장음표시 사용
781쪽
potest, opera sua praestat,& visite etia aliquado, atque tactile corpus sibi alchitectatur: al as etia hoc ipsum praestat alteratione per primas, secundasque qualitates gignedis hominu affectibus simillimas, quas materia medica sedulo daemoni subministrat. Porro spiritus hic aliquado cum ipsa daemonis substantia, in cωrpus aegru intromittitur, ut de obsessis constat,alias solus, vi in plerisque maleficiis, seu ente etiam foris daemone. Agedum maleficioru instrumenta perlustrenavis, ex quibus,quicunq; intro in ventriculuir ,aliamque partem, ut vitri,lapidis,ligni, aliorumque corporufragmenta condita sunt,laedunt quide corpus naturaliu causaru instar,proxime,& semper omnia: Externa aute,alia signa sunt tantum,alia vero signa simul & causae sunt.Rursus quae signa tantum, ea vel inani sesta sunt,ut cereae imagines, nodi, carmina, characteres,syderum ortus, & figuret astronomicae, in quibus sola sunt, ut pacti,aut temporis quo eu cari, aut modi quo cogi videri cupit Dimo,aut hominis certe lidendi a Detmone,moni meta: vel ceriste signa haec occulta sunt,ut corpora quaedam diuersis locis abditar utraque autem haec omnem agendi vim a Daemone,non natura sua,sortita sunt. Signa simul & causae sunt,ea quae affectiones corporeas,ut amorem,odium,sanitatem,segritudinem inducunt, quae spirituunt motu, & alteratione cui dictum est constant. Itaque ex serpentibus, & ranis, rubetis plurima maleficiorum instrumenta comparantur, quod vel propius eorum spiritus sit venenatus, vel
alieno veneno conseruando aptus.
Spirituum & instrumehtorum istorum, quanta vis sit alterandi facillime,ex accuratissimo eorunde
782쪽
apparatu,& repositione intelligas: ea enim ex per grinis ignotiique medicamentis studiose elaborata iis aedium, vestium, supellem lis, lectiquc, & culcitrae locis, astutus daemon recondit, ex quib. proximum cor aegri lacessant, aut cerebrum variis ima ginationibus percellant: Moueri enim imagina tricem animae humanet facultatem sine scnsu posse, soniantium quorunda ec staticorum, sybillarum, bacchantium foeminarum, poetarum, spontanei motus satis dcclarant,quorum vaticinia, & praestant a poemata imaginationis externis, & daemoniis motibus, cum illa a sensibilibus obiectis maxime libera, solutaque est, non atrae bilis caliditati, cum Aristotele, tribuenda sunt: ideoque alexi pharmaca illa &amulcta validissime obsistent, quaecumque spirituosa substantia, in aximeque odorata affluent, qua venenati sp ritus altissimas sedes promptissime subear, exique mixtione sua alteret, pcruincat,is dissoluant. Huius generis simplicia sunt balsam . mosch. ambra,
xylaloe, sentata, cinnam. calam. aro. schoenai hos, styra X, benio in. foeni c. ruta c5pos: ta sunt clectuaria mithrid.theri. athanas aikerm .diam b. de gemmis, diam osch. dulce,&similia: maximo vero pro sutura sunt utraque,si simplicia sussi tu coposita potu usurpetur ex at quo tenuissimo,& odoratissimo,ut aquae, vini aut citraguloria, aut similiti liquore dissoluta, qui alexi pharmacoru spiritus multiplices, eos'. in corpus totu quoquo uersu dispestat digeratq;. Quod si su- mota causa gritudo tam e partiu,aut corporis toti aliqua subsit, cande phys coru remedio tu cotrariis viri b. abrogari quoq. delcri q. mportet. In quib' ae-
diu, vcstiu,& supellectilis mutario neglige lano est in uuib. malescij instrumentu cepe latitat,ii ne quo pri' detracto, sanitas curati6 ut sporada no est. Diaei.
783쪽
peia puerorum. EDICINA p partes duae sunt principes diuersis ossiciis distinctae: Una sanitate tuetur, υγιεινοῦ Altera morbos profligat, θεραπιυτικη dicta. Sanitas duplex est; una partium similarium temperies: altera dissilia 1larium concinna cosormatio. Tertia quaedam communis est utriusque generis partium, vino scilicet. Temperies vel exquisiissma est&ad pondus quae raro vel nusquam occurrit vel parum deficiens, ad Iustitiam vocata, quae nondum tamen corpori grauis est: frequetissima quidem &n5 solum pro naturq& teperamenti,sed pro aetatis etiate pestatis & victus di lcrimine multiplex .Noscitur utraq; ex stinctioni b. principii viscerum, hepatis, vetriculi, cordis, cerebri, testium: Quae ad podus est ex persectissimis omni b. atq; ex accidentium corporis mediocritate, ut illud neq. crassu aut gracile sit: neq; hirsutu aut glabru, neq; molle aut durit, neq; nigruaut cadidum nen; iracundii aut ἱgnauu. neq; peruigil aut somnolentum, neque hebes aut callidu,neq. libidinosum aut eontra. Sed omnium istorum moderate particeps , quae ad Iustitiam est & deficiens sinitas , tum e functionibus viscerum istorum
784쪽
IOAN. HUC HERI paulo deterioribus e tum e propriis corporum acci- dentibus innotescit, ut quae calida natura constat , ςx tactu calidiori r venarum amplitudine et ine
dia difficili: gracili habitu capillis nigris & hirsutiesumma. Raae frigida est ex tactu frigido, venarum angustia, inedia facili, habitus obesitate& glabritie. Que humida ex tactus habitu'; mollitie: quq sicca
deniq; ex tactu duro,asperitate &scabritie corporis. Porro sanitas a duplicibus corrumpitur causis: naturalibus & contra. Illae sunt congenitar duae, una repugnantia elementoru per quam aetatum vitistitu.
dine ex calidissima & humidissima quq infantis propria est frigidisiima tande & siccissima te peries adsciscitur, morsq; ineuitabilis inducitur. Altera est triplicis natur , substatis spirituosae, humoralis, solidae,
effluuium. N0 naturales aliae sunt internae,Vt exerementorum ab alimentis, viscerumque intemperie prouentus. Aliae externae partim necessariae de ineuitabiles, v x aer,somnus & vigilia,cissius, potusq; , quies & motus , animi pathemata, partim non ne Oessariae ut medicamenta, venena, venus, Vulnerantia & contundentia tela.
Contra sanitas quae optima est a similibus causis omnibus conseruatur, sicuti & quae parum deficiens est: qui enim a temperie iam longius desciuit, 'ut in vitium prona videatur, contrariis iisdem causis sed omnino modicis reuocatur. Harum igitur omnium causarum congruum usum penes qualitatis&qualitatis ipsarum corporumque seruandorum differentias, una hygiene prima perdocet, quae cum dignitate & tepore therapeutica antecellat: idcirco insanti si pueroruq; diaeta in primis proseque mur. deide morboru pueriliu therapeia subiugem'.
785쪽
in autem aetatum partitio quadripartita,teper mem humani inutationib' in tota vita quatuor respondris: Prima enim adolescetia calida humidas; d Vigeimum quintum annum sere producitur. Secunda luirtus calida, sicca, ad trigesi Ruin quintum.
Tertia constans s as aliis declinans,siccior qua calidior, ad qua ragesin v quin tu vel quinquagesimu- inarta senect frigida siccau;ad morte usq;naturale
propagatur. Raetnqua cande excrc me toru luxurieS debilitatis viscera i ii 3c caloris viribus humida efficit. Vltima hqc aer* tripartita quoque est pro Varia frigiditatis de siccita is exuperantia. Vnaenina est crudiorum senum ad bxagesinu annu. Altera senusimpliciter ad scptuag simum. Tertia capulariu&na oribundoru senum.Sic irim astas tripliciter diuidi solet pro caliditati libniditatis ratione diue L. In pueritiam ad decimui, quartum annum .Pu bertatem ad decimum Octauim. Adolescentiam ad vigesimum quintum. Posti mo pueritia quo que pro eadem caloris natiui xarietate in quam tuor distributa est partes .Prima aciseptimum me sena extendui, quo detitio incipere solet. Secundam a septimo me se ad secudu annu, clita absoluta detitione ablactati pueri solidiorib. vesci cibisincipiur. Tertiam a bimatu ad septennium, qui adhuc infantia dicitur. Quarta ad duodecimum , vel decim quartum annum deducunt, liscq; proprie pueritia nuncupatur. Talis quidem est temperamcntorum aetatumque vulgata distinctio:sed in genere latum. Hl enim tametsi certis annorum spatiis sibi vici iasim succedunt, nequaqua tamen certis omnino finib. sed in latitudine tantu definiri possut: unde prout quis vel calidior,vel frigidior, vshumidior,si
786쪽
7Γ Io AN. H CHER Ici6iue est, ita seriVitiusve pubescit,viget& sen, sit. Designis salubribus infant1s. INHaretis sani beneq; valentis,cuius a nota educatio suscipi eda est,ab ipsis vitae tori b. guria ca- , ptanda sunt, tum ex pare tum ipsoru nora salubri, fitate integra, victu moderato, matris A sertim prignantis,tum ex optirna corporis coi,Ormatione, ut
si sensus incolumes omnes, si me partium foris
patentium ut aurium,narium, ocreo um,lauctu, p
dicis,urethrae expeditos si articuoru flexus liberos artuumque motus robustos: si .elsi lue partium singularum decoram magnitu onem, figura, numeru, di connexum conueniente' sortitus sit neq; enim corpori tam apte conforoato aut facultatis conforma tricis robur: aut prin piorum, semini S nepe mostruiq; singuinis, obseruentem temperiem ,&mate viam, aut idoneam ereundem copiam defuisse eius Amodi infanti putarem est denique sumenda est coiectura ex edition te pestiua in vitali monse, ut septimo, vel potiurno no: ex prodeuntis ab utero eiulatu clamoso, qui exquisitum eius se sum motriceq; facultatem robi stam testantum sicuti contraria omnia vel plera me insalubritatem & intemperiem corrigendam, denuntiant. Editi infantis cura.
IAm vero multiplex obstetricum erga insantem mox editu cura propria est. Prima vi umbilicus quatuor ab abdomine digitis acuto scalpro praVisus, duobus sericeis filis, pollicis unius ab abdo mi- ne distantia, studiose reuinciatur, non quidem laxius ob funestae haemorrhagis aut refrigerationis a frigidiori subeunte aura metum, neque etiam armctius
787쪽
ctius, ne portio ciusdem a nexu cxtans eodem haemorrhagiae periculo citius cadat. Vulncri imponantur , quae oleo rosato, vel an ygdalino dulci insuccata sint diplomata: reliqtia aut ea pars supra nexum lino xililio vel succida obiccta, ne alic si trigore suo tormina excitet. Ita inuoluta leniter abdomini incumbat, donec tabefacta caloris de alimenti priuatione ob vinetas venas arteria litertio quartoue die auellatur & decidat, tuque post cius casum vulneri relicto testa cochlearum asti tali s uilli aut plu-bi ustorum cinis aspergatur; ipsumq; dilige ter oblugetur ne ex dchistente, haemorrhagia subsequatur. Postremo prominens umbilicus N extuberans frustuli plumbei, instar denari j nostratis admoti grauitate deprimendus est. Haec autem omnia exequi de bet obstetrix dummodo exclusa prius fuerit secun-drnavel solo naturae conatu, illico post partum, Vels relistat cotumacius re diutius cunctetur ab obste- stetrice leniter ex tracta interpositu vasorum Uu bili calium, aut etiam adhibita manu, quae prius oleo dulci delibuta in pudendum penitus immiti tur. Huius enim exclusionis difficultate interiecta mora plurimum auget, eo quod protinus ab exitu insantis internum uteri orificium contrahitur. Curato umbilico secuda obstetricu cura est in emtergendis sordib. lentis &pituitosis, tu corporis i lius, tum singuloru eiusde meatuum foris aut intus
patentium, ut narium,aurium, oculorum, oris,asperae arteriae, pulmonis, Ce phagi, ventriculi, intestinorum, podicis & articulorum , in manibus, pedibusque, cruribus & bracchiis. Totius corporis abstergentia remedia sui lotiones & balneae dissimili comparata materia pro vario obstetricu
788쪽
ιλ IOAN. HUC HERI consilio vel abstergendi tantum, vel adstringendi etiam modice,densandique rariorem habitum aduersus frigidi insuetique acris appulsum, vel du luendi etiam contuliones artuum, vel denique deliniendi lassitudines a laborioso nimis partu relictas. Leuissima est lotio ex aqua dulci tepida in concha & nostratibus obstetricibus magis ustata, cui tamen commodius vini albi de oligophori dimidiuaddatur asperso etiam subinde post lotionem salis marini polline,a nostratibus tamen neglecto. Magis detergit lotio ex scenui graeci, hordei & florum chamaemeli decocto. Ab aliis vinum astringens so- Ium aut incoctis etiam astringentibus ut rosis r bris cacuminibus myrti & pauco sale probatur. Ab aliis post eiusmodi lotiones olea quoque astringentia vi myrtinum,lentiscinum, rosiceum &omphacinum allinuntur. 1ed postrema hare duo utpote validius astringentia remedia neque necessaria videntur coelo prqsertim non valde inclementi ut nostro fere Gallico, quod pueroru cutis per se densior sit,neque satis etiam tuta: quod humidiora infantium corpora facili perspiratione egeant. Veteribus lotiones istae frequentius diutiusque dc per plures dies ante quotidianum lactis usum reuocabatur non ad solam sordium abstersionem, sed ad natiuam humiditatem corporumque proceritatem augendam. Nostratibus autem semel aut iterum
Meatus externi hoc pacto expediendi liberandique sunt, nares quidem si digitis comprimatur aut Iinametis tortis mucus ex iisdem proliciatur, scuti& ex auribus .Podex si minimus digitus oleo dulci oblitus eidem inseratur ut inde meconium quod
789쪽
alimenti scelus crassius& nigricans excrementumes, meconij veri instar eiiciatur. Oculi si per diductas palpebras lenis lunum linteolum tractetur&oleum admodum dulce in eos instilletur, quo sint tu ipsi mobiliores tum inebranae molliores. Oris cauitas si melle cocto vel electario diamoscho dulci, potius quam theriaca acriori, digitis obdurio aia fricetur blandius. Aspera arteria pulmo ventriculuSoesophagus intestina si cochlear unu vel olei amygdalini dulcis vel potius mellis cocti exhibeatur, unde humorum variorum viridium albicantiu aut nigricantium profusio prouocetur, quibus suppresesis lac primum corrumpi,indeque tormina infantibus intolerabilia accendi contingat. Digiti quoque manuum pedumque leuiter mulcendi & explicadisum:articuli denique tibiarum & bracchiorum se quenter & pluribus diebus contrahendi & expandendi, ut quicquid humoris excremetiiij intus illis forisue adlisserit, id totum discutiatur. Tertia obstetricum cura schirurgorum etiam communis est,in paruis quibusdam conformationis emendandis vitiis. ut 11 cui naturalium ductuum ut puta aurium, narium,ani,pudendi membranula obducta sit,aut si digiti inter se cohaereant, protinus rescindatur,eOrumque conglutinatio interpositis linamelis prohibeatur. Sextus quoque digitus amputetur, ligamentalis membrana sub lingua breuior incidatur. Macula: deniquevariae ab ortu contractae elidantur, sed a perito tantum chirurgo qui curabilia ab in- curabilibus prudenter discernat. Ultima obstetricum cura est, ut puerum bene lotum prius, intusque & foris purgatum, cunis man-4et fastiis tam accurate obuolutuinvi rectus Omni-
790쪽
7 Io AN. HvCHER Ino sit ceruicis & totius spinae tractus, eumq; in spInam facie supina ad dentitionis usque tempus re- clinare pergat, a quo in utrumque latus docubi tui eundem sensim assuefaciat, ita tamen ut a capi te corpus totum parum decliue sit excrementis cerebri hoc situ deorsum facilius deuoluendis: ut denique in cunis dccumbens directum lunae ne cua- dat lusciosus no obliquum aut trasuersum excipiat. De viella recens editi infantis. EDentuli infantis alimentum accommodatissimum lac est: quod si euchymum, purum, cupertum, calidum humidumque, & naturae infantium finitimui p.Matris autem lac tanto salubrius infanti est, quanto sanguini menstruo unde in utero eius alebatur, similius est: quantoq; eiusdem in foetu pro suo alendo, quam empthiae nutricis charitas & vigilantia maior esse solet. Praestat tamen per sex audo isto dies primos puerperis infantem a sinu & vbeiaribus matris abdicare,tum quia febri culosa fere tuc illa est perturbatis humoribus atq; spiritibus recetis partus labore incensis: tum quia mammae vitioso sanguine te sertae sunt: quem exhauriri prius admotis ad papillas puerulis vel virgunculis grandioribus decet, a quibus totus sugendo expuendoq; co- sumatur, novique lactis ruateria & probe sinceriori deducto sanguine cumuletur. Si tame puerpera imbecillior aetate, natura, aut aegritudine sit, aut nouae etiam prolis cupida: lactationis officio aliena nutrix adhibenda est.