Gerardi van Swieten ... Commentaria in Hermanni Boerhaave aphorismos de cognoscendis, et curandis morbis. Tomi primi pars prima quinti pars altera 2.2

발행: 1747년

분량: 404페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

81쪽

t. tomaeus potius habendus est, & assatim prorumpit. Strictam alvum in his morbis esse, minime conducit: cum enim acrior, vel corrupta bilis ici ties has febres incendat, uti dictum fuit, & per insignem aestum cito eorurumpatur bilis etiam sana, patet, magis pro re, si haec saburra primis vi Is

exeat, eum aeris libero accessu, calore, & mora, in pessimam abeat brevi purrilagin . Unde etiam in cura ardentis febris tantum usum habent . clysmata; non tantum Ouia diluunt, laxant, refrigerant, verum etiam, 'via. omne putridum in intestinis haerens eluunt. Non ergo malum est , si in febre ardente laxior alvus sit: quin imo Hippocrates / notavit, raro con.

. tingere febres ardentes illis, qui laxiorem alvum habent; & observavit, ab vum adstrirum fuisse illis, quibus ex febre ardenti pernicies imminebat κλ. Ubi autem insenti copia per alvum exeunt liquida, & inprimis antequam. . ulla coctionis indicia apparuerint, lethale esse proo unciavit unocrates, uti iam laepius dictum svit i vide syo. 72o. . Solent tunc autem Illa , quae alvo exeunt, olidissima esse; unde humorum dissolutionem putridam, adeo hic metuendam, denotant; simulque magna copia liquidi de corpore sic lubducitur, & vires aegrorum prosternuntur; adeoque talis alvi fluxus

nocet tanquam causa. & lignum. CUM TREMORE ABiT IN DELrRIUM, INDE IN MORTEM. Quando

g. o 27. & tequentibus de tremore librili agebatur, constitit, imnieabilitatem liquidi, per arterias encephali movendi, in morbis saepe tremoris caulam esse,. Cum aut .m in febre ardenti dissipentur liquidissimae sanguinis partes, di rosiduum ingenti aestu torreatur; patet, quare Iremores in fetae ardenti fiant. Si autem tremorem sequatur delirium, novimus ab eadem caula turbari t tum sentorium commune, adeoque summum mortis periculum adesse.

Habetur quidem apud Hippocratem sIJ, quod tremores in febre ardente natos delirium solvat; verum notavit Galenus Im I in Commentariis suis. s lutionis vocabulum improprie hic ulurpari, cum plerumque morbi lanati nem significet, in hoe autem casu ex malo in pejus trantitus fiat. Verum . quidem est, sequente delirio tremores saepe tolli, inprimis si illud serox fuerit; tunc enim immani musculorum robore valent laepe tales aegii, sed semper infausto omine, uti facile pate Lia

pneumoniam transire soleat febris ardens, in Commentariis S. 739. dictum suit. Matio . ex ante dictis facile patet; uti etiam quare delirium saepe adsit. Ubi autem bina haec adsunt in febre ardenti , aegros in maximo discrimine ver sari nemo dubitat: imo Hippocrates nὶ binorum horum concurium leth Iem pronuncia vix dicens: Quibuscunque ιn febre mm ίntermisenιe θινani has D, Ο debrium, lethale.

POST INGENTIA ALva TORMINA QUAE ORITUR , PESSIMA. Designat

enim h

82쪽

FEBRIS ARDENS

enitri, intestina & mesenterium inflammatione eorrepta ege r verum febris ardens dum haec comitatur, summum periculum est, ne brevi lethalis hie gangraena sequatur. Quam cito autem nata in his locis inflammatio iii gangraenam abeat, dictum suit in vulnerum abdominis historia; Sc postea adhue de hae re agendum erit , quando intestinorum inflammatio pertractabitur. Patet hinc ratio, quare Hippocrates sol vehementes circa viscera dolores in febribus acutis malos esse damnaverit; & alibi p dixerit: Eae rivi dolore Iaborioso febris ardens pereicios. SOL vlTUR CRITi CE CυΜ RIGORE. Quando si mureum frigoris sensu to.

Ium corpuM concutitur, rigor vocatur; qui si levior, & momentaneus sum

rit, horripilatio etiam dicitur svide 4. 163. J . Appellatur & horror, quia

a re horrida conspecta, vel per memoriam repraesentata . similis concussus

corporis fit. Unde dixit Galenus q , quod non procul ab hujus affecti

nis . notione abiisse videantur illi , oui rigorem refrigerationis sensum esse voluerunt e non enim semper cum frigore adest frigoris sensiis. Quae enim resoluta sunt, torpida. disciti, aut nullo prorsus sensu praedita , omnia per Dixerunt &e. Sed uulium ex bis frigiditatem , quae in ipso es , sentis, unis neque riget ,' Ita aurem sentiat, protinus rigebit. Oblervaverat jam Hippocrates ν ardentem febrem superveniente rigore Blvi. In febre enim ardenti, ut mox sinuenti paragrapho dicetur, sanguis liquidissima lui parte orbus circa arteriarum extrema haerere incipit, atque inflammationem per universum sere corpus facit. Impedito se libero tra situ sanguinis in venas, illae deplentur, & omnis sere sanguis in systemate arteriolo colligitur, unde summae resistentiae nascuntur sanguini ex eorde in arterias pulso, adeoque & validus attritus, & hunc sequens summus aestus. Ubi autem usu diluentium , & attenuantium remediorum incipit solvi inflammatoria illa sanguinis tenacitas, atque sanguis sic disponi, ut per ultimas arteriarum angultias in venas sanguineas transire possit, solvuntur haec obsta. eula , & in vacuas venas sanguis, quam liberrime transit. Uno ergo moment tollitur ingens illa resistentia, quae prius in arteriis aderat, adeoque attriatus, qui antea validissimus erat, jam sere nullus est: ergo statim minuitur calor, & subito quidem , dum in vacuas venas pulsus languis absque ullo attritu partium ad se mutuo versus cor movetur. Uerum & postea coeacceptum a venis sanguinem per arterias pervias iam libere propellit, unde longe minor attritus. Si jam simul consideretur, toto morbi decursu liqui. dorum movendorum molem plurimum imminutam esse sobesus enim homo

dimidium saepe sui ponderis perdit, & pallidus, & traeilis ex periculoso hoc

morbo emergit J, patet iterum, quare, libero tra nutu per arterias restituto.

tam lubitum refrigerium fiat. Uerum subitum frigoris . post validum aestum, sensum , concussiis totius eorporis sequitur , id est risor ; uti experiuntur illi, qui calido ex hypocausto prodeuntes frigido aeri se exponunt. Ex

83쪽

FEBRIS ARDENS.

fibris ardens: non enim omnis rigor in hac sebre contingens bonus est, sed tantum ille, quia a subita relii tutione aequabilis humorum motus pervata fit. Dum enim nova accessio fit, sive paribus . sive imparibus diebus, rigor adest, sed levior longe, quam ille , qcii critieus est. Praeterea diastinguimus salutarem illum rigorem ab aliis, si post coctionis signa, de in die criti eo contingat, & evacuationes quasdam critieas praecedat , vel &mox sequatur. Sic dum narium haemorrhasia larga in febre ardenti contingit , illam saepe rigor talis criticus sequitur , qui aesrum ti adstantes Inani pereellit metu, ac si mors instaret; cum contra in limine sanitas adsit. Μagna enim talii evacuatione sanguinis arterio si se minuitur presso in fines arteriarum obstructarum , ut retro pulsu moleculariam obstruentium inflamomationis resolutio fiat tui de I. 4oo. r. J . Quod autem sedulo abservari deis beat , quo tempore rigor in febre ardenti contingat, ut firma inde Pro.

snosis haberi possit, patet ex Hipporale f , dum monet rigores. qui in febribus sexto die contingunt, dissicilis judieii esse. Verum hoc comis mune habet rigor , eum omnibus aliis erisibus, uti patuit ex illis, quae eadem hae paragrapho de diebus triticis dicta fuerunt. Constitit enim tune, diem textum Veteribus Medicis semper suspectum fuisse, quod in

illo plerumque malae tantum, vel saltem infidae , eri sese fierent. Posse autem rigorem a malis eausis fieri satis pateti dum enim immeabilis redisditus sanguis ad extrema usque corporis propelli nequit , rigor oritur, quem dein extremorum Digus , pessimum in febre ardente signum , sequi. tur. Tales rigores damnavit Hippoermes si I dicens. Ex rigore perfriger NMMI nis recales res, malae . Post criticum autem riRorem, restituto lubero humorum per vasa motu , brevi sequitur aequabilis per universum corpus calor. Sic in muliere . quae in mendacium soro decumbebat sui. frequentes contigerunt rigores, sed vel eum exacerbatione Omnium sympto. matura , vel cum frigore extremorum , quae non amplius recalescebant

unde & periit.

Quamvis autem eritieus talis rigor solutam , & mobilem jam morba materiam denotet in febre ardenti , tamen haec raro , vel nunquam ha. t tales dotes , ut sanis assimilata humoribus cum illis fluere posset per vasa , absque ulla notabili iunctionum perturbatione . Ualido enim tal morbo nimia mutamur humores: unde fere semper soluta haec nisteria . morbi aliquam retinet dotem, qua aequabili circulationi repugnet , adeo. que eritica evaeuatio sere semper talem rigorem sequi soletr itaque febris ardens solvitur quidem eam rigore , raro tamen, vel nunquam solo hoe

rigore lanatur. Cleonasidi fisi octogesimo die rigor obortus est ; v rum eodem die sudore copiolo, & urinis sedimentum rubrum, & aequale haben cibus, persecte judicatus est.

84쪽

IEBRIS ARDENS.f. a. Uibus explanatis haud dissicultet morbus Praesens co

gnoscitur: ne lue de ejus causa Propiori, & proxima ambigetur: est enim a cruore orbato parte blandiore, liquidiore , inflammatione per universum corpus, viribus validioribus rquin praesagia haud infirma hinc deducentur. Ex illis, quae ad g. 738. & 73 ρ. dicta fuerunt. constitit . quaenam sebiis

ardens vocanda sit. & quomodo ab aliis febribus distinguatur. A synocho putri enim differt, quod non uno,& eontinuo deeursu absolvatur, sed remisi. res, atque exacerbaIiones notabiles habeat. Ab intermittentibus vero febriabus distinguatur, quod non desinat ad persectam integritatem febrilis imperiis. in continuis remittentibus levioribus, aestu summo, . in primis circa viralia,n remissiore calore versus extrema, siti inexplebili , ariditate totius cora ris, inprimis differt: eodem tamen cum illis genere continetur , S Iano aum symptomatum malignorum numero, & vehementia illas superat. Causam autem proximam talem esse, qualis in textu describitur, patet, si considerentur causae remotae praegretae, & symptomata praecipua, quae an febre ardenti oblemantur. Labore enim nimio, ablis aestu, di reliquis, vae q. . o. enumerantur, liquidissimam , & blandissimam partem sanguinis,oquam nempe, distari, nemo dubitat ; simulque residuum , hoc a quoso diluente orbatum , ad inflammatoriam tenacitatem .disponi . & majorem acrimoniam a uirere; per quam, live solam , sive per calefacientia aromatica acria unarpata auctam , quandoque & concurrente stimulo epide. mico. incitatur circulatorii motus velocitas, seque validissima libris M. Cenditur. Symplomata autem primaria rim recensita idem docent , in. Primis urens calor, respiratio anhelosa. siccitas totius corporis, suis inexplebilis , & perturbatio omnium sere iunctionum. cum autem febris ardens adeo periculosus morbus sit, inprimis iacum is hendum est, ut firma habeantur praesagia , ex quibus constare possit, quid in hoc morbo metuendum sit, quid sperare liceat. omni enim culpa vacabit Μedicus κ , si praeviderit. R praedixerit, quinam perituri sint, vel evasuri ; atque ideo monuit Μedicos Hiri sorores , ut praesagiendi studio ineum rent. Agnoscit quidem, praestantvis viri morbos sanare , quam Iutura praenoscere ς verum sanos essicere omnes . gros nemo pinest ; sed melius servabit illos, qui servari poterunt, Medicus, qui sutura in mo χis praeviderit. Ex omnibus autem illis, quae de causis, symptomatibus , Se decursu seis tris ardentis dim fuerunt , firma satis prognosis haberi poterit . Pericu .

sim adesse in hoc morbo, agnoscunt omnes, .uarium aulem Miscriminis grais dum ex symptomatum numero, & vehementia discimus. Cerebri lanctionum daesiones praeuidemus iacile. dum novimus, languinem minus meabilem,

rapidissime tamen pulsum, dilatatis vasorum minorum orificiis illa ingredi, obstruere, inflιmmare, simulque tenuissi. nam, de mobilissimam partem sa guinissae Nippocrat. Prognostic. ia initio. Charier. Tom. Ulu. pag. s .

85쪽

FEBRIS ARDENS.

a. 43. guinis deficere ; adeoque spirituum feeretionem, illorumque IIberum transiis tum per encephali substantiam, & nervos impediri ; hinc delirium , coma ,

convulsio 3cc. toties sebrim ardentem comitantur. Summus aestus circa vitalia, rapidissimus sanguinis spissioris motus, & siccitas ingens , pulmoni periaculum imminere docent, ne vel ruptis vasis lethale sanguinis sputum fiat; vel, immeabili sanguine pulmonis vasis in sarcto , in peripneumoniam sanestam trant eat febris ardens . Quibus autem modis natura lanationem tentet in hoc morbo; quibus viis morbi materiam eliminet; quo tempore morbi hoc tuto, & eerto fiat; quibusnam signis haec naturae molimina praevideri ponsint; quomodo cognosci possit, an salutaris, an funestus, an vero dubius h rum futurus sit exitus ; omnia haec tradita suerunt. Patet ergo, quod ex hactenus dictis omnia, quae ad Prognosin pertinens, auriri possint. Offendit quosdam, quod in se bre ardenti inflammatio per universum eorispus adesse dicitur, dum credebant, tunc illico circulationem debere deficere. cum nulla pervia scirent vasa. Uerum , uti constitit ex illis, quae in Capitulis de olystructisue, o insummariose dicta fuerunt, inflammatio nascitur, dum diis latata minorum vasorum initia maiores moleculas recipiunt, quae per illorum extrema transire nequeunt, vocabitur tunc error loci, quem ex solo excessu motus circulatorii fieri posse ad ij. too. demonstratum fuit J. Unde potest inflammatio per universum corpus fieri , licet per arterias languiferas , si non omnes, saltem plurimas sanguis adhuc transeat. Talem autem adesse in se breardenti inflammationem, docet rubor faciei, & saepe reliquae cutis corporis, quandoque 3c post mortem manens. Cadaverum hoc morbo defunctorum ii spectio demonstravit, cerebri corticem, in quo naturaliter nihil rubri invenitur, totum rubuisse, ac si arte anatomica repletus fuisset. Simul etiam hine apparet, quare tantus calor adesse possit, licet ingens adeo vasorum numerus impervius fuerit e per arterias enim maximas sanguis ruber, ob fluidissimae partis jacturam densior, magna velocitate movetur, & ab his causis summum

calorem natet debere, demonstratum fuit, ubi de Calore febrili agebatur. S. 743. Uratio exigit aerem purum, frigidum , renovatum sae u Pius; integumenta minime suffocantia, veI aggravantia corpus: situm corporis erectum saepe; potus copiosos, blandos , cle- mulcentes , subacidos , aqueos, calidos; cibos leves, farinaceos, hodideatos, avenaceos, ex fructibus subacissis consectos; venae sectionem,

si morbi initium , plethorae indicia, inflammationis singularis signa, calor intolerabilis, rarefactio nimia, revulsio necessaria , symptomata urgentia , neque alio remedio facile superanda: hanc exigunt: CIyΩmatum blandorum , diluentium , lexantium , antiphlogisticorum, refrigerantium applicationem repetendam , prout vis ardoris , siccitas alvi , revulso, requisita imperat : humectationem totius corporis,

hauriendo aerem fumo calidae blandum per nares , colluendo Os , N

86쪽

guttur, lavando pedes, manusque tepida, fovendo spongiis ealidis Ioca , ubi plurima vasa contactui magis exposita οῦ Μedicamenta aquosa, blanda, nitrosa , grato accire, sapida, alvum lenissime laxantia, urinae materiem suppeditantia, supplentia: sudori vehicu.

Culum copia praebentia, non acrimonia, omnem Contractionem fibrarum , crassitiem liquorum', acrimoniam eorumdem solitentia , diluentia, temperantia. Cum ex illis, quae hactenus tradita fuerunt, eonstet in febre ardenti esse summum aestum, Iiquidissimae partis dissipationem, & residui inspiffationem,

'secitatem corporis totius, & degenerationem humorum in putredinem; patet, in curatione requiri, ut temperetur nimius calor, restituantur liquiὸa , quae perierant ; solvatur, & attenuetur illud, quod in concretionem tendit; humerietur totum corpus; atque talia adhibeantur, quae omni putredini maxime resistunt. Unde curatio exigit. AEREM PURUM, FRIGIDUM, RENOvATUM SAEPIUS. Tantus quandoque circa vitalia viscera in febre ardente decumbentibus aestus observatur, ut aerem inspiratum accendat, uti 739. dictum suit. Atque a tanto calore metus est, ne sanguis coaguletur, & in pulmonalis arteriae angustiis haereat; si que febris ardens, uti saepe fit, in subito lethalem peripneumoniam teris minetur: unde patet, opus esse, ut grato frigidi aeris refrigerio calor ille temperetur. Cum autem in his aegris subputridae exhalationes continuo de corpore exeant, etiam molestae sanis hominibus, qui illorum curam gerunt; aer loci, in quo decumbunt, brevi his repletur, & inquinatur, adeoque se quentem renovationem postulat: nisi enim hoc fiat, coguntur miseri non sine magno damno insectum talem aerem haurire continuo. Videantur Sc illa .. quae in Commentariis f. 638. dicta sunt de noxis, quae a calore lecti,&aeris

elausi in morbis acutis contingunt. INTEGUΜENTA MINI NE SUFFOCANTIA, UEL AGGRAVANTIA CORPUS.

Dum ab hyemali frigore eorpus defendere volumus, stragulis corpus obruimus, sicque in proprii vaporis balneo haerentes ea Iescimus . Si ergo in febre ac denti idem fiat, calor adeo intensus adhue augebitur, & simul omnia illa mala fient, quae ab aere e Iauis non renovato sequuntur in hoc morbo. Hi ne Celsus f=J, uti ad s. 698. dictum fuit, in eum febris ardentis jussit, ut amplo conclavi teneretur aeger, qώo multam, . purum aerem reabere possit c ne que multis vestimentis Rrangulandus , sed admodum levibus tantum velandus es. Similia & Aelius leti posuis tanquam primaria in febribus ardentibus auxi. ia, dicens: De biius It in locis stigidis parentibus, er aera puro perfatis ;Strarum molle , . favo renouatum . Amicula assidue permurata, . satis graentia, non sordida . Lectus si abunde amplus, quo pospint membra ea acta subis de ad alias atqudi alias potes transferri. Et per fabellum aer ignavior eouei. retur. A veterum disciplina recesserunt postea Μedi i , qai in hae osenio

. erant,

87쪽

FEBRIS ARDENS

erant, per sudores, etiam in initio, calidis remediis, stragulorum potis dere extortos. sebres sanari debere. Quam periculosum autem sit hoc tenotare, nisi morbi materies, & causa adeo tenues, & mobiles fuerint, ut sic dis. sati de eo ore possint, antea dictum fuit vide 334. a. ,&7i s. 736. &e. Neque novus hie in febribus ardentibus curandis error est , nam & Cessas iam de hoc eonquestus fuit, dicens, ubi de sudpre promovendo post febri infinitam, vel saltem decrescentem, agit: Huius autem rei causa continere a re

sub vesa satis multa manss debet, eademque crura pedesque conteger. δ qua mole plerique aegras in ipse impetu febris, potissmeque, ubi ardens ea est, misis habent in J. Conducit etiam, quo minus calescant, ut tales aegri potius supra culcitram, quam lectum plumis resertum, deeumbant. Quomodo a tem gratum aeri refrigerium conciliari optime possit, g. 6os a. dictum suit. SITUM CORPORIs TRECTUM sAEpE. Quantum usum habeat ad compescendum nimium febris impetum, si aegri quotidie pee aliquod tempus aucto abstineant, & in sedili erecto eorpore sedeant, in Commentariis q. 6 Io. dictum fuit. Simul etiam deliria , hie inprimis metuenda , vitantur , Vel compescuntur, si jam adsuerint; quia in nori Eontali corporis situ. caetiris paribus, majori coeta, & impetu sanguis versus caput tendit. Adeo autem confidebat huic auxilio Sindobamus sol, ut in Variolis, dum ob nimium sobris impetum jam in ipso mortis agone constituerentur arari , ab ipso solo sere quid boni speraret, seque plures sic a morte liberaue testetur. Neque multum mali metuendum esse, licet frigidiusculo aeri, non multum etiam tecto corpore, exponantur tales aegri, miro casu probat. Iuvenis enim quia dam in ipso aetatis flore, & media aestate, Variolis laborabat, quibus parulo post Phrenitis accessit. Dumque nutrix, quae ejus curam gerebat, an urbem prosecta aberat, mori videbatur ad stamibus, atque cadaver, ut p tabant, de lecto sublatum , nudum mensite imponunt, linteo tamen super instrato. Rediens nutrix, amoto linteo, subobseura quaedam vitae indietapetexit, & projectum corpus denuo in lectum reposuit, atque post aliquot dies interpolitos incolumis evasit, qui pro mortuo habitus, nudus sere, lubero aeri tandiu expolitus fuerat. POTus C PlOSOS, BLANDOS, DEΜυLCENTES, SUBACIDOS . ARUEos .

CALID s. Ut nempe restituatur aquosae sanguinis partis iactura. Sitis inexple. ulis , libris ardentis semper comes, quandiu mens constat, satis indicat copio lina potum, uti di ingens totius corporis siccitas. Cum aurem per se brim ipsam numores in majorem aerimoniam tendant, requiritur simul, ut potus blandi. R demulcentes sint, simulque acidi, vel saltem sponte sua in acidum veris gentes; ut nempe occurratur putridae degenerationi humorum, in libre a denti semper metuendae. Decocta avenae, hordei , oryzae &α emulsa ex his, & seminibus farinosis parata, acidi vegetabilium succi . vel & serme tati acetum nempe, & vinum tanta aquae copia diluta, ut stimulo suo noe

re nequeant, rob, &smipi ossicinales his decoctis diluti, gratissimos simul,

88쪽

FEBRIS ARDENS

saluberrim M potus exhibenti simulque magna in his varietas haberi pote. rat, dum non omnibus eadem placent ; imo & eidem homini contingat in hoc morbo saepius, ut nune hos, nune illos potus sumat avidius. Hoe Ee notavit tappocrates sol, atque ideo varias potuum in febre ardente species recensuit, quae tamen omnes habent illas dotes, quae descriptae fuerant. Si e seminis lini Meoctum, mulsam. aquam ipsam puram , decoctum. hordei, vel crudi , . vel torrefacti prius i quia tunc similem Cosse Asiatiacorum potum dat J vinum aqua dilutum dic. laudat.' Disputatum tamen suit, an frigidos potus, an veru ealidos . in libre a dente dare conduceret, inprimis eum multa Veterum indicorum loca d xeant, quod frigidos porus in febre ardente laudaverint, Ze igneum in hae morbo ardorem frigida quasi exstinguere tentaverint ia Sic Hippocrates s didieit, de his potibus agensi Mutias autem edunt essestas , alii Auidem -- Nisum promeam , alii alis depectionem, alii utrunque , alii Murrtim, sed is - refrigerant, ins quis in vas aquae feri vis fragidam aquam infundat , auxmento frigido is ipsum exponat e di plures ex descriptis postea potibus Digidos dari iussit. Quin im6 GaIeuus ea duo tantum capita curationis in cauo agnovit; bilios, nempe humores debere exstingui. veb persecte evacuari. Ad exstinctionem autem Digidae potum laudavit , quo eausos te curaste per petuo dicit, & quidem tam crebras fuisse has curationes, ut nequidem numeri neminerit. Sie oc Celsus in monuit, quod quidam aqua frigida tantum ad ratietatem data pro medieamento uterentur in febre ardenti. Ubi tamen i flammationis praesentis signa adsunt, vel suturae metus est, patet facile, quanta mala metuenda sint, si aestuanti a se e corpori gelidus potus affatim angereretur. Videantur illa, quae circa rem in Commentariis 3. 6 o. r. ha. hentur. Ibi enim eonstitit, nee absolute semper Galenum adhibuisse gelidum potum in hia morbo, sed eum iam mediocriter eoncocti essent humores; de Celsem plurimas cautelas dedisse , ne temere hoc in omni casu tentaretur. Imo videntur Medi ei Veteres, dum frigidum potum darent, semper aliquid mali timuisse, inprimis si largis haustibus ingereret ver sic dum Hippocrates aquam mulsam aquolam ad dimidias decoctam commendat, illam. frigidam

uidem, sed paullatim , exhiberi iussit. Et Aetius integro ea pitulo derigidae aquae exhibitione egit, noxas recensens, quae inde quandoque conatingunt. & cautelas monens, quae in hujus exhibitione observandae sunt. Noluitque in principio, vel augmento morborum propinari, sed tunc inprimis proden, quando praealtenuatos bumorra c. λελεπτυσμένους roborata per frigidae potionem solidarum partium natura aggreditur, sicque aptissima phrasi explicat, tantum tune prodesse, ubi humorum tenuitas adest. Praeterea de cura febris ardentis agens idem auctor Q monuit, assiduum usum Epithe. a matum te De tot bis Lib. lst: eap. vla. Charier. Tom. Ul. pag. υε-DD' id) Ibidem. l. Comment. 4. in Hippocrat. de Victu in morbis acutis.

Charier. Tom. m. pag. 13

89쪽

FEBRIS ARDENS.

aquam frigidam ad cochlearis unius, aut duorum mensuram sorberi jussit; maluitque, ut in totum ipsorum potus lami leporis esset sic enim vocabulum vertendum esse probat Foesus ἡ . Praeterea, ubi jam adesse rigidae exhibendae tempus in febre ardente credebat, monet iterum, mu nimum cujusdam mali imminentis metum impedimento esse, ne exhibe tur, maluitque tunc ab aquae fractae usu inciperer se autem vocavit, quando aquae frigidae partes quinque ad partem unam aquae temperat agealidae miscerentur. Quin imo monet in nnem ejusdem capituli, quosdam

Medicos methodi ignaros, & imitatos illa, quae ab ipso iacta viderant, nihil profecisse, sed & Iethales habuisse successiis.

Ex quibus omnibus, ut puto, apparet, Veteres Medi eos non adeo a solute , ac voluerunt quidam , commendasse gelidum potum in libre ardenti; simulque patet, quando, di quibus sub cautelis prodes e posset. Im erim tamen nunquam nocebit calidos potus propinare , cum se magis laxentur vasa, & melius diluantur liquida; neque ullus metus si a comsui mone soliὸarum partium , vel liquidorum coagulo . quae utraque ab imprudenti frigidi potus exhibitione metuenda sunt. Neque repugnat, quod aeris frigus laudetur in hoc morbo; nam aer, longe rarior aqua, calescit illico, dum inspiratur; & nemo prudens pelidissimum hyemali bruma a rem aestuanti a febre ardenti eorpori applicabit, sed tantum nimis aestua

tem aerem grato refrigerio temperabit. CIBOS LEVES , FARiNACEos, HORDEATOS, AvRNACEos, & FRUCTIBUS SUBACi Dis CONFECTO s. Eadem nempe, quae pro potu laudata fuerunt: tantumque sere in eo differunt, quod paullo meraciora ciborum noumen habeant. Solam ptisanam suam, vel ptisanae succum , aut cremorem, in his morbis dedit Hippoerates; tenuiora , vel meraciora , pro vario morbi

tempore, & impetu , uti tu Libra de Victu in morbis acutis , & passim in ejus operibus invenitur . Videantur illa , quae de his in Commentariis 399. 6oo. 6or. 6o a. dicta fuerunt , ubi omnia , quae de qualitate ciborum , & quantitate , & de tempore illos exhibendi notanda sitat, ha.

bentur.

VENAE SECTIONEM, Si MORBI INITIUM &e. Quantum usum habeat venae sectio ad minuendum nimium in febribus impetum, in Commentariis S. Oio. demonstratum fuit ; adeoque videretur ac haec in se bre ardenti sem. Per conducere , cum urens calor adsit, & vehementissima symptomata illam comitari soleant. Interim tamen magna hic cautela opus est, cum aliquando venae sectio fiocere possit. Dum enim circa vitalia viscera immeabilis iam redditus sanguis incipit colligi, & ingentem quidem aestum circa praecordia facit, verum in extremis corporis smul frigus adest, novimus, paullulum spreu in is tantum adhue versus extre ina propelli, omnemque sere sanguinem in lystemate arterioso colligi. Si ergo in tali casu vena secabitur, tolletur

pauculus ille sanguis, qui ex arteriis in venas transire potuit , dc quo solo adhuci, In Oeconomia pag. 8a.

90쪽

FEBRIS ARDENS.

adhue vita siste abatur; adeoque summira metus est, ne pro remedio mortem venae sectio adserat. Unde patet, quare in initio morbi , quando , nondum difflata parte tenuissima, sanguis adhue satis meabilis est , venae sectio imprimis locum habeat, per quam & crassissima sanguinis pars evacuatur, diluentibus, & attenuantibus remediis locus,& sacilior milcela paratur ,& sui ra inflammatio optime praeeavetur. Ubi jam ante morbum plo ra adsuit, ruod ex signis ro6. recensitis cognosci poterit, major adhuc venae se ionis urget necessitas; uti etiam, si per ingentem motu aestum rarefactio nimia pleihorae effectus faciat i vide ro6. δ. I. Cum autem ad inflammationem curandam, uti in ejus historia dictum est , venae seino Meae .mum remedium sit, patet latis illam requiri , si inflammationis singularis signa adfuerint, inprimis ei rea pectus, vel eaput, unde lethalis phrenitis. vel peripneumonia brevi sequerentur: nisi enim subito laeeurratur, talis inflammatιo cito in sangraenam terminabitur. Quia autem per venae sectionem Hismia velocitas circulationis minui potest s vide Opi. I, uti etiam iamianis densitas vide 692. , simulque per eandem moles movendorum luide M. ο93.l minuatur, quae omnia .essicaeissimae caloris labrilia causae sunt; patet satis, intolerabilem calorem venae sectionis necessitatem in se bre ardentei dicare. Cum vero saepe necessarium sit, impetum morbi a eapite , qua tum fieri potest, avertere, hoc respectu venae sectio in pede instituta cum habere poterit. Aperta enim vena , arteriae ia illam se evacuantes facilius deplebuntur, adeoque minor fio resistentia sanguini is has arterias pulso; α ue revulsio a superioribus partibus corporis obtinebitur. Videan.

tur illa, quae ad , 396. 4. de revellemibus sanguinis impetum is alias

partes dicis fuerunt.

Ex quibus omnibus patet, venae sectionem in initro febris ardentis utilis.

simam esse, in reliquo eius Geursu non semper prodesse, sed tantum tunc, quando modo memorata adessent, requiri, habita semper meione virium, a ratis, & tempestatis anni. Periculosam autem venae temonem esse, si proin .iectae jam vires fuerint, non vem a plenitudine nimia, aut rarefacti ne sus. oratae; uti & si extrema frigida manserint diu, pariter ex dictis apparet. Hine monuit HUpoream g In aeutis morbis venam secabis, s morbus que meus apparea3, σ qui aegrotans in arearis viaere fueriar , robur ipsa aquaris ιγ. Similia & Cessus habet dicensa Ergo vehinens febris, ubi rubes crepus,

Neque adeo universalem in febre ardenti curanda fuisse venae sectionisulum apud Veteres Medicos, colligere lieeret inde, quod αν- u de eum

libris ardentis agens , nullam illius mentio m secerit .. Neque quam illius meminit Aetius o , cum tamen eandem in cura synochorum febrium, tam fmplicium, quam putridarum, laudaverit. Parii ea nec apud Aeginetam ip . enae sectio. in Graiione febris ardentia memoratur. Amrae vem q de

SEARCH

MENU NAVIGATION