장음표시 사용
641쪽
hi facultatis, per remedia interna externaque paulo an e cxposita, obstetricu manibus unctis duci molliter oportet, quaesua prius corporis apta ad dilata-das partes figura. Quod si nihilominus resistet: etianum vivus praenuntiato mortis euentu foetus sce-itque sinendus est, nisi sectione caesia rea extractione elus ex utero matris vivae tentare lubeat. Huic ta- me repugnare omnino Videtur tu phlegmones magnae periculum ex Vulnere ingenti,venarum&arteriarum uteri plurimo sanguine turgetium. tu quod cicatrix relidia, vulnere sanato nouae prolis auctionem intercipit, dilatatione uteri prohibita tum d nique quia viri u matris infirmitas ex labore S conatu pariendi dolori novo, ex haemorrhagiae cessura est. Sin tame mortuus sit, neq; praedictis remediis duci postici ad ferrum S chirurgiam tandem decurrendum est,prius ob uelato capite matris linteolis ine tam horrendo huius carnificinet spectaculo exanimetur, authore Hipp.lib. de foetus sectione, quam perdocuit accurate Paraeus chirurgus libro de generatione hominis .Prius tamen & ante chirurgiam eductio ea tentanda est linteolis siue fasciis toti corpori circunductis , aut tenaculis obstetricum linteolo obductis. Haec tamen chirurgia non suscipiatur debilibus matris viribus, deprehendendis ex pulsu paruo raroque, expiratione similiter parua raraque, facie cadauerosa , sudoribus frigido , extremitatibus gelidis e sed tunc unicum mortis prognosticum medico satis sit. Denique si plures sint foetus duo, vel tres, vel quatuor, sigillatim extrahantur, nulla interposita mora: ne expultrix facultas matris uterique primo conatu
, fracta, omnino langueat post quietem in secundo
642쪽
aut tertio. Praepostera etiam figura scelus exituri obstetricis aut chirurgi manibus reformetur,ut ante . exposituni est. Retentio uehiorum.
QVarta & vltima partus symptomatici species
est,cum fit sine consuetis vacuationibus, cuiusmodi sunt secundarum, excrementoru foetus, & .lochiorum.Secundae tres sunt membranae foetum in utero obuoluentes r prima & extima omnium amplissima totam uteri & cornuum eius superficie totumque foetum complectitur: membranis constat duabus, inter quas venae arteriaeque ab acetabulis v- teri orti ad foetum nutriendum,deducuntur.Nascitur autem ex virili semine crasso & viscoso circa superficiem siccescente, a calore insito, tum seminis tum uteri: ut dictum est.Chorium vocatur vel pers μικρὸν, quod arculi & coronae instar totum foetum circundet: aut quod in eo tanquam in choro quodam vasa sint disposita: vel per ω quod illa sedes sit scelus,vel quod cu ketu id est procedit, alio.
nomine vocatur δευτεων id est secunda,vel quod a foetu secunda formetur: vel quod natum infantem sequatur: vel denique tanquam fascis altera mulierem grauet, Gallis arrieresia .Ita aute antonomastice designatur peculiariter liqc membrana ob maiorem ipsius amplitudinem. Alioqui enim hoc no-
me otia comune est toti foetus inuolricro, tribus me-branis costati, alio nomine υς ερα vocatur: quod ta-
ead uteru etia pertinet.Sic apud latinos loch ij mebrans istet nominantur, quo etia nomine uteru S audi tui.Secuda mebrana e sero sceminae semine imbecillo paucoq; nata infante fasciae modo a mucronata cartilagine ad ilia tantu cingit: tu ab uno uteri
643쪽
eornu ad alteru porrigitum tenuis enim ea est infir ma angusta cauaque, ex duplici membrana cotextarhinc αλλαντοειδηο dicta quod intestinis similis se ex quibus farcimina fieri consueuerunt: non quod carnibus concisis plena sit, quin potius fere vacuarnisi cu urina laetus repletur,ab ουρα ω delata. Ter tia est foetui proxima: quem totum inuoluit ἀμνιον dicta ob mollitie,cum sit tenuis,sed valde desa sortisq;, ne rumpatur foetus pondere eiusq; motibus &aquaru quas cotinet copia, quasi sudorό mite omnino& innoxiu,ne violet laetus cute: co crescit autem
fortasse aqua hare e vaporibus frigidet membranae
contaehu refrigeratis.' De partu naturali non naturali.
Est aute ordohic in ededo partu naturalis:primuinfans inuertitur,crebrisque& magnis motibus interiores inebranas in allantoidem abrupit rac tadem χόριον ipsum, qui excluso iam saetu procidunt: aliquando tamen scetns prodit amnio membrana inuolutus omine quidem,non scelicitatisalicuius, sed salubritatis suturae: ea tamen aliquando partum remoratur, ideoqueaperienda est prudenter ab obstetrice& sine ulla scelus noxa.Non naturalis igitur partus cessendus est:quoties excluso foetu me-branae restat.Symploma est excretricis facultatis,cuius symptomata comitantia sunt suffocatio hysteril ca, nausea, vomino,singultus,lipothymia, syncope ex foetidis vaporibus. Causae sunt infirmitas matris excludedo foetui lassatae,vel viarum genitali ii interceptio & angustia a tumore orto ob difficile partu.
aut ex frigore imprudenter admisso: vel quia viel ro adhuc inhqret venarum & arteriarum nexibus:
quod fere fit in abortivo partu: vel denique quia ia
644쪽
e 6 LIBER III. v tero arido,nismsque sicco,post estutis omnes cum
Curatio . . Communes curationis scopi tres sunt,ut mater roboretur, ut viae gen tali ii laxetur & vincula laetus dissoluariir: deniq; ut expultrix facultas sollicitetur.Robur ex victu exposito qui redu est, laxi tas partium, & dissolutio vinculorum scelus copa randa est e malacticis internis externisque, & praeterea ex mixtis aperientibus ante expositis: Sollici tanda quoque expultrix est topicis immittendis,admouendis, sumendisque,tum etia olfaciendis antea expositis.His omnib. sternutatio, vomit ,ssingultus, vociferatio iugiitur. At victis remediis his,obstetri-cu opera i inplorada est vel chirurgorum: qui molli tractu umbilicatium vasorum membranas diducant,aut si hoc modo non licet,manibus unctis per pudendum & ceruicem, in locos muliebres illatis molliter easdem apprehendant : aut hac & illac blande concutiant, si forte cotyledonibus adhuc haereant: sed sne violentia, ne vase aliquo rupto haemorrhagia funesta sequatur,quq phlegmome abscessum & gnagrenam gignat: neve liga meto uteri neruoso aliquo diuulso uteri procidentia aut conuulsio fiat. lonenda quoque obstetrix est, vel chirurgus rvt reuulsis secundis fanguineos tofumbos, diligenter abstergat, ne eorum putredinem sunso catio & syncope sequantur. Quod si ne hac quidem arte chirurgica seetus ex utero cxtorqueri possit. tum ad putrefacientes iniectiones decurrendum est: vi ex unguento basiliconis cum oleo lillorum distatuti: ut corruptae secundae frustatim per vulvam tandem excludantur. De
645쪽
DE SΤERI L. MUL. SYMP. 397 De excrementis foetus.
EXcrementa primae coctionis nulla sunt, insce-
tu, quia eius ventriculus os & intestina sunt otiola, neque chylosin ullam inoliuntur,cum sangui
ne materno excrementiS Vacuo nutriatur. Secun
dae coctionis excrementa duo sunt: unum crassum sanies crucnta id est crassus ti saeculentus sanguis, qui residuus est a coetion sanguinis materni, in hepate: dc per vcnas mesaraicas in intestina,indeque in choris membranae spatium rcfunditur: alterum est tenue, id est urina per porum urinarium Ουραχον vocant ) seposita in cauit alcm allanto idis membranae, ne cutem scelus & uteri tunicam rodendo violaret: & irritata facultate expultrice im- .maturum partum praecipitaret. Textiae coctionis excrementa duo etiam sunt: crassum, quod sordium nomine designatur:& tenue,sudor nempe ex vaporibus frigid membran et contactu cocretis. Vtrumque in amnio coli clusum scelui pro mollissima cul- . citra est. Est enim mitissimum, purFata scilicet omni bile tum per urinas, tu per propriam vesicula tam in corpore matris, qua laetus ipsius.Omnia haec exerementa in uteri propria sede coaceruantur ad instantis usque partus tempus:neque enim ante foras
profluere dehiscente uteri orificio sine abortus diascrimine possent: dum eruptione sua, genitales pariates emolliendo,humectado & lubricando laxat,partum procliuem efficiunt: siquidem paulo post laetus emittatur,alias grauis partus esse solet, nis partes illae, naturae imitatione,pinguibus oleis intus sorisque madeant & perungantur. Ε ος ex mentu puerperarum. xcremeta vere muliebria sunt,lochia purgame-
646쪽
3 3 LIBER III. ta dicta, quae post partu & secudas scelusqia euacuatur. Sut aut e vera ταμπια, nisi quod post 1 partu, illa vero antei partu pro sitiant: materia enim leoru est reliquus anguinis illius mestrui,qui no solu initio cocepti seminis & ante absoluta laetus consoru agone in corpore matris retentus est: sed qui toto gestationis tepore superfuit nutritioni foetus eiusde .Eorum vacuatio varia est, pro sanguinis me- strui abundatia, sexusq; foetuum discrimine: nain in ,
mulieribus foeminam enixis, ad duo & quadraginta dies pertingit persectissima: vacat tame periculo, si ad viginti quinq; dies prouecta sit. In puerperis mare enixis, dies triginta implet perfectissima: perfe- . ista tame est vigesimo die: selmina enim maremq; Eissimilib. istis dierit spatiis co formauit ob dissimile utriusq; ex semine teperie, maris calidiorem siccioremq;, sternins frigidiore & humidiore.Ob hacetia temporiei diui militudine foemina minus in v-- tero, mas plus alimetico ficit.Variat et talochiorum abundatia,ob aetatem puerperar u. Iuvenes enim infra 12. annu parcius minusq; repurgantur, quod minus illis sanguinis supersit, ut que in/ugmentu propriorum corporu absumat. Seniores vero copiose magis & diutius,ut pote quibus nulla saguinis pars accretione corporis proprij co sumpta est. Variat deniq; ex nativa vel accidentali causa singularu puer, perarii.Illa duplex est, una ex genere, altera eX natura.Ildi nascitur,s generis & familiae illius csters mulieres ita purgari parc e vel abundater cosueuerini.
Hoc Hippocrates vocativterinia , siue ex utero matria allatum, quasi haereditarium,sive ex uteri vitiosa quadam co formatione, proueniens: uterus enim
siccior, frigidior,densior, & angustiores venas habens sanguinis paru continet, redditq;: Vt secudum
647쪽
naturam spectatur si a prima eruptione Iochiorum, in primo partu suo usque ad post retinum ultimu Ppartum, pariat semper multitudine vel paucitate eadem perseuerante. Causa aduetitia est vel qgritudo' at i qua: qualis est exposita cap.de suppressione & redundantia mensu: aut vi tu us praegressus delicatior, vel aerumnosus.Vacuationis quantitas initio quide sit heminae Atticae unius, quae pendet j viiij &6. quae purgationis qualitas sensi in minuatur, donec Cmnino desinat.Sanguinis species in bene valente similis sit sanguini victimae, quae non nisi eximia& saluberrima deligitur, hoc est si sincerus & ruber,nec ulla
in re vitiosus, non cito nimis,aut sero concrescens:
illud enim siccioris, hoc humidioris signu est. At in
inteperata puerpera sanguis parcior & vitiosus nee cito concrescens exit. Porro huius vacuationis sicuti& mensi u symptomata sui suppressio, deprauatio,& redudantia &diminutio.Suppressionis causis eui detes sunt refrigeratio,subitus moeror, metus & ira. Intern ς sui uteri peruersio, orifici j interioris obturatio, vel a grumo sanguinis cocreti, vel ab infama. tione,aut tumore aliquo.Redudatia aute fit in puerperis ruptis, & nimis dehiscentibus acetabulis venaru uteri: vel a laborioso nimis partu, vel abortu. Illine morbi acuti duplices et alij particulares , ut phlegmone totius uter pleuritis, peripneumonia, phrenitis,&c. alii uniuersales visebris cotinua. hisaut
efficacissime medetur promptissima & copiosissima phlebot dia invenis poplitis& malleoli, primis saltepuerper ij dieb. na mediis aut ultimis, quib. ia finitalochioru vacuatio est,phlebotomia parcior conuenit. In partieularib.cotra ut phrenitide,&c.vena cubiti aperiedar sui, missa saphena derivationis simul
648쪽
εoo s I B A R III.& reuulsionis gratia. Purgatio quoque omittenda
non est, quae cacochymiam educat putredinis materiam. Redundantiae lochiorum eadem methodus est curativa, atque mensium immoderatorum,ante
exposita capite proprio,atque per reuellentia primum remedia, qualia sunt, deligationes & frictiones do rificae brachiorum , cucurbitulae magnae, cuili flamma multa, siccae sub mammis appositae: deinde per phlebotomiam si opus sit in cubito: post temo per topica astringentia & refrigerantia, quibus adde victum similem. Vide cap.de redundantia mEnsium. De assectibus puerperarum. PVerperas multi affectus exercent,ab utero & in utero .Hi sunt, rhagades pudendi, exulceratio ceruicis dilaniatio perinei, tormina, tumor, amplitudo, strangulatus. Illi sunt rugae ventris ulcera, &particulares phlegmonae abscessusque, ut laterum, pulmonum, saucium,cerebri, febres ac ut primarit,& mammarum tumores.
Diata puerperarum. Horum omnium curationi praeponenda est
puerperarum diaeta cCnueniense cuius tres
sunt scopi: Instauratio virium lassitudinis leuatio, S praecautio torminum, sobrium, lactis uberioris, tu aliorum affectuum. Victus Quidem tenuissimus esse debet ad septimum usque diem,sed creber: tum Ob v rium,ex copiosa vacuatione magnoque dolore,debilitatem tum ob periculum declinandum febrisdactis &c. In primis tamen sit cibus valde alimentosus,&euchymus:qui prompte vires satiscentes
649쪽
tes colligat. Tale est exprestum capi, iusculum &consumma tu in eius detra curn croco & puluere ducis: talis gelatina & panis tostus vino aromati te tinctus. Tales vltcili ouorum duorum &c. Dein' ceps vino abstinendum est & alimentosis illis cibis quos mulierum ignara sedulitas ex caseo & concisis carnibus concinnare solet: idque ex consilio Hippocratis & Galeni 1. de diaeta in acutis. Vtentur iustulis pullorum tantum, aut carnium verve-cinarum, paneque in eis tincto. Lassitudo Vteri, totatius ventris, & lumborum aptissime lenitur, secundinis adhuc calentibus ab utero, citissime impositis hypogastrio, & circiter horam unam ibidem relictis: deinde iisdem sublatis mox inducenda est lumbis, praesertim toti ventri, ad pube usque pelligucrvecis aut arietis recens iugulati , quae per quinque aut sex horas ibidem sinatur , eoque terr p te puerpera indulgeat quieti & inno, clausis dilige ter cubilis, & fenestris & ianuis, ne quis aer subeatrium demum deterso sudore vel madore,& pelle r tracta , rugarum ventris prohibitioni studeat medicus. Hic affectus praecauebitur tum suga frigoris clauso diligenter conclaui, ut dictum est,& decussa tis femoribus, ne frigidior aura prorepat in vulvae unde ipsa refrigescat&intumescat,&acetabula occludantura ochiaque supprimantur: unde phlegmons,
febres, tormina, aliaq. sunesta symptomata Oriuturi P rq cauetur etiam quiete corporis & animi, ne motus violentus & intempestiuus uterii vel praecipitet vel peruertat, laxioribus adhuc vinculis: aut ne metus moerorque lochia cohibeat:aut gaudium effusuexaggeret. Denique hypogastrij constrictione persasciam quatuor digitos latam:quae tum sanguinem
650쪽
ύoi LIER R III. eiusquegrumos ex uteri sinu totaque eius substantis
exprimat: tum ab eodem coangustato aerem frigia dum arceat. Iniicienda autem est fascia confestim remota pelle vervecina. Rugarum ventris puerperarum euratio.
RVgae ventris puerperarum delentur medicare mentis malacticis & modice astringentibushrpogastrio impositis, bis quotidie,post remotam pellem vervecinam: idque toto decubitus & puerperii tempore:Eorum exempla haec sunt.
V spermatis ceti j ij olei amygdal. duleium &
hyperic. an. 3j si sevi hircinia,fiat unguentum. V. olei hyperi c. aneth.& chamaemel. ana 8 j olei
ei trinae quantum sufficit,fiat unguentum. Ρraestantissimum est liquens. V. limacum rubri di j florum anthos j viij concisa omnia coniiciantur in vas fictile plumbo oblitum d quod fideliter obturatum , demersumque in fimum equinum sinatur ibidem per quadraginta dies: deinde totum id exprimatur , ex pressoque liquore ungatur quotidie bis hypoga-strium, ut dictum est, cum regione inguinum: post unctionem tegenda est continenter regio eadem tela dicta galderin a qui ligetur diligenter cum fasciis lineis.Telae apparatus hic est
ycerae nouae j iiij spermatis ceti J ij terebinth. Venetae aqua citranguli lotae j j fi olei hyperic.&amygd. dulcium an . I j olei mastich. & nardini anag si axungit cerui S j liquefiant omnia simul deinde