장음표시 사용
191쪽
3 Dico a Atmosphaera Lunaris habet figuram Elupi eam. ea lege, M. in soco Ellipseos inferiore posita sit terra ; in soco vero inperiora positum sit centrum almo phaerae turiatis. in quod omnes partes arni sphaerae lunaris nisu perpetuo gravitent.ac tendant. Cilicium hujus centri est,ut in illo omnes partes atmosphaerae lunaris aequilibrentur, di mediante aequilibris, a dissolutione pra-
Dko 3. Atmosphaera istaris habet figuram Elliptlaam, ea lege, ut in
ect Ellipse inferiore potis su atmosphaera ianaris p in foco veris superi te positum sit centrum atmosphaerae .uiis . in quod omnes partes atmo phaerae solaris nisu perpetuo gravitent s centrum hoc omnes partes massae fluidae in aequilibrio, totamque atmosphaeram solarem a diablutione conservat s Dico Atmosphaeram Martis, .lovix. S Saturni eadem lege, eodem fine esse Ellipticam. Iraque in foco inseriore atmosphaerae Ellipticae Martis posita est atmosphaera solaris eum omnibus sitit panibus a se eontentis ; in foco vero si petiore eollocatum est cmirum atmosphaerae Martis . , in quod omnes massae illius fluidae partes aequilibrantur. Similiter in foco inferiore 'at 'haera Martis ; & in Aeo interiore atmosphaerae Ellipticae Saturni posita est atmosphaera Iovis : ia iam vim seperiore se per constituitur cem trum eujusque atmosphaerae. .. Dico s. .Atmosphaera Planetarim. quo propiores sum prinae eb magis aecedete ad figuram ei reuutem I ob majorem fiuibi itatena suarum paritum. . .
Dico s. Centrum a biphaeis lanans a terra distite semidiamatris terrae. . in mim excinissitas iunae in partibus iocit . sit 63 3. fiet: ut fi hibet x 3 3. distinera cla S ui has a tinii rad63. Diitantiam maximam C a S semidiametris S r sta63 3. Excentricitas in partibus radii et ad .- .. ' --3.,I Excentricitatem in partibus semidiametrorum S, adeoque distanaea socorum erit 7. .semdiameuorum S. ι .s Dico 7. Centrum atmosphaerae solaris a centro Si distare Fr . semidiametris terrae; ab atmosphaera lunari vero id distare Io77. metris S. Cum enim Excentricitas solis in partibus Radii loco . dicere poteris :Ut se habet distantia S a S. - I6s8.
192쪽
. Diio 8. Centrum atmosphaerae Martis removetur ab atmosphaeras Veneris ad summum amo. semidiametris S. Universim focorum siuperiorum seu centrorum ab atmosphaera ins a. riori distantia deerestit ita proportione ad diametrum atmosphaerae maximam. Hine distantia eentri in atmosphaera lunari est
In atmosphaera lari est In atmosphaera Martis est In atmosphaera Jovis est In atmosphaera Saturni est
Dico Io. Atmosphaera cuiuslibes Planetae describitur e duobus solis; II suorum superior existit in centro atmmphaerae describenda ; alter vero fo-eus inserit existit in medio atmosphaera inferioris. Hine atmosphaera Martis habet suum foeum inferiorem in medio atmosphaerae solaris , nempe indist intia Iso . semidiametrorum terrestrium . si totus atmosphaerae solis ris axis major ponatur habere 4 c. o semidiametros terrae ; re maxima solis a terra distantia ponatur esse 3 so . semid. S. Hine in atmosphaera eujuslibet Planetae poterit inveniri proportio in- Ia, ter axem majorem di minorem ; N aequationes Planetarum superiorum reperientur aliquantum diversae ab iis , quae hactenus Excentricitati usitatae parum selieiter superstructae stant: licet enim aequationes usitatae satis ecelo conformes sint , eaedem tamen consor mes non sunt receptae Extentricitati, ut vel E solis aequationibus lunae intelligi potest.
P Rimum mobile movetur ad oriente in Meldentem, & intra M. hormirum spatium totum suum eursum peragit ἰ simulque omnes reliquas atmosphaeras secum rapiendo circumagit. id fit parii m. quia subtilissi- mx materia primi mobilis omnes Minosphaeras penetrat . easdemque mota iaci ad motum sitimulas; partis vero , quia atmosphaerae sibi tam armi vicem incumbunt, ut nequeat moveri superior, quin moveatur simul interior. Optime hunc motum raptus -hibent diversa liquores v. g. aqua &
193쪽
oleum, amplo rotundo vasi immissi : fieri enim non potest . ut circumagatur liquot i centro remotior, quin simul liquor centro vieinior abripiatur. a Atmosphaerae Planetarum non assequuntur motum nimi mobilis r , adeoque setius post revolutionem ad idem punctum revertuntur. I Atmosphaerae Planetarum, quo viciniores sunt centro , eo tardius as quiantur motum primi mobilis ; quo verb primo mobili sunt viciniores, tomagis assequuntur motum Primi mobilis. Id fit partim, quia atmosphaerae inferiores sunt erassiores. adeoque d motum ineptiores ; partim veto, quia subtilis materia primi mobilis , quae omnes atmosphaeras penetrando easdem ad motum stimulat, minori quantitate distribuitur in atmowhaeras inlatiores, quam superiores. Veritas assertionis non solum patet ex mechanicis. ubi virtus motrix, quo vicinius applicatur centro, eb majorem invenit resistentiam ι sed etiam ex legibus fluidorum, v. g. fluminum . quorum partes sis periores velocius moventur . quim inferiores. Et exhiberi insuper potest indivcrsis liquoribus circa idem centium circumactis. 4 Hine Planetae in atmosphaeris natantes. dum non assequuntur motum primi mobilis, videntur moveri ab occidente in crientem. 1 Motus Planetarum in atmossi aeris natantium ab oecidente in orienistem eaeteris paribus est proportionalis distantiis Planetarum a centro tetrae. aut primo mobili in densitatem eujusvis atmosphaerae ductis. Sensus est. quod motus Planetarum in orientem eo sit minor . quo minor est illorum distantia , primo mobili, & quo major atmosphaerae subtilitas ; ita tamen ut massa totius atmosphaerae multiplicetur per distantia in . & tres illi factores. nempe distantia. densitas. & massa prius ante multiplicationem eleventur ad diversas dignitates . ob inaequalem vim,
si Hine motus diurnus versus orientem est in stellis.
s. ν similiter in Planetis secundariis eo tardior est reviatio elaea Planetam primarium . quo major est illonun a Planeta primario distantia, inem, fitatem atmosphaerae suae ducta.
194쪽
Dryas' An vet. quadrata temporiam si habeant. ut ecti distimarimi ui re svesutionibus Planetarum, tuto intimi' non potest, sitiem rHectu man rarum virea dirueris emtra revolventium v. g. sitellitum ἡ. OHoe solum adhue observo . Planetas in sua ali spe aera velocita a' roqui motum primi mobilis . quam ipsam atmospiaeram, in qua deferimine εquia inm sint densioris eonsulentiae, di in fluido rariori te navigem eo fortius recipiunt impetum subtilis materiae stique atmosprime supra se praeterluentis. NHine, quo Planetae molis, aut d statis matbris sunt, eo rarieris pa. Irribus sequuntur promptius motum primi mobilis. Ex quo manifestim ficad solam ditantiam Planetarum a centro communi attendi non posse, dum de illorum periodi eis revolutionibus agitur. '
Caput 4. . 'De Motu vertiginis Planeurum.
IV ter. Mars, sol, ct Venus movent. Hrea axem pmprium ab ore, rdente in orientem. Ratio est, quia Planeta instar globi lignei dimidia sui parte amou rarae inferiori immergitur: dimidia vero sui parte asmosphaerae superiori inseritur: dum igitur a Osphaera superio,, promptius sequendo motum primi mobilis , velocius transit , quam atinosphaera ias Moe; Planetam, instar u Heae, cra -iori parte applicatur, circumvo, vis, Diuiligod by Cooste
195쪽
vis. Cumque attragio ab atmosphaera superiori facta tendat in oceidentem, neeesse est, ut revolutio Planetae, tanquam trochleae, fiat in partem oppositam, nempe in orientem.
a Atmosphaerae Planetarum secundariorum moventur simili motu vest, ginis ab oecidente in oriemem. Dum enim omnes hae atmosphaerae dimidia sui parte immerguntur atmosphaerae inferiori. densiori; dimidia vel b sui parie inieruntur atmosphaerae superiori pariter ab atmosphaera superiori vcisus occidentem relerius transeunte attrihunturae instar trochleae circumvolvuntur.3 Hiae revolutiones periodicae satellitum Saturni di Jovis ; item, Mercurii . di veneria magis dependent ac mattenda sunt ex motu vertiginis at mosphaerae suae, quam , viribus centripetis, aut centrifugis. vilibet Planeta , aut armos haera eo promptius ae eelerius peragit motum vertiginis, quo lotngius ini itur atmosphaei e supeliori . aut quo motas atmosphaerae superioris est seruor , aut qao attractio atmosphaerae superioris ictu diatius ac ini eius applicatur I aut quo minor est tenacita rac. ' resillantia atmosphaerae inseritis.s Hine atmosphaera ultimi sisellitia in Saturno S Iove motu vertiginis sardius peragit revolutionem stram, quam atmosphaera quaelibet interioris satellitis; ει atmosphaera veneris tespective tardius motu vertiginis evolvit pe ripheriam suam , quam Mercurius e quia ob subtilitatem atmosphaerae ext rioris attractio minores habet vises , partibus non tam firmiter cohaerentibus.' 'εc resistentia atmosphaerae inferioris evadit magis sensibilis. . Ex eomplicatione omnium praedictarum conditionum ad motum M tiginis, fit: ut motus vertiginis ab luatur
7 Potest etiam fieri; ut ad motum vetriginis atque attractionis multum emtribuat asperitas partium . magnitudo eorporis urantis, ae densitas, ob quorum ex pure Mye tum Saturnus, Mere ius. &Lunx foris non moventur motu vertiginis salieni petiodieo ac totali. licet librationes menstruae lunares in hanc emam reserri possint. Aeredit. quod erassities atmosphinis lunaris potissimum impediat, ne a remissa subtilis materiae diatmolhaerae solaris impetu revolvatur cuin em proprium.
196쪽
De Apogeo . s Perigeo Planetarum.
APogeum voco illud cuiusvis atinosphaerae PlanetarIae punctum, 1
quod linea 1 terea vel planeta primario per centrum atmosphaerae ducta ad peripheriam determinat; Punctum verb apo-geo e diametro oppositum Perigeum voco. In Apogeo per se maxima est cujusvis Planetae a terra distan- a. tia. Ratio est. quia, dum partes atmosphaerae in centrum suum conis fluunt, vehementi tali partium assiuxu atmosphaera ex illa parte distenditur, & Planeta cum atmospruera simul attollitura Unive sim ibi maxima est Planetae ei terris distantia, ubi maxu 3rna est atmosphaerae Planetariae rarefactio. Ratio est, quia omnes atmosphaerae , quo siubtiliores sunt, eo magis rarefactioni iubjectae sunt; tim igitur atmosphaera nostri aEris per rarefactionem secum vapores & nubes ad maiorem altitudinem attollat, idem de atmospharis Planetarum cogitandum est. Hinc maxima cujusvIs Planetae saperioris distantia est in conIun. ctione eum sole. Quia ob viciniam solis atmosphaera Planetarum per rarefactionem tune distenditur. atque cum Planeta attollitur. Distantia vero Planetarum superiorum omnium maxima fit . squando Planeta in suo apogeo eum sole conjuagitur: Quia in hoc casu ex duplici eapite arietur distanti Planetae , nempe ex rarefactione atmosphaerae ob viciniam solis, oc ex assium partium ad suum
Apogeum Planetarum movetur ab occidente in orientem: sQuia centrum culuslibet atmosphaerae ob compressionem partium ibi confluentium densius est eaeteris suae atmosphaerae partibus, &ideo difficilius sequitur motum primi mobilis. Nec obstat, quod alia corpora, quo densiora sunt, fle facilius recipianti impetum primi m
hilis, ac celerius sese'ntur, mum αε Rr H. -im statim verum est de corporibus liber me in nialdo rariosi se nistantibus, quale corpus
non est eentrum atmosphaerae seu apogeum.
Hi fit, ut apogea Planetarum . quo densiora sunt. de quo γ, primo mobni, eo dissicilius sequantur motum primi C mobilin
197쪽
mobilis, aut malim atmosphaerae suae. Et propterea fit, ut motus annum apogei in orientem respectu atmosphaerae suae sit
g Apogeum lunare maximam 1 terra habet distantiam in Syzygiis;& quo Syzygiis propior est. eo maior est apoget lunaris a tetris di stantia. Ratio est, quia prope Syzygias maior est atmosphaerae lunaris rarefactio, facta , radiis solaribus directis. Nec obstat. quod in oppositione soIis videatur minor esse rarefactio; quia respectu radi xum istarium differentia illa . non excedens ii l. semidiametros terrae , quae intercedit inter coniunctionem di oppositionem . habetur pro exigua. Vs Hinc nulla est nee tis fingendi. Apogeam Iunare 1 Syzygiis ad octantes progredi. ab octantibus vero regredi: Quia idem praestat atmosphaerae lunaris raresectio. Planetam attollendo ; quod prae stat aprael progressio . aut regressio. Accedit . quod apogei progressio aut regressio non conveniat eum tabulis aequationum probatioribus. I. Nemo tamen non videt, anomallas Iunae, quae hactenus nullis paruerunt astronomorum legibus . dependere 1 eomplicatione ea sarum, in systemate physieo atmosphaerae lunaris concurrentium..t Distantia solis 1 terra non tam dependet in assensia ad sp Reum, quam rarefactiona atmosphaerae laris, quae ubique solem sequitur. Nam, si atmosphaera Euris non rarefieret in suo perige sol existens in perigeo vix distaret v terra gooo. semidiametris terrui
supposito, quod ipse Mars, dum est in oppositio , terra solum distet ismo. semidiametuis
198쪽
Caput 6. De Progressone , Statione . .e Retrogradatione Planetarum.
rter praeripuas superiorum Planetarum anomasias sunt Stallo, IRetrogradatio ac vicinis ad terram , quae nunquam contingunt. nisi in oppositione ad solem. Mars, Iupiter, di Saturnus fiunt retrogradi cirea oppositionem a ad solem. Causa huius effectus est sola refractio radiorum solarium,
qui , dum ex atmosphαra solari instar torrentis subtilissimi prorumpunt in atmosphaeram Martis , refringuntur . ae colliguntur in conum radiosum. Idem fit, quando radii solares ex atmosphaera Martis transeunt in atmosphaeram Iovis . aut ex atmosphaera Iovis in atmosphaeram Saturni, quia tali In casti radii transeunt e medio den- isori in medium rarius. Conus iste radiosus tantum formatur ex oppositione solis; quia ex parte coniunxonis Sol tanquim in centro cuiusvis atmospha - Planetariae spectari potest. Dico proin, Plane tam Martis, Iovis . aut Saturni ad talem conum radiosum delatum regressurum. Milo ast, quia conus iste radiosus constat ex subtilissima materia, adeoque . dum in illa Planetae navigant . facilius asi quuntur motum primi mobilis. hoc est, regrediuntur. Saturnus dIulius est retrogradus , quim Iupiter , & Iupi- ster diutius est retrogradus . qutun Mars ; Saturnus enim retro. gradus est diebus IV.l Iupiter diebus Iao. Mars diebus 73. Ratio est, quia conus radiota ex atmosphaera Iovis prorumpens in atmosphaeram Saturni maioris est diametri, quam conus radiosus prorumpens ex atmosphaera Martis In atmosphaeram Iovis : hic ma. loris est diametri, qu1m tonus radiosus profluens ex atmosphaera stalari in atmosphaeram Martis. Adeoque sicut luna transeundo per conum umbrosum terrae maioris diametri diutius obscuratur, ita etiam Planetae transeundo per canum radiosum majoris diametri diutius manent in statu facillus assequendi impressionem primi mobilis, dc consequenter diutius regrediuntur. Mars, Iupiter. & Saturnus, dum Incipiunt & desinuntine re. 4trogradi, fiunt stationarii. Ratio est, quia ei rea latera cotii radios
199쪽
radii nondum sunt tam collecti, quam circa medium ; adeoque licet concilient Planetae aliquam facilitatem sequendi impressionem primi. mobilis ob aliquam raritatem ae subtilitatem fluidi; ea tamen iaciliatas tanta non est, ut praevaleat. Hinc Planeta videtur stare , eo quod nec progrediatur motu proprio libere ob subtilitatem materiae, nec omnino cedat i pressioni primi mobilis.1 Saturnus fit stationarius in distantia , iste quadrante paulo malare et Iupiter in distantia circiter Izo. graduum: Mars vero in
distantia longe maiore. Ratio est, quia atmosphaera Saturni suum habet altiorem . adeoque etiam rariti ibi ares citius incidunt in lim-hum inferiorem: hinc sicut citius ineurrunt in limbum respective convexiorem . Ita etiam citius refringuntur. cum igitur conus radiosius ex atmosphaera Iovis prorumpens in atmosphaeram Saturnio incipiat in distantia ad selem respective ad terram paulo majore. mirum non est, quod in illa distantia iam incipiat statio Planetarum. Et eadem ratio est stationis ex altera parte, dum Planeta ab Oppositione pergit ad coniunctionem. 6 Saturnus fit stationarius diebus 8. Iupiter diebus A. Mars diebus a. Ratio. est, quia in cono radioso atmosphaerae remotioris verius latera radii non tam tito colliguntur, sicut in cono radioso atmos- Phari ae inferioris i hinc quia in cono atmosphaerae superioris noutam cito crescit raritas ac subtilitas torrentis conici radiosi, ideo etiam non tam cito augetur facilitas sequendi impressionem primi
mobilis, & consequenter diutius planeta stat. Retrogradatio Martis, Iovis, de Saturny omnlum velocissima est in oppontione. Ratio est, quia in oppositione radii sunt magis collecti , adeoque ibi datur major fiuidi subtilitas ct sacilitas sequendi impressionem primi mobilis. g Directio Martis, Iovis, di saturni in coniunctione est velocissi.
ma. Ratio est, quia motus partium cujusvis atmosphaerae ab orienis te in occidentem tardissimus est circa coniunctionem I adeoque eo maior erit motus Planetae ab occidente in orientem. Quod autem motus partium cujusvis atmosphaerae in conjunctione tardissinius sit, constat ex legibus motuum in liuidis : ex his enim constat, fluidum, quod movetur per se motu aequabili circa commune centrum . eo moveri velocius . quo viae , per quas transit, angustiores sunt: id vero eo moveri tardius, quo viae sunt ampliores. Cum igitur circa
conjunctionem ob rarefactionem vicini solis plurimum spatii detur
200쪽
nuido cujuslibet atmosphaerae , etiam motus in orientem eo tardior erit, Se motus in occidentem respective ceIerior. Saturnus per minorem arcum regreditur, quam Iupiter ; de Iupiter per minorem arcum regreditur, quam Mars. Rallo est, quia licet conus radiosus citius attingat Saturnum, quam Jovem, nempe in distantia a sole quadrante pauIo maiore, adeoque Saturnus transire debeat per conum radiosum . cujus diameter est fere Igo. graduum . non tamen propterea Saturnus transibit arcum Igo. graduum ; quia Saturnus non transit per conum radiosum immotum ; sed conus radiosus transit per Saturnum , aut immotum, aut nonnisi per aliquot gradus promutum. Licet igitur conus radiosus aequali tempore transeat per Martem. Jovem & Saturnum, postquam illos emel attigerit , non tamen interea tres illi Planetae motu proptio vel directo Vel retrogrado coniiciunt aequale spatium. Interim tamen verum est, Saturnum diutius esse retrogradum, quam Jovem , quia citius involvitur cono radiose ex atmosphaera Jovis prorumpente, qu1m Iupiter involvatur cono radioso ex atmosphaera Martis profluente.
Planetae in oppositisne sunt terrae viciniores Io Distantia minima , S est
Semidiametrorum terrae ri. est II ἐa68.
Ratio est, quia omnes atmospluem ex opposito Elis immaniter eonia densantur, adeoque dum in angustissimum spatium coeunt. etiam Planetae ad terram propius accedunt. Posset etiam diei, Planetam ad conum radiosium delatum stibito prosunde mergi, sicut navis on raria ex aquis marinis in aquas subtiliores numinum delata. Hinc adverto, necesse non esse , ut atmosphaera Martis seeet Ixatmosphaeram Soliso Licet enim distantia minima Solis ii terra in ,
midiametris terrae sit econtra distantia minima Martis tam tum sit 33668. id tamen sine omni intersectione atmosphaerarum fieri potest. Cum enim atmosphaera solis ex opposito solis partim ob condensationem , Partim ob copiosum refluxum versus istem facillime altitudinis suae amittere possit ἔ tas partes, altitudo atm phaerae solaris ex opposito istis tantum erit rom. semidiametrorum S. Igitur ob eandem causam diminuta altitudine atmosphaerae Ma
tis . nempe ad altitudinem 1 o. semis. S. liet distantia minima Martis I 3 O. semid. S.