus venter durior est, eiusque dolor frequens colico similis Certissimum denique omnium signum est; si legitimae impraegnationis tempus ve- tris tumor excesserit : hydropis quidem ascitis speciem exhibet , totius corporis macies cum solius ventris tumore insigni: ab eo tamen secernitur mola tum duritie maiori, tum ex pulsatione, nullo sequente sonitu:tum nulla fluctuation ex corporis materni inflexione.Α tympani te mola dignoscitur quia ille subitus est,& toti utero aequalisaeuis praeterea&sonorus,quae omnia molae cotraria accidunt.
De signis prognosticis. Mola humanis sceminis ob copia mestrui ac
cidit no brutis,quae mestruo carent.Vivaces molae diutius durant ut per tres vel quatuor vel plures etia annos,& aliquando per totam vitam:& ita obdurescunt, ut saxum reserant,ferrique aciem retundant , idqtie ob crassitiem sanguinis & calorem
eximium partis: abortivae autem saepius prodeunt,
secundo,tertio.aut nono etiam mense.Mala una periculosior est duabus vel pluribus inter se diuisse illa enim ob granditatem aegrius expellitur: haec ob exiguitatem facilius.Mola vel alligata vel libera alimςntum, saepe etiam vitam per inediam
508쪽
g sTERI L. NUM SYMP. 4 9 Iocumque foetui excipit. Supra nonum mensem valde est periculosa : non tantum quod grandescat impensrusscd quod utero etiam arctius agglutineruri a quo dissolui nequeat , mortemque orto tandem hydrope maturat : Denique sere in curabilis est: ideoque a veteribus relicta plerisque: nisi fortasse incipiens , sed vetustam tamen non esse omnino negligendam cum Paulo & Aetio sentimus. Curatio.
λ r Olar deturbandae & mouondorum mensum 1 unus idemque scopus est,eadem remedia M. ris intusque usurpanda:Primum quidem phlebot mia in flexu cubiti dextri, in eum finem non solum
vi plet hora inaniatur: sed etiam ut mola inedia co- tabescat. Phlebotomiae clyster praeponendus emolliens tergensque &phlegmagogus,si aluus ignauior sit. Vsurpandum quoque minoratiuu medicame tum si qua cruditas ventriculum, aut cacochymiam esenterium obsederiti phlebotomiae purgatio substitueda, phlegmagoga aut melanagogaseo h moris prius cocti & vacuationi praeparati per ait
rantia tenuantia scilicet tergentiaque apoZemata, vel tulepos vel electuaria in plures, ut quinque vel sex dies protracta: purgatio autem ex validiss. instia tuatur inedicamentis;ob humoris crassitiem letu remque,4sedem in maiorib. & minorib. venis distantiorem. Tota porro haec alterantium & rem
diorum materia causam antecedentem vacuantium
enarrata est cap. de suppressione menstruorum. Α purgatione tum causae coniunctae vacuatio,
id est humoris acetabula obstruentis, tum de rei
509쪽
Aso . LIBER III. xatio acetabulorum ipsorum nexusque dissolutio tentanda est: tam externis praesidiis emollienti s& attenuanti b.ut balneis, semicupiis, insessibus, fotibus,litibus & unguentis: quam internis validior bus sumendis & admittendis: ut exempli gratia.
rad. aristol. rotund. gentianae, rubiae, costi. baccar.lauri myrrhae,cardam. piper. cinna.& dictamni albi an . partes aequales,fialpuluis cuius dosis sit vel 3 ij cum pauco iusculo,uel vino albo,vel aqua artemisiae stillatilia, idque in introitu balnei: Talis est suffitus in vulvam ex infundibulo excipiendus: qui constet trochiseis ex galbano opopanace myrrha castoreo sulfure pulueratis& cum selle bubu
lo concorporatis. Tale denique pessarium ex opopanace ammoniaco rad. ellebori nigri & aristol. rot pulpa colocynthi d. pulueratis& terebinth.opi atae instar,exceptis: quae cum lana,aut linteolo inuoluta intromittatur. Cauendum tamen est ne ab
iis acrioribus loci muliebres exculceretur: Eodem tempore cucurbitulae femoribus deligationes, frictiones duras adhibebimus euocadorum mensium cum mola,gratia. Dropaces denique & sinapismos maioris alterationis gratia ventri apponit Aetius. Quod si haec therapia pharmaceutica non profuerit, chirurgica tum adhibenda est : veI ut extrahatur soras laetus digitis per ceruicem in cauitatem uteri intromissis,ventre interim undiquaque altera manu compresso, ut foras propellatur foetus: Quod si sorte prae granditate & rotunditate atque duritie manus apprehensionem declinet , tunc chirurgi-
eum instrumentum pedem griphi vocant penitus inserendum infigendumque molae est e aut scalpello incidenda , ut frustatim educatur.Denique
510쪽
que si tam contumaciter mola acetabulis hireat: ut neque medicamentis Uerientibus & laxantibus: neque manu, neque instrumento chirurgico pr trahi possit: tum demum per iniectiones suppur torias corrumpenda,& putrefacienda erit,ut putrefactasensim excutiatur Suppuratio tame periculosa. . 'est: grauesque lipothymias & syncopes inducit ex caloris natiui corruptione a foetore insigni, qui idcirco instaurandus gnauiter& roborandus est rebus odoratis intus forisque usurpatis.Iniectionum eiusmodi materia est unguentum basilicum di sib- lutum cum oleo lini & liliorum, sed admiscenda sunt suppurantibus tergentia, aut seorsim insundenda, foetoris mitigandi gratia,ut ex dissoluto a gyptiaco cum decocto agrimon.& absinthii. De monstrosis conreptom.
DE prauati concertus species est monstrum,
praeter naturam quidem, unde Aristoteles monstra exponenda, Plato clam nutrienda censuit.Sed tamen non omnino cotra naturam, neque
uteri eiusmodi repletio morbus habendus est, itaque curatio eiusdem a veteribus medicis omnibus pretiermissa est, quod certis indiciis a legitimo comceptu secerni nequeat. Sunt autem monstra, quaecumque in animalium aut hominum ordine, dissimili sui generis specie, nascuntur, & quidem aut multiplici rerum diuersarum, aut unica,sed disto
ta,mutila,truncata,& quouis modo a naturali, mutata. Monstrorum generatrices causae quaedam rem
tiores, diuinae scilicet& incorporeae, ut Deus ad imminentem cladem hominibus, nisi resipiscant,