장음표시 사용
41쪽
lis est, nec mi iretur, vox ejus est ut fremitus maris, vehitur equis, parata est . instar viri, ut hello te impetat, o filia Sionis. '. Audivimus ejus sonitum, remissicque sunt manus nostrae, anxietas invasit nos, & dolor, qualis parturientis. Ne rus exeamini, nec per vias incedatis; nam ibi est hostilis gladius & pavor circumquaque. ε. Ofilia populi mei, cinge te sacco . voluc te in cinere, lugeto ut unicum filium , planetii
amarissimo ; repente enim vastator in nos veniet. 'Τ Arcem constitui te in populo meo& munitionem, intelligesque atque explorabis ejus viam. . Omnes sunt contumacissimi, vivunt in calumniis, iunt aenei & serrei oris, di quotquot sunt, perniciosi h mino. '. Incaluit igne caminus, absumtum est plumbum, at frustra conflavit conflator sχ4. Iam audivimus ejus exercitus strepitum, jamque ejus metu remissae manus noltrae , magnanos jam anxietas invasit, eorum Causa , & UO-lorem senfimus conjunctum cum metu ; qualem sentiunt puerperae, antequam scelum suum enixae fuerint. 2s. Interea caveatis, ne rus eatis, neque
facile per vias publicas iter faciatis: nam illic vagatur atque inlidias molitur hostis , qui circum- quaque sui pavorem sparsit. 26. O Jerosolimitanae
id melius Latinus: immittam in populum illum
ruinas. α', ein lunt Graech προσκόμματα , de Laliud: H enisicula, quae tralaticio sensu significant calamitatum occasiones. Menaphora est frequens Scripturae , ut non semel notavi
21. E terra septemtrionali J Vide Cap. I,
13, M. E terrae lateribus J Tvt m vn mu archetheerras. απ' γῆς, ut habent LXX. Init.& Vulgatus: a finibus terrae. 23. Clipeum J pria chidon. Vide ad IosVIII, Is. in fremitus maris J ndri' 'I chaiam j hemeb, instar maris fremet. Vide Esaiae XVII,
24. Anxietas J Anguina, mx faris , quae vox tam futuri tristi metum , quam praesentis sensum significat. Σs. Per vias incedatis 4 Per viam , nempe, stratana; si quo ire velitis , ne incidatis in hostem illac advenientem ; scd ite Der calles ignotos, & obliquas semitas, quas nostis non
obsidebit. 26. Cingite vos sacco J Ut in gravissima calamitate , quamvis nondum adsit. Planctu amarasmo J Planctu amarorum.
27. Arcem constitui te J Tma lina babiam nthatthicis. Quod, nimirum , ex arce sublimi observari possit, quid in urbe agatur, an fiat concursus populi, lime tumultus in plateis, & similia. Qua in re sta erat non ultima pars ossicii praesectorum & Praesidiorum. quod mirum non intellectum a veteribus Init. Cum verterint: & Latinus: probatorem milite. D d Mau in sequente membro huic parallelo. diuiit de arce agi , &probatur diceretur ima hoἡ non pria 9abbon aut bais v. Vide Raai. t XXIII, 33. & in
rim , contumaces contumacium. Vide de mulieres, cingite vos saccis, volvite vos in cin ribus, lugete amaro dolore , ut fit in luctu unigeniti , in sacco de cinere; subita enim vos vallitas opprimet. 27. Arcem te , o Ierosolima , se unicam munitionem populo meo constitueram, quae exploret hollium conssilia. 28. Sed omnes sunt praeter modum contumaces , & calumniatores . ferrei oris Sc malefici. 29. Incalescente vi ignis catino, cui inest plumbum, aliquando tandem a sumitur
hoc loquendi genere, ad Eccles. I, 2. LXX. sinpliciter αν, - ι, frigidδ. Vulgatus: mincipes declinantes , quali legisset π sarim aut quod constructionem neglexerit, ut pas
Vivunt in calumniis J UI' 'abiri holecis r GH, quasi esset Uaria rara,ri holechim braebis .
in Calumnia; nam vox calumniam significat , non minus quam calumniatorem. Vide Ereh. XXII, Io. LXX. Init. Latinus: ambulantes fraudulenter , quod vocis significatum proprium non adsequeren
Aenei ct ferrei oris I AG ί- ferrum. Quod possit tamen etiam de duritie animi immisericordis intelliat. Perniciosi a Gmnena masii Mithim destructores. LXX. Init. , & Latinus e corrupti, sed vis est activa in Conjugatione Hiphil, & hae voce semper is signisi tu , qui perniciem aliis adsert. 29. Incaluit igne caminus J πκd ΠΩ na har mapphuabb in Ocb. LXX. πε - σ. Latinus : defecit Iussiatorium , ini ne consumtum est plumbum occ. Certum estrina elle Mithri a Nm exarsit, combustuc fuit , quod non contingit folli, scd quidem camino, seu fornaci , quae liquet cente metallo post multum flatum, quo excitaretur ignis, i ummopere ardet. Hinc collegimus , veluti δ re ipsa , esse caminum, aut fornacem, Cujus usus potissimus, liquefactio, nempe, metalli, non Cernitur . nisi flatu adhibito, unde dictum sit risu aut mapphotiabh HeDraeis , hoc est , fornax , seu, caminus, quasi consatorium di
phareth. Reetd Matarethae in margine m nent mn separandum a zκd , quod antecedit. Fatendum tamen, non convenire verbum unitam genere cum sequente voce, quae ost De mini m. Sed soria linendum nun tisamab, nisi n- terminatione tueminina masculmum sit. Haec desumta videntur ab iis, qui mallam ar-
genicam. Cui plumbi aut albi, aut nigri pars admilla est, massae liquefactione scorias , seu
42쪽
ssator, mali non sunt avulsi. 3'. Argentum reprobatum eos vocabunt; quia eos re probavit Jehova.
Deus Iudaeos ad paenitentiam, promisso additis , nec sine castigationibu
V dis Iehovae, & pronunciato illic, haec verba: audite verba Iehovae, vos omnes VII. Iudae tribules, qui ingredimini per hasce portas, ut Jchovam adoretis. F. Sic dixit Je-
hovas sumitur plumbum : at frustra est hic eonflator , probatum argentum, quia 1 Creatore suerint re neque mali separantur bonis. 3o Vocabuntur re- de sti.
r. T EINCEPS Deus Ieremiam sic est adlo- dimini. ut Creatorem in Sione adoretis. 3. Crea quutus : χ. Stato ad ingressum AEdis Crea- tor, idemque Deus exercituum, atque lsraelis, toris, atque haec verba pronunciato: audite haec sic loquutus est: emendate mores &adsectus 'e-Juda oriundi, qui per hasce Sionis portas ingre- stros; ego vero faciam, ut hunc locum incolatis ,
partes plumbeas ab argenteis separante , pur gare instituunt. Cum enim liquefacta aliquamdiu fuit, & rejectae sunt scoriae separatur verum argentum ab alio metallo. Hac vero conflatione argenti impuri , inrelligitur gra-Vis calamitas, per Ethnicos popul OS Creata , quae veros Dei cultores a fucatis secernebat :eo suod qui Deum ex animo non colebant, sese Ethnicis adgregarent, & ver4 religiolosso. Ios relinquerent. Calamitas ergo dulcemodi fuit instar eamini vel fornacis l haec enim mOre antiquot miscemus in in qua veluti conflabuntur Judaei, ut mali a bonis secernerentur , quod interdum non fiebat, quia mali, parum religiosi licet, a ceteris non semper discedebant. Sie gemina captivitate Jero limitan rum, quae antecessit ultimam urbis cladem , non erant mali a bonis separati. cum permulti mali in ea etiamnum fuerint , ut liquet dpostremis Prophetae nostri Capitibus. Verum eo non respicit, hoc loco, sed potisis ad aritiquiores calamitatos, tempore Manassae, Josiae avi, quibus secretio malorum a bonis facta non erat; quandoquidem sequutis tessip ribus, ad id quo haec vaticinia a Jeremia 1unt Pronunciata. vivo etiamnum Josia, & fucatis Judaeis Ierosolima referta fuerit. Consavit consator I 'm ' t tDrapb tDroph. Legendum secundo loco 'rax Vore , conssa tor, aut iubaudiendum, deest enim hic nominativus verbi Tnt farub, conflavit. LXX. Initi legerunt , ut diximus, cum habeant r
Mali non sunt avus J pna dum rahim Ionittha ou. Remanserunt, nempe , Ierosolimae, si utantes le veros Dei Israelis cult
visas. LXX. Inti. recte: ἀπεδιδεκιμ--μlias, & Hieronymus : argentum reprobum ;Jerosolimitani erant etiamnum argentum αδκt-μον, quia calamitatibus non erant expulsi mali, qui inter eos crant, quasi scoriae.
In porta J Nempe, orientali, quae potissima fuit. & per quam etiam mulieres in atrium mulierum ingrediebantur. Vide Don. Light-footii Descript. I empli Jero limit. Cap. III. Omistas, jam suo tempore, inversione LXX. Init. notat Hieronymus I. & 2. Vertum, supplet6sque E Theodotione. Pleraque verba etiamnum desunt, in Codicibus, qui ad nos perve
2. Vos omnes Iudae tribules J Tota Iuda. 3. Emendate vias vestras J daram U'u'ri h idou darchecbem, bonas facite vias vestras. Hanc Orationem, aut ejus sententiam Protulerant Prophetae, ante id tempus, Hegelliae; quando ei denunciatum est , omnia avcctum iri Babylonem, etiam eius posteros. Vide 2. Reg. XX, I7. I S. Similia repetiit deinde Chulda Prophetis Ib. C. XXII, Is . Desinunt vero verba Prophetarum Templum, legibus iis, quae recitantur vers. 3, & 6. incolume promittentium, una Cum vers. 6.
do , sed subaudiendum eorum, qui dicunt. Temptam J σω dcc. J Hoc est , Deum numquam passurum Templum suum solo aequari. Repetitio, quae hic adhibetur , est
μίμησκ eorum , qui tertio quoque verbo, Templum Iehisae memorabant , ut ostenderent locum Deo esse nimium acceptum, quam ut ca-Ii eum pateretur a Babyloniis ; agique adeo ac in re Dei honorem , qui incolumis esse non poterat, si caperetur. IIIa Iuni J non hemmis. LXX. Init. εῶν,
43쪽
hova, Deus exercituum, Deus Israelis: emendate vias vestras , & studia vestra , faciamque, ut hunc locum incolatis. '. Ne fidatis verbis mendacibus eorum , qui diiscunt, Templum Iehovae, Templum te hovae, Templum JehOvae illa sunt. Si emen. daveritis vias vestras & studia vestra, si jus di*eritis cuivis ec ejus proximo ; ε. nec peregrinum, pupillum & viduam oppreisieritis, nec sanguinem innocentem effuderitis in hoc loco, nec vestro malo Deos alienos sequuti fueritis ; 7. faciam, ut hunc lacum incolatis, in terra, qua Majores vestros donavi, a longo tempore & in perpetuum. h. At vos fiditis verbis mendicibus, quae Vobis non proderunt. '. Annon dum furamini, occiditis, moechamini, pejeratis, sumtum Bahali offertis, & sequimini Deos alienos, quos non nostis; '. venitis & statis coram me, in hac a Ede, quae de nomine meo vocatur, & dicitis: liberati sumus; ut omnia illa abominanda facta perpetretis 3 Anergo haec aedes, quae de nomine meo vocatur. vobis videtur esse spelunca latronum, quod etiam ego video, ait Iehoua y P. Ite vero ad sedem olim meam, quae erat Siliante, ubi
ut antehac. 4. Ne credatis iis, qui, elim Ierosolimae expugnatio timenda esse dicitur . negant futurum . quia in ea sola est Templum Creatoris,& duo haec postrema verba repetunt . ut ostendant Sacram Deo Urbem captum non iri. s. Si emendaveritis pravos vestros mores . & jus cuivis ex Lege dixeritis; 6. si peregrino, pupillo, & viduae injuriam nil tam feceritis, nec sanguinem innocentem umquam effuderitis; I. tum vero faciam, ut hunc locum , quo majores vestros olim donavi, in perpetuum possideatis. 8. Λt fidem habetis fallacibus verbis, e quibus nullam utilitatem capietis. 9. Annon furamini. occiditis, moechamini, peieratis, sacra Bahali facitis , aliisque
Diis, quos nullo certo experimento nostis. I . Uenitis aci redem Ierosolimitanam, quae de nomine meo, ait Deus, vocatur, dc creditis vos esse liheratos. I i. An ergo haec AEdes. quae de nomine meo vocitatur, vobis videtur esse posse spelunca latronum Hoc vero etiam ego animadverti , ait Creator, hanc AEdem, quae mea est e dicitur, vobis videri revera speluncam latronum , quod etiam ego video. I L. ite vero ad priscam meam sedem, quae olim fuit Silviale, de de meo nomine vocabatur; ac videte . an quem statum , propter nequitiam populi, eam redegerim. I3. Nunc& Latinus es. Revera pronomen demonstrativum laepe verbi substantivi loco est. Sed maluimus addere illa; quia, ut bene Grotius, Complectuntur tres partes Templi , Atrium exterius , Atrium Israelis, & Sacrarium propriε dictum; quae homines , digito ostendentes, dicebant esse illa Templum Dei, ac proinde
inviolata ab eo. Contra omnes hominum CO- natuS, conservatum iri.
s. Si emendaveritis J Si bonas faciendo bonas feceritis via r vestras &e. Hae sunt leges, quibus observatis ab Iudaeis. Deus in perpetuum Templum tutatus esset; sed quibus violatis, I legelciae temporibus ; jam ab eius aevo praedixit, se Jerosolimam non tecturum contra Babylonios. . A longo tempore O in perpetuum l ictnυν ob ν Imin holam vehad bolam, a saeculo & in saeculum. s. At vos fritis verbis mendacibus J Eece vos fditis vobis, super verbis mendacii. Verba haec sunt ipsius Jeremiae, de hominibus superiorum aetatum & suae loquentis. p. Annon furamini &c. J An furando, occidendo, moechando -- ct venistis coram me - O dissis liberati sumus - His interrogationibus Draefiximus annon, quali esset is halo, cum hi tantum n interrogans, sine negatione Q , quia ita res postulabat, interrogat enim Deus, non ut quaerat, an res sit secta, sed ut significet negari eam non posse. Hebraei non Connectunt partes orationis , ut Latini ; nec pollent a Latinδ tantum scientibus intelligi, si omnia verbo tenus verterentur. Saepe τε ri interrogativum esse pro annon observavit jam Cis. Noldius, ad hanc particulam ; quem Vide, quamvis Omnia exempla, quae adsert, probare nequeam. Io. Datis coram me in hac in Ae J Nempe, veluti ad Deum laudandum ili Orandum. Haec
intoleranda fuit histrionia Iudaeorum; aut stultitia miniis serenda, dum Diis alienis lacra osterrent, velle videri Dei Israelis cultores , a quo rem prorsus Velinam norant ; quippe qui in Decalogo socii impatientem se esse aperth dudum patefecerat, & Postea, per plures Prophetas. Quod sectum videmus jam a temporibus Hemhiae Regis, ut ex Esaia intelligere licet. Eum vide C. LXV, D. LXVI,
Liberati sumus J u Ir nitisaluou ; nempe , a Babyloniorum metu; quod dictum sorid cotempore, quo bello exorto , inter AEgyptios- de Babylonios, Babyloniorum partes amplexus est Iollas, dc paullo post impedire conatus est, ne AEgyptii ad Euphratem per Israelis agros contenderent , ut habemus 2. Reg. XX lli, Σ'. & 2. Eehem. XXXV, 2o. Ut omnia ilia abominanda facta lec. J Qitae versu antecedente memorata sunt. Non dicebant quidem se liberatos cise , ut surarentur . OC-ciderent, moecharentur &C. Sed ita se gerebant , ut adpareret , quia desierant Babylonios timere, quos sibi amicos putabant, nihil sibi illicitum eos putasse. 11. Vobis videtur i Est in oculis vestris. Viadebatur revera illis spelunca latronum , cum in eam convenire auderent fures, homicidae . moechi, periuri , idololatrae a quamvis non profiterentur se ejusmodi esse. I 2. Ad sedem olim meam , qua erat stante I a 'eut 'uipn ,rt et me omi asiber Vehilobi ad locum meum , qui in Schiloli. Gilgale translatum Tabernaculum fuisse Si Inntem umbem Ephraimiticam liquet ex Iosuae C. XUIIII. postquam Chananaea suillat tubacta. ut ad
44쪽
IN IEREMIAE CAP. VII. 3s Iubi initio nomen meum collocaveram ;& videte quomodo eam, propter populi mei Israelitici nequitiam, habuerim.
Nunc vero quoniam, dum haec omnia facinora admitteretis, ait Iehova, vos sum adloquutus mane surgens & vos compellans, nec tamen audistis : Vosque vocavi, nec
respondistis: ita me geram erga hanc I dein, quae de nomine meo vocatur , ta in qua fiduciam ponitis, atque locum, quem vobis, Majoribusque vestris dederam : ut me gessi erga Siluntem. iciam vos e conspectu meo, ut ejeci Omnes fratres vestros, totam posteritatem Ephraimi. q. Tu vero, Jeremia, ne ores, pro hoc populo 3 ne vociferatione & precibus pro iis utitor, neve intercedas, neque enim te audiam. Nonne vides quid isti faciant,
in urbibus Judae, atque in plateis Ierosolima: Filii colligunt ligna , patrcsque'iis
ignem subjiciunt, & mulieres subigunt farinam, ut operibus coeli placentas faciant, sunduntque libamina Diis alienis , ut iram meam moveant. An me irritant Z ait IehovasI3. Nunc vero quandoquidem, cum tot facino ra nefanda committeretis. vos mature monui per Prophetas; nec tamen mihi paruistis . nec ullam rationem admonitionum mearum habuitiis; i4. haneri Mem , quae mea dicitur, & cui fidere videmini, IOctimque, quo vos & Majores vestros donaveram , eodem modo habebo , ac Siluntem olim
habui. is. Expellam vos e conspectu Templi mei, ut ejeci alias Tribus, & praesertim posteros omnes Ephraimi. Id. Tu autem, o Ieremia , ne me huic p pulo placare coneris; nullas enim preces pro e
exaudiam. IT. Annon vides, quomodo se gerantisti in urbibus Iudae, & in plateis Ierosolimae ei 8. Filii colligunt ligna, ad victimas fictiliorum
Deorum ablumendas ; iisque lignis eorum patres ignein subjiciunt : Ec mulieres subigunt farinam , ut laciant placentas altris offerendas ;iitque libamina offerant Diis alienis, quasi, da
ta opera , me offendere vellent. I9. An m vero provocant ad iram ρ ait Creator ; annon
potius semet ipsi infamant , ut pudore suffu
dantur e eum locum diximus. Quamdiu vero illic manserit, & quando illinc avectum fuerit non Consat. Ad tempora usque Helis Silunte fuit, ut intclligere est ex I. Sam. I, 3. III, 2I. quaenam vcro fors ejus postea fuerit, non docet
scriptura; nisi qudit Arca ab ea 'ioparata atque 1 Philisthaeis capta, & reducta in Israelitarum agros, ad Tabernaculum non redierit. Erat id Gabasione , tempore Salomonis , ut legimus a. Ephem. l, 3. seorsim ab Arca, quae tunc crat in urbe Davidis. Ouid eo factum sit nusquam dicitur , ait tantum Psaltes Ps. LXVIII, 6o. a Deo desertum Siluntinum tentorium fuisse. Itaque Silo, quae fuerat ejus sedes, per tempora Judicum, a Josuae aetate, desiit este sub finem ejus intervalli, aut initio Judaicae Monarchiae. Quod autem conliserat Silunii , idem poterat Ierosolimae fieri. Vide S infra C. A XVI, 6, 9. hi initio nomen meum collocaveram J 'DIIπndi 'ne Ichicchanti Ichmi Rham , habitare seceram nomen meum ibi, in principio; hoc est, feceram ut illic diceretur cile Area Creatoris. Bcne LXX Init. Hieronymus: minus recis: babitavit, neglectia Grammatica.. II. Dum haec &c. J Particulam dum , postulantibus sententia & Latinh loquentium usu, suppleri hic oportuit. Mane Iurgendo J Diligenter, & sine mora vos
admonens. Haec cit vis verbi hasibebem, in hoc negotio. in quo saepe occurit.
I . Totam posteritatem Ephraimi J Totum semen Ephraimi. Nomine Ephraimitarum , quorum potentissima suit Tribus, inter decemsraeliticas , & maxime Idololatriae dedita ,
intelliguntur omnes, quae in aeternam Captivitatom abductae ab Assyriis suerant.16. Ne vociferatione , precibus &c. J κ.n Q sni nn tripa si uisseis heiadum rix o istutiaiab, ne pronuncies, aut ne tollas pro iis clamO- rem & preces. nra rimab, quod plerumque est laenis clamor, hic est Hulatus. Perecram vertit hic Latinus; laudem, quae est Geprecatio. IS. Operibus coeli J J n duri d mlectem
quia putarunt agi de stellis, Solo, Luna & reliquis, quae lunt nan d opus cariorum, vol opiscium , quo Deus coelum ornavit; & facile ae eliditur. Ionathan similiter: πον naaia, astra ea li. At Hieronmus: reginae circi, Cui etiam praeiverant LXX. Init. C. XLIV, 17, I 8, I9,
tior fuit, & quidem merito Chaldaeus , qui
semper vertit eo modo, quem diximus. Sicubi, in Scriptura, Sol, aut aliud Numen Orientalium, vocaretur 'no 2n, Rex Geli suerisimillimum ellet hic memorari Reginam Coeli, quo nomine Luna non incommodE intelligi posset. Verum cum saepe occurrant Nomina Mesochi & Milchomi, quae sunt a nomine a di melech, Rex, deducta , nul quam mentio ulla Occurrit Regis caeli. Haec fuit causa, cur eo inclinaret animus , quo vidcham I nathanem aliosque Hebraeos praeivisse. Non dissimulabo tamen posse adserri ex Augustino in quaestionibus ad Judices Lib. VII.
quaest. I 6. quo defendi Hieronymus possit: δε- let, inquit, dici Baal nomen esse apud Gentes illarum partium Iovis, Astarte autem ymonis,l quod , Lingua Punica putatur ostendere. Nam l Baal Punici videntur dicere Dominum ; unde Baalsamen . quas Dominum coeli intelligunturi dicere; Samen, quippe apud eos , coeli adpeialantur. Hoc autem proximi accedit ad Regem caesi, cui coniux datur Baetis α'neri nisahahalath has hamadiim, Domina coeli, & quae
βι--α Βῆλsic vocabatur a Nabuchodonosoro.
apud Megashenem, Eusebio citatum, ad calcem Lib. IX de Praeparat. Evangelica . V l rum haec nusquam occurant in Hebraeorum
45쪽
Jehova; annon potiils semet ipsi infamant, ut eorum vultus pudore sessundantur '. Quapropter sic dicit Dominus Jehova , en , ira dc excandescentia mea effusa est in locum hunc, in homines, in pecudes, in arbores agri, atque in fructum terrae , isque ignis ardebit, neque exstinguetur. Sic dixit Jehova, Deus eXercituum , Deus Israelis tholocausta vestra addite aliis sacrificiis vestris, retamque carnem comedite ; . neque enim adloquutus sum Majores vestros, nec mandata lis dedi, quo tempore eos e terra
AEgyptia eduxi, de holocaustis, aliisque victimis, sed hoc iis praecepi, quod sic
dixi: auscultate voci meae, & fiam Deus vester, vos vero populus meus, & ingredimini viam omnem, quam vobis praescribam, ut vobis bene sit. ' At non audie russi, neque inclinarunt aurem suam, sed sequuti sunt Da ipsorum consilia , & mali
nimi sui contumaciam , ac retrocesserunt, nedum ut progrederentur in timore mei. . Adie, quo e terra AEgyptia exierunt Majores vestri, ad hunc usque diem , misi ad vos
omnes dantur 2o. Quare sic loquutus est Creator : indignatio mea effundetur in hanc urbem, in aris res agrorum, & proventus terrae; nec exstinguetur ignis, priusquam omnes agrorum fructus absumserit. 1i. Sic etiam loquutus est Deus Omnium Creator, & Deus. singulari ratione , Israelitarum: holocausta vestra aliis sacrificiis addite, eorumque carnem comedite ; 22. neque enim
mandata Majoribus dedi, cum AEgypto eos eduxi, Libris. Attamen Bam. Selinus non dubitavit, quin Regina Bellis eadem esset ac Regina Gesorum, LBEnusque est, qui legatur De Diis Θris Synt. n. Cap. 2. Et si quis malit adsentiri, quam rationi antea adlatae , Per meiane licet. Placentas faciant J 'MI cha -- , unde
LXX. Inti. -υῶim fecerunt. Placentas Vertit Latinus, nec video quid melius dici postit,& Diis placentas oblatas fuisse satis constat. Sic Aristophanes Thesimophor. 292. inducit mulierem scrvae dicentem:
O Thressa, cistam demitte, deinde exime popanum, quod sumtum offeram Deabus. Viae &Plutum V. 66o. & 68O. Funduntque libamina 4 v Ida adra vehassecliniachim, Itindendo libamina. LXX. Init.
eum est labiis vinum libatum , & si quid supererat in flammam conjectum. Qui nesciunt adeant I irgitium Georg. Lib. IV, 3 So. ει seqq. ejusque Interpretes. I9. Semet ipsi infamanti inm Ris bais otham, annon ipsos; nempe, infamant, ex sequentibus verbis, quae his connexa sunt; neque enim possis ex antecedentibus repetere , i ritant. Ergo lupplcre queas in rari hibischou, foetere secerunt, proprie; infamarunt, metaphorich. Vide Gen. XXXIV, 3 o. Ut eorum vultus &c. J Propter pudorem vul- uum Dorum: hoc est, ut pudore suffundan tur. Sententia est, se infamarunt , ut nihil emolumenti hinc ceperint, sed ut erubescere debuerint. ao. θque ignis J Hoc subaudiendum, propter sequens verbum exsΤmguetur , quasi esset mya wnn .κ ve sis hahi biserab, & ignis ille ardet, aut ardebit, & quidem mox. 21. Eorumque carnem comedite i Illicitum mandata de holocaustis , aliisque victimis; χ3. Sed
iis in mandatis dedi, ut auscultarent voci meae a quod si sacerent, bene illis futurum pollicitus sum. 24. Sed mihi dicto audientes non fuerunt, verum sua ipsorum consilia Nadfectus sequuti sunt. Tanis tum abfuit, ut progrederentur in timore mei las. Α tempore , quo Majores vestri ex AEgypto egressi sunt, ad hoc usque tempus, misi ad vos servos meos Prophetas, quotidie a matutino tempore
hoc erat, ex Lege Levit. I, p. Vult Deus se pluris non facere sacrificia a malis oblata , omnibus ritibus observatis , quam si ea n gligerent, a se enim ritus omnes, sine animo religioso, nihili fieri. 22. Neque enim adloquutus sum dic. J Hoc est , non aedi mandata , de sacrificiis; quasi solis ritibus delectarer ; quaecumque esset animi adsectio in omerente; sed de obsequio per omnia mihi praestando & praesertim in iis, quae ad verum animi cultum & bonos mores pertinent. Quando quidpiam longe praesertur lii rei, mandatum dicitur; alia illa res negatur iussa. Sic I Ios VI, 6. de hac ipsa re se loquitur Deus: beneficentia delector, non Derificio ; maloque cognitionem Dei , quum holocausa. Vide misi. IX, I 3. & ad eum l
24. Suo ipsorum consilio I nirinna bmia Moth, quod conjungendum cum ma, tibiam , quod equitur. Sed γrspicuitatis causa , addidi sua
inorum, non mutato lentu. Israelitae , Cum mali essent, neque meliores fieri cuperent. id sibi observandum sumserunt, e legibus diavinis, quod cum animo nequam consistere P terat ; quae pertinebant, nempe , ad ritus a neglexerunt vero, quae ad animi religionem erga Deum, veramque erga se ipsos, & ali. virtutem; quasi has non mandasset Deus. At-ui hoc fuerat ejus consilium , ut melioreserent; cujus animi adfectionis ritus pars non erant, sed tantum symbolica ejus imago; quae rem aliquo modo oculis subjiceret atque ad
A timore mei J Hoc sine dubio intelligendum, quod, ne penderet Oratio , Latino I quentes lupplevimus. as. Iuot die J Est tantum m ' Iom , quod valet idem ac Iom Iom , die , die lid est, quotidie; nisi alterum exciderit. Uide Gen. XXX lX, Io. Perperam Coniunxerunt Veteres Inti. hanc vocem cum 1dquenti. 26. Induin
46쪽
omnes servos meos Prophetas, quotidie mane surgens, eosque adlegans; ε. at non audierunt me, neque admoverunt aurem suam: sed indurarunt cervicem, & deterius se gesserunt, quam ipsorum Majores. 7. Omnia haec verba iis dices, nec auscultabunt tibi; vocabis eos, nec tibi respondebunt. 3. Dic ergo illis: haec gens est, quae non audivit vocem Iehovae Dei sui, nec Castigationem admisit; periit veritas, atque m eorum ore exclusia est. '. Tondeto, 3 Sion, caesariem tuam v
tivam , eamque projice, di pronuncia in locis editis Iessum, quia rejecit Iehova, & r liquit hanc aetatem, Cui iratus est 3 3'. nam Iudae posteri fecerunt quod mihi displicet, ait Iehova, collocaruntque exsecranda sua Numina, in AEde , quae de nomine meo vocabatur, ut eam polluerent. EXstruxerunt loca excelsa Thophethi, quae
sunt in valle rennomi filii, ut igne filios suos, & filias suas comburerent, quod nec Praecepipore ad vesperam; 26. verum illi mihi obsequuti non sunt, neque me quidem audiverunt, ut par erat; sed pertinaciter vitiis suis adhaeserunt, & deterius vixerunt , quam secerant eorum Maj
tentas aures non praebebunt , & vocanti nihil respondebunt. 28. Quare die, illis audientibus : haec est gens, quae noluit audire verba Creatoris , qui est ejus Deus; nec castigationis ullam rationem habuit; apud eum veluti periit veritas, quandoquidem nullam ejus rationem habet, nee
16. Indurarunt remicem J Iugo legum . quod
eis impolueram, rigidiorem Cervicem Praebuerunt; hoc est, minus paruerunt, quam an
28. Periit veritas J mi emounas, Veraci ras, & fides in promissis. Exclusa es J 'Ia nitaret,ia, rescissa est. Non amplius invenitur in eorum Ore. 29. Tondeto, d Sion, comam tuam votitam JPn 'iapezi nizreeb. Periona & adfixa foeminina offendunt, Deum Sionem adloqui aut Jerosolimam. LXX. Init. ν' Sed vi nezer non est caput , verum caesaries intonsa capitis Naes i. Hieronymus : tonde pilum tuum. Nanezer non est quivis capillus, ut nomen ipsum ostendit; ideo vertimus votivam comam, vel caesariem. Adludit Propheta ad legem de Naziraeo, quae exstat Num. VI, 9, ubi, si quis subitb prope eum morimur , jubetur, radere caput suum. Quare sensus est, tot homines occisum iri Ierololimae, a Chaldaeis, ut, si qui essent tunc in ea Naziraei, Meponere caesariem omnes coactum iri, quibus ve his multitudo moriturorum significatur. Hie an uni viri docti, qui Propheta hIC, nomine Dei, jubeat Jero.limitanos caesariem suam, Iuctas causa, tondere, Cum res esset Vetita , Lege, quae exstat Levit. XIX, 27. non to Hiis in orbem extremitarem capitis stra, neque barbae vestra extremitatem radetis. Sed in hac lege luctiis ratio nulla habetur, ut ad I Cum observavimus. Verantur tantum hic Israe- Iitae in orbem sibi caesariem tondcre, ut solebant Arabes, non luinis, sed Ornamenti causa; nam in luctu non tantiim in seriorem crinium partem tondebant Orientales; sed totum etiam caput, Cui Calvitiem veluti inducebant.
Nec tantum luctiis causi faciebant hoc Ethnici, sed & ipsi Judaei, exceptis tantum Sacerdotibus, quibus res vetatur Levit. X, 6. XXI, 3. Ceteris Israelius illicitum non erat, nec
amplius ex ejusmodi hominum ore egreditur. 29. Luctum tuum, propter vitia populi tui , ne dissimulato. sed tondeto propterea caesariem tuam, eamque dejice. & pronuncia , instar praeconis . lessum; quia Creator rejecit hanc hominum aetatem , cui indignatur. 3o. Queritur, Iudae posteros id feeisse, quod Deo suo displicet , atque erexisse statuas exsecrandorum suorum Numinum, in Templo Ierosolimitano, quod de nomine Creatoris Vocatur, ut eam AEdem polluerent. 3I. Praeterea erexerunt loca excelsa Thophethi, quae sunt in valle Hi omi filii, ut liberos suos illic com
umquam exprobrata haec tonsura lugubris,
quasi Legis violatio, sempεrque in ulu fuit , ut liquet ex Elaiae III, I 6, 23. & XXII, 12. remiae hoc ipso loco, tum Capp. XVI, 6 PLI, D Ereh. VII, I 8. Hamos. VIII, Io.Μich. I, I 6. Profertur tamen locus Deuci XIU, I. ubi vetantur Israelitae calvitiem Abi inser oculos inducere, propter mortuum. Sed ipsum loquendi genus, inter oculos , ostendit agi non cie tonsura totius capitis , sed ant moris tantum partis, quae oculorum interstitio respondet; nisi forti etiam partis supercili rum tonsura vetatur, qua uti solerent populi quidam vicini. Scio aliter sensisse Mosem mimoniden, ut liquet ex Cap. X, ΙΑ. IS. Libri, quem inscripsit Habodas Zarab. Sed loca Prophetarum adlata majoris sunt, apud me, ponderis; quam traditiones Rabbinicae . quibus confidere non semper licet, cum incertis tantum doctrinis, quasi a Majoribus ac
per locis altis lamentationem. LXX. Init. νε δε ἐπι- gerunt , ut observat Lud. Cappellas. mi , quod aliquando significat labia , vel etiam tramis Ita a- tboim. Sed luctus maximus & publicus, is speculis faciendus, significari videtur. AE tem cui iratus es J uvim 'ri dor he
ratho, aetatem irae suae. Hebraismus notissi
Collocaruntque &c. J Factum hoc videtur . temporibus Manassae , aut Amonis 3 neque enim sub Josia licuisset.
bamore thopheth. LXX. Init.-βω--ῶT-ἰε, propter Convenientiam vocis Hebraicae, cum Graeca; saepe enim voces Hebraicas vertune
47쪽
praecepi, nec cogitavi. , . Propterea tempora mox aderunt, ait Jehova, quibus non amplius dicetur Thophethum dc vallis Hinnomi filii, sed vallis occidionis, & deficiente loco castis ra in Thophetho sepelient. 33. Erunt cadavera populi hujus escat avibus coeli & bestiis terrae, nec quisquam eas abiget. Faciam ut in ceteris urbibus Judae, inque plateis Icrosolimae sonitus gaudii Ec hilaritatis desinat, vox item sponsidc sponta ; terra enim in vastitatem erit conversia.
Peccata Iudaeorum, S poenae , S de iis Dos Trophetae.
i. EMPORE illo , ait Iehova, educent E sepulcris ossa Regum Iudae , ossa 1 principum ejus, ossa Sacerdotum, ossa Prophetarum, dc os la Jerosolimae in
colarum. burerent, quod Deus nec praecepit, & ne cogi- esca avium coeli , 3c seratum terrae , nec quistavit suidem. 32. Praeterea mox venient tempo- quam eas abiget. 34. Dabo operam, ut in ceterisya, ait Creator , quibus is locus non vocabitur urbibus Iudae, inque plateis Ierosolimae , strepi- Thophethum, aut Vallis Hinnomi; sed Vallis oc- tus gaudentium desinat, & praesertim sponsorum eidionis, dc deficiente loco, sepelientur ea cadave- & sponsarum; terra enim haec in solitudinem eritra in Thophetho. 33. Cadavera hujus populi erunt conversa.
I. Eo tempore, ait Creator, eruentur e sepulcris olla Regum ipsorum Judae , aliorum
Graecis similis soni, quamquam diversi signifi
quos sequutus cst Eusebius in locis:
prete: Thaphet, legimus in Hieremia aram I haphete es autem in suburbanis AEliae inque hodie locus, qui sic vocatur , juxta piscinam Fusionis c, Agrum Acheldama. Pol ea h
verum eli, si addideris, declinasse ad meri- ldiem. Ut bene observavit Had. Relandus in lPalaestina Illustrata. Lib. I. C. sq. Ut igne filios fiss Sc. J mma nκ ' lat,
aera rari nua mn tis Moph Debem uetb bnoth-cbem basis. Quae manistesto ostendunt Idololatras vere combussiste liberos suos, in f, norem Deorum , non tantum per flammas transmisiile, ut quidam perperam Putarunt. Vide not. ad 2. Reg. III, 27. Nee praecepi occ. J Videntur haec innuere,
Procerum, Sacerdotum, Prophetarum, & quo rum vis Idololatras nonnullos contendisse, 'ποι-
non fuisse ingratam Deo Israelis, sorte propter sacrificium Abrahami, cam in rem Per gram detortum, unde se hoc cogitasse negat eus, pro quo habetur, non 'adserendit in cor meum , 'ab π rini, is , ubi lubauditur rat
32. Temoora mox aderunt J Ecce dies venientes. Quod tempore obsidionis Ierosolimae contigille videtur , ut rectis habet Hierony
Vallis occidionis I Quod in ea Babylonii multos occiderint Judaeos. Deficiente loco J dvo l'κd , meen mahom , quod nullus futurus sit locus. Cum multi sint fame mortui , in tam longa obsidione . videntur otiam in illa valle horum cadavera sepulta, ad pestem vitandam. Sic & in cxtremo Je lolimae exscidio , multa cadavera lunt ab obtestis in prosundiores valles dejecta, chim intra muros sepulturae locus non citet. Vide Josephum de Bello.Jud. Lib. V.C. XIII, 7. e divisione Hudsoniana. 32. Erunt cadavera &c. J Quae loci ino-l ia, aut quod nemo ea curaret, non fuerintepulta.
In C Apuae VIII. I. U Ducent e sepulcris ofa Regum Sc. J Quod
speraturi essent divitias in eorum sinpulcris inventum iri. Hieron mus in locum: Luia Iolebant, Iuxta antiqui in morem, aurum, aut quaedam ornamenta,vel virorum,vel mulierum
in Iepulcris condere, haec quoquefrangebat cy' esse diebat avarit a. Nusquam tamen, in Libris sacris, He braeos votercs solitos divitias in lepulcra inferre legimus, sed narrat Iosepbus Ant. Jud. Lib. XVI. c. 7. e divisione. Hudsoniana ih sepulcro Davidis ab Hyrcano & Herode pecunias & Ornamenta aurea sublata; quod tamen fabulae propius est, quam verae Hiltoriae. Scd Chaldaei, d suis moribus , iudicabant de alienis, si verum est, quod de Nilocri Babyloniorum Regina narrat Herodotus Lib. I. c. I 87.imnosuisse eam sepulcrum suum uni h portis Babylonis stoquentissimae, addita hac Inscrip
48쪽
colarum. . Exponent ea Soli & Lunae, & toti exercitui coeli, quos amarunt, quos coluerunt, quos sequuti sunt, quos quaeliverunt, & quos adorarunt . neque ea ossa colligentur, neque sepclientur, sed surquilinium in terrae superficie erunt. 3. Praeser tur mors vitae omnibus reliquiis su persi itum, ex hac mala familia, in ceteris omnibus locis, per quae eos disjiciam, ait Jchova, Deus eXcrcituum. q. Dices iis: sic ait Jchova: an cadunt homines, ut non resurgant 3 an avertuntur ut non rcvcriantur 3 Cur ergo se avcrtit populus iste Jcros limitanus, avcrsione pertinaci y Rctinent dolum, nec volunt redire. q. Adtendi dc audivi, recta non loquuntur, neminem nequitiae suae poenitet, cum dicet: quid fecit Unusquisque revertitur
rumvis Ierosolimitanorum. 2. Exponentur illa Soli& Lunae, ceterisque stellis, quas amarunt , di coluerunt; nec colligentur, ut sepeliantur . sed sterquilinii instar, in terrae superficie , relinquentur. 3. Superstites Omnes, ex hac prava tamilia, mortem praeferunt vitae in aliis locis, ubi erunt sparsi , ait Creator, Deus exercituum. 4. Dices iis: sic ait Creator , an homines cadunt, ut non resurgant an avertuntur, ut reve tantur e s. Cur ergo se avertit ab iis populus Jerosolimitanus, & quidem pertinaciter Attamen nolunt ad cadavera redire, ut ea sepeliante 6. Cum adtenderem , ut audirem, quid dicerent, audivi recta eos nequaquam dicere a nec quem quam eorum poenitere, quae fecit. Unusquisque redit ad suos mores, ut equus adcursum, inchoa to
Rως , ου γαρ ἄρ- ν: sicui Regum Babylonis, pos me futurorum, fuerit pecuniae penuria , aperto Iepulcro sumito quantumcumque Iibuerit pecunIa, ne tamen non indigens temen aperito. Reliqua apud Herodotum legantur. Satis hinc liquet, si modo verum est , apud Chaldaeos,iniolitum non fuisse Regibus thetauros secum sepulcris inserendos mandare.
Ossa principum &c. J Non odio in homines , sed spe adducti thesaurorum , ut dixi
2. Exponent ea soli &c. J Miserandum vulgo vitum , ctiam apud Ethnicos, simulque ne-1andum olla δ sepulcri tenebris eruere, & sub dio relinquere, non sepulta. Horatius Epod. XVI, II. Oseqq. Barbarus, heus cineres insistet victor O urbem Eques sonante verberabit unguia, Luaeque carent ventis O solibus obsa Iuirini, Myas videre s dissipabit isolens. Ad quem ricum vide Dions . Lambinum devium. Torrentium. Satis eli hoe haberi indignitatem maximam , & summopere lugendam , ut poena sit iis, qui ita censent. Quos amarunt &c. J Amarus 1arcasmus , quo Propheta merito corum Idololatriae illudit. Iuos quaesiversut J Precibus adierunt. Vide 2. Reg. XX, 3, 4. 2. Par. XXV, I , 2O. Neque ea osa colligentur &c. J Hoc quoque iis poenae fuit, qui aegia serebant. Philos phi, praesertim Stoici, ridebant. Seneca Ep. XCII. Ille divinus animus egressisrus hominem , quo receptaculum Iuum conferatur, ignis illud exurat, an ferae disrahant, an terra conteeat , non magis ad se judicat pertinere, quam secundinas ad editum infantem. Utrum prosectum aves disserant, an consumatur --- canibus data praeda marinis,
quid ad illum y Iui tune quoque , cum inter
homines es, nullas timet, ullisos timebit, post mortem, minas eorum, quibus u ue ad modirem timeri parum es 8 Non conterret, inquit, me nec uncus, nee traffecti ad contumeliam e daveris laceratio, sarda visuris. Neminem de supremo ossicis rtas, nulli reliquias meas commendo; ne quis insepultus esset, rerum natura pro pexit. Uuem sevisio prosec rit dies condet. Differte Maecenas ait: Nec tumulum curo , sepelit Natura relictos.
Quae, ut observatum viris doctis, prae oculis habuisse videtur Lucanus, cum haec scriberet Lib. VII, 8IO. tabesse cadavera solvat, Natu An rogus haud refert ; placido Natura receptat Cuncta sinu, suemque Di sibi corpora debent. Sic & in fragmentis aut ex Seneca, aut pintius ex elegantis ingenii eorum temporum declamatore , qui respondet minanti insepultam sePulturam his verbis :-hesepulcias iacebis : uuid aliud respondeam, quiam illud Μ ronis risio. - facilis iactura sepulcri. Si nia hil jentio, non pertines ad me Iactura corporumsepulti. Si sentio , omnis sepultura tormem tum es. Insepultus jacebis: coelo tegitur, qui non habet urnam.
an fera consumat, an tellus Omnium Iepultura.
oiud non Ientienti Fupervaeuum es, sentientia
onus. Inlepultus jacebis: at tu combustus attu obrutus at tu inclusus 3, at tu putridus p attu eviseratus , constrictus; at traditus Iapidi qui te paullatim edat , exsiccet. Nulla est lepultura; non sepetiimur. Ddρroyicimur. Nol sepelieris: Uuid inter tutis a trepidas y ultra poenarum omnium terminum iste locus es &c. Sed non ita Israelitarum plebs philosophabatur, ide6que cjusmodi minis deterrenda fuita vitiis. Gentes etiam excultis limae idem sentiebant ac Hebraei, nec hostium cadaveribus sepulturam negarunt, ut Ollendit Ioan Κιαε- mannus, in Append. operis de Funeribus, C. V. Quare ctiam hic seritas Chaldaeorum
describitur, ut intelligerent Judaei gravitatem Υ y t impen
49쪽
vertitur ad cursum suum, instar equi estia si in praelium. 7. Etiam Ciconia in coelo novit stata sua tempora, turtur, hirundo di. grus rem statem adventus sui observant; at populus meus non novit jura Jellovae. . Quomodo dicitis: sapientcs lumus, & lcx Jchovae apud nos est y Pros cto stylus mendaciter se gessit, mendacium fuit Scribarum. '. Pudefacti stini sapientes, te riti sunt & capti, quia verbum Jellovae rejecerant; quae vero haec sapientia est 3 Propterea dabo uxores eorum aliis , dc agros eorum iis, qui eos possidebunt 3 nAm a minimo ad maximum, quotquot sunt, lucro student; atque a Propheta ad Sacerdotem usque omnes sunt mendacio addicti. - . Curant cladem populi mei perfacile , dum dicunt:
' araelio. 7. Atqui Ciconiae , in aere , sciunt: ..a tempora, quibus ad nidi constructionem, legibus naturae, eas redire oportet; at populus meus
non novit iura Creatoris ad se pertinentia. 8. Qui sapientia in vestram , & Legis Creatoris cognitionem saetatis Mendacia haec sunt Doctorum Legis. 9. Pudore sunt sustuli , qui sapien- impendentium sibi poenarum.
Sterquilinium J tu , Momen , in sterquilinium, ut habet Hieron*mus. X d LXX. hic oc C. XVI, 4. sic παρ-μπι- , ' si citet a non similis fuit, exemplum enim est simile quiddam ci , Cuiu, cst cxemplum. Sed sinus , aut sterquilinium significat . & vertitur κοπρία a LXX. Init. C ARV, 33. atque alibi 4. An cadunt homines J E si negationis loco; hac sententia ; s cui contingat cadere, quam primum eum rusurgere. Proverbium esse vi
An averIuntur, ut non revertantur λ J Ner unaid' ubi seu basibouh et D Iashoub. Prius j schois aversionem significat, posterius reversionem. Verbum hoc utrumque sonat. Quia recta via imprudens declinavit , statim acerrorcm suum animadvertit, in viam redit. s. Se avertit J naaio Ichobebis. Hic est riparagogicum, ut aiunt, aut librariorum mendum, ut in multis aliis locis; nam p ham , populus, cli masculini generis. Aversione pertinaci l nriga mzn chub nituisheth. Est proprie perpetua. LXX. ἀναε n, Latinus: contentiosa. Commodius vitum pertinacem interpretari. 6. Rectu non loquuntur JUI lochens-d herou. LXX. Init. , 1ed hic voculae N ea significatio idonea non est. Latinus: quod bonum es; quod eli perinde ac rectum , quae propria est lignificatio.
Cum dicat, quid feri y J Dicendo; quid fe
ci ' nempe, quod dignum sit poenitentia. Qui non intelligit, aut intelligere non vult quid
Peccarit, emendari non potest: ut morbuS non curatur, nisi morbum esse constet.
Ad cursum suum J mninua bimrusatham,
prout recid scribunt in margine, pro On Pu . I.XX. Init. ἀπὸ τῶ δρόμου αὐτῶ, Perperam. Melius Iratinus: ad cursum suum. Insiban: nn a Voluntatem , quasi haec vox citet non a ri re is, currere, sed a no rassab voluit. Unde sorte scholiastes citat Syrum habentem et αυτῶ e quo non abest etiam Syrus Init.
Polyglottorum. Sed melior est antiquiorum sentcntia, qui reserunt ad curγum propter id quod sequitur.
tes habebantur; territique Sr capti, quia Creatoris Verbum rejecerant; quaenam vero sapientia haec fuit Z Io. Quare eorum uxores aliis collocabo , atque agros eorum dabo novis don .inis ; nam omnea, a minimo ad maximum, quotquot sunt, lucro student. & a Propheta , ad Sacerdotem , sunt mendacio addicti. II. Putant enim se perfacilEDdans, Melius Latinus, impetu vadens. Consertur hic equus cum torrenti, qui est uso impetu ruit. bic apud , irgilium Georg. in fine: in carceribus se se estudere quadrigae. Ubi vide Ian. Lud. Laeerdam. I Iinc effusus
vox praelium, aeque ac hellum lonat. Jeremiaei comparatio egreste describit impctum , quot mali,nomities in nagitta, 1celera ruunt. Equus enim praeliis adsuccus, -- -- si qua sonum procul arina dedere, Mare loco nesit , micat auribus, , tremit
Collectumque premens volvitob naribus ignem; Ut verbis utar Virgilianis h Georg. III, 83.l Vide & vers. Io 3. θ' seqq. cximiam descriptionem Curruum carcere effusorum. LXX. Init. absurdd, postquain a priorum verborum sensu aberrarunt, habent hic: ιν αὐr in ellus hinnitu
quae congessit. Sim Bochartus HieroZ. P. 2. Lib. II. c. 29. LXX. Init. lac scierunt quae ellet avis, cum tervaverint vocem Hebraicam ασίδα, nec Hieroomus, qui milvum vertit. Stata sua teriora J ario mobedrub, hoe est, tempora abcundi in loca calidiora, atque hina redeundi. Notum enim est, hanc esse ex avibus, quae quotannis migrant.
Turtur J 'in thor. Lumdein vide Lib. I.
Hirundo J sis. Vide eiusdem Libri c.
Grus J 'up bagor. Adi c. II. neque enim opus est scrinia cjus expilare. Propheta hici merito praefert, in quibuSdam avibus , perit tiam earum; quae natura ad contervatiotum suae speciei, & singularum etiam postulat, ocquibus constantillimδ & optimδ languntur ;ignorantiae , & negligetitiae ossiciorum Religionis, & Societatis Civilis, in improbis hominibus, quae ne norunt quidem , nedum ut corum obtervantes sint. Quod etiam, in hac
50쪽
DX, paX: nec tamen pax crit. . Pudesactine sunt, quia rem abominandam adini runt 8 imo vero nullo pudore crant adfecti, quia erubesccre nesciunt, ideoque in cadcntcs concident; & lcmpore supplicii sui, corruent, ait Jchova. In foveam colligam cos, ait Jchova, ncc ullae crunt Quae in vite, nec ficus inficis, solium ctiam decidet, daboque iis, qui corum terram peragrabunt. M'. Sed cur nos
sedcmus 3 Convenite & munitas urbes ingrediamur, dc quiclcamus illic, quia Jchova Deus nosternos ad quictem adegit, & nobis aquam selic temperatam bibendam dedit, nam deliquimus in Jehovam. F. Exspectavimus pacem, at boni nihil contigit , dc tem
facilE curare vulnera populi, si modo dicant pacem futuram : nec tamen pax erit. Ιχ. Eosne pudet, quia res pudendas admiserunt ρ imo vero nullo pudore sunt adfecti , quia res abominandas perpetrarunt ρ ImO nullo pudore tenebantur, quia pudorem ignorant; ideo in eos, qui ceciderunt , di ipsi cadent, ac tempore supplicii, quod luent, cadentes prement, & simul cum iis corruent. I 3. In foveam eos colligam, ait Creator , nul-
Iuce Christianismi, est cur queramur ; Cum revera exstingui vidcantur plurimis & Rationis& Revelationis lumina, & pauci sint, qui facem ceteris praeserre queant.
jus Jehovae. LXX. Ιnti. κύματα. RectiuSvortissent: Agit enim de norma vitae Propheta noster. Latinus: judicium Domini. Imo Ius.
S. Solus mendaciter se gessit J Ecce in f fum fecit 'lus, no nos γν, ruri hinnis Iasycheher Mychab hel. Uidetur respicere Propheta ad talia instrumenta, facta ab eo genere hominum, quod hodie Notarios vocamus.
Nam 'ad jurisperisum significat & siribam. Mendacium fuit scribarum j sin 'po Iche-ker Iopherim: LXX. Init. εις- ινδηψινδησ-νn. V ulgatus e Mendacium Ueratus es olus mendax Scribarum. J nathan: Iu mendacium fecit Scriba calamum mendacii, ad fassiandum. Gratius putat opti- md verti: profectb Ius mendacia Icribit, falsimonia penes Scribas. Est lanh, ut videtur , sensus; sed obscura sunt verba : si lus mendac ter, vel frustra Ie gest. p. PMdefacti sunt Iapientes J Videtur quidem agi de re praeterita, ita ut velit Propheta homines , qui se peritos Legum Divinarum Putabant, in magnas calamitates incidisse, eo quod verbis Prophetarum fidem non habui si sciat. Sed & similia contirerunt Judaeis sese NabuZardani, prout suadcb.it Jeremias, dedere detrectantibus. Itaque pollent etiam haec futuro tempore exprimi: puissent de c. quod& tequentia suadent. Inae vero haec Iapientia es J dri, rin numlhochmatb mab labem. LXX. Inti. opia τὰ ἐπι is αὐτῶι; Latinus: O Iapientia nulla es in eis. Si nihil deest, deberet legi nnari in statu absoluto, ut loquuntur Grammatici. Io. Sunt mendacio additii J 'po rvpν hos ob scheher, faciens mendacium; hoc est , lallaciis & mendaciis alios decipit. II. Curant cladem populi mei &c. J Habuimus haec ipla verba Cap. VI, Iq. ubi vide
lae erunt uvae in vitibus, nec ficus inficis, nec so lia in arboribus; nam deciderint, de omnia dabo peregrinis, qui eorum agros occupaverint. I 4. Sed cur moramur venire modo atque una munitas eorum ut hes invadamus, atque in iis quiescamus, quia Creator noster nos ad quietem adegit , dc aquam, in qua dilutum fel erat , nobis bibenodam porrexit, nam delictis nostris hoc meriti eramus. 14. Conveniamus, atque urbes munitas ingredia-I3. In foveam colligam eos J DB' κ ' κ sopbosi ρhem. Hoc verbum dicitur de Deo homines ε medio tollente , Iob. XXXIV, Iq. Pl. CIU, 29. & alibi. Perspicuitatis causa addidi tu Λυeam, quasi esset 'ri bae et bor, quodi debet necessario luppleri. Nec ullae erunt uvae in vite &c. J Figuratat oratio , qua nemo corum superstes futurus
Vui eorum terram peragrabum J di Ur ja-beroum ' transibunt eos. Ut terra pro Israelitis pastina sumitur: sic & hic illi sunt pro ipsorum agris. Quasi dixisset, dabo homin, nibus, qui illac commeabunt ; quod propriEquidem refertur ad fructus, quos praetereuntes, nemine servante , colligunt quasi suos a sed tralaticio sentu de tota gente, quam prae tereuntes hostes captivam erant abducturi. I . Sed cur nos sedemus &c. J Subita haec interrosatio significat non elle ruri in agrisi manendum, Cum venturi essent Chaldaei , ledi confestim in urbes munitas confugiendum, ne incurlionibus militum impund Omnes occiderentur , qui ruri & per pagos apertos habitabant. De re quali praesente loquitur Propheta , quia non multo post futura erat, & praesens ei, in viso, Obliciebatur. Convenite J im ηri Masphou , colligite vos ; hoc est convenite , vel vos abdite in urbes munitas, ne praedones vos abducant. Nos ad quietem adegit J uum harimmanos, e duri damam, quievit. LXX. Init. απί.Lψo. Hieronymus: silere nos fecit. Sententia esse videtur a Deo ira accisas vires fuit te Regni Judae, ut copias non haberent, quibus agrOS& vicos suos tueatur ; sed necet Ie habeat 1 ese in urbibus munitis quietum tenere , dum j rcgio latis a Babyloniis vastaretur.
Ay m felle temperata vi bibendam dedit Jvum 'o uph basib Mou me rogis, faciet nos bibere aquam sellis hoc est , in gravissimas
exspecta, aut exspectare. Latine loquentium ratio, & orationis nexus postulabat, ut verturemus , quasi scriptum est et nipa n avveb in futuro, aut v ip ειυveuou, in praeterito. LXX. Init. συε κρημεν, Latinus: ex bectavimus.