장음표시 사용
631쪽
y. mastich. 3 ij radicis bistori ae, tormentillae,symphyti, corticis mali granati,&coriandr. preparat. an. 3 ij rosa r. rub. nucu cupressi &myrtilioru an .s j olei sentiscini,&myrtini an . 3 j si cerae parui fiat unguen
Quod si suspicio calculi aut ardor nimius dolorq;
lumbos exerceat et emplastris abdicatis unguentorututus erit usus. Utraque inducentur regioni lumbo Tum, coxarum,&inguinum. Ardor quoque lumborucopescetur cerato satalino,& ungueto rosaceo sipi lotis in aqua plataginis&cu pauco aceto albo&pa ca caphura applicatis. Sequens v statissimum mihi
Oxyrrho dinum. olei lentiscini 3 ij album en ou junguenti populei 3 iij trochiscor. de caphura 33 aceti& aquae rosarum an . j j misceantur multa agitatione & applicentur frigide & frequenter. Simi Iis est iacultasvngueti refrigerantis Gal. recenter dispelati. Interna eiusdem generis sint,sed pr terea spiri-
tuosa: tum ut viscerum substantiam roburque contineant, humiditate absumpta: tum Vt eorundem calorem foueant.Talia sunt electaria solida, aromaticum, rosa tum,diambr. de gemmis, dia margarit. frigid.& mollia, vi consectio athermes &de hyacinth. Eorum exemplis sic alia concinnentur. conseruet antiquq rosard ij condit .corticis citri,& carnis cydoniorum an . 3 j myrobalanu vel nuce iuglandem conditam n. j.corall. Vtriusque terrae sigillatae, bellen albi dc rubri an . j j nucis moschat.& cmacis an . 3 si cum syria p. de mentita vel conseruationis corticis citri fiat optata. Si loco strupi reponatur saccharu rosa tu addaturinq; v.aut vj auri foliola,fiet coditu. Quod si quartam partu priscripti materilaccharo dissoluto aqua ro-
632쪽
686. LIBER III. sarum excipias,fient tabellat. Harum omnium dos.
est a 3j ad 3 iij superbibendo parum vini rubri a
sterique. 'uic etiam scopo utilissimi est puluis vocatus digestiuus cum multa mixtione materiae siccantis ut corallorum, cornu cc ruini, rasurae choris, Dagnietorum sapphiri & hyacinthi, errae s gillatae. M ide exemplum cap. de victu grauidat una. Vltima praecautio abortus est per medicamenta. quae putantur physica, Occulta proprietate sce tu coxi nerri&vteru roborare, foris intus musurpata. Illius
generis sunt lapis aquiis e collo suspesus gestatusq;.&sidonius lapis paliter alligat , lapis in uterocei Dei nuctus, os de corde cerui. sussum igatio de pilis ceruinis. Huius generis sunt puluis cancri fluviatilis epotus, scuti ςoagulu leporinu cu aqua vel vino. rallus cum ouo haustus . Vu Igatis simu est &hoc co-tra ab ortum a causa aliqua procatarchica scilicet Ie-ri cn nepc gemnen vocat, sex ouorum gallinaceoruvino albo dissolutoru, epotuq; calide sex matutinisco. inuis adhibita interim corporis quiete.Blae igitur Omnes praecautionis species continuandae sunt: donec instatem abortu medicus pruentiat ex enu meratis signis: tum enim curationi soli studeatequet partum acceserctreiusque labores minuat. Quae r tio exponetur capite de dissicultate partus. De secunda deprauara partiM Jecie. SEcumia species non naturalis foetus est cum foetus exit non capite primo, ed alia quacunq; cor- piaris parte prima,isq;vulosus priuatim vocatur, cuius differetis sunt qui tuliae: Prinia cu alicr pes vel se terque primus exeritur,& qui ita nascuntur,voca tur agrippi malo corporis & animi omine: secunda
cum manus una vel utraquc tertia cum alterutrum latus:
633쪽
latum quarta cum nates: quinta cum uenter primus profertur. Causae sunt tum amplitudo nimia uteriretum lcmerar ij porturientis matris dolore percitae
motus: tum deniq; partium scelus robur dissimile, ut validior quaeq; prima prorumpat. Signa diagnostica sensilia quidem sunt,obiectar tatus partes visu
tactuque perceptae;artificiosa ex motionib' maim,& eius ante partum dcsumuntur .Prognostica sunt
illi Omnes aliens figurat a naturali sunt periculos; &matri & laetui, minus tamen periculosa quae fit pedibus primis: reliquae periculos stimat. Tertia stecies partus deprauari.
1 Ertia species partus non naturalis est is qui fit
tardi aegriusq;.Symploma est facultatis tu naturalis retentricis utor tum animalis motiuerex diuulsione violenta ligamentoru istus ab acetabulis, uteriq; Sceruicis eiusde valida extensonerorto do-1ormqui maior est foeminaru humanaru,qua brutarum: vel ob vitam sedentaria,vel ob capitis humani amplitudinem in utero: unde vocantur pueri nani. Caula sunt vel externae & communes Vtero, matris ot iaetutivi aer squallidus, siluosus, crapula, inc-dia,n ceror, vigis multae,iabor immodicus,morbus acutus vel diuturnus praegressus, & quaelibet euacuatio immodica , vel sanguinis per nares, uterum, haemorrhoides vel cacochymiae per intestina , quales sunt tenesmus, dysenteriae, lienteris diarrhoeae: Aliae sunt internae & propriae singuloru-
trium, matris,uteri, istusque; matris quidem vel nativa vitia; ut statvrs breuitas,obesitas,gracilitas,qtas iunior.viginti duab anni de senior quadraginta a- , pud Auicentinalia aduentiliave morbi,metus,m
Torque. Vteri viria quoquealia sunt natiuae sieut i
634쪽
386 LIBER III. temperies siccior & praesertim frigidior, angustia
Oris uteri ceruicis& pudendi:alia ascititia;vi morbi omnium generum , quales sunt intemperies Obstructioque a tuberculo vel tumore aliquo, & astrictio a pressu vieinarum partium, ut praepinguis abdominis,intestinorum sarcibus duris obsessorum,
vesicae , a calculo, & lumborum cauitate, haem Cr-
rhoidibus& rhagadibus tum an i,tum pudendi. FC tus quoque difficilis partus causa est, ob sexum. Si enim foemina sit, languidior quidem est, & minus crucians, sed tardior, si capite sit grandiori,a natura
aut morbo ut ύδροκνναλω , contusioner aut nimis
paruo , quod vias genitales non satis aperiat reliquo corpori : Vt cum geminus est , aut monstrosus, aut aliena figura obtrusus , aut denique mortuus. Partus quoque difficultas prouenit ex membranarum contumacia, vel fragilitate immodica earundem:quae ante partum longiori tempore frangantur antea quam exeat infans. Ita fit ut aquae excidant longe ante foetum, unde dolores in exitu maiores.Dimcilis part signa diagnostica in uniuersum ex doloris regione petuntur. Nam ad imum
ventrem iliaque & semora expeditum facilemque: ad lumbos, difficilem portendit. Causarum fgna,
ex parte matris sunt, consuetudo, natura, aetas, ha
bitus,& victus: ex parte foetus, magnitudo eiusdeinpercepta, ex ingenti tumore ventris, dolore ad umbilicum, morte quoque eiusdem: cuius signa sunt inferiorum partium ut pectinis pudendique & alui oppresso, venter iuxta pubem frigidus, ceruix quoque frigida , stomachi rosio, nausea, vomitio, halitus putridus, lipothymia , oculorum cauitas, faciei pallor, epilepticae conuulsiones,ventris superioris
635쪽
tioris & laterum depressio. Prognostica signa sunt, quod omnis partus difficilis foetui mair que periculosus est: qui extenditur supra quartum diem enecat foetum : item rupto peritoneo herniam, ruptis Venis pectoris, lis inoptoe, phthisia,tussim, pupillis dilatatis visum offendit, fissura saepe ab ano ad vul uana diducite ossa quoque coxigis disci ahit. At ucro partus seelix esse solet mulieris aetate media, anno constanti, habitu eu sarco, moribus integris,
MEdicatio difficilis partus partim προ φυλακτι - γυε, partim curativa est. Illa initio noni inclis, pauco ante partum tempore usurpanda est, haec in ipso partus principio. igitur constat pri
mum causarum externarum remotione; ut aeris πι
stuosi frigidique, crapuis, inediet, vigiliae,& grauiorum animi symptomatum. Deinde internarum ablatione; ut debilitatis, per cibos euchymos alimentosos, minime excrementitios, neque astringentes: sed potius emollientes & modice aperientes: qualia sunt iuscula caponum , Vervecum , & vitulorum elixatorum cum foliis maluae , spinachiorum, borraginis, petroselini, loeniculi, nasturci j , erucae r & quae duritiem ligamentorum scelus emolliunt partiumque genitalium angu- .sti apa laxant : vi sunt coitus multiplicati , motus corporis sensim augendi , balnea, insessus &linimenta lumbis , pestini & pudendo admota, relictis emplastris astringentibus . foliorum maluar,bismaluae, cum radice, violaria, parietariae, a canthi, mercurialis,artem is nepetae, sabinae an. m. ij.
636쪽
s88 LIRER III. seminis lini quart.j.caricaru paria x. baccaru lauri &iuniperi,stor.chamaenaci. melilol.& lauedulae. an. p. h. decoquatur in aqua dulci &c. pro insessu &balneo in quo tepido moretur per horam mane & vesperi per octo dies. solus supplebit balneu insessumque. olei irini amygdal. dulc. pinguedinis recentis gallinae,& butyri non saliti vel loti an . quart. g. medullae cruris vituli vel vervecis , & spermatis cellan.* j. radicis iridis florentiae 3 g. radicis aristolochiae rotu dae, myrrhae,sabinaedi cinnamoni an. 3 j. geroci seminis lauendulae an. 33. cum cera citrina fiat unguentum applicandum post balneum, detersci iam corpore. Haec remedia producuntur ad quartam diem ante Partum:quo tempore pulueres aperientes &elecharia usurpentur.
cinnamomi interioris & radigis pucedani an . sabinae 3 j. fiat puluis,detur scrupulus unus cuvitello ovi, perbibendo hyberno tempore parum vini hippoerati ei,aestate vero albi, idque post exitum ex balneo,& unctionem.
cinnamomi electi 3j si corr.casffistul. 9 iiij myrrhae& sabinae an Bj conseruae radicis eryngi Sij.
excipiantur saccharo aqua artemisiae dissoluto , ω antque tabellae inauratae ponderis 3. iij.
& sabinae an .3 g. omnium puluis melle excipiendus,ut fiat optata,de qua eapiat 3.iij.Vt supra. Eadem facultate clysteres fingendi sunt ad molliendas faeces duriores, laxandaque foetus vincula, diu teri ceruicem: sed pauca quantitate. Glandium ob acrimoniam& irritationem retantricis uteri facultatisvsus est suspectus. Tutiora sunt brodia prae
637쪽
DE STERI L. ΜVL. STMP. 68s pinguia,ex decocto summitatum maluae, violariae,mercurialis,betae & caricarurn cum oleo dulci multo,aut butyro. Tuta quoque manna granata,& medulla cassiae. Morborum denique quorundam cur lio praeponeda est: sue comuniu quales si ni febres acutae aut diuturnae alui fluoris, & haemorrhagiae sue proprioru ut tumor u rhagadu haemorrhoidua Curatis uniuersasiae.
P Arius difficilis curatio necessaria est in dot i
tum insultur suntque eius ministri apud Plat ne inTheeteto necessarij duo,medicus& obstetrix. Haec perita sit artis huius, multipara, costans&prudens: quae exemplo suo parturicntem firmet, omniaque circa partum naturae imitatione moli tur e tum in foetu leniter ducendo, capite primortum in genitalibus laxandis manu blanda, resectis unguibus, & oleo pinguiue aliquo lubricata: tum in imitandis parturientis laboribus, & conatibus tempestiuis atque interpolatis. Dum.instat exitui, foetus in strato ante focum parato in conclaui vel cubiculo bene clauso, mater decumbat,& red untes atque repetentes ex interuallis matricis &ketus conatus & quiete imuletur, ipsi'; interuallis quiescat. Medicus diaetam& pharmaciam instituare illam ex aere temperato, cibis alimentosis & euchymis,id est qui multum pauca mole & celeriter
nutriant,qualia sunt iustula, consummata expressaque caponum, carnium vitulinarum & vervecinarum: expressa iura earundem assatarum , succique concreti, vinum generosum aut etiam hi in pocraticum , vitelli ouorum .Licebit etiam Odorastaenia pormiscere cibis . lipo thyiniae reuocandae l
638쪽
39o LIBER III. causa, ut consectione athermes,diam osch. dulce,abram, moschum neque enim metus est imminente partu uteri sursum ab odoribus retrahendi aquae quoque aureae dictae ut imperialis, catlcstis,ile aqua vini , per se utilissime usurpentur. Praescribantur etiam intcsimorum vacuationes per balanos acriores, ut irritetur excretrix uteri facultas. Constet denique Gista ex motibus violentis,donec aperiatur sponte uterus: tunc enim qui eae . utior est v cI
in te ecto vel in sella. Pharmaciam quoque instituat medicus primum quidem generalem , quae partum iuuet a quacunque causa impeditum & dis sicilem per medicamenta interna externaque, tum mani sella, tum occulta proprietate, partum accelerantia: Huius generis sunt lapis aquill alligatus femori , polypodium quercinum sub v traque planta pedis collocatum, suffitus ex oculo pisc,s saliti,aut ex ungula equina aut asinina, cor egallina adhuc vivente extractum , S dextrae coxae alligatum. Ita in radix ciciamini, aristolochis, spolium serpentis , di corrigia ex pelle cerui patiu- Denti instar cinguli appricata: anisum tostumodo 'ratum, magnes manibuS tractatus: incantamenta etiam 'lugda in obstetricibusmon solum medicamenta Plato permitti tinTheotcto. Manifesta vero sunt aut externa aut interna, I aloe aperi cntia & tenuis substantis. Internorum cxempla hqc sunt. Σ. cinnamomi electi& corticis castiae,si stul. an.
9 iiij. croci Θj. fiat puluis rapiat 5 j. cum vino albo
cassiae fistularis, radicis dictamni & cinnamomi an.3 j. fiat puluis,capiat ut supra: addito boracis B . sit validior pulvis: sicuti pcr se potatus ad DF.
639쪽
DE STERI L. MUL. S Υ M P. 691 cum vino albo. In maiori difficultate conueniunt haec. ηι. sabin q, ast laetidi, aminoniaci an . M. croci cinnamomi castorei an . o. cu aqua artem. fiant pilis
capiat 5j. vel , . folioru rutet siccoru3ij. asse laetidq&myrrhi an.3j. fiat puluis capiat 3j. cum decocti sabi-nt j ij. vel tu . Externa sunt aut admouenda aut immittenda. in horum numero sunt pessaria, quaedam vehementiora, quaedam leuiora.Violentioris haec exepli causa erit formula, .alum. myrrhi an .5.j.ellebori nigri 9β. fiat puluis,&cu vino pessariu ex cotone oc serico rubro . vel ellebor. nigri seu Raphidi tigri et aristoloch.roludi, pulpq colocynthid .ammOniaci an. 5j. stat puluis & cu melle penarium. Leuio ra sunt ut quod a Galeno describitur 6. τοπους ex melle myrrha 3c decocto lupinorum: tale quoq; hoc stλ. croci &succi porri qrt. g. fiat pasta.Item Ra .r dicis raphani j si . folior. mercurialism.j. casu ε 33. succi sabin. Jj croci. A. contundantur simul omnia,& cu linteolo fiat pessarium. Tales deniq; asseruantur trochi sci de myrrha,quorum 3ij dantur ex aqua artemisiq. Suffitus quoq; excipiantur ex ligno aloes, cinnam. ladano styrace& ex trochiscis ex gallia&alipta muschata: admoucatur lumbis, pectini, inguinibus & per in eo fotus ex decocto soliorum artem. nepetae, valerian. pulegij utriusq; , gracio laesa tureiae& similin m. Item ex eadem cocta tusaque materia, fiunt catapIasmata, si1 cuti etiam linimenta, quale est ex poeoniae semine puluerato cum oleo chamaemo lino. fortius est sequens.
at lini mentum. Huc spectat clamor inges,sternutatio Hippo erati aph. 31. libri 1. commota puluere
640쪽
92 LIBER III piperis albi aut ellebori albi in nares immisse ,
, omitus penna in fauces immissa concitatus. Curatio particularis.
CVratio particularis singulas difficilis partus
causas internas ut matris uterique e& foedi us propriis remediis exscind t. Matris igitur d. bili tatem vel ex natura vel ex aetate vel ex casu aliqao, roborat praedicto victu saepe parceque adhib. to: timiditatem confirmat exemplis mulierum quae somtiter & salubriter eosdem lab res exantiarunt. Sicciorem intemperiem vel inlitam vel aduentitiaim ex aetate , sicuti angustiam victi ab eadem causa, fretusque ligamentorum duritiem contumacem mollientibus emendat solibus, & oleis ac unguet tis expositis in προφυλάξω. Huiusmodi etiam sinit blandae pudendi, soris intusque obstetricum tractationes manibus unctis ut ante dictum est. At angustiam Vusdem ortam ab abdominis obesitate corrigit, corporis figura dilatandis hisce partibus
idonea: sicuti ex intes morum compressionein extractione faecum per suppositoria acriora eandenν ortam tollit.Angustis autem naturalis haec ineommoda declinantur, fuga nuptiarum,aut conceptus deest natione. tum per victu ni sterilitati aptum: tuna per emissionem seminis in diuerso tempore e tum, post coitum , per praecipitationem geniturae, ante septimum diem: aliis enim temporibus ab ea cauere debet medicus probus Hippocratis consilio, maximc per medicamenta vehementiar quae matri
sicuti & foetui sunt funesta. Foetum grandiorem post relaxationem partium uteri , diublutionem ligamentorum scelus,irritationem expultricis ut ri faces