장음표시 사용
301쪽
s. 8ao. I in vasis pulmonalibus, inflammationi suscipienda
aptis, inflammatio vera conciPiatur , morbus vocat Peripneumonia. Duplici inprimIs modo definito morbi tradi solet: vel eiam ex illis phaenomenis, quae semper morbum definiendum comitantur, colligitur ;vel ex intellecta causa morbi proxima dedlieitur. Prioris definiendi methodi exemplum in phrenitide v. g. vidimus, dum illa dicebatur adesse, quando ferox, & perpetuum delirium eum febre acuta continua oriebatur vide i. . Simili modo etiam possea definietur Pleurisis g. 8 s. J; atque deinde ex tota morbi historia determinatur. qualis ejus causa proxima lid. Altera definitionis methodus supponit illud, quod per omnia morbi pha
nomena collecta tantum patet, nempς cognitionem accuratam causae moris
bi proximae ; atque talis est definitio Peripneumoniae , quae hic traditur Prior definiendi methodus inservit, ut morbus, cujus indagatur natura , dio stinguatur per signa pathrenomica ab omni alio morbo, adeoque omnis viritetur confuso. Posterior autem morbi naturam individuam iam eo gnitam supponit, paucisque verbis illam describit. Binis illis methodis promise usus suit Celeberrimus merbaavius; sic tamen, ut, dum priorem methodum adhiberet, postea ex tradita morbi historia deduceret ejus causam proxumam; ubi vero posteriori methodo definiendi morbi usiis fuit, tune datae definitionis veritatem probat postea ex omnibus illis , quae in morbi deis finiti decursu observata suerunt. Sic , v. g. , postquam phrenitidem ex phae nomenis, hunc morbum semper eomitantibus, definiverat f. 7 r. , postea ex morbi decursu toto , & Oblervatis in cadaveribus defunctorum hoc morbo, elicii l. 9 α causam proximam phrenitidis , quod nempe si vera inflamismatio meningum cerebri: atque idem etiam in Pleuritidis, smili modo definitae, historia f. 38 a. secit. In Peripneumonia vero , cujus causania proximam in definitione hae parasrapho data supposuera i , postea g. 846.
tanquam eorollarium ex tota moria historia deduxit, morbum illum, quem vetustas hoc nomine deseripsit, esse veram inflammationem pulmonum. Patet autem evidenter , & Veteres Μedicos hune morbum, quem μονων, vel α περοι πνευμσνιεν dixerunt, pro inflammatione pulmonis habuisse. Ita enim Hippocrates g de hoe moria agens dixit: Pulmo ex calore tumens.
Verum calorem, & tumorem inflammationis signa esse patuit ex illis, quae ad E De Morbis Lib. III. cap. 7. Charier. Tom. VII. pae. -
302쪽
ad L 37o. & 38 a. dicta suerunt. Sie etiam alibi οὶ a febre ardente peru
eumonia Inotandum enim quod .Qιπλει, - ιri & me FH-ον,ν promiscue dixerit fieri notavit. In Commentariis autem 7 t. probatum fuit, persebtim ardentem se in spissari sanguinem, ut per totum fere corpus inflammationes faciat. Aretaeus autem ca) optime se definivito Haec es aegris do , quam peripueumomam vocamus, inflammatio pulmonis cum febre acuta. Si is
milia de hoe morbo dixerunt Aegiueta LXJ, & Trallianus . In Perieneumonia ergo adest pulmonis inflammatio. Uerum in historia inflammationis q. 3 r. 37ρ. demonstratum suit, illam tantum obtinere posse in vasis conteis, ubi fluit ex lato in angusta liquor; adeoque nota omnia pulmonis vasa inflammationi suscipiendae apta sunt , sed arteriola tantum. Omnis enim inflammatio supponit obstructionem ; atque in Commentariis g. iam probatum suit, obstructionem in venis locum habere non posse, quis directio liquidi per venas moti versus latiorem locum propeuleret illud, quod obstaculum sacere possit. Voeatur autem hic morbus Peripneumonia Vera, dum inflammatoria spissitudine immeabilis sanguis in arteriarum angustiis haeret; ut distingua tur ab alia hujus morbi ipeeie , de qua postea peculiari capitulo dicetur; Peripneumonia nempe Notha, quae ex lenta pituita pulmones insarciente originem ducit.
S. 8a I. π Lla vasa autem sunt Arteriae BronchiaIes; Pesmonicae,
I & harum Iaterales L mphaticae.
Verum In pulmone duplices arteriae sunt: una pulmonaris dicta, quae omnem sanguinem cordis dextri recipit , & per ultimos fines suos trans. missiam venis tradit pulmonalibus , atque inde in cor sinistrum propellit. Altera arteria Eronctialis dicta Ru ebis sm , qui illam descripsit, atque hoe nomine donavit , quia supra bronchia serpens illa ad finem usque concomitatur: haec arterra, longe minor priori, nutritioni substantiae ipsius putimonis inservit. Videtur enim satis constans observatio esse, quod viscera, quae sua fabrica allatos humores mutant in communes toti corpori usus, peculiares adhuc habeant arterias, quae vitalem sanguinem nutrimento illorum destinatum adserunt. Sie. v. g. in hepate venae portarum truncus sanguinem M it sabrica ipsius hepatis mutandum in commune corporis bonam arte ria vero hepatica hujus visceris nutritioni prospicit. Ita & in renibus praeter emulgentes arterias observantur alii rami arteriosi, qui similem uuii renibus praestam . Magnum autem argumentum in Physiologicis inde habetur, quo probatur, efficaciam pulmonum in corpore sano eue majorism menti, quam reliquorum viscerum, quod nulla totius eorporis particula
accipiat vel minimam guttulam artericis liquidi , nisi prius per pulmo
303쪽
Rem transerIt, ne quidem ipso pulmone excepto. Nisi enἱm hoe neeesta. rium adeo seret , potuisset pulmo ex arteriae pulmonaris ramis vitalen recipere laticem; dum e contra liemel observatur, ex aorta ipsa, vel ejus ramis intercostalibus, aut oesophageis cn , arteriosum surculum ad pulmo- .nes deserri. Verum inflammatio non tantum locum habere potest in majoribus ari riis sanguinem rubrum gerentibus, sed etiam in lateralibus earundem rarimis , qui sua angustia sanguinem rubrum non admittunt naturaliter , licet dilatati in suis initiis illum recipere possint, non vero transmittere per uitlinmos suos fines s vide g. 3 a. l. Simile autem vitium in longe adhuc minoriribus vasis obtinere posse 379. probatum fuit. Poterit ergo phlesmon proprie dicta, & Erysipelas, & oedeam a caliduma in pulmone nasci, proux diversae magnitudinis vasa immeabili materia obstructa sunt, simulque imis petu vitalis liquidi, per febrim sortius moti, urgentur. Hippoerarer so IJam Erysipelatis in pulmone mentionem secit, illudque gigni dixit, '.quum supra modum is resecatus fueris. Easceatur autem ab ardoribus, m a febria ous, O nimio labore, edi intemperie. Monuit autem, illud pulmonis Erysipelas felici metastasi quandoque foras verti; & nisi hoe fiat, intus putrescere, aut purulentum reddi totum pulmonem. Addit deinde, illud Erysipelas extra diffusum, si intro vertatur, nullam spem superesse: quae omnia persecte conveniunt illis, quae aliis in locis de Erysipelate habet.
s. 8aa. π Tme etiam duplex concipi Peripneumonia potest: qua-L I tum una ad fines arteriae Psmonalis, altera in hronchialibus haeret. Ratio hujus ex modo dictis patet.
minus discriminis habere , sed illam ex hac nasci posse; & causas multas communes habere.' Dum enim immeabills sanguis haerere incipit in finibus arteriae pulmo.nalis, impeditur liber transitus sanguinis ex corde dextro per pulmones in cor sinistrum , qui tamen ad vitam absolute requiritur, uti in Commenatariis q. t. dictum fuit: unde patet, talem perieneumoniam periculosissimam esset eum autem in arteriis bronchialibus simiIe malum haerens non adeo directe laedat liberum sanauinis per pulmones transitum; minus inde diu Crimen praevidetur. Interim tamen , quamvis non adeo praeceps sit talis morbus, pessima inde mala sequi poterunt, nisi benigna resolutione eurati possit nata inflammatio, eum in pulmone alii inflammationis exitus in lapis Purationem , gangraenam, vel schi rum , vel lethales sint, vel difficillimos morbos chronicos relinquere soleant. Prae4 in ointioo. Exposit. Anatomique Treitε des Meres N. Ios. ως. pag. 373.c οὶ De Morbis Lib. I. cap. g. marter. Tom. Tl. pag. 1ες.
304쪽
Praeterea, arteriis bronchialibus inflammatis facile afficiuntur, & arteriae pulmonis propagines, hie ubique vicinae non tantum, velum & plurimis in locis per anastomoses junctae sp J. Vasa enim inflammata impetu liquidi' vitalis a tergo loca obstructa urgentis dilatantur, & tument; sicque omnia vasa vicina premunt, & angustant, uti in Commentariis ar. 382. explic tum suit. Cum ergo & bronchialis arteriae, & pulmonalis rami adeo vieini sint sibi mutuo, patet satis, a causis multis communibus binas has perieneumoniae species produci poste I licet tamen & quaedam sint, quae potius arteriae pulmonalis ramos, vel sanguinem per hos motum; afficiant, uti sequenti Paragrapho videbimus.
s. 8as. Uae causae plurimae revocari queunt. I. Ad generales omnium inflammationum per totum corpus 37s. ad 3So. . r. Ad eas, quae inprimis pulmones assiciunt rut sunt aer humiditate, siccitate, calore, frigore, gravitate , Ie-vitate, exhalationibus causticis , vel adstringentibus , aut coagmIantibus constans, sicque peccans; chyIus ex crassis, siccis, viscosis, cum acribus permistis, vel sine iis; exercitia pulmonum violenta cursu, lucta, nixu , cautu, clamore, equitatione forti in vento adverso; venena coagulantia , catastica, constringentia , venis ad cor tendentibus immissa ; vehementes animi perturbationes: ang, na cum oppressione pectoris, & orthopnoea, pleuritis valida, P raphrenitis ingens.
r. Omnes illae causae , quae inflammationem in aliis partibus eorporis exeitare possitnt, sive reddendo fluida immeabilia, sive minuendo vasorum.. capacitatem, vel etiam per errorem loci adisendo erassiora fluida in mino. rum vasorum dilatata orificia, huc spectanti de his omnibus autem in histo. . ria inflammationis, paragraphis in textu citatis, dictum fuit.
a. Verum & aliae occurrunt causae, quae conscirari accurate merentur,
di quae in pulmonem potius, quam in reliquum corpus agunt. Inter illas
autem praecipuum locum habet. AER HUMIDiTATE , Si CCITATE &e. Quamvis enim aer undique corpus
alluat, & una eum cibis, & potibus in ventriculum, & intestina deseratur,
tamen nullam partem corporis magis afficit, quam pulmones , quum con tinuo aerem macere debeat homo, ut vivat . Unde & haec corporis pars
aeris mutationibus, & frequentibus, & validius afficitur. Si ergo aer nimium humidus suerit, vasorum fibrae in pulmone debilitabuntur talem enim effectum habere omnia hum tantia in Commenta iis g. 34. 4. vidimus , minus resistent fluidis impulsis; adeoque periculum erit, ne laxata Vasa in admittant crassiores fluidi mqteculas , quae per illorum fines transire non .
305쪽
poterunt g. II 8. & 3 3. r praecipue si una eum humiditate ealoe aeris adsuerit; adeoque nascentur innammationis causae . E contra vero si aer nimia siccitate peceet, asperae arteriae, di bronchiorum internam saperficiem maturali humiditate privabit; hinc minus flexiles has partes difficilius ab aere inspiratio expandi poterunt. Praeterea ultima exhalantium valbrum oscula, quae in aeream pulmonis superficiem patent, exsiccabuntur, adeoque resiα stent liquidis impulsis, unde obstructio, & inflammatio sequi potetunt; praecipue cum per aerem siccum, & ealidum liquidissima difflentur de corpore toto, adeoque sanguinis major in spissatio ab eadem causa oriatur. Calor autem aeris nimius similia sere efiicit, ae ejusdem siccitas; si . vero calori aeris accedat simul humiditas, tune nimis lax ndo pulmonis vasa nocere poterit, uti statim dictum fuit. In tensum vero Reris frigus omnium maxime huic morbo producendo favet. Frigore enim, & gelu adunari sanguinis moleculas antea ad g. ai I. vidimus; dum autem languis per pulmonales arterias pellitur, nudo sere exponitur aeri; adeoque ab intenso frigore coagulati nis metus est, omnium maxime si ab exercitiis. vel soci calore aettuantes Iomines aerem gelidissimum imprudenter hauriant; uti tot funestis casibus constitit, & g. ii 3. pluribus demonstratum fuit. Unde monuit Hippocra- qJ, hyeme pleuritides, & peripneumonias maxime fieri, & quidem vehementissimas. Cum vero docebat Anato me νJ, pulmones suspensos in aere illos undique allabente collabi semper, & multo. minores seri, quam erant, dum in thorace integro haerebant; patet, pulmones propria visem..per niti, ut minores sint in omnibus suis partibus, adeoque variam aeris viravitatem augere, vel minuere posse pulmonum dilatationem, quae ad liberum sanguinis per illos transitum requiritur. In sanis hominibus illa in gra--vitate Atmosphaerae differentia, quae vulgo observari solet, raro multum mali saeit; sed illi, quibus fibrae musculares , & ligamenta bronchiorum .squamosa segmenta connectentia nimis obriguerunt, vel spasmo a levissima causa contrahi solent, mutatam aeris gravitatem illico saepe sentire solenr,& paroxysmo asthmatico corripi. Cum autem aer nimis gravis magis comis Irimat pulmonis vasa, augebitur resistentia cordi dextro ; arctatis ean aliisus. Ubi vero aer nimis levis fuerit, eadem vasa, minus pressa, ab humo- .ribus impulsis nimium dilatari poterunt, unde similis esseaus erit, ac ab humido & ealido aere. Simul etiam aer nimis levis non potetit satis sup rare vim contractilem fibrarum pulmonalium dilatationi pulmonis resistentem. 1 Quamvis ergo varium atmosphaerae pondus in sanis ceteroquin hominibus
solum raro multum noceat, poterit tamen cum aliis causis, simul concurrere, atque earundem effectum augere. Μinus tamen discriminis videtur exspe--ctandum esse ab aucta aeris gravitate: docuerunt enim experimenta , animalia in aere ita compreta, ut mercurius in barometro solitam altitudinem - separaret triginta digitis, vivere tamen potuisse I . In altissimis autem
306쪽
montibus, a nimia levItate aeris impediri respirationem, obseruatum suit th quidem eum suffocationis periculo.
Verum praeter has memoratas aeris qualitates notandum est, atmosphaedram nos ambientem incredibilem in se eontinere corporum varietatem. Gid.
quid enim ex plantis, & animalibus, sive vivis, sive post mortem putre. dine resolutis exhalat, vel per ignem expellitur, omne hoe in aere fluetuat. Imo δε fossilia corpora, quandoque sponte sua, saepius per ignem agitata, exhalationes sundunt, quae pariter per aera diffunduntur. Si ergo tales exhalationes aeri inspirato permistae caustiea, adstringente , vel coagulante vi praeditae fuerint, poterat inde peripneumonia fieri. Dum arsenicunia,caustiea, 8e venenata vi infame , repetitis sublimationibus fixare tentabat Genius tu , sciendi desiderio quaevis spernens perieula, apertis vasis inspiravit auram suavissimam, sed post semihorulam imprudentiae suae poenas uebat; dum Ze dissiculter respirabat, omnium membrorum eonvulsiones patiebatur, sanguinem mingebat eum intolerabili ardore δce. Lacte, Se oleorra eps hoc periculum evasit quidem, se tamen, ut tota hyeme Iangue.
ret, labre lenta, hecti eae simili amictus. Probe memini, dum ex salem xino decrepitato secissimo, Et oleo vitrioli recti fieatissimo, spiritum salis
marini meracissimum paraveram, solutis vasis tanto eum impetu sugaeissimos vapores erupissis , liret paucae tantum unicae hujus spiritus in capacissim excipulo haererent, ut non tantum laboratorium, sed δc tota sere domus .ῆllico his vaporibus replerentur, eum imminentis suffocationis perieulo, nisi subito aufugissem. omnibus notum est, sulphuris accensi vaporem de homunes, Ze quaevis animalia respirantia. , nerare certissime , si majori cimi cum aere hauriatur. Adeo enim sensibilis est interna pulmonum superticies, ut ab aerioribus talibus, una eum aere haustis, illico eorrugetur totus pulmo, spasmodice constrivis fibris musculosis bronchiorum, sis menta eartila.
sinea nectentibus; unde subito lethalis perieneumonia; vel si evaserint ,
amurabile asthma tota vita manet. me vidi in optimo hujus urbis ei ve , 'eui in juventute apud oenopolam habitanis, ut adaisceret vinorum commerocium, a sodalibus iubebatur, ut aperto itinentis dolii, sulphuris vapore repleti, spiraculo olfaceret, qua arte vina a fermentatione praesemarentur . Miser ille valide naribus attrahit infestum hune vaporem, sed mox eoncidit, atque aliquot horis eum morte luctatus evasit quidem . verum tota vita mansi asthmaticus, de nunquam ismnum capere potuit, nisi erecto corpore in sedili haereret. Verum de una cum aere inspirato in pulmonem duelpotant talia, quae non aeria quidem sunt, sed coagulante, Sc exseeante vi pessime nocere possian , quamvis plerumque non tam subito horum noxa observetur. Sie D meriνως ius suo J in no eomio disseeuit lapicidae iam iam asthmate mortuum, atoue in ejus pulmone invenit magnam copiam pulveris lapidum, vesiculas sere omnes pulmonis implentem , atque seque
re anno in binis lapicidis simili modo mortuis idem invenit. Ex quibua
e ιγ Verulam Novi organi Lib. d. Aphor. ra. pag. 3 33. tu Hippoerat.
307쪽
monia nasci poterit. CHYLUS Ex CRAsSIS , si CCIs , vlSCosis &e. Notum est ex Physiologicis, chylum, ex inget is ei bis, & potibus paratum, per ductum thoraci eum in. sundi in venam subclaviam, inde momento pos una cum sanguine venosci
ad cor dextrum venire, atque tunc per ultimas pulmonaris arteriae angustias pelli debere. Si ergo ex crassis , & viscosis paratus fuerit chylus, vel ob sicciores cibos assumtos absciue potu non satis dilutus, periculum est , ne in ultimis illis arteriarum sinibus haereat, illosque obstruat, vel saltem difficiliorem reddat sanguinis per pulmones transitum. Verum quidem est, magnam cautelam adesse in corpore humano, ne hoe fiat, dum & bilis a Liuia in intestinis tenacitatem solvit ingestorum, & saliva, lympha pancre a. tis, ventriculi, & intestinorum humores &e. chylo miscentur , amequam sanguini venoso affundatur, fimulque parca copia chyli torrente Mau v nosi sanauinis absorbetur. Interim tamen lentae,& viscolae ingestorum moleoculae, licet dilutae, dum in s nu venoso, auricula, & corde dextro haerent, possunt iterum adunari s vide . 7o. J, atque lentorem morbosum facere, cujus noxa in pulmone percipietur . Nunquid enim sanissimi etiam homines, post cibos larga nimis copia assumtos , dis pnoeam sentiunt aliquot postea horis, dum chyli major solito copia, & minus sorte elaborati, per pulmonem transit In debilioribus longe citius a leviori etiam in diaeta errore idem observatur, atque omnium maxime in phthiscis, qui pessime anguntur , dum novus ex ingestis paratus chylus maiori copia sanguini admiscetur. Patet ergo & hanc peripneumoniae causam notari debere. Frequens satis in bobus hie morbus occurrit, ab hac potissimum causa, ut videtur; dum haec animalia , in stabulis quiescentia hyemali tempore . pascuntur placentis, post expressionem olei ex lini semine reliduis s*Wait Moemul, ex quibus conis tritis, δε cum aqua subactis tenax illud Iutum paratur, quo chemici ad vasa agglutinanda uti solent. Si vero una cum visti do lentore acrimonia iuncta. fuerit, eo major noxa erit, dum tenerrima vasa, aeribus stimulis irritata , constringuntur, & cava sua arctant. Quamvis enim ex ingestis, licet diveris fissimis, humani corporis efficacia unus, & idem homogeneus humor , sanis guis nempe, paretur, tamen illa mutatio non in instanti perficitur, sed pluis xium horarum spatio absolvitur, atque chylus, cum sanguine iam fluens , diu laepe adhue ingestorum indolem retinet. Patet in laruntibus foemi. nis, quarum lac odorem, & saporem assumtorum , purgantium vires &c. satis diu quandoque retinet. Confirmantur modo dicta. & Hippocraris Iae Jtestimonio , qui dixit , i ammationem in pulmone fieri maxrme a violet uia, Er Piscitim capitonum, anguιuarum inglumior ει namque pirauedinem bum
nae naturae mimici mam habentia Atque ideo etiam Ceses 'θ lanato morabo, recidivae cavendae eaussa iussit , in refectione pluribus diebus a vino ab oeg struitque curandum esse, ut diu niaul nisi molle, lene sumatur.
308쪽
musculis agentibus, accelerari debere motum sanguinis venosi, adeoque dicor irritari sie , ut saepius, & sortius ςontrahatur, alia occasione in Commemeariis g. 99. a. probatum fuit. Verum, corde frequentius contracto, & sorotius simul eodem temporis spatio , augetur celeritas sanguinis per pulm nares arterias pulsi quam maxime. Demonstratum autem fuit Iom, aucta
motu sanguinis per vasa , difflatis aquosis partibus, produci viscositatem sanguinis inflammatoriam , qua ad coneretionem facile disponitur. Simul etiam tune probatum fuit , ab eadem causa augeri vasorum ad initia amoplitudinem, & liquidorum erassorum in tenuiora vasa impulsum: undet tunc concludebatur, obstructiones, inflammationes &e. ab aucto motu san puinis per vasa sequi posse. Quamvis autem illa mala in toto corpore ab hac causa nasci queant , inprimis tamen pulmoni majus inde imminet periculum, quia & tenerrimis vasis constat, & velocitatis sanguinis inere menis tum illum plus afficit. Demonstratur enim in Phisiologicis snJ, ouod
omnis Iiquor totius corporis , quo tempore disributus per omnes partes , semes circuitum absolvit , per cunctas, eo tempore ratus semel transis per solos pulmo. ius.' ideoqne o humor omnis vitalis totus quantur pulmones transit , dum per alia viscera tantum certa portio transuit. Hinc intelligimus rationem, quarea validissimo cursu & homines, & animalia toties subito moriantur, uti passim Observationes Μedi eae testantur . In primis autem tune funestissimus eventus sequitur, dum aestuantes , & anhelosi a curtu homines frigidum aerem hauriunt, vel gelidum potum bibunt affatim: ratio horum data fuit in Commentariis L Iι8.
LUCTA, Nix V. Ualidissima enim tunc omnium sere musculorum v luntariorum actio est , adeoque & aeceleratur sanguinis venosi motus aeque ac a cursu. Verum praeterea videmus, omnes homines, dum luctantur , vel valido nixu pondera elevare, aut obstacula quaedam rem Vere, conanatur, aerem magna copia inspiratum retinere quam diutissime , antequam exspirent, atque similes conatus repetere continuo. Aer autem ea lido putimone retentus rarescit, & tanto magis vasa pulmonalia premit, quanto magis a calore expanditur: hinc patet, angustari debere pol monis vasa e interim agentibus musculis acceleratur sanguinis venosi motus verius cor , illudque irritatur in validiores, & Dequentiores contractiones; eum autem
ab aere rarefacto angustata suerint pulmonis vasa , difficilius sanguis tram sibit per pulmones , & tantum ejus fluidissima pars per arctiores jam vasorum fines transire poterit, crassissima accumulabitur, atque obstructiones,& inflammationes pariet. CANTU, CLAΜORE. Ob eandem rationem inter peripneumoniae causas& haec reseruntur. Vox enim formatur expulsu aeris, tota capacitate pulm nis contenti, per causas arctantes thoracem; ita tamen ut aer sic per asperam arteriam expulsus incurrat in ventriculos Iaryngis, cartilagines arytenor deas,rivi
309쪽
7 ast g. 8δε. simam glottIdis. Nimis enim dilatata glottidis rima aer liberrime exit , sed nullum sonum facit; uti patet ex illis, qui graviorem sonum edere coonantur, quam possunt. Demonstraverunt autem Μusici, vocis diversitatem quoad acutiem, Sc gravitatem pendere a varia apertura rimae glottidis, &aucta, vel minuta celeritate aeris expulsi. Ubi ergo acutissimos tonos canaxando assequi conantur homines , causae thoracem arctantes valida vi e primunt aerem pulmone contentum per angustatam admodum glottidis rLrnam, unde aer pressus valide reagit in pulmonis cavum, quo continetur,
hincque impeditur liber sanguinis per pulmonem transitus. Idem in valido
clamore verum est, qui semper eo acutiorem tonum format , quo fortiores . Phaenomena autem , quae apparent in cantantibus, vel sortiores cla. mantibus hominibus, evidenter huius rei veritatem prosant. Semper enim tunc turgida rubet facies, Oculi suffunduntur sanguine, venae frontales ,& jugulares tument &c., quae omnia docent circa cor dextrum accumula ri sanguinem venosum, quia libere per pulmones transire nequit, uti alia Occasione ad F. 3or. probatum fuit. EQUITATIONE FORTI IN vENTO ADVERSO. Demonstraverunt Physici
a , corpora per fluidum mota resistentiam pati, atque aucta velocitate corporis moti hane resistentiam augeri; partim quia cohaesio particularum fluidi sit perari debet, partim etiam quia partibus fluidi motus conciliatur. Si ergo quis pernici equo per aerem vehatur, cum actioni aequalis sit rea
ctio, tanto magis aer premet pulmonem, quo rapidius per aera movetur
homo. Uerum si jam limul aeris adverso vento moti directio superari de . beat, patet satis augeri quam plurimum illam vim , qua aer pulmones premit. Si autem re frigidus talis ventus fuerit, eo magis constringen. tur vasa pulmonis, & tanto majus periculum erit adunationis moleeularum sanguinis vide g. Iip. . VENENA CoΛGULANTt A &c. Docuerunt Chemici, dum sanguinis humani, aliorumque animalium, proprietates describunt, a spiritibus acidis fossiis libus ex vitriolo, nitro, sale Marinci &e. expressis vi ianis, sanguinem coa. putari: idem ab aleohole, alumine, vitriolo , & pluribus aliis contingit. Postea tentatum fuit, quid similia essicerent, si venis apertis vivi animalis instillarentur; qualia plura experimenta apud me erum b aliosque Aucto. res inveniuntur. Tentavi similia in eanibus saepius , vidique semper sanguinem inde grvmescere, & per venas, semper latiores in suo decursu, ad cor dextrum deserri, dein in pulmones.' ibi autem haerebant, & post sumis
mas anxietates animalia haec moriebantur, citius vel serius, prout major, minorve talium coagulantium quantitas venis injecta, & diversa seret ho. rum injectorum essicacia . Poterit ergo de talibus causis , thalis lubito peis ripneumonia induci. Interim tamen cautum est, ne talia, per os ingesta, venas ingredi, & sanguini misceri possint , antequam admodum diluta . fuerint ; ve, sic mutara , ut nocere nequeant . Minima enim venarum
310쪽
absorbentium, & vasculorum lacteorum oscula in primis corporis viis ab aeri ribus sic constringuntur, ut omnis aditus tollatur; adeoque raro ab hac causa peripneumonia fiet. Si vulneribus, In quibus magnae venae discissae sunt, imprudenter applicaretur alco hol vel similia stiptica , quae sanguinem promptissime coagulant, tale malum metuendum foret: uta etiam , dum atra
dilis viscera abdominalia obsidens, quacunque de causa mota, & turgens, versus hepar ruit, 3c exesos venae cavae ramulos ingressa cum sanguine in venoso ad eor dextrum desertur. Uti enim postea M. tro . dicetur, qua nodoque atra bilis acidam coagulantem vim habet, adeoque posset subitol thalem peri eumoniam hoc modo facere. VEHEΜENTES ANiΜI PERTURBATIONES. Quantam vim habeant validi animi affectus. & quam miris modis possint augere, minuere, turbare vita. lem humorum per vasa motum in Commentariis g. io . dictum fuit. Dum subito terrore percellitur homo, uno momento pallet totum corpus, Conostrictis omnibus vasis se , ut sanguinem rubrum non admittant amplius e mox sulpiria, anhelitus, & ponderis prementis circa praecordia senius adinsunt; quae docent evidenter, dissicillimum esse transitum sanguinis eorde dextro expulsi per pulmones. Incipit ergo stagnare tunc sanguis in magnis receptaculis venosis circa cor, & ad concretionem disponi; adeoque summum periculum est, ne postea ille sanguis in pulmonalis arteriae angustiis haereat immeabilis. Contra, dum subita excandes eii ira homo, inflatur turgida
facies, rubet, calet totum corpus, oculorum tunica adnata sanguine susinsunditur, pulsus celer. & validus est: quae omnia signa docent, languinem rapidissime moveri, & ingredi minora vasa, in quibus naturaliter non reis peritur; adeoque periculum esse . ne per errorem loci inflammatio fiat. V rum in iratis hominibus frequens anhelitus, eordis palpitatio, di anxietatis sensus evincunt, smilem mutationem, ac in externis corporis partibus deprehenditur, etiam in interioribus locum habere. Dum autem surgiis , minis, aliisque modis brevis ille furor exhalare potest . saepius absque magno sequente valida deservescit ira o verum si memores iras imo sub pectore condere coguntur inviti, uti toties in aulis fit, summae nascunis tur calamitatqs. Optimus civis, a Magnate quodam publice opprobrio aD sectus, tacitus premit illatam contumeliam, dum illam ulcisci non pote. rat; verum mox asthma suboritur, in dies ingravescens toto biennio, tan.
demque hydropicus periit e . Si jam simul consideretur , in hystericis mulieribus, & viris hypochondriacis , dum validos animi affectus patiuntur , illi eo fere sequi urinae tenuis, & limpidissimae ingens profluvium ,
patebit, sanguinem orbari diluente vehiculo , adeoque in concretionem magis pronum Uddi . ANGINA CUM OPPRΕssIONE PECTOR is &e. Ut sanguis in homine nato ex corde dextro in sinistrum transire possit, requiritur pulmonum expansi
per aerem inspiratum: quidquid ergo liberum aeris in pulmonem ingressum tollit, vel necessariam pectoris dilatationem in inspiratione impedit,