장음표시 사용
61쪽
a m sextus ad iam um See. Postia vera iuxta eandem additimem eas tisis primas eircuitus es trigilua quatuον dierum , fecinidus quadraginta dierumοῦ tertius sexaginta duram. In Aphori sinis . vero dixit ι .' septenuariorum index qaanus. Secundae serimanae octavus principias m. Undecimus quoque spectandus aus es, tis enim secundae septimanae quartias es. Rursus vero spectandus A. rimus septimsu, is enim a decimo quaris quartus es, ah uudecimo septimus. Quinam dies indites vocentur, postea dicetur: sufficu autem hic notasse , quod ex binis his Hippocratis locis allegatis pateat, quod magnam vim. adleripserit quartae, & septimae diei singularum septimanarum, nam ideo illos notandos voluit.
Verum in Epidemicis m J alium dierum eriticorum ordinem habet i Notavit enim morbos, qui diebus paribus accessiones habent, . iudicari diebus paribus; & similiter illos, qui diebus imparibus accessiones habent, i m. paribus diebus. judieari. Unde dupliei serie distinxit dies criticos, dicens pCircuituum autem diebus paribus iudicantium pνimus decretorius es quartus , sextus, octavus, decimus, decimus quartus, vigesimus octavus, trigesimur, quadrages s octavus, sexaginmus, ingesimus , eentesimus. Circuituam vero diebus imparibus iudieantium primus es territis, quintus, septimus , nus , unde iamus, decimus septimu , primus , vige ins , vigesmus septimus, θ' ιrigesimus priamus. Uerum Galenus n in Commentariis luis in hunc locum notat, quod hie dies eritiem tali ordine, ut se mutuo sequuntur, descripserit, ire prognosticis vero, periodos, quae quaternario numero fiunt, accurate percurrerit Alio autem in loco sol monet Galeritis, postquam binos modo memoratos textus recensuerat, in Epidemicis reeenseri omnes illos dies, in quibus cri-ses quandoque obtervatae suerunt Γ tantum ut memoriae suecurreretum, atque hie iterum notat , Epidemicorum libros ante Prognostica . & Aphorismos scriptos fuisse, ut nempe memoriam rerum prius obtervatarum suggererent . Atque hine conclusit, quod in Prognosticis, & Aphorismis tantum notaverit illos dies, qui maximam potesatem habent , oe naturae fuae νation. pincti suur, o insuper non mediocrem Uum ad futuri flatus, oe iudicii praenotissem exbιbent. Hinc patet ratio, quare Unomates ex numerosis diebus in Diademicorum prima tibra enumeratis plurimos reseindere vide vis in Pragm=eis
IIli ergo dies, qui quaternario, veI seetennario eircuitu continentur, prae reliquis critici dicendi erunt, & omnes alitas dignitate, esticae ia ,& securita. e antecellunt, adeoque proprie hoc nomen merentur. Reliquos autem dies, in 'uibus aliquando erises continsunt a prioribus diversos, coincidentes v cavit Galentis cρὶ παρηοπιπτῆσα3 - ms, & pro criticis inferioris ordinis tabuit, in quibus quidem aliquando erises contingunt, sed rarius, & minua Luto. Videtiit autem in uix opinione sulta Galenus , dies criticos proprie dia
62쪽
Bro Sce. areidit, legitimis nempe eritieis diebus: minus vero bona illa , . quae in die viodam critico coinctilente contingit, tertio, quint . sexto. vel nonor suspecta vero habenda erit, quae aliis diebus obtervatur. Idem autem & de aliis critieis evacuationibus verum erit. Objici sone posset, evacuationem materiae morbosae bonam semper en quocumque demum morbi 'die contingeret, adeo'ue sollicitam illam tam p ris, in quo haee fiunt, observationem plus taedia, quam utilitatis habere. Nemo dubitat prodesse s emper, si illa , quae relicta nocerent . expellantur de sorpore, modo integra talium evacuario fiat, nempe una eum illis boni humores exeant, vel dum haec peragitur . tales & tantae turbae fiant in eo pore, unde alia mala metuenda sunt. Verum in generali febrium histori patuit, causam materialem febris per febrim ipsam s modo tali moderamine regatur, ut nee nimio in Miu, nec nimis torpido motu peceet , do I su bigi, & mobilem reddi, sicque ad exitum disponi. Ad hane autem muta. ionem materiae morbosae, quae coctio dicitur, requiritur determinatu . temporis spatium , varium quidem pro majori, vel minori sebris intensitate, di magis minusve rebelli indole materiae subigendae. Attenta jam morbo. rum observatione Veteres Medici invenerunt haec tempora in morbis, qui baspee sebrim ipsam subacta,& mobilis reddita morbi materia expellitur de eo Apore: haec tempora vocaverunt dies criticos. Illas vero mutationes morbo.
rum, quae alio tempore fiunt, merito suspectas habuerunt, quia saepe morbi ingravelcentis impetu, errore commisso ab aegris, adstantibus, vel Medicis, fiunt, non vero naturae morbo praevalentis effectus sunt. Illud enim, quoἀmorbolum est, a sanis exacte secernere. solius naturaet opus est. Dum phleg-mone valida nee resolubilis locum eorporis oceu pat, ne peritissimus quidem Anatomieus obstructa vasorum extrema sie separare posset a reliquis, ut nihil laederet in sanis partibus i interim natura per blandam suppurationem, determinato tempore. illam seearationem morbosi a sanis perficit. Nota. verunt iam Veteres indici, uti alia occasione ad p. 387. 393. 3o. dictum fuit, in febribus putredinem humorum, quae fit in vasis. similem esse putredini humorum, quae fit in inflammationibus, & abscessibus, in quibus vincente natura pus fit ἔ in humoribus autem venarum. & arteriarum id. quod in urina puri proportione respondet. Ne autem putredinis vocabulum offenderet, monuerunt, hanc non esse simpliciter putredinem aliquid bere eostionis. Cum ergo in phlegmone in abscessum eonvertenda deo terminatum tempus obser etur, antequam pus factum sit δ idem & in se. bribus verum esse patet. Sicuti iam male pertunditur locus inflammatus . antequam pus factum est , sic etiam in morbis evacuationes factae . ant
quam morbos subactio, & separatio a sanis iacta suit, vix prodesse pote. 'rum, quia vel partem tantum morbosae materiae subducunt, adeoque reis
eidiva exspectanda est a residuo,' vel saepe impetu summis una cum noxiis bonorum humorum copiam de eorpore expellunt, dum simul illud , quod in corpore relinquitur, iisdem inquinamentis gravatum manet. , quia non dum integra horum separatio sacta fuit. Quam parum prosit ni mortus atrie tempus debitum mollia separationem
63쪽
niateriae in bosae, docent evidentissime variolae; quem moesram ideo mi exemplo se ligo. quia, quantum videre potui. Veteres Μediei i Ilum mombum non descripserunt, cum tamen dies critici Ueterum adeo efiicaces in Memorbo observentur. Susceptum eontagium variolosum in homine sanissimo febrim accendit, per quam febrim materia morbi versus corporis ambitum critiea metastasi deponitur. Si hoc fiat quarto morbi die, sedatur febris , minuuntur non tantum , sed & evanescunt saepe omnia symptomata, uti quotidiana observata docent. Ubi vero nimio se bris impetu, vel calido regimine, sudoriseris calidis datis, stragulorum pondere &e. ante hoe tem. pus prodeunt variolae, stalent esse longe numerosiores, pejoris indolis, noque symptomata multum mitigantur; amo eo pejora metuebat S eniamus in hoc morbo , quo citius ante quartum diem erupissent variolae. Si a tem tardius erumpant, sive hoc ob fractas aegin vires fiat, sive impetu sissima febris se turbaverit omnia , ut critica illa separatio morbosi fieri nequeat, pessima & anomala penitus symptomata obiervantur, & fero semper certa pernicies imminet. Ex omnibus his, credo, apparet, observari In morbis quaedam temporum intervalla, in quibus materia morbi mutata, subacta, 3c mobilis reddita , vel expellitur de corpore, vel ad alia loea deponitur. Simulque patet, sedulam horum observationem summi usus esse in morbis curandis, ne intempestivo
saepe artis molimine noceamus; dum expellere nitimur, quae nondum ad
exitum parata sunt; vel impedimus evacuationem illorum, quae jam subacta& cocta locis convenientibus exitum moliebantur. Simul inde distimus , non confidere illis evasuationibus, veI insignibus mutationibus, quae alio 'tempore fiunt, quia raro tutae sunt, . sed plerumque vel morbus in pejus mutatur, vel saltem recidiva postea fit. Ut autem dies illi eritici distinaui possint in morbis , requiritur, ut eo. . noscatur , a quo tempore morbi initium computari debeat; de hac re autem ictum fuit in Commentariis S. s . Simul etiam notandum est, per diem intelligi totum ex die, o nocte temptis in viginti, ae quatuor horas divisum lxJ. Cum autem morborum insultus se diviserit Hippocrates, ut acutissimi morisbi ad quartum diem pertingereui, secundus insultus ad septimum perducere. tur , tertius ad undecimum & se porror videtur medium cujusque septimanae diem, quartum nempe , & ultimum sue septimum pro maxime notandis habuisse, uti diserte ex Aphorismo I, I, & Prognosti eo ante allegaris patet interim tamen sextum febrium insultum non ad visesimum primum diem , sed ad viges mum tantum perduxit, atque tertiam septimanam secundae cois 'pulavit, ite ut ultimus secundae septimanae . dies smul haberetur pro primo die tertiae septimanae; primam tamen, & secundam septimanam ad invicem separavit, dicens. Se αδεο septimanae octamus dies principium esse, at ue hi undecim diem vocavit lacundae septimanae quartum; decimum leprimum
64쪽
avem diem a deeimo quarto quartum dixit, & tanquam septImum ab unde ianio consideravit; unde patet evidenter, quod tertiam septimanam secundae copulaverit, & trium septimanarum spatium in febribus , secundum Plin
cratis computationem , . viginti tantum dies complectatur: hoe &'confit m tur ex illis, quae eitatum locum mox sequuntur: Post haec vero eodem -- ione, iuxta eandem additionem primas circuitas es quatuor triginta dieris
fecundum quadraginta dierum, ternis sexaginta dierum in I. Ubi manifestea inparet, quod morbis in longum exeurrentibus, vigesimum quemque diem .strium nempe septimanarum spatium I criticum tantum habuerit: unde etiam, uti ante dictum suit, octogesimo, eectesimo, centesimo& vigesim die morbos judicatos fuisse in Epidemicis lesitur. Quamvis autem sola observatione hane septimanarum inter se copulationem cognovis. Hippocratem te tum sit, atque in Praxi Mediea fidelis observatio sum ciat, licet ratio obseravari non distincte intelligatur; tamen videtur hane dissicultatem agnovisse, dum enumeratis morbi insultibus ad vigesimum diem usque mox lubjungit
sequentiar Neq- vero horum quιdquam antegris diebus exacta numerari potest, neque enim annus, neque menses insegras diebus --rari solem a . Hanc autem rem latius deduxit Galexus co ἔ 3c ex Lunae circuitu demonstrare tenis
avit, tres septimanas non complecti integros viginti & unum dies, sed dimidiam sere diei partem deesse; atque inde concludere. voluit, crises p tius in diem vigesimum, quam in vigesimum primum, ineidere. Verum uti iam saepius dictum suti, ex illis, quae in Epidemicis collegerat Hin crates, generalia axiomata in Prognosticis inprimis, uti & in Aphori imis, posuit; cumque in aegrorum historiis, quae in primo, & tertio Epidem leo orum libris qui maxime pro genuinis haberi sole nil recensenturi ne uniis cum quidem exemplum prostet crisis, quae vigesimo primo die contigisset; imo, si recte nemini, ne quidem ullam iacit mentionem illorum, quae in
hoc die in aegris contingerint,' eum contra ubique.sere notet, quid criticis diebus observatum fuerit in his aegris, patet ratio , quare e numero criti eorum' dierum mppocrates exemerit visesimum primum diem, atque vigesimum criticum statuerit, quia nempe plures hoc die judicatos viderat sive boona sive mala, sive impersecta erisi. Sic Philini ωxor periit die vigesima e . CMerio die septima eri sis imperfecta, nono die recidiva . deeimo quarto febris aeuta , decimo septimo novus conatus ad crisim , vigesimo tandem die perisfecte judkatus est dJ ., Hermurates visesimo die imperfectam erisim habuit. dein viges ma quarta recidivam, vigeuma septima die periit e . Sic & in aegro, qui in Dealeis horto decumbebat, impersecta celsis vigesima die Discta fuit, qui die quadragesimo persecte judicabatur f . Cum autem quarto die primae, Ze secundae septimanae , quarto nempe , & undecimo moriarum die, crises factas saepius oblarvaverat, hi neque tuis diebus magnam vim tria huerati et 3 Ibidem Charier. Tom. Mil. pag. 6 . a Ibid. pag. 6 . b In Lib. m.
65쪽
q. 742abuerat in morbis , fi miliaque frequenter . eontingere vIderat decimo septimo die, illum pariter pro quarto die tertiae septimanae posuit ἡ tuncque vigesi.
Inus ultimus erat tertiae septimanae, qui pariter to Oies critieus erat; adeoque Patet rati , quare tertiam septimanam secundae copulaverit, se ut dies deis
Cimus quartus esset simul & seeundae septimanae finis, & tertiae initium. Decimum autem septimum diem saepius iudicatorium fuisse probant iterum historiae aegrotorum Sic Herophon, qui nona die imperfecte judicatus su arat, decimo quarto die recidivam habuit , dein decimo septimo die judieatus
fg J , & praeter spem evasit. Μulier vero, quae gemellas dissicili paria enixa erat, desimo septimo die periit phrenitica s, J. Alibi etiam pluribus
febrium ardentium judicationes persectas eodem die contigisse notat crin , quin imo in Epidemi ea constitutione, quam describit , nullos decimo septi. rno die judicatos recidivam habuisse monet Hippocrates: unde dignitas hujus diei in ordine decretoriorum satis apparet. Pulchre autem confirmabatur ille dierum eriti eorum ordo, quod post vi- gesimum diem iterum observaret vigesimum quartum, & vigesimum septimum, di trigesimum quartum, & quadrisesimum criticos fuisse, dein sexages mum, Octogesimum, centesimum, centeumum vigesimum, seque manifeste similis septimanarum ordo recurrere te quod pariter in historiis aeororum in primo,& tertio epidemicorum patet, quas & hic recensere potuissem , nisi brevit iis causa tantum Indieare mallem: unicuique enim hos libros legenti affert
Neque tamen dissimulandum est, quod in o pia Umis vigesimum primum diem criticum posuerit Hippoe res cssic , sic enim habeti Surires se febricisa tibus oeperint, bona tertio die, o quinto, septimo, o nono, undecimo , ' deis moquaris, et' decimo seprimo, o vigesimo primo, er etra smo septimo, o riagesimo primo, trige o quarto. Illi enim sudores monos iudicant . cui vera κρη ita sunt, laborem segni aut, morsi Iougitudinem eZ rmersionem. Ubi etiam . notandum , quod non meminerit quartae diei. Verum Galisus sit in Comis mentariis in hune aphorismum credidit hoc fieri, quia morbi, qui impari. bus diebus exacerbantur, celerius judicantur ; testaturque se per experientiam novisse, quod raro morbi quarto die per sudores judicentur. De vi. gesimo primo die non sine ratione suspicio incidit, corruptum locum hune esse, & vigesimum potius legendum esse, quia nulla hujus diei mentio iaaegrorum historiis in libris Epidemi eorum habetur; tune etiam quod Galen sin Commentariis suis nullam mentionem hujus dissicultatis siciat , eum t men in libris suis de diebus eriticis vigesimum diem pro critico, non vero vigesimum primum habuerit, & rationem dederit, quare quartus .ies hie non recenseatur. Nisi sorte quis maluerit, hune Aphorismum rei pondere illi te tui imi Epidemicorum ante memorato, ubi seriis circuituum imparibus
66쪽
diebus iud Ieantium reeensetur , ibi enim iidem dies enumerantur . Patuit
autem tunc. praeserendam esse illam enumerationem dierum eriticorum.
ruae in Pro stris habet , & ex modo dictis satis patet , quid de vige
mo die sentiendum sit. Apparet etiam hinc, quid sentiendum sit de Aphori laeto sequenti in o F bricitantem uis diebus imparibus febris dimiserat , reverti consueυit. Nam in primo septennario illarum febrium , quae imparibus diebus exacerbationea nabent , hoc locum habere potest ; sed pro regula universali haberi nequie, cum δε quarta die,& decima q9aria, vigesima , vigesima quarta, erigesima quarta, quadragesima &e. crises fieri absque recidiva ex Epidemicis, & Pr gnostieis Hippocratis constet. Unde & Galemu dubitat , an quidem genuinus ille loeus fuerit, & pro imparibus legendum voluit retricis, prout in Coacis Praenationibus lol habetur. Dum haec, Hippocratis loci, ubi solis diebus imparibus criticam potestatem tribuit, .gerat Celsus sρJ, simulque notarct ab eodem Auctore pares dies tanquam criticos alibi habitos suisse , credidit,
quacunque ratione ad numerum respexerimus, niHI rarisuis , sub illo quidem Amrbore, reperiris atque in illa opinione suit. Pythagoricis numeris deceptos suisse Veteres Medicos; atque hine, licet imparibus diebus tantam vim tribuerent , absque ulla probabili ratione. ab undecimo non , ad decimum te tium, sed ad decimum quartum transisse . Uerum videtur Celsus minus seislliciter Mnocratis mentem hie assecutus suisse . quae non nisi collatis pluribus
inter se locis distincte intelligi potest i quod vel inde patet evidenter, quia dicit quartum quemque diem efficacissimum habitum suisse Hippocratι, illum
ramen ne quidem in hoc propositum conservasse , eum a septimo die unis decimus, non quartus sit, sed quintus. Verum diserte monuerat Hippo istes sqJ, uti ante dictum fuit , quod secundae septimanae Octavus principium iit, adeoque undecimus dies quartus erat secundae septimanae . Non ergo e Tnumerorum proprietate , verum ex fidelibus morborum obtervationibus haec dierum eriti eorum distinctio ortum duxit , uti unicuique Veterum Medi eorum seripta attente legenti patebit . Cum autem sedulam curam, di attentum ad omnia animum, requirat crisium, & dierum eriti eorum in
morbis observatio, nemini mirum videbitur, quare plurimi Μe diei haec neglexerint; imo & alii poterve contemserint & veteres Medicos, & qui horum vestigia sequuntur in his; uti ad g. 38 . . ubi de crisi agebatur, dictum suit. Gibus certe applicari merito possent illa , quae Celsus dicit,
dum de tempore opportuno cibandi aegros in morbis agit , ad quod determinandum magna diligentia opus esse judicavit; se autem habet .' Ex bis autem intelligi pates, ab tiuo Medico muItos non posse curari e eumque, sortifex es, idoneum esse, qu. non multum ab aegro reverit. Sed, qui quaesui servium, quonιam is maior ex populo es , libenter a lectuntur ea Praecepta. quae sedulitatem non exigunt i r l . . . . . iInter u 61. Sect. 4 U. Charier. Tom. ix. pag. 173. Τ Ο N 8a Charier. Tom. VlII. pag. 816. α N. 3 7. ibid. 8 o.
67쪽
74ra, Inter dies autem criticos, qui vel dimidium septimanae rimi prehendunt, vel illam finiunt, uti antea dictum fuit, haec differentia observatur, quod non in omnibus aequales numero erises continMat, sed in quibusdam se quentiores, pauciores in aliis. Si e septimum diem, licet ordine secundus inter eriticos fuerit i quartila enim illiim praecediti primarium tamen potentia, di dignitate statuit Galanus f , quia plurimi hoc die judicantur; di quidem ablolute ; eum manifesta excretione, vel abscessio, & quidem ple. rumque salutari eventu. Quandoque tamen , sed rarius, quidam hoe die moriuntur, vel manifeste in deterius verso morbo, sequente quodam eria leo die, undecimo v. g., intereunt. Adeo autem frequentes hoc die erilas vidisse se testatur Galenus t , ut ne quidem numerare posset. Quartus vero dies tantum in acutissimis morbis deeretorius est; in reliquis saepius diei i dicis de quo statim I munere fungitur. Proximus huic judiciorum frequenistia eth dies deeimus quartus i. hunc sequitur undecimus , & vigesimus; deindecimus septimus sul. Dierum autem criticorum coincidentium, de quibus antea dictum fuit, non adeo certa hoc respestu distinctio est; tertii nempe. quinti, texti, & noni, cum non ex sua natura judicent, sed potius ob eoi
cidens quoddam , exacerbationem , diaetae errorem &L. Sextus autem dies,
uti antea iam monitum fuit, inprimis judicii molestia, discrimine, di tricidivae metu , prae reliquis infami l est . :Notandum autem praeterea est , epidem ἱeos morbos saepius constanti ora
dine quodam die eriti eo judicari. S. Gaunus ut ex Epidemicis Hippo.
cratis notat, in quadam eonstitutione epidemi ea omnes f. re aegros decimo
septimo die integre judicatos fuisse, praegressa prius impersecta eri si alio
quodam die, & dein recidiva. Unde etiam conclusit Galenus , diem declismum septimum in morbis uois esse ex deme iniis coincidentibus , sed ex valia is, oe primis. Ita &S euhamus notavit, febres continuas epide micas, quas describit sael, circa decimum quartum critice solutas fuisse. Adeoque semisper , & in his ad genium morbi epidemici attendendum est, ut distingua. mus , qu tempore, & per quas vias morbus exitum quaerat. Prout iam morbi celerior impetus est, vel remissior, ita etiam citius , se. rivsve erises aceidunt, & dies eriti ei minori intervallo a se mutuo distant. Sie in illis febribus, quae trium septimanarum spatium non excedunt, quaisternarii , de septennarii dies judieant di & praeter illos adhuc in binis prioribus septia manis plurex dies eritici eoincidentes sunt, tertius, quintus, sextus &c. uti antea dictum fuit. Si vero morbi aeuti ultra trium septimanarum spa- tium extendantur; tune quaternarii dies vix amplius critici numerantur, &soli. tantum septennarii iudicant; quorum tamen esticacia post quadragesimum diem deletur; tunc enim vigesimum quemque diem tantum pro criti eo h buit innocrates, sexagesimum nempe, octogesimum , centesimum, & cenia
esimum vigesimum ; uti ex Prognosticis IF J, Sc aegrorum historiis in Epia
68쪽
dem ieis enarratis patet. Si enim primo illo morborum aeutorum elaeuitu qui viginti diebus terminatur, non potuit subigi, solvi . mobilis reddi, &ad excretionem disponi morbi materies , longius temporis spatium ad hoc perficiendum natura impendit ἡ & plerumque, silente mr plures saepe dies morbo, & pluribus saepe iactis recidi vis, tandem remoto quodam die decretorio de rebelli hae morbi materia triumphat perfecta crisi; vel & saepe sensim, & lente subigitur pertinax haec materia, di absque tantis turbis, uti primo circuitu, qui viginti diebus terminatur, fiunt, sensim expellitur variis viis de corpore , vel collecta in quibusdatri corporis locis ablacssus facit.
Usque ad quarium decimum quidem magnae fani perturbationes in morbis. Proximo loco sue duo, quae usque ad vigesmum habentur. Omnes vero, quae ροβhinc ad quadrage iam succedum, panuatim remistant vehementiam - αγωνιτικον . Adeo ut, qui pose quadragesinum sunt, omnes prorsus langueant, concoctionibus potius, ct abscessibus , quam excreti ibus morborum solarisues faciemes . Acciis davi in his q-que per excretiuγes lxterdum iudicia , sed raro , . neque magnum certamen habent, oe frequens' pluribus distus Dincia complentur, maxime cumia abscessum vertuntur s, . Notandum enim & hoe est , cujus jam meis mini ad ,I. 18 . , ubi de crisi agebatur , quod in morbis longiori sus juducia perturbationis vehementiam remittant non tantum , verum etiam pluribus diebus perficiantur. Unde & Hippocrates, qui in illa periodo , quae quatuordecim diebus finitur, absolute diem indicat, in quo aegri judicatirunt, in diuturnioribus morbis notat judicia iacta suisse , non in quodam die definito, sed citea illum; unde & patet, quam easte, & sedulo obsee.
vationes morborum tradiderit . Sic in prima constitutione . quam destrubit a , dixit : Iudicabantuν autem in ter bos, quibus breυ mi erant morbi, circa vigesimum diem I ρlurimis mero circa quadragesimam I multis circa odi ges tim. Si etiam Clazymenius ch) non in quadragesimo. die, sed circa quadragesimum diem convaluisse legitur. Et Herontus fel, post varia mala tolerata in longo morbi decursu , circa centesimum diem alvum biliosis multis perturbatam habuit , neque pauco tempore ; tandemque dysenteria eum dolore vexavit, & eentesimo die plane iudieatus Rit. Quamvis autem morbi aeuti, post impersectas erises in tantam longit 4inem quandoque excurrant, simulque retusus videatur tunc horum mor istum impetus; non tamen cogitandum est , in talibus casibus solam morbi longitudinem molestam esse, periculum vero abesse , adeoque vix operae pretium esse, ut ad remotos illos dies citicos attendatur , cum' sensim illi morbi satiscant ν obseruauit enim Hippomaetas. & tales morbos quandoque let tales fuisse, mortemque die eriti eo remoto contigisse. Si e mulier illa, quae post partum febre acuta correpta fuit, octogesimo die petiit c d . Alter veroasgrotos fel, quamvis quadragesimo die a febre Iiber esset, tamen urinae leti Galen. de diebus deeret. Lib. I. Io. ibid. pag.
69쪽
vigesimo die periit : notat autem Hippocrates, quod serculis multis, Ac viistiolis usus fuerit , up nempe moneret Μedicos , ne impersectis talibus judiciis confiderent, Ze, quamvis morbi in longum excurrerent, tamen 1 e dulam curam in diaetae regimine adhiberent. Dies autem illos criticos, in quibus nempe in morbis frequentissime juis aicia contingunt, Ueteres medici vocaverunt etiam dies indices ; quatenus nempe, dum in illis iudicium non contingit, indicent, quod sequenti proxime die critico expectandum sit . Antea enim vidimus , - determinato .quodam temporis spatio in libribus indigere naturam , ut materiam librilem subigat, solvat, & mobilem reddat , sicque ad exeretionem disponat . Dum autem in hoc opere occupata natura est , mutationes quaedam occurrunt inprimis in urina, ex quibus detesimus sic disponi materiam sebrilem, ut minus noceat. Illae mutationes observatae vocamur signa coctionis, tam laeti semis
per ominis in morbis, ut haec sola pro bonis signis semper , & absblute habuerit Galenus, quocunque demum morbi tempore occurrerent; cum signa ipsius crisis quandoque suspecta sint, uti paullo ante vidimus Hippo atem voluisse, ut vel in melius iudicantia non statim appareant, antequam nempe probabilis spes sit, .materiam febrilem subactam, & mobilem redditam esse. Unde dixit Galenus sfJ o Coctionis signa I saepe euim, quae uillus. a sunt, repetere convenio J nunquom male apparent, decretoria vero es, ubi male I appareant Jς neque enim in augmentis , nequa in principiis, sed is flatibus ilia vis parere convenit. Atque inde conclusit , cinionis signa semper certa esse, crisis vero signa incerta , prout vel sola, vel cum alii si, vel in diversis morbi temporibus apparent g . Quid autem coctio sit, dc quaenam ejus signa, dictum suit in Commentariis A. 31m, ubi de hac re agebatur. Hae e autem videtur suisse Veterum Medieorum opinio, 'uod ad dies eritia eos sollicite semper attendendum si, non tantum quod judicia morborum in illis fieri soleant, verum etiam quia ex mutationibus morborum , his diebus observatis, praevidere possumus, quid sequentibus diebus criticis suturum sit. Ob hanc rem Hippocrates loco antea in eadem hae paragrapho citato ib Sittr Mytenuariorum qua tus vi index. Secundae septimanae octavus priscipiuM. Uuderimus quo=ue Dectandus dies es . Is enim secundae septimanae quartus es &e. Ex quo mani retile apparet, indices vocari respectu futurorum illos dies, qui ex sua natura eritici sunt. Unde etiam, postquam monuerat, in morborum initiis dissicilius praenosci posse morbos , qui intra longissimum tempus judicari debent , quia similia cum aliis habent principia , addit Hippocraterli J, sequentia. sterum a primo die anima eriendum es, m AEd quemque qua ternarium additum conmerandum, nee larebit, quo se versurus it morbus 8ce.
His igitur se contietensibus, cavamis oportu tum eae sempore, tum ex unaqua
qua iaditione , morbis ad crisim prodetinetibus. Ex quibus omnibus apparet,
70쪽
nnumquemque ex eriti eis diebus habere rationem diei indicis respectu eri. tici proxime sequenti diei: sic quartus dies septimi, septimus undecimi &e.
index esse poterit. Cumque post vigesimum diem, partem ob minorem morisbi impetum , partim ob magis rebellem morbi materiam, quaternariis non tanta iudicandi potestas sit, ted septenariis illa tantum plerumque competat; idem de his diebus tanquam indicibus, verum erit. Unde patet ratio, quare Hippocrates Quibus die septimo contingit erigis, iis urina rubram habet die quarto nubeeulam, ac alia secundum rationem. Coctionis enim , salu tem incohatae, signum est, si urina similes dotes urinae sanae incipiat habere ; adeoque proxime sequenti die eriti eo judicium exspectandum erit . Ubi vero nulla coctionis signa , sed cruditatis potius , quarto die obse vantur, & maligna simul symptomata adsunt, tune mala crisis, sive mors, die septimo sutura. metuitur; nisi morbus admodum acutus sit, & exacerohationes diebus paribus fiant, tune enim quandoque sexto die mors venit, quam dies quartus indicaverat, uti monuit Galanus ΓιJ. Caeteroquin quartum diem ex sua natura septimi indicem esse affirmat , seque illud certo
novisse ex accurata morborum acutorum observatione testatur . Prout jam
tardius , vel celerius movetur morbus , ita & index dies in proxime se. quenti critico, vel & remotiori, judicium futurum demonstrat; uti etiam quo plura, vel pauciora eos ionis signa in tali die indice adsuerint, alia. que symptomata mitiora suerint, vel maligniora : ad haec enim omnia
attendendum esse Galenus in loco citato monuit.
Si jam aegrorum in Epidemicis descriptae historiae eum modo dictis cono
serantur, patebit , datas de diebus indicibus regulas observatis practi eis purua herrime confirmari. Sic Sileno cm die quarto pessima quaevis ugna aderant, unde malae eri sis in sutimo die metus . Mors tamen non conripit septimo, sed voee desectus extrema frigida habuit, quae non amplius reca. Iuerunt, nihilque minxit; adeoque dum septimus dies index est respectu unde. cimi , atque omnia mala aucta adhuc fuerunt, undecimo die mors expectanda erat; uti & eontigit. In alio aegro sul notat, septimo die omnia 'fuisse exacerbata, urinas malas ibisse , α alia plura maligna symptomata; verum & ille proxime sequente die critico , undecimo nempe periit. Sic etiam aeger octavus, decimus, undecimus οὶ quarto die pessima signa habuerunt, ct septimo mortui sunt. Quamvis autem quandoque contingat, aetate florentes, di validae naturae aegros intentatas in die indice mortis minas se. quenti die critico effugere , tamen hoc rarius accidit; & nunc, nisi in melius eriatur morbus, alio die critico pereunt, interimque omnes indices dies, qui fatalem hune diem praecedunt, pellimis symptomatibus insignes suntia Sic mulieri in mendae iam toto decumbenta ab initio jam mala signa aderant,
Charter. Tom. Vill. pag. 88s. IJ De diebus decretoriis Lib. I. eap. II. Charier. Tom. Vill, pag. im) Epidem. / aegrot h. Charier. Tomin. pag. os . . .