장음표시 사용
521쪽
LIBER III. generationis causa spermatis copia,eiusque in duci uteri latera dextrum &sinistrum partitio : ex uno
autem coitu conceptu que non unicus tamen semper partus sequitur: sed saepius plures uno vel duobus vel tribus vel quatuor aut quinque dieb. diuisi , ob plurium seminis eiaculationum in eodem
conu varietatem: quarum primae sunt elaborati oris,vltimae magis iliaborati seminis: suntque gemini vel mares ambo, si virile semen prorsus vincat menstruum: vel foeminae, si vincatur illud di vel mas& foemina, si partim vincit, partim vincitur. Eaque partus varietas accidit pro vario scelus iaetaeq; foeminet robore: plures enim ex unico conceptu minus robusti & vivaces csse solent: natura quoq; mulieris
duobus alendis etque scetibus impar Ape est,nisi valida admodum fanaque sit.
Foetuum geminorum signa petuntqr,tum ex tumore eminentiori duorum ventris lateru, tum ex motu in utrumque latus eodem mometo aliquando incidente, tum denique ex tumore ventris post editum alterum statuum aliquantum perseuerante. Signa sexuu distinctiva sum ut uritu a causis,tu ab effectibus eoru . Marem enim demonstrant aetas parentum iuuenilis, biliosa, aut sanguinea,victus mediocritas,habitusque. Contra iunior aut senioritas, natura pituitosa aut melancholica, intemperans victus, ignauia & moestitia foeminam designati EL sectus autem suntumaterni corporis accidentia que-dani sexus consequentia.Sic apud Hipp. aph. r. lib. s. foemina sermosior alacrior se ipsa non pr gnante masculum scelum detegit, ingeminato scilicet eius calore a foetu calidor Sic latus ventris dextrum tumidius ob sedem niasculi in dextra uteri parte ca
522쪽
Iidiori, ex vicinia hepatis , magisque versus umbilicum & stomachum acuminatum: tum dex a lDa-- tumidior & solidior, papilla magis erecta , dc rubescens, vel liuescens , lacte citius fluens cras- ,lentoque, neque ex Vngue, aut speculo, aut alio quouis corpore polito celeriter excidente: sed bullis rotundis praefertim ad solem haerente: quodque si in cyathum aquae infundatur , dccidit in diuul- sui tum dextra vasa omnia enimentiora: pupillae dextrae ampliores & splendidiores: venae sub linguae dextra parte magis conspicuae, & in bracchio quoque & manu dextrar pulsus dextri brachii maior & durior : Tunc etiam ambulatura mulier pedem dextrum promouet primum : surrectura desetrae manui innititur , ob lateris dextri &reliquarum partium robur maius, naria dextra magis obcalidiorem expirationem, rubescens & sanguinem saepius destillans. Corpus torum magis vegetum& alacre , minusque grauiditatis sympto latis infestum: foetus masculi denique motus citatior ut quadragesimo die aut hore Aristot. sed potius tertio mense , authore Hipp. & in latere dcxtro. Haec masculi foetus signa omnia ex ipsius calore& loci in utero pendent. Ille enim vi ex calidiori gignitur semine,sic & ex calidiori alitur sanguine , locόque moratur calidiori in dextro uteri sinu,ob viciniam hepatis & sanguinis affluentiam. Contra vero scemininae prolis sgna omnia siue causae sint sue effectus & matrum accidentia fere omnia sunt contraria e ut color vultus magis ingratus, quam ante impraegnationem , & lentiginosus e corpus magis torpidum , animusque
stupidus, de iners: sinistrum ventris latus amplius
523쪽
praesertim ad coxas ob infirmiorem sceminam r sinistra vasa maiora: lac liquidius minusque album& crassum magisque fluens: haemorrhagia naris sinistr & sero si sanguinis frequentilr. Neutra tamensgna usquequaque vera sunt: color enim praegnantis iucundior a causis externis accidere potest post conceptum et magis scilicet vigentibus calidis causis : ut sole, cibis acribus, motibus maiori
Potest etiam conceptus mas gigni ab effoemina- to viro r potestque aliquando in sinistro, sicuti foemina in dextro sinu sustineri. Est enim uterus in medio vetre constitutus, in quo gestatio sontus non in hoc magis quam in illud latus inclinat, nisi pro materna decumbendi consuetudine maris in hoc quam in illud latus deuoluatur. Fceminini denique scelus aliquato citatior & maturior est motus,quanto mare ipso calidior sortio qKe est. Quare iudicium de foetuum sexu tantiu per differendum est : donec omnia aut plura signaeoncurrant.Nam praeter illa occurrunt etiam experimenta quaeda ad dignoscendu sexu efficacissima. Primum si lac in aquam instillatum in cyatho qua- primum liquescat&dissoIuatur,foemina est:sin contra fundum petat indiuulsum,mas. Secundum, si ara stolochiae rotundae puluis melle exceptus cum lana in ceruicem uteri inseratur, & dulcem saporem matri mouerit; mas est conceptus: si amarum , fCemina. Tertium si massa ex lacte muliebri pista& in pastillos coacta ignique tradita uratur, mas est: sin erepet media emina est. Quartum si granum salis papillis admotum liquescit , foemina est: si induratur , mas. Quintum si imprudentis foe
524쪽
minae capiti dormientis aph planta eum sua radice supponatur : eaque experrecta si pronuntiarie Primum nomen masculum, mas est: alias foemia
De conseruatione conceptus incolumis
Fintus conseruatur in utero incolumis duplici ratione,tum couenienti diaeta. tum symptom tum conceptui superuenietium correctione.Diaeta sit omnis exuperantiae e*pers r quare aer aestuosus taut alsiosus nimis declinetur: ille enim vires scelus& foetae dissoluit: hic impensius refrigerat; saepeque graui commota tussi ex destillatione capitis, pra gnantis corpus valde concutit exturbatque foetum: Absit quoque ab eo omnis olidus vapor,siue excrementorum, siue olerum putrium: siue lucernarum extinctarum. Cibi sint temperati euchymi eupepti, non acres & p i pe ra i i in e aperiant acetabula,mensesque moueant; non salsi, ne humidam scelus substa tiam consumant,&nascan ursine unguibus e non
frigidi humidique nimi r ut fructus horaei & lactu
cinia r ex quibus multiplicati crudi aquosique humores vincula foetus emollianimon flatuosi,qualia sunt legumina: ne dolores moueant, vimque Meri . . retentricem debilitent: non pinguest,ne fastidium augeanti non multi, ne conceptus symptomat1 ingeminent,primis saltem tribus mensibus & vltimis duobus : quibus alimentum contrahendum est, I borque augendus.Semper tamen satietas inediae,&ι copia ciborii paucitati praeseratimmotus quoilibet vehementiores fugiat:tum corporis ut cursum Gl- tum, choreas; ascensum, de descensum praecipitem
525쪽
η 6 LIBER III. . , scalaru & locorum deeliuiu, vomitione,sternutatione, ventris expressione, vociferatione: solasq; pro sequatur leves deambulationes & lanificij exercitationes consuetas:sine brachiorum manuumq; eOΠ-tentione magna: venerem denique nisi raram admodum med ijsque tribus mensibus: primis enim tui valde infensa est, nono minus grauis: sed pleruque salutaris etiam .Vitet etia animivehementiores affectus,ut voluptates S gaudia nimis effusa moerorem & tristitiam: ab vasisque enim retentrix uteri ficultas infringiturcii Iss quidem calorem & spiritum agitando , & sanguinem ad fluxum commouendo: his calorem ipsum spiritumque ab utero
sursum ad cor reuocando: vestitus etia sit laxus mollisque : ne ab astricto nimis ventre,scelus euadat aut abortivus,aut mostrosus&deformis.Ventris ex cramenta neq;nimis fluar,neq.subsistat:quod si tardior eoru excretio est,cibIs molliori b. deturbetuta. ut prunoruelixatoru iure: ut lior. malus,violarie,spermaciorum decocto cum multo recenti butyro, aut oleo dulci aut eum Jij manias iustulo pulli dissolutae vel cum 3j medull. cass. vel denique cum leniore
elystere,ex decocto omasorum vervecinorum,quibus incocta sint solia herbarum emollientium: sed. horum tamen exigua moles sit: propter angustiam intestinorum a repleto utero oppressorum. Deo tomatum conceptus correctione.
SYmplomata grauidarum, alias a plethora, alias
a cacochymia ori utumab illa proueniunt tεsiua lassitudo omnium corporis partiu,&grauitas lumborum , pectinis, crurumque et consuetus cursus mensium:
526쪽
DE s T E R I L. Μ v L. S Υ Μ λ Dmensium: haec autem colligitur in ventriculo ante conceptum, aut post concepum, ex vitae intemporantia,aut ex sanguine cacochymo: cuius excrementitia cacochymia in ventriculu te funditur a vicinis partibus: ut liene, mesenterio, hepate,autatoto etiacorpore per hepatis Venas mesaraicas:Oriuntur a tem a primo conceptus mense, pusillo adhuc foetu.
neq; languinis menstrui satis colamente, desinuis ad quartum mensem,grandiori iam foetu,& largioris egente alimenti: Est ergo istorum symptomatuorigo a conceptu per accidens: quatenus ille plethorani aut cacochymia cxaggerat pristinam, supresso menstrui fluxu. Est deniq; eacochymia haec triplex:biliosa,pitutatos a& melancholiea,ex qua nascuntur haec symptomata in utero, fluoi es albi, aut flaui, vel etia nigri cates, pruritus in ventriculo inappetentia, fastidiu, pica, malacia, ex perfusione vitiosa & cacochyma stomachisingultus quoque, nausea dc vomitio. In
thorace&corde per sympathiam impuri ventriculi dyspnoea ex diaphragmatis oppressione:cordis palpitatio, vertigo. In cerebro somnolentia,ignauia, inertia mei Itis, & torpor artuum omnium, vaporibus scilicet cras is humorum vitiosorum in ventriculo praecordiis calentium sursum in cor &cerebrum sublatis.
Alia denique symptomata sunt& morbi simul:
vi mammarum tumores Sc tibiarum, pedumque: rugae ventris & ulcera et quae enim praegnantes
. febrium differentiae inuadere solent, siue conti nuarum quae primariae sint, aut lymptomaticaersiue intermittentium: illae quidem conceptum non usquequaque comitantur: cum sint sine concarptumulieribus infestae.
527쪽
Methodin curativa θ tomatum SVmptomatum quae ple thora comitantur cura io constat: primum victu parco frigido sicco - quc, S phlebotomia venarum cubiti dextri: si illa graii or sit & periculum minitetur suffocandi sce-
tu , primis quatuor tantum mensibus: eaque modica ut 3 vj. vel viij cui clyster molliens praemissus sit. Cacochymiae symi tomatum remedia quoque sunt, diaeta & pharmacia. Illa quidem aduersetur cacochy miae: v t frigida acidaque bilio sie: calida si
caque & acris,pmutosae,& melancholicae. Cacochymiae species internoscenda est ex aetate , natura, habitu, victuque consueto grauidarum, sapore linguae, ex substantia & colore quae vomuntur. Pharmacia duplex est, alterans & Vacuans: utra que lenissima sit, ob foetus infirmitatem. Vacuatio igitur constet vel simplicibus : ut aloe saepius lota cum succo cichorij, rhabarb. & cortice myrobalanorum citrearum in laso aut puluerato tantum. Suspecta senna est ob dolores flatuosos ventris: nisi cum discutientibus ut 1ingibere, aniso &c. diutius coquatur: aut in vino albo puro & tenui per noctem maceretur: Vel compositis, ut diacatholic. diapr. simpl. pitulis communibus mastich. aleph ag. assa teret cassiae& tamarin dor. medulla nimis enicilliens & torminosa est: manna quoque ecco protica tantum est Alteratio denique intemperiei a purgatione in ventriculo relictae per interna externaque absoluatur remedia deinceps exponenda in si imgulis symptomatum curandis differentiis. BP ς ct malacia curatio. Ica & malacia deprauata est appetentia insalubrium
528쪽
D E ITERI L. ΜVL. ΥΜP- 679brium,absurdoru, R inusitatoru alimentoru: huius affectionis causa est stomachi inteperies: no ea quidem morbosa, prorsusque contra naturam: scibos enim appeteret sibi dissimiles & contrarios sed
tantum praeter naturam: & neutra:estque veluti na. turalis ex longa excrementitiorum humorum consuetudine quae sinulibus delectatur.Est aute haec inatem peries humoralis multiplex,ut pituitosa, biliciis melancholica,alia'; sincera: vel mixtione aut corruptione varia: hinc ab illa variorum ciborum desiderium accenditur,ut salsorum a salsa pituita: dulcium.ab eadem dulci et acidorum a melancholia naturali: siccorum & astringentium c ut carbo num cinerum gypsi gagatis aliorumque huiusmodi a melancholia usta e amarorum a biliosa variorum & dissentaneorum, a mixta. Iure itaque a graecis κίΠα a latinis pica haec astectio est nun cupata e virumque enim nomen auiculae proprium est , magnitudine palumbae, alisque vario coloretinetis. sicuti κού quoque κιτ ου i. hedera dicta videri potest: quod ut haec obuias plantas tenacissime amplectitur: sic intemperatus illo modo stomachus varios & inutiles cibos vehementer
Malacia eadcm affectio dicta est,a mollitie, languore ,& debilitate stomachi eiusmodi intemperiem comitante. Picae sigiis sunt sensibilia: Pro agnostica sunt, quod matrem scelumque aliquando enecet veheinetiori desiderio appetiti a matre sed non impetrati cibi: quodque utrumque inedia co-ficiat & debilitet, foetumque etiam ipsu priuatim si superstes sit debile & valetudinariu exhibeat: tum
quod mulierib .praegnantib.viri';,pueris dc puellis
529쪽
48o LIBRR III. cachecticis sit commune symptoma: tum denique quod mulici bus trigidis humidisque & praesertitu Iintemperantibus, multo magis quam biliosis,gia u sque S. frugalibus sit molesta.
ΡIca omnis curatur diaeta & pharmacia. Illa cacochymiae pituitosae bilios e dc melancholicae, Minteperiet frigidet calidaeque opponarur:sitq;euchymos Neupcptos, Ob malacia adiuncta. Ergo aer paulo calidior sit vel arte vel natura: cibi calidiores,ut panis albus, salsus, ani satus & prcbe coctus: vinu rubru generosum, minus cosueto diluticarnes recen tes , cum acribus herbis elixatae ut hyssopo maio- rana saluta,vel potius assatae. Condimenta acria notamen aperientia sed modice adstringentia ut sunt iacis nux moscata,&c. exercitationes paulo validiores.
Purgatio duplex est,uomitoria & deiectoria: Illa ab abortu tutior est primis musibus ob raptum humorum sursum , quae si spontanea est, iuuetur solo iustulo leniente carnium leuiter elixatarum,sime saἀleralias potione aquae tepidae admixto oleo,citanda . est,sic enim dilutus humor magis fluidus redditur, S laxatis tunicis vcntriculus subuersioni aptior. Quod si dissicilior sit vomitio ob crassum lentuque humorem : tum incidente magis & tcrgente potione proritabitur: ut ex decocto solior. hystap.origan .admixtis oxymel. Jij vel ex decocto seminis raphani,a triplic.&aneth .cui Oxymel. scillit.3is misceantur, sicque tota dosis euadat 3viij vel x.debet a tem haec vicissitudo praeparationis & vomitionis
breuiori constare interuallo;vt bidui, aut tridui ad
530쪽
summum. Vomitionem si fortasse difficilis ni
mis & noxia sit: quod aut insueta sit : aut corpori praegnantis & conformationi minus accommo data: purgatio suppleat ex clementioribus siue piis tulis , cuius generis sunt communes, alephang. aD
sateret, singulae ad 3 si vel 3 j: siue potionibus ut ex
inrufo rhei & agarici trochisc. & cortice myrobalanorum citrearum ana ad 3 j in aqua betonicae, vel ex decocti se nnae 3 si cum cicerib. rubr. sem. cartha. florib. anthos & borra g. Vacuationi corroboratio mox subiungenda est ventriculi, per remedia quidem calida siccaque & astringentia , non acria
nimis amaraque , ne acetabula aperiant. Talia sunt intro assumenda electuar.aromatic.rosit .diar-
rhodon albat. ut singulorum dosis matutina sit 3 ij vel 3 iij. quib. superbibantur cochlearia duo vini
rubri generosi , quo os totum ante ingurgitationem abluatur. Similes sunt optatae,ut mithridatium , theriaca ad 3j vel 3 ij cum pauco vino,su perbibito: & quae ex saccharatis plantarum partibus conficiuntur: ut ex floribus rorismar.& salutae cortice mali citrii, aurant ij, Zinetiberis, myrobalanis, & nucibus moscatis conditis, pulpa cydoniorum cum pulveribus electariorum praescriptorum& syrupis idoneis,ut conseruationis corticis citri&myrobalanorum.
3 iij vel 3 si singulis matutinis, superbibendo ut supra tantillo vini. Similes denique sunt de menthaci