장음표시 사용
21쪽
hit Annon est polluta terra sat tu tamen, quae sornicata es cum multis amantibus irevertere ad me, ait Jehova. '. Tolle oculos ad loca edita, di vide ubi non constua prata fueris. Ad vias sedisti, eorum causa, ut Arabs in deserto, & polluisti terram fornicationibus tuis & nequitia tua. 3. Coerciti sunt imbres, nec serotina pluvia fuit; at tibi fuit frons mulieris meretricis, di pudorem abjecisti. 4. Annon ab hoc tempore adpellabis me, his verbis : Pater meus atque adolescentiae meae dux es. Num quis servare potest aliquid in perpetuum Z an potest ejus memor esse in aeternum p Tu vero
dixisti hcsecisti flagitia,&p rtinax se potuisti.ε. Dixit etiam Jehova mihi, temporibus Iosiae Regis: an vidisti, quae fecit contumaXris, revertere ad me, ait Creator, & castiorem vitam gere. 2. Tolle oculos ad edita loca , ubi idololatria te polluistis, atque commentitios Deos coluisti. Ad vias etiam publieas sedisti , ut cum Idololatris imagines eorum coleres, ut solent Arabes tacere, in solitudinibus, & polluisti terram libidinibus tuis. 3. Propter haec peccata , Deus coercuit imbres; dum tu, pudore abjecto, forni iuη, solam praemittere.
En dimiserit vir. Videtur σύ m hen propria
haec esse potestas ; ponamus a viro uxorem esse repudiatam. Sed idem sensus est vertendo si, nec opus est perinhrasi. Uide de .hac repudii lege, Deut. XA IV, I . in seqq. An vir prior ad illam redibit J Hoc est, redire ad eam non potest. Lege enim tenebatur, qua ejusmodi mulier polluta ei habebatur. Ibid vcra. q.
Annon putata es terra ista J vnn um umhala hisnopis thebbena , annon contaminando contaminata est. LXX. Init. ώ----ε-- ἡ ν-- εκειν. : sic & Latinus r numquid non polluta di contaminata es terra illa φ Atqui de terra agitur hac i omissa parte προ--σιωε, ex Mole , aut usu notissimo , 1 qu vis facit E supplenda; cum praesertim ipsa ἀπο-
Ams rem in memoriam Lectoris revocaret. Non erat ergo cur LXX. Inti. mutarent temram in mulierem.
sua fornicata est cum multis amantibusJ Aeproinde indigna erat, quam ego Deus tuus ingratiam meam reciperem. Non est cur moneamus hic scortationem spiritualem respici, seu Idololatriam. Vocem 'ira resim, quam
amantes vertimus , mi Mναι verterunt LXX.
Inti. quasi esset robim, sed melior est Massorctharum punctatio, & rectius alii Graeci aut c& Hieronymus veridre cum amatoribus. Si sermo esset de puella pecudum custode, quae descivisset ab amatore, posset ferri lectio LXX. Inu. sed loquitur Propheta, in hac prosopopoeia, de Iudaea gente , quasi Deo nupta. Revertere ad me 4 Subaudiendum z- , te
misericorditer recipiam. Deus, nempe, vir ἐχηματισμένω recepit etiam in Idololatriam delapsos, si modo toto animo ad eum redierint;
qua in re, in homines se se longε long uemitiorem & benigniorem praestitit, 'uam homines c pudendum dictu i inter se esse solent.
LXX. Init. ειε εὐιιῖαν, Vulgatus, in directum,
Nisi de locis editis, in quibus Idololatria ad mittebatur, ageretur 3 Deus non diceret :tolle oculos ad loca, ita: circum pice totam planiticabaris . & nequitias exercitabas , sine moeo. 4. Attamen eo ipso tempore , me vocitabas patrem tuum, & adolescentiae tuae ducem. s. Ciunnemo in perpetuum eodem modo peccet; tu tamen iisdem vitiis & flagitiis semper addicta lauti,ia pertinaciter iis dedita. . 6. Tempore Iosiae Regis, Creator a me petiit, an observassem quid faceret coutumax gens Israeliticatem. Sic & alibi, apud hunc Prophetam, sumitur 'postaphaim, quamvis aliterolim Censuerimus ad Num. XXl II, 3. Vide & ad El. i. XIII, 2. Ad vias J Sic solebant prostibula. Vid. not. ad Gen. XXXVIII, I 4. Origenes contra Ceia sum Lib. IV. p. 2o S. e Grinni introductione de bonis & malis: πρῶ- ώὸν -
mum quidem extra urbem, O personὰ iectae meretrices se locabant iis, qui volebant; deinde. Dreto pudore , deposuerunt personas , O cum non paterentur Leges eas ingredi urbes , extra
Eorum causa J n, talem, illis, eorum libidini exposita. in Arabs in deserto J 'IUI 'Mya ebilarabibam diar. LXX. Init. -- 'in Legerunt a p horeb, quod proprii corvum 1 nat, & quod putarunt cornicem etiam posse Verti. meroΠmus vero: quasi latro in Alii dine . qui in Commentario sic habet: Pro I trone, sive comice, m Hebraeo scriptum es A-R AB E : quia potes , Arabas signiscare .
quae Gens latrociniis dedita inque hodie incursas terminos Palaesinae, O deueendentibus de δε- rusalem in Hiericho ob et vias. 3. Coerriti sunt imbres dec. J Ne siccitatibus quidem, quibus divinitus adflicta est Judaci, ad cultum imius Uei veri revocari potuisti.
Tibinis frons mulieris meretricis J Perrexisti impudenter fictos a vicinis populis Deos
σχνωπας. Mas aπ ται. IIIutiles sunt duae postremae voces.
4. Ab hoe tempore 3 rin mebatha, a nunc. Pater meus t Creator meus. Dux juventutis mea J NI OR aliouph ne- bourat; sponsus qui in adolescentia mea sponsam tuam: esse voluisti. Vide ad Proverb. II. I7. LXX. Init. haec εc priora verba mii verte
22쪽
3291nax Israelitis 3 Ivit in omnem editum montem, & sub omnem arborem virentem , aliaque illic fornicata est. 7. Ei vero dixi, postquain ista omnia fecerat, ad me revcrteiarc, nec tamen reversa est. Quod vidit perfida soror ejus Judithis . h. Vidi etiam, propter omnes causias, propter quas moechata est contumax istaclitis, ct propter quas eam dimisi, dato ei repudii libello, non timuisse perfidam Judithin, sororem ejus , sed scortatum ipsam etiam abiisse. Propter infamiam fornicationis suae, polluit terram anam moechata est cum lapide, dc ligno. Attamen ne propter haec omnia quidem toto animo ad me rediit perfida ejus soror Iudithis, sed ficte, ait Jchova. Dixit propterea mihi Jehova : minus nocens fuit contumax Uraclitis , quam perfida
litica; eam in omnia loca edita ire, & sub om- quod coluerit Deos ligneos, & lapideos: quam . nem arborem virentem, atque fictilios Deos illic obrem est a me ei datus libellus divortii; nec percolere: T. se quidem eam voluiiIe revocare ab fida Iudithis eam imitari verita est. 9. Infami sor- ejusmodi flagitiis , sed pertinaciter iis adhaelit. nicatione se polluit, nam lapidem, S lignum ad-Quod cum vidisset persida soror Judit his, aemula- oravit. Io. Attamen eam arguerunt Prophetae. ta est. 8. Animadverti etiam, propter quas cau- nec ad ine toto animo ipsa Iudithis rediit, sed fietasas moechata sit Israelitis impudica ; nempe , quadam religione , ut ait Creator. FG τεs παρριυμ σου. Melitis Latinus: saltem amodo voca me, Pater meus , dux virginitatis meae es tur nisi quod ' u a non ost virginitas ,
sed adolescentia. Virginitas n' ma brabutim similiter vocatur. Onii sit Graecalia vertionem Latinδ reddere in Continent. sorte quia nimis abibat ab Hobraicis.
an servabit Non significatur tantum memoria; sed de adfectus, quem Perpetuum elle non patitur humana infirmitas. Mus memor ese in perpetuum J mis' nu imbueremor, an servabit urbum ' π , pro 'It meminit, non raro sumitur. Vide not. ad Gen. XXXVII, II. In hisce autem duabus interrogationibus non quaeritur proprie quid futurum sit, sed quid soleat, aut pollit fieri. I cus inducitur exprobrans Iliaeli pertinaciam suam, incolendis Diis alienis, quae contumaciam in Idololatria prorsus inauditam ostenderct; cum hominum infirmitas vix patiatur, ut, etiam in bonis rebus, constantes sui. LXX. sic antecedentia verba verterunt: --μή
'nal & zz ' in Niphal. Hieron mus: numquid iras oris iv perpetuum O perseverabis in snem y Quibus verbis thiasum latis exprestit. At de buit servari conjugatio & perlona verbi, quod potuit fieri, supplendo U'κ scv , aliquis , &vertendo num quis, ut Recentiores plures se-
Et pertinax esse potuisti J bam vatthouchri, &potuisti. Quid vero' nempe, servare O memorepse, in aeternum, quod uno verbo pertinacem esse ex prellimus. Ac land debuitaliquid suppleri, ere ipsa, ut nexus orationis intelligerctur.
hah IVchrael. Hic IV I foeminini generis est , quia Israel hic sponsam Dei significat. Latinε diximus braelitis , sceminino , more
Graeco, nec eo multum ab Hebraico abeunte, sormato, peripicuitatis & vitandae ambiguita istis, ac σολοικοφανῶσ causa; quia Lyrael est alioqui nomen viri, aut populi. Π π mychubab propri4 est retrorsιm r erga, ac simδ Israelitis redierat ad tuam Idololatriam. Contumacem vertimus tralaticio lentu , quia contumaciter in Deum rebellarat. Vide & vers. II. 32. NInm cst nomen lubstantivum S aversi
nem significat infra, Cap. VIII, 3. & quidem adiecto epitheto contumaciam signiticante.
II. Quare LXX. Init. verterunt hic κατοικia τοῦ I. λ,
quasi traheret significatum a IM habItavit. Sic
verterunt etiam UerS. o. at vers. II. Omit
niam a Deo pollicebantur, si modo ad ossicium rediret; quo nihil aequius erat, nec PO terat Deo negari, sine furore quodam. Soror Ous Iudithis J mari' mninκ ahθυtoab δε-houda. Ub Causam memoratam, ita vertimus,
uasi esset rurari' Bboudith , quod mulieremudaeam sonat, ut Pi Mπ' Ruebraelitb Israelitidem. Hoc vel ex Libro Iudire videre licet. S. Mortatum &c. J Et ivit , c, Donata e etiam ipsa. o. Propter infamiam J pn miuia, quod . .
verterunt LXX. Init. Latinus: Dcttitatem
,p derivant Grammatici a , p levem ese, umetaphoricδ contemni, vilem esse. Ideo vertimus infamiam. Sic & n,U Halab, est maledictio, quae infamiam secum trahit. Intelligitur autem Idololatria, sub ΛIanassa & Anione, admissa a Γribu Judae ; quam neque ex animo deserucrat, sub Josia, quamvis dissimularet. Io. Toto animo J Hoc est, ita ut prorsus . de quidem ex animo, Idololatriae valediceret; sed ut, dum Jehovam palam colebat, etiam fictis Diis clam sacra faceret, sub Iosia. PHM J 'pira basscheler, in mendacio. Miniss nocens fuit J nosa rii x t de ab napbschab , iustificavit animam suam ; hoc est , se. Iustiscatio, liaec est comparata cum ' litia Judithidis, nec Iustitiam, seu innocentiam complectitur,sed minorem nequitiam. Vide Eg hielis X UI, s I . Recte Hierondimus bus cavit
nirnamIbam, comparatione praevaricatricis Iudae. I 2. Dptemtrionem versi s J Quia decem Tribuum agri, maxima ex parte, erant ad Judae & Beniaminis septemtriones. ontumax J V ide ad vers. 6. Non faciam, ut incumbat &c. J Non faciam,
Memoriam delicti servo J Nuκ lo retor I holam, non lervabo in perpetuum. Vide ad
33. Scito J Hoc est, revocato in animum tuum delicta, quorum es tibi Conscia, caque agnoscito. Nam qui de iis non cogitat, nec ea fate
tur, numquam ea emendat, nec corum proin
23쪽
perfida Iudithis. Ito di promulgato haec verba, Septemtrionem versus, ac dicito:
revertere, contumaX Ilraelithis, ait Iehova, Nec faciam ut incumbat ira mea vobis. quia beneficus sum, ait Iehova, nec memoriom delicti servo in perpctuum. Attamen icito iniquitatem tuam, nam defecisti a letiova, vagata es apud alic nos Deos, sub q i- vis arbore frondola, nec voCi meae auscultasti, ait Iehova. Redite, filii colvu maccs, ait Jehova, vos enim despexi, sed inter vos sumam unum ex urbe duosve cfamilia, atque in Sionem vos intromittam. . Dabo vobis pallores , ex animi mei si n-tentia, v6sque scienter ec prudenter pascent. Cum aucti fueritis, & fructus edideritis in terra, diebus illis, ait Iehova, non dicent amplius; arca foederis Jeho tu ;ejus in animum non veniet, neque recordabuntur, neque eam invisent, nequc sic amplius fiet. 87. Eo tempore vocabunt homines Jerosolimam solium Jehovae , atque ad eam convenient omnes Gentes, ad nomen Ichovae, Jerololimam. Ieroso limitani non quentur amplius cordis sui mali contumaciam. Diebus illis ibit domus Judae ad domum
tr. Quare mihi dixit Deus. Israelithidem miniis
sontem fuisse, contumacem licer. quam Iehudithidem perfidam. Ιχ. lto eu promulgato haec verba ad Septemtriones Iudaeae, non procul a Sy ria ac Phoeni- ce, in Idololatrarum confinio. Exclamato, redito ad Ossicium. contumax istaelithis, ait Creator; nec tibi irascar. quia beneficus sum . non ultionis cupidus in Perpetuum. r3. Attamen ne oblitus iis peccati, quo a me defecisti, dum vagaris apud Deos alienos , sub qualibet arbore frondosa, nec voci meae auscultas, ait Creator. I 4. Redite filii contumaces, ait idem, vos enim quosque quamvis spreverim, attamen paucos ε vobis. e familiis . vel ex urbe
Vagata es J Nm mi in thephazzeri dera-cholis, sparsisti vias tuas ; hoc est, non ad unum Numen alienum confugisti, sed ad plura, quasi ad diverticula, divortisti.
modδ, nam non minatur hic Deus, te ero imperio , in cos sever4 posthac animadverturum; sed loquitur de praeterito tempore, quo eos δε- exerat , ut heri delpiciunt nequam servos , quos & aliis vendunt; nam Deus passus erat Israelitas math haberi a Syris atque Assyriis ,& in captivitatem a posterioribus abduci. Vide & C XXXI, 32.
Inter udis Iutnam unum ex urbe J Hoc est, paucos h vobis in patriam reducam.
voce non est intelligenda familia minor, qua-Ies multae sunt in una urbe, sed Tribus integra; quarum nulla fuit, quae non plures multo haberet Tribules, quam ulla urbium cives. Hoc ergo vult Propheta paucos ex Israelitis, Praesertim eo tempore , ad poenitentiam adductium iri , ac proinde patriam revisu S. Gratius aliam sententiam hic quaesivit; nempe, etiamsi in aliqua urbe, vel vico unus tantum, aut duo ostent Israelitae, Deum etiam illorum non obliturum. Sed ex urbe unus, e Tribu duo, significant tantum paucos liberandos; non vero si esset unus in urbe, & duo in Tribu, corumtamen ,apud Deum, rationem habitum iri. Particula si, aut alia similis hic non legitur.
I s. Pastores J Rectores Reipublicae , ut C.
II, 8. quos & Graeci πειρώ- λαῶν Vocant. Ex animi mei sententia i Secundum cor meum.
tia ct doctrinὰ , eaque refert ad Apostolos , Ceter6sque Doctores Evangelicos. Ac sandversus sequens eo spectare videtur etiam nobis.
revocabo, ut rursus in Sionem eos intromittam. Is. Dabo vobis pallores, ex animi mei sententia; pastores qui scienter ac prudenter pascent Vos. 16. Cum vero soboles velira aueta fuerit, in patrio solo, ait Creator, tunc non amplius mentio fiet arcae Dei, neque amplius visetur. IT. Eo demum tempore , Jerosolimam voeabunt solium Creatoris, atque Gentes eo convenient ad ejus nomen, quae solebant eo se conferre . neque se contumaces praebebunt. 38. Eo tempore , Judaα Tribus sibi adjunget reliquas tribus Israelis; ec simul venient . a septemtrionalibus oris, in terras, qu bus Deus eorum Majores donaverat.
I9. Ego Iis. Non dicent amplius Area foederis i , identur haec verba Veteris i caederis abolitionem signiscare. Grotius putat tu pletidum: praecedat nos ad praelium ; quod ita soleret fieri, antiquis temporibus. Sed a temporibus Davidis, ex quo est Arca Adito illata, num- tuam inde prodiit 3 nec quidquain novi tu Ciceret Propheta. Crediderim hoc velle Jcremiam, nullos sermones de illa futuro, . cimi antea tasset res omnium lanctissima ; quia aliud futurum erat foedus, ut lat peripicue d
Ebus in animum non ταιαὶ Non adprendet in cor.
Neque eam inussent i Non ibunt in Tem. plum ; visendi Adyti causa, sed cxtriinlccus;
nemo enim eum videre poterat, praeter Pontificem Maximum, die expiationis. Haec o stendunt Prophetam, volui te eam non ampliuS futuram in pretio; uti nec alia , ad cultum
Mosaicum pertinentia, quippe quae homines
I7. Ierosolimam &e. J Ecclesiam Christianam, in qua Deus insoliosedet; hoc est, regnat.
Omnes Gentes J Si hoc possit de Proselytis,
ε multis Gentibus , Jerosolimam terrcstrem venturis, aliquo modo intelligi ; multo praestantiore sensu de totis Gentibus, ad Chri ilianismum adductis, dici potest. Contumaciam J niYην Ichriromb. LXX. Intri
tem. Vide Deut. XXIX, I9. Pl. LXXI, II. E terra septemtrionati J E regnis septemtrionalibus permulti homines numerum Chri ilianorum auxerunt, ut docet Historia Ecclesiastica. Nusquam legimus, multos Ilraelitas secundum carnom, a carnalibus Judaeis in patrias sedes reductos fuisse ; quamvis nonnulli, sine dubio, Judaeis sese adgregarint. ap. Ego dicebam J Apud animum meum. Delcribitur consilium Dei veluti deliberantis in gratiam eorum, qui sublimia Deum
24쪽
mum Israelis, atquc una venient e terra septemtrionali in terrami qua Majores vestros donari. Ego dicebam : quomodo te, d Sionis incola, habebo inter filios meos, dabo que tibi terram dignam, quae concupiscatur, posscssionem amoenam exercitus gentium At dixi: vocabis me: Pater mi; neque a me recedes. . Ut fidem non servat mulier
conjugi su*: sic perfide mecum vos gesIistis, o domus Israelis, ait Iehova. . . Mauditus est, in locis editis, ejulatus Israclitarum, quod depravat, via sua, Iehovae Dei 1ui obliti essent. REDIT E ergo, filii contumaces, & vestras desectiones curabo.
EN vcnimus ad te, quia es Jchova Dcus noster. 3. Profecto e collibus frustra auxilium exspectatamus, & multitudinem ὸ montibus; vere fatus Israelis erat in Jehova. Deo nostro. '. Pudendum laborem Numen absumsit Majorum nostrorum , ab ad Iescentia nostra, eorum minutum pecus, boves, filiosque di filias. . Iacuimus in pudore
p. Ego vero dicebam , apud me, inquiebat Deus, o Sionis incola; potero te habere inter filios meos, daboque terram dignam quam implendam judicet, de quae sit it amoena sedes exercitus Gentium vicinatum. At dixi, inquit Deus , me Patrem tuum vocabis . neque me deceret aliud nomen admittere. 2o. Ut mulier , quae viro connubio conjuncta fidem ei datam non servat: 1ic vos quo que non servastis mihi fidem, o familia Iacobi, ait Creator. 2I. Sed in montibus auditus est culatus Israelitarum nonnullorum , in montibus habitantium, qui eo lugebant, quod sui populares, depravata Majorum Religione, Creatoris Omnium cultes obliti essent.
Deum spectantia non intelligerent, praesertim
O Sion J Hoc supplevimus , perspicuitatis
caus i. Te habebo inter silos meos J Te ponam mssiis; hoc est , ostendam tibi paternum animum. lxΣ. REDIT E ergo ad officium, Posteri Iacobi contumaces, ait Deus. ad Oisclum vestrum re vertimini , & vitiorum vestrorum praeteritorum veniam vobis con edam. E N , rei ondent ιi, quos prava visa paenitet, ad te redimus, cum sis Creator Deus noster. 23. Perpe
ram certe fecimus, tam h collibus salutem nostram quaesivimus, & multitudinem quaesivimus , quasi nos adjuturam 8 montibus: cum salus Istaelis in Creatore nostro solo quaerenda esset. 24. Pude dum laborem reddidit Deus Maiorum nostrorum, dum negligit, ab adolescentia usque nostra, eorum minutum pecus, boves, filiosque dc filias. χs. Jacuimus pudore subfusi, atque in ignominia; quia in
Depravata fud via J ram me nyri hebevouetb darcham, detorierunt tuam viam; hoc est,
22. Redite J Ad ossicium; hoc est, ad cultum unius veri Dei , legumque ejus obse vationem. Haec dicens inducitur Deus . audieram, quae concupiscatur i mori bhemdabidito eiulatu Israelitariun , peccata sua agno ri l scentium; instituiturque veluti Dialogismus , desiderii. Significatur Ecclesia Christiana , . quae, si consideretur in suo primaevo statu .di- l inter Deum & Israelitas missima erat, quae Concupisceretur; ut&lio- filii contumaces J m a schisabim die in multis, quamvis pietatem suam ncquaquam venditent Possessionem amoenam J 'ax Gru nabhalath ω hi, postessionem decoris, vel ornamenti. V i- de Dan. XI, I 6, 4 I. LXX. Init. γεν εἰ λεκτήν. Latinus: po sessionem praeclaram. Exercitcti Gentium 3 Exercituum Gentium. Vix possit ita vocari multitudo Iudaeorum ;certh multo melius sic describuntur Gentcs magnae, ε toto terrarum orbe, ad fidem Christianam adductae , quae Ecclesiam constituerunt, & constituunt.
At dixi &e. J Hoc est, digni erunt , qui
me Creatorem suum vocent, & qui agnoscantur a me quas filii mei. Haec est consiliorum divinorum clausula.
tas carnales. Hinc intelligere possumus non
temerh a Judaeis Magistris dictum, Spiritum Prophetiae esse uiritum abruptum. Conjugi Iuo J nrmo merebab, ab amico suo.
LXX. Init. ἔκ σννοντα αὐτ3. Latinus: amatorem
suum. Vocem significatur quidem amator, sed quia Deus est veluti maritus, & sermo est de persina , conjugem vertere maluimus. Deus enim, confertur Cum viro , non Cum amatore; quippe qui eos, quos semel amavit, numquam deserit, nisi ab iis prius deseratur.
a I. Gulatus J 'II , p αἰ ischi, vox fletus. In loris editis J -ον staphaim, in quibus frustra Italis saera facta suerant.
si ita libeat uiterpretari , sed revertentes ad suam nequitiam. Sic riamo sumitur C. VIII. . pro 6 rtente Ie, & quidem Contumaciter. Vide & Cap. XXXI, 22. Et vestras isse times curabo J da n Inmerpta mμMubotheehem. Hic nui να sunt rtiam reditus ad pristinam nequitiam, qua homines. aversi nequitia sua a Deo . adfectibus iterum suis indulgent. Hic vero curatio, vel Ianatio defectionum, vel aversionum videtur esse venia eis concessa. Vide HOL. XIV, s. En venimus ad te J Haec est , responsio IGraelitarum, in precibus, & consessione pe catorum sita. Videtur Propheta in viso nocturno audivisse I. ejulatus Israelitarum de quibus vers. 2I: 2. vocem a Deo emissam eredite dcc. 3. preces hasce Israelitarum. Non sunt haec verδ acta, sed fieri debuissent, ide6que lunt oblata Ieremiae, ut eorum narratione Israelem & Judam ad resipiscentiam adduceret ; qui contumacesse praebuerunt,ne dum ut peccata sua faterentur, atque ad Deum redirent.
JMoab Deus noster J Creator omnium re rum, idεmque Deus noster ; hoc est , non tantum quem colimus , sed qui nobis bene vult & benefacit. De significatione vocis Rhoma vide not. ad Exod. VI, t. & Dei nostri ad Gen. XVII, 8. 23. E coitibus frustra a n ad ramis IeseM- Tt a fiere
25쪽
pudore nostro, texit nos ignominia nostra; quia in JehoVam , Deum nostrum, delia quimus, nos, Majorcsque nostri, ab adolescentia noltra, ad hunc usque diem, neque voci Iehovae, Dei nostri, auscultavimus.
Judaei ad saniorem mentem vocantur, cum interminatione poenium , erga
I. ad me reversurus es, o Israci, ait Iesaova, nunc redito; si abominationes tuaso a conspectu meo amoturus cs, amoveto nunc , nec amplius Vagator. . Iuravit Jehova, en vero, jure & juste. bibi per cum ne pieci ritur gentes, atque in eo Elorientur. 3. Sic enim dixit bellova viris Tribus Judae, dc praesertim Jerolo limitanis t
in Creatorem Deum nostrum peccavimus nos , tam aetatem nostram : neque Creatoris Dei nostri Majoresque nostri, ab adolescentia nostra ad adui piae cepab aurcn. praebuimus.
I. I redire vis ad me, ait Deus , 5 Iacobi so boles, sine mora revertere ; si idololatriam
a me amovere statuisti . amo vel O quam primum, nec diutius per diverticula idolola riae vagator , dum fictilios plures Deos Colis. 2. Iurato, ' cui dari da fides, fiat, adhibita hac sol mula: Viviι Creator ;nec Ouidquam adsirmato, quod non sit verum . legitimum, & juli uin. Gente . sibi invicem non bene precentur, mu adhib.to ejus nomine, eoque gli Ventur. 3. Sic enim dixit Creator tribulibus Juciae. & praesertim Jerololimitanis : facite . ut habet dictum notum, facite vobis novale , anteis quam ker 1ntegebaboth. LXX. Init εἰή ψ .ῖδω l.ἱ βου, . i. Latinus G mendaces erant colles. lQuamvis haec vera sint, tamen vorbis Hebrai- lCas non latis apte respondent Primum ' best sensera, perperam, I. Sam. XXV, 2I. ut
stio, quod idcira significat. Deinde aio non significat colles; li d e cιllibus. Quae cum ita sint, subaudiendum Dp hi inou Bezer i
exspectavunus auxilium; hoc est, accina enticiis Diis. qui illic coluntur. Et multi.timnem p mιntibus J d vi ruri hamon harim , inutritudinem montium , vel dmontibus, quali ciLt O mn mebarim. Crediderim lignificari non montium incolas, quam vis Dei veri cultores, sed multitudinem ec rum, qui montes adibant, ut sacra illi e Diis luis sacerent; quales Syri. quorum auxilio nitebantur Israelitae, tempore pocillimum AchaZi. ut videre est 2. Reg. XVI. Pudendum Numen J ngyana vetabis era, pudor; aut res Pudenda, qua voce significatur falsum Numen, infra XI. I 3. & Hos. IX, Io. Nihil erat magis pudendum, quam statuas adorari ab hominibus ratione praeditis. Abumsit laborem c c. J Hoc est, causa fuit cur omnia amiserimus, Deo nos holtibus nostris tradente; nempe, cum Assyrii Decem Tribus invaserunt, a. Reg. XVII.
I. CI ad me reverssurus es &c. J Verba He
tm tbochoub -- elai G62bois, si redibis ad me redibis LXX. Init.
ἐπιτραφυνο , & Latinus: s reveneris. -- ad me convertere; quae nonnisi aegre commodum lensum fundere queant. . At ex nostra interpretatione, est elegantissima sententia. Coniungimus prius alon cum ' η , & vcrba i d brael. ait his , quasi parenthesin habemus. Alterum avn interpretamur instar Imperativi , pro consuetudine perpetua Hebraeorum , &ante verbum supplemus Πnν battha, nunc. Similis fernth cst loquondi genus: o ποιι in πε- Joan. XII l. 27. Amoturus es ' Non ei ve tha', & s amoturus es. Dcbuit 1cqui, ut in priore membro Non mat nunc amoveto. Sed ex antece dente membro l unplendum lectori rcliquit Propheta ; in quo frequens est sermo cllipti-Cus , Cusus inligne excinplum est Cap. III,
Neque vagator 'UΛ Quis thanoud, vocula Rri ostendit subaudietvlum Proxime verbum Nun iis . altera vice repetitum. Vagari autem dici potest , qui non unius Dei cultui adhaeret, lud per plurium Cultus varios vagatur, Haec non pollunt intelligi deliberatione Ιlraelis a captivitate, quem Deus numquam revocavit; neque etiam Judae, cujus captivitas irrevocabili decreto a Deo jam
praeitituta erat, nec ante certum tempus solvenda, ut ex hoc nostro Prophetia constat.
2. Furar vivit Rhova i Per unum Jellovae nomen iurato, si quid est iureiurando confirmandum; quod perinta est ac : unum ilium verum Numen agnoscito. Vide ad Elai. XIX,
Sibi per eum bene precentur &c. J a Urannhitiarechou ho, benedicant sibi, in illo ; hoe est, cum inter se sibi fausta adprecabuntur, dicant: sic fausta omnia experiaris, ut ii, quibus lavet Jehova: De formula benedicere is aliquo vide not. ad Gen. XII, 3. Gentes J Satis quidem constat non posse hic intellisi Idololatricas Gentes, quae non bene precabantur in nomine Dei Hrrietis. Sed designari possunt Proselyti Iudaicae Religionis.
26쪽
facite vobis novale, neque sementem lactic, intcr spinas. '. Circumcidite, Jehovae causa, atque amovete praeputia cordis veltri, o viri tribus Judae,& vos incolae Jerosolimae; ne crumpat , ignis instar, ira mea, atque exardescat, nec quisquam ea m instinguat, propter factorum vestrorum nequitiam. N unciate; apud Judam, facite, ut audiatur vox vestra Jerosolimae, dicitc, clangite tuba in terra, clamate, implete eam vo-' riseratione, dc dicite: convcnite. dc munitas urbes ingrediamur. q. Tollite vexillum, bionem versus, sestinate, ne consistite; malum cnim adduco e Septemtrione, & cladem magnam. y. Adicendit leo e vcpreto suo, & vastator gentium prosectus est, resuo loco egressus, ad redigendam terram tuam in solitudinem; tuae urbes diruentur, ut nullus
quam seratis quidquam , ubi sunt spinae. q. Circumcidite, in honorem Dei, atque amovete a VO- his praeputia eordis vestri, hoc est , ejus vitia ;quibus abundatis, vos, posteri Israelis; ne erumpat, ignis instar, indignatio mea, nec quisquam eam umquam exstinguat, propter gravitatem peccatorum veltrorum. s. Nunciate haec in regno Iudae, ita ut res audiatur seroIolimae a clangited variis Gentibus, qui Deum Iudaeorum C lcbant, emue gloriabantur ; nisi quis malit Tribus Israeliticas vocari Eentes 3. Facite vobis novale J NI DI, area nimu la
I arro, ubi satum fuit, ante quum jecundu Iazione
renovetur. In aFro ante non consito saepe sunt
spinae, aut herbae noxiae, quas prius evelli neceste est; ne semcntem postea sunt,cent. Eiusmodi novale imago est animi parum apti ad excipiendam doctrinam humanis adfectibus &praejudiciis vulgaribus contrariam; ut eiusmodi ager ad sementem in eo faciendam est ineptus, nisi prius purgetur, ut dixi. Philo , Libro de Agricultura , postquam memoravit potissimas virtutes: α His, inquit,
plumata in Mente fructus ferent bonos, ct Du-ἐtibilia faeta, per hane agriculturam, G quot quot adfectuum aut vitiorum arbores in auum pullulantes tollantur, di fructus pestiferos proserentes succiduntur, vi ne tenuissimae quidem retiquiae relinquantur, ex quibus nova peccatorum germina erumpant. Quae cum ita fuit , nec agat Propheta de agricultura proprie dicta; erit hic Symbolicum praeceptum , quale jam observavimus Cap. II, 2s. eo spectans,
ut di ant Iudaei praejudiciis , & aufectibus
purgandum animum; antequam in eum coelestis Veritas admittatur, alioqui brevi illis spinis subcrescentibus suffocanda. Ideo etiam Pythagoras volebat prius purgari animos , &quidem diligenter, ante quam Philosophia imbuerentur . ut pluribus docet L sis , in vita thagorae , Iamblicho conscripta Sect. LXX VI. gd. Rusterianae; ubi etiam simili utitur comparatione. Vide & IX Casubrimm ad Persi
Neque sementem Deite inter spinas 3 Huc respicere videtur Christus in Parabola satoris Matth. XIII, 3. O seqq. ubi pars sementis Evangelicae dicitur cecidisse m spinas , quae
tuba in illa Tribu, & clamores tollite, qui ubique audiantur, & quibus Tribules hortemini conve
nire atque urbes munitas occupare. 6. Tollite vexillum Sionem versus, atque tcstinate; magnam enim calamitatem a Septemtrione adduco. T. Leo
nes h lustris suis exierunt. & vallator gentium editione tua egressus est, ut terram Iudaeam in s litudinem
smia crescentes eam fulloeant, quod postea interpretatur de Dulcitudine Inuti hujus ct fallacia divitiarum, quibus sus eum verbum 9 sine fructu esticitur. . 4. Circumcidite Iehisae causa J riam, i rihimmolou Iibovis; hoc est, propter Creat
rom, qui Praecipit pravorum adfectuum reiciliasionem. Vide tutus. XXVII L si, apud ML dium. Probe intellexerunt lapientiores Iudaei co spectasse carnalem Circumcisionem. Vide not. ad Gen. XVII, II, Amovete praeputia cordis vestri J Libidinem,
aliaque vitia. LXX. Init. Verterunt σκληροκας. - , sed plura vitia intelligi videntur. Eam exsin uat J Hoc est , placet i quod
impetrari 1 1 eo non potest, erga contumaciter malos; ncque enim ignoscit, nisi resipiscentibus. Sed nemini negat facultatem adsuctuum
s. Implete eam vociferatione 3 Res ipsa ostendit duas posteriores voces subaudiendas. LXX. Init. sensum cxpresserunt his verbis: , & LatinuS: ciamate Iot liter. Munitas urbes ingrediamur J Urbes muniti nis. Praenunciat adventum Babyloniorum i qui eos . qui in agris remanerent , occisuri erant; cum urbes munitae deditionem facere . de incolarum vitam pacisci possent. 6. Tullite vexillum &c. J Vexillo sublato, concurrentes ad id rusticos , aut rusticantes Jerosolimam ducite. Festinate J irm habizou. Interpretantur, δε-gite totis viribus; hoc est, sestinate. --αυ,
ut habent LXX. Init. Vide M. X, 3I. ocinfra C. VI, I. E Septemtrione 4 Exercitus ipsi Babylone
prosecti non veniebant recta per Mesopota- Immiam, & Arabiam Delemm in Iudaeam, propter solitudines siticulosas, quae intererant; sed Euphratem ad Thapsacum , procul ad Boream Iudaeae transibant, unde in Syriam incidebant. Itaque merito , h Septemtrione Babylonios arcessit Propheta. Ad quod accedat Oportet, Partem non spernendam copiarum Nebuchadnetlaris, ε Septemtrionalibus populis fuisse. Vide & C. I, I . De trajectu Euphratis ad Thapsacum vide quae collegit Da nes Freinuemus ad Curtium Lib. III. c. VII,
27쪽
nullus sit iis incola. β. Propterea Cingimini saccis, plangite & ululate , cum non stservor irae Jellovae a nobis aversus. '. Tempore vero illo, ait Jehova , concidui animus Regis, & animus principum, obstupescent Sacerdotcs, ta mirabuntur Prophe
. Tum dixi: ahi Domine Iehova, certe seselli sies populum hunc& Jerosolimam, dicens: pax erit vobis; cum gladius ad animam usque penetret. . . I cmpore illo, inquit Deus, dicent populo huic & Ierosolimae e ventus siccus, per edita loca, in deserto, ingreditur viam filiae populi mei; sed neque ad ventilandum,
litudinem redigat. Tua oppida diruentur, & incolis suis nudabuntur. 8. Quod cum videritis cingite vos saccis, plangite & ululate . cum justitia divina nullo modo sit placata. v. Tempore illo, ait Creator, Regis animus concidet , nec animOsiores erunt Proceres; nec minus obstupclcent Sacerdotes & mirabuntur Prophetae.
. E vepreto suo J ad missabecho, quo nomine dens uni, & impeditum vepretum significatur. Vide Gen. XXII. I 3. Vastator Gentium J n u renem mastabitb gobim. Revera multas gentes , cis , & trans Eupluatem, lubegerat . ut liquet vel ex fragmentis veterum Historicorum; quos si integros haber us , res apertior ellet. Vide quae de ea collegit Ioan. Marshamus taculo AEgyptiaco XVIII, a P. 333. Ed. Londinen-
p. Concidet animus Regis J Peribit cor Re-
Mirahuntur Prophetae J Qui mirantur obstupescunt, ideoque adtoniti Prophetae, evenciis rerum a Jeremia praedictarum, dicuntur miraturi. Alioqui cum te Pseudoprophetas esse scirent, nihil novi atque inexspectui sis contingebat , cuin vaticinia tua eventu destitui cernebant; nisi velimus a mendacibus Spiritibus deceptos. Vide ad veri. 1equentem. Io. Febuisset pNulum hune J nη rahas is hischetha. LXX. Inti. oram Latinus: ergone decepist. Grotius interretatur: si si decipi, quia saepe , apud Ileraeos, verba activa permissionem tantum significant. Verum hic plus dicit Propheta , Prae terrore , & dolore , vix tui satis com-POS, Cum audiret patriae --ιερί- ; nec sunt haec ita capienda, qua si sedato animo umquam censuisset a Deo verace posse quemquam decipi. Dicens: pax erit vobis J Quasi, nempe, per Prophetas falsidicos loquutus esset, qui Judaeae perpetuo res secundas lare praedicarent. Atqui per Pleudoprophetas numquam loquitur Deus, sed Spiritus mendax, vel ipsorum, vel Cacadaemonum. quibus eos permittit Deus. Vide I. Reg. XXII, 2I. Sed anxius & perturbatus Jeremias ea dicit nunc, quae nequaquam credebat.
m gladius &c. J Et gladius &e. Cum
snt incolae Iudaeae internecione delendi. II. Inquit Deus J Fuit hoc supplendum, perspicuitatis causa; nam in hisce; ut sic loquar, Dialos imis propheticis, interdum nomina personarum non adduntur . quod iacit EIo. Tum vero exclamavi: Ah l Domine Creator , si haec fierent, prosecto populum hunc falleres pacem pollicitus, cum tot sint in ea urbe oc
II. Eo tempore, ait Deus , venient nuncii . qui iis, qui erunt Jerosolimae, dicent esse ventos pestilentes, per deserit loca edita , quae peragrahuntur
possint δ rebus ipsis intelligi. Quod frequens est etiam in Platonicis Dialogis. iVentus Acur J nx in reuisb tDM. Nitiadum, vulgo vertunt rix. sed satius visum interpretari, ex signiscatu verbi rim Ghhab, Elai. V, II. ubi arere significat; praeterquam quod venti, qui sine nubibus , aut vaporibus humidis seruntur , sint sicci . Hic nri est steminini generis, nisi fortε ns sit nomen substantivum & fecitarem net , ut verbolenus lit ventus siccitatis vertendum. LXX. Init.
l ingressitur viam &c. l Fertur Ierosolimam i l uit supplendum ingreditur, aut itinite quid i ι ento autem illo sicco significatur exercitusi Nebuchadneffaris i qui venturus erat ex iis reisl gionibus , unde spirat orientalis ventus sc-cio. . quia e siccis regionibus Mesopotamiae,& Arabiae Desertae in Iudaeam fertur. Contra venti occidentales a mari interno sanies erant pluvii. Neque ad Mutilandum , neque ad purgam dum J Ventus, nempe, calidus & suffocans adeoque ineptus ad ventilandum triticum &purgandam aream. I 2. Ventus vehemens J Rhu rari rauabb male.
LXX. Init , quod Aquilo . Summata. & Theodot. sequuti quasi legit-sent Latinus: Diritus plenus. Videtur 1ignificari ventus, qui Samies orientalibus vocatur, & de quo egimus ad Iob. XXVII, 1 I. Sed cur vocetur Rhn iuxta scio cum ignarissi
tur Gae Cappellus legendum Π Ma de malediciatione. Ses ea mutatio neces laria non est.
13. Currus ellus sint tamquam turbo J Liuius saepe , ubi impresIionem equitum describit, eam vocat procellam equestrem. Sic etiam currus, procellae instar, in pedites irruebant. I 4. Eme animi nequitIam J AHue u matitia
Injurias tuas cogitationes 3 Cogitationes in-
Is. Vox nuncii &c. J Vult Gratius adludi ad Danem, & Bethelem, Ephraimiticam urisbem, quia in iis suerant vituli Jero hamLMalim
28쪽
neque ad purgandum. Ventus vehemens illinc mihi veniet nunc; ego quoque, de
judiciis meis eos adloquar. 3. En instar nubium adscendet, currus ejus sunt tamquam turbo, leviores sunt a quilis ejus equi; v v nobisi nam vastabimur. Elue animi tui nequitiam, o Jcrosolima, ut libereris; quo usque murari in te patieris injurias tuas cogitationes . VOX nuncii audita est a Dane. & memorantis iniquitatem c monte Ephraimi. ε. Commmemorate haec gentibus, date operam, ut de Ierosolima audiant speculatores venientes C terra longinqua, & vocem suam mittant contra urbes Iudae. Erunt quasi cust dcs agrorum, contra illam, circum quaque; quia me eXacerbavit , ait Jehova. 8 d. Vim
buntur a Ierosolimitanis. D. Ventus Vehemens illinc flabit, & ego quoque de Judiciis meis eos
adloquar. m. instar nubium adscendet, currusque ejus erit turbinis initar, & equi leviores aquilis. Vae nobisi neque enim vatiationem fugiemus. I 4. Ie Iolouma, ablue nequiliam tuam, ut libereris ab
Malim intelligere nuncios de adventu Babylonici exercitus, Dane, urbe maxime ad Bomam, unde veniebat, vergente, eque Ephrai mi agris, qui etiam ad Septemtrionem Regni Judae erant. Memorari illinc iniquitas dici potest , quia inde ejus Poenae nunciabantur. I 6. Commemorate haec emtibus J Adloquitur nuncios h plebe Israelitica, qui Babylonici exercitus adventum nunciabant, & qui ju-hentur Babyloniis de Iero lima sciscitantibus, quae de illa norant, dicere. Sperelatores J wm amVerim. Sic quidem propriti vocari queant, qui servant, & custodiunt regionem, amico animo ; sed nihil vetat etiam, quin ita vocentur speculatores, qui in antecessum mittebantur a Babyloniis, antequam exercitus eorum Judaeam ingrederetur , lne incideret in insidias, sitque qua parte exer- lcitum quam tutissime ducerent, rescire pos
sent. Poterant ita etiam vocari, ut vult G tius πιττα , quamvis Contraria Custo
dum ossicio facerent. Sed & custodes potuerunt dici misit ad servandos agros Iudaeae integros, ad adventum utque exercitus, ne πι- starentur a Jero limitanis ; ne quid Babylonii, quod usui ellet, invenire possent. LXX. Init. nelcio Cur ; Hieronymus: custodes. Grotius obicrvat Theodotionem legisse tam a Miserim, vindemiatores; quod unde habuerit nescio, Certe neC in Collectaneis Drusi , nec in oditis a viro doctissimo Reliquiis Hexa-plorum exstat. I 6. ι ocem seram mittam J Eos ad deditionem invitent, ac minis territent. I7. uuasi cusodes agrorum J Impediant ne vastentur a Ierosolimitanis ; quia ut Penuriam exercitui Babylonico crearent, vatare
IS. Vitae tuum institutum J Via tua. Studia tua J T, im mahalalastich. LXX. --
Tat --τα - , cogitationes tuae.
Acerba J mar, amara. Acerbam Potius dixerint Latini, quam amaram.
exclamatio, non Dei; cui non convenit; sed Prophetae, Praeter modum commoti, quali jam adesset Nebuchadnullar , cum exercitu I
eo quod tuba Avitum, & clangorem bellicum
hostibus; quo usque malas tuas cogitationes in animo tuo morari patieris is. Vox nuncii audita est a Dan & memorantis tuam iniquitatem h monte Ephraimi. i6. Narrate haec Gentibus. re speculatores e remotis oris Venientes, ut mala , quae norint, de urbibus Judae . et exprobrent. 37. Erunt veluti custodes agrorum, contra lerosolimam , circumquaque ;quia in visio nocturno audiNt, haec enim signa e
in parietibus. Cor, nempe , ei vehementer alpitaverat, quod in magnis terroribus fieri
olet. Parietes cordis non videntur elle viscera Circa Cor , ut volebat Grocius; sed mate
ria ipsa Cordis, qua ejus ventriculi Cingun
Sonitum tubae audisti, anima mea J Perinde est ac audivi tubae clangorem ; quod factum in somnis. Nondum enim aderat , cum haec visa Ieremiae objecti sunt , regnante Josia , Nebuchadnetlar cum exercitu. Haec Omnia gesta, audita , & dicta sunt in Phantasiae propheticae Mena, ut sic loquar. Clangorem bellicum J ruamn nrmn thrausiammiubamis. Classicum vocabant Latini, cum tuba lignum praelii daretur. Haec sgnificabant exercitum in Iudaeam venturum, & classisico signum pugnae, in obsidione urbium ac
hrisibeber stactura super stachira ; hoc est , nuncii, alii super aliis, clades nunciabunt Ju
Tentoria mea &c. J Hoc cst , habitationes meae ; quae pallim lub imagine tentoriorum describuntur; metaphora a moribus Arabum,& ipsorum Hebraeorum, dum in Arabia vagati sunt, desum a.
est, exercitus sub signis, quae nimis diu ob versari sibi, in viso, queritur Propheta; qui cupisset potius sibi terrae, longa & certa pace florentis, imaginem objici.
Dei, ostendentis talia simulacra obiici Prophetae, quia necesIe erat Judaeos suroris sui poenas dare; immisso in eos Babylonico exercitu , donec lolo aequata esset Jerosolima. Ideo iupplevimus hic: ait Deus. 22. Nec me novit &c. J Non norant Deum Iudaei, quod non ita intelligerent potentiam ejus de bonitatem, nec revocarent, ut Parerat, ad animum iam ejus mirifica antiqua.& recentiora; aut tuentis populum, aut supplicuim
29쪽
Uitae tuum institutum, & studia tua haec tibi fecerunt, haec tua malitia ; quia est
acerba, atque ad animum usque penetravit. '. Hem viscera meat ait Jeremias, viscera meat torqvcor in parietibus cordis mei; palpitat intra me cor meum , non tacebo ;nam sonitum tubae audisti, anima mea, & clangorem bellicum. '. Clades super clade nunciabitur, quia repente tota terra Vastabitur, tentoria mea & cortinae meae subito diripientur. Quousque videbo vexillum, & sonitum tubae audiam 8 Stultus enim est, ait Deus, populus meus, ncc me novit. Filii sunt illi amentes, nec quidquam intelligunt , sapientes dumtaxat sunt, ad male faciendum , nec bene facere norunt. Conlcmplatus sum, ait Ieremias, terram, en vero crat inanis & vacua, dc coelos, nec eorum lux Fulgent. '. Intuitus sum montes, en vero tremebant, & colles omnes Icviter subsuli abant. φ . Circumspexi, nec ullus homo enat, omnesque cccii volucres avolarant. . . Prospexi, ic Charmelus erat desertus, omnesque ejus urbes dirutae crante conspectu Jellovae, propter servorem ejus irae. Sic enim dixit Jchova : deserta erit tota terra, nec finem faciam. . Quare lugebit terra dc sursum coelum erit atrum, quia loquutus sum dc rem statui, nec dus me poenitebit, aut ab ca avcrtar. ''. Propicrsonitum equitis & sagittarii, tota urbs fugam capesset; ingredientur densas simas , ru-Pcs conscendent, omnes urbes destrentur, neque quisquam eas incolet. S'. Tu vero vastata quid facies Z Cum coccinea velle te induercs, cumque oculos tuos stibio pingeres;
quia me vitiis suis exacerbavit. ait Creator r8. Vitae tuum institutum, & prava tua studia haec tibi
pepererunt. haec tua nequitia, quae acerbissima est, atque ad animum penetravit. I9. Hem viscera meat ait Ieremias, hem viscera mea animus meus, intra me, torquetur ; praeIer morem in me cor meum palpitat. non taccho , nam sonitum tubae audivi, de clangorem bellicum. 22. Clades post cladem nunciabitur . quia repentina Vastatione tota Israelis terra vexabitur, tentoria mea cortinae tu M.to spoliabuntur. χi. Quo usque videbo vexilla hostilia , & sonitum tubarum in fellarum audiam 8 22. Stultus est . ait Deus, populus meus, nee me novit, ut par est. Sunt amentes filii, nec quidquam probe intelligunt, sunt tantum callidi ad malum flagitium. 23. Contemplatus sum . ait Ieremias , terram Iudaeam, en vero propemodum inanis erat ac vacua , qualis describitur Telluris globus. antequam incolis suis N proventibus Ornata esset ; nec ulla lux in caeso splendebaI. 2η. Adlpexi montes . hi vero trcmebant, collesque omnes leniter subsultabant, ut fxistum initio rerum. 2s. Circumspexi, nec ullum hominum vidi, omnelque cin Iaves avolarant. 26 Charmelus, quem prospiciebam, visus eii desertus, omncsque vicinae urbes erant solo aequatae, prae ira Creatoris. 27. Quin& tota vicina terra, quod ab illo praedietum sit rat, deserta erit, nec finem faciam. 28. Quam is obrem lugere videbitur terra, dc caelum Obicurari. quia licitatui, nec mutabo lenientiam. 29 Prointer strepirum equitum, S sagmariorum, tota le- rosolima fugam in densas silvas capeisset, in rupes conscendet, & ceturae etiam urbes deserentur . nec incolas ullos habebunt. 3o. Tu vero , Ier solima vastata, quomodo calamitatem tuam seres, tuplicium, de eo repetentis; quamobrem ei nee t LXX. Init. 9sii, Aquila, Ommaehus, & Tiso parebat, nec gratias habebat, prout oportuiti l Ation: κινη-,Aν.
uno etiam Deos alienos, quos homines commenti erant, Colebat.
23. Sapientes dumtaxat fum dcc. J Non utuntur suo ingenio, nisi aci mald faciendum. Nec bene faeere norunt J Non ignorabant qui Nec eorum lux fulgebat J D mpn et moram,& nulla lux eorum. Ut terra, nempe, ante lucem creatam ; nisi quod Propheta terram in maligna quadam luce viderat.
dem leges divinas, poteriantque bonum a ma-lhelou. LXX. Init. , & Latinus conturbati sunt. Proprie Hitum I hoc si inificat, leves se Iecerunt, pro eo quod cit levitertii blbitaruiit; nam , se in lal est lovem es .lo secernere; ted iba illa cognitione non magis utebantur, quam si ea caruissent. Est antecedens, pro con; equente, quod χῆμα in Scripturae sermone. ut in omnibus Linguis, longe Quini loquendi genus omnia, in Judaea , du- est frequentissimum. V ido Sal. Glaeti Rhet. Sacram. Tr. C. I, 3. 23. Contemplatus sis &C. J Haec sunt verba Prophetae, cui, in Scena nocturna , oblata est terra Judaea devastata; veluti, ut nunc loquimur, in decoratrone theatri, vel in scenae
Iirat inanis ct vacua J Hoc est , incolis , urbibus, aliisque aedificiis prorsus destituta ;qua imagine describebatur futura cius , post
Jerosolimam captam de solo aequatam, stupenda vastitas. Quae ut ἰμparma ἐρως describantur, utitur Propheta verbis, quibus Moses terram pinxit, ante quam lux ollet creata, Gen, lI, 2. In narit vehinnis Gob b - , lde quibus ad locum Genescus egimus. Ilicbia de incerna sutura innuit. l Σ . Ovme ue carti volucres avolarant J Quod i maximam solitudincin innuit. Charmelus erat dejertus J Garmelus hie dicitur, non mons ille ad Ptolemaidem celeberrimus, cuius fuit hoc nomen Proprium, ita vivis tractus fertilis & amoenus, in quo proiii-e frequentes urbes suerunt. De Carmelo vial de quae collegit Bochartus Ilierota P. I. Lib. l Lib. II. C. 43.27. Me suem faciam J riopκ ri di vecta-l lab lo Gebbeb. LXX. Init. L. imas: l consummationem. Perinde est ac si diceret rnec vastitati ellus Hem imponam. 2S. Catam erit atrum J p ad 1
sumsim. . In tristibus parum sidera luce
30쪽
in cassum formam tuam excolebas, spreverunt te amatores tui, teque interscere conati sunt. Nam vocem veluti parturientis audivi, dc quasi primum paricntis angustiam, vocem filiae Sionis suspirantis, tendentisque palmas suas, ct dicentis: hei mihil nam defessi sum, propter occidentes populum meum.
tu qui coccineis vestibus te omabas aureisque ornamentis , & oculos tuos stibio pingebas, nee eo minus formam tuam colebas , sed stultra , te spernentibus tuis amatoribns, & te exstinguere
I. HIS CURRITE per plateas Ierosolimae . ais Deus , Iem adcurate cognoscite . &caritura dicuntur. Vide Elai. XIII, Io. &c. Rem statui I 'nui zammothi. cogitavi. LXX. Init. Perperam ὐ- να, sed mutato vocum ordine. Melius Hieronγmus: comtavi. 29. Densas Hvas J 'ap habim. LXX. Init. τηλεω, Latinus: ardua. Plerumque D p sunt nubes, & quidem densae. Quare postit quis suspicari velle Prophetam, Judaeos in altissimis& frigidissimis montium verticibus, inter nubes, & nebulas . te se Occultaturos. Sed latius videtur, rem capere de saltibus densissimis, & aviis montium. 3 o. Tu verb vastata I m. 'maub schadouae Cum Judaeam, sub sceminae prosopopoeia, adloquatur, oporteret mi Ichedoudab, este,& ita forte legcndum. Certe non video qui σελεια.*M,ή defendi possit , qui mihi videtur potius Librarii mendum, quam figura Gramma
Oculos tuos sibio pingeret J Try PDI 'ypra thir-kehi oappho uch henastich. Vide ad a. Reg. IX, IS, Io. Dp est quidem alibi laceravit , sed hic LXX. Init ἐγχ/iειν, & Vulgatus pingere, habcnt, & quidem recth ; nam mulieres 1u- Dercilia tua pingebant, non lacerabant stibis. vide r. Reg. IX, 3 o. Hic Iudithis describitur quasi mulier sumtuosa, & sucata, quia tota gciis iis vitiis insecta erat. In cassum formam tuam excolebas J uis, a nn Iescha: thissapphi, in castum formosam
Hieronymus: frustra componeris. Crediderim, quaesitἰs hisce ornamentis , significari Obi quium Iudaeorum, quo Ethnicorum populo-
1. Iscurrite J xuum scholetou. LXX. Init. λ- πιριδραuine, Latinus: circuite ; hoc est, circumquaque per Jerololimam currite, ut inveniatis virum Dei timentem. Vide Jos. I,
conantibus. 3I. Nam vocem tuam , quasi parturientis . & quidem prima vice, audivi; cum suspirares. & diceres; liei mihi l defessa tum, triosti speeticulo caedis civium meOIum.
quaerite per ejus fora , si quemquam inventuri sitis , qui sit juris observatis , dc veritatis ain
rum, quibus erant finitimi , aut serviebant, institutis tua adcommodabant. Meretrix enim, quae amatoribus placere cupit , id libenter factitat, quod iis placere videt. vreverunt te amatores tui J AEgyptii , &Babylonii , quorum alterutros , h utrosque non possent, sibi conciliare conati sunt postremi Judaeorum Reges; ut ex ultimis Capitibus 2. Librorum Regum & Ephemeridum intelligere est. Attamen nunc ab his , nunc
ab illis pessimh habiti sunt, donec, vi Nebu-chadnetlaris, funditus perierint ; postquam Prophetae Hebraei rem praedixissent , iubente
Teque interficere conati sunt 3 Hinc Phara-ho Necho, . illinc Nebuchadneis ac , qui Judaeorum regnum exstinguere conatus cst , ac reverta per multos almos exstinxit. 3I. Vocem veluti parturientis &c. J Solent Prophetae acutos dolores , cum torminibus parturientium Conferre.
Tendentis palmas &c. J Gestus parturientis , aut graviter dolentis. Defessa sum propter occidentes J ' Ba ni ν an Piri, chi Mis a naphsiti luorgim i hoc est, me distaedet videre in sinu meo homines, qui occidunt populares meos; nempe, Babylonios .mina ferro innumeri Iudaei ceciderunt.
& Uulg. defecit anima mea, propter interse tos ; non legerunt quidem 'arin harauim . sed quia sententiam commodius se exprimere Putabant, eo modo verterunt. Verum nihil opus est nos a verbis recedere.
su esse Dei verba ; deinde vers. 3. incipere rursus verba Ieremiae, ad vertum usque 7. ubi iterum loquitur Deus. Per plateas Ierosolimae J α,πm n rana blbo Mora ierousibalem. nam dicuntur proprie in