Nova philosophiae planetarum et artis criticae systemata adumbrata ab a A.R.R.D. Eusebio Amort in antiquissima & celeberrima ecclesiae ad SS. Crucem & SS. Salvatorem in Polling ... Pars prior philosophiae complectens Logicam & metaphysicam

발행: 1723년

분량: 290페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

211쪽

is accedentis ad Iovem. Ego vero id refero ad viciniam Iovis ae. cedentis ad terram I eci. quod atmosphaera Planetarum in oppositi ne ob Solis distantiam immaniter contrahatur; Vel quod Planeta ia. torrentem subtilis materiae. instar navis onerariae delapIus, tetris

s Ex eodem fonte diluuntur argumenta Copemicanorum petita ex directione, statione, ac retrogradatione Planetarum, ut supra ostensum est. ridem ratio est, ear Planetae in oppositione sint terrae propini. quiores, qu1m in eoniunction

r Reliqui Planetae moventur circa solem tanquam centrum com- mune. & simul circa axem proprium: nil ob analogiam causarum 4e effectuum in universo eonnaturalius est, quam ut idem terra praestet. Respondeo , Planetas aeque posse revolvi circa terram . prout revolvuntur in nostro systemate : quod vero circa axem pri . Prium cireumagantur, nulla alia causa est, nisi quod in medio duo- - . rum fluidorum inaequali velocitato revolventium circa terram cir-. cumagantur.

c semidiametri & Periodi Planetarum In systemate gravItatis -Neπtontano sunt proportionales eorum distantiis , Sole ; ergo eum - terra in hoc systemate servata proportione locum obtineat later. Martem de Venerem . videntur ipsae leges naturae requirere hunc. terrae situm. Respondeo , systema illud in tonianum . ne quid gravius di eam, niti falsissimis principiis. Dein non minor in nostroiystemate est Planetarum inter se secundum leges gravitatis propor-- Corpora enim Planetarum proportionalia sunt, densitati & multitudini partium heterogenearum cujuslibet atmosphaerae . in qua

ν Non videtur decere sapientiam eonditoris omnia operantis modo simplieissimo tantam circumagere machinam, ut punctum possit quieMere: nec videntur assignari posse fines. tot Planetarum. Iecundariorum , nisi amplius quid sapiamus de immensitate divino-- operum. I pondeo , nos magis sollicitos esse debere, ut in- vcni Diuitiam by Corali

212쪽

ventaurus causam-. et analogiam divinoriam operum in syllaniate Theologiae. Philolaphiae r si nos deficimas in isto, .eni: lis error est ἰ haerere in illo. periculosum: dicant enim, Tarsaeris. si plura sunt systenista Planetaria, eur verbum divinum pro punctoisthee nostro carenem assumpsit in tempore Z Nec mirum in movenni estatem Dei Inunensitas materiae , sod mentia ; habet Deus tot universa. quot habet mundos intestinuales. angileas menves. S pientia conditoris non numerum, sta ordiae' ac subfrdinationem quaerit. 'Pro causa autem finali tam inmensae in lunae intee fines nobis geognitos assignari potesti I. Ut sydura diverso stra movi sint causa -lum laseriarum ς iacitur enim Deuter. IV. inod creaverit ea Deus in ministerium minis gentibus. a. Ut ex consideratione tan, in machinae cor erigatur ad contemplandam majestatem Dei, ae a condatur desiderio coelestium juxta illud: o Israel, quam magna est domus Del. & Ingens locus possessionis eius i ltem e videbo coelos opera digitorum tuorum lunam 8t stellas , quae tu fundasti. Item Sap. rr. a magnitudine species ετ creaturae cognoscibiliter poteticineator horum videri. a. Poterant servire angelis ante lapsum. supposito, quod In coelo Udereo creati sint . iuxta illud : In coelum conscendam. si ra astra exaltabo solium meum. Item in Apoca lypsi de dracone dicitur . quod semur traxerit tertiam partem ste larum. 4. possimi concentu suo servire beatis luxta illud Iohi u. concentum cces quis dormire facit: neque enim systema nostium longe abest , systemate coelorum harmonicα r. Potest syderibus Mnta concessa esse pulchritudo, ut serviat beatis ad gloriam. Juxta illud Iobi asi Spiritus ejus ornavit coelos. Item Ecci. 42. Ut M. quis lati itur videns gloriam eius ς altitudinis firmamentum pubchritudo clus ἔ specim coeli in visione glariae a species c I gloria stellarum: rarit c Deus. eoelum in circuitu gloriae siuae. s. Ut

exterior coelorum aspinus alliceret curvas in terram animas , juxta

illud : inam serdet mihi terra, dum coelum aspieio. Item et meliae' distes vena in atriis tuis super millia. Item : Deficit nesma mex in atria tua. Item : Iahabitabit in atriis domus tuae. Coelum utique sydereum atrii ccolastis nomiae venit. 7. ut hoe cculo . quod Gpereleant dedignantur, sublato, ercetur novum. Iuxta illud: Homo eum dor arit. noa r surgit, donec attaratur ecaluia. Item: cc

B lusu

213쪽

Sub aequatore minor est gravitas corporum, ut consule ex Pem Iadusis Ad Copernicani tribuunt motui partium terrestriunt tirea aequatorem vehementiori . adeoque maiori vi centrifuga v terra recedentium. . . Respondeo. in hypothesi terrae motae gravitatem corporum versus aequatorem debere esse maiorem ἔ quia sicut vis centri-laga malor est, ita etiam motus reflexionis corporum crassiorum

.ersus centrum maior esse debet. Dico igitur, minorem illam gra-Vstatem provenire raritate aeris minus elasticitate sua ici subi ctum corpus gravitantis; vel quia aer intra poros corporum cum ipsis e poribus aliquantum rarefie r vel quia torrens subtilis matteriae circa aequatorem sortius in superna reflectitur e terra.

. Caput II. Systema explicatum convenis cum D -

DUO solum in hoc Systemate assumuntur Postaeata, 8 quibus

totius hypothesis structura dependet. atque consequitur. I. Dari atmosphaeras denaeate ac reliquis proprietatibus tam diversas . quam diversa sunt aqua de aEr. a. omnes atmosphaeras habere centrum proprium, circa quod conglobantur. Utrumque hoc Postulatum modernis naturae legibus conforme esse M. .

Nam si examinemus liquores adhue delitestentes In mistis, re- a perimus infinitam propemodum varietatem e norunt Chymici toe e regno vegetabili extrahere oleorum genera I densitate de aliis proprietatibus diversa. ut fidem superetr alii liquores ultro x natu. ra protruduntur, ut succinum, balsamum. Alii violenta pressiona eliciuatur, ut oleum eommune ex Hictibus Quae , vinum ex uris

aquae acidulae e truelibus aris a. ia igitia ad Mado in cauaritina a lan

214쪽

-- cin centrifugis macillat, dum mnia graviisne mutis in mulque l. -trum uesversi gravitate eo nudi impelluntur. veram mittamus nova lita fine novo sensu venia, sonum dan. εria ς rem vero iam ante 'annorum Chiliades antIquatam. Hoc solum tueor . legibus murrae conforme esse . nuida circa centrum proprium conglobari. Habemus hujus rei exempla in Mercurio, cuius partes etiam ni utissimae non sisI- conglobantur, sed etiam . quamprimum se mutuo attigerint, in unum globum coeunt. Guttas aqueae in aere, licet rariori se, sphaeram aemulantur: oleum in aqua; vitrum susum gutistim destillatum in aquam ; plumbum guttatim in aquam arsenico mixtam delapsum, induit rotunditatem et idem praest Mit concretae frigore grandines. Quare nil inselitum naturae admisero, si atmosplinas Axero conari , ut circa centrum proprium conglobentur, licet ab interIecto corpore impeditae ad figuram Etruptisana quim prolim torqueanturii

Idem Smma conforme est Scri aris.

Non multditi aberrare videtur , Q i. G G, -dixerit; a Deum ab lattio emine magnum Νη- corpiis

e diuersissimis militas mixtum r-In hoc chao erat, ut separaret materiam subtilusiniinis materiam subtilissimam tueri. eamque in supremo loco proxime ad eosum emp reum 4mllocaret: hae prima proin operatione primum mobile, coelo eontiguum , absolutum est. Secunda Dei operario erat , ut aquas. a subtilissima interia vi primae operationis discretas. io varias ab mosphaeras subdistiteret, 'ac stabili distrisine ob variam illarum Quarum densitatem discriminaret; fines illos , quihus una a rutra aquarum separatur ab altera , eo quod firmi ae immutabiles lint, vocavit firmamentum. Tertia Dei operatio erat, ut aquas ' erassiores, quae per sectandam operauinum infimum locum obtinu

215쪽

runt, denub purgaret . clum partes densiores ii ratioribus separatas in unum locum circa medium universi coire iussit: ex hae tertia operatione Dei per separationem partium prodire terra nostra, aqua.& aer : dc terram quidem nostram Deus statim ornavit herbis & M-horibus. Quarta operatio Dei erat, ut materiam subtilem seu materiam lucis in atmosphaeris ob pororum exilitatem adhuc residuam circa unum centrum conglobari iuberet; simaeque partes erassiores itidem in atmosphaeris residuas in unum colli et, atque circa centia subtilis materiae . aut in at sphaeris collocaret et ex hac prolaoperatione prodierunt Planetae . de Stellae : sequia simul initium habuit pressio subtilla materiae in sua centra. nemo in Solem, de Stellas . ideo etiam initium habuit actio lucis . sim ipsum lucere. Hanc expositionem systemati explicato conformem ino, nemo non videt; eantam vero optime cum scriptura conseatim, probo.a Totam Expositionis dissimitatem ad duo praecipue puncta te-

duco. I. Quod Deus ab initio creaverit chaos. a. Quod chaos istud Deus ia varias atmosphaeras diviseriti reliqua enim exiguam hibare dissicultatem existimo r neque hie discutiam . an divisionem subtilis materiae, & aliarum atmosphaerarum Deus perfecerit immediato sui oris imperio . an simul mediante aliqua agitatione materiae. seu vento, qui in Seripturis saepe spiritus vocatur, prout etiam v*x

Hebralea n a spirando dicta exprim t. a

3 scriptura sie habeti Creavit Deus coelum & terram riterra autem erat inanis Sc vacua; & tenebrae erant super iaciem abyssi; Ze Spiritus Domini serebatur super aquas. Dico hunc esse sientiam rDeum creasse Melam empyreum , dc terram, ita tamen, ut terra instar fluctuantis in aqua tarinae in chao illo ni no usque ad coelum empureum ex panis absorpta suerit: chaos enim illud magnum labnomine abyssi de aquarum comprehendi censeo. Expositionem probat traditio omnIum ferst nationum Moysi coaevorum, aut proxime coaevorum. quae omnes serε e chao Miquo mundum genitum esse dixerunt, ut ostendit Pererius in Q I. Gen. num. cc. potissimum vero textus Graecus. antiquae versiones. Et textus etiam Hebraicus; nam symmachi versio expreue habet. terram fuisse Dissiligod by Corale

216쪽

qui 3. Textus Graecus habet : ἡ Α γῆ αορατος πιώ ά--ευ σου. Terra erat invisibilis ει incompoti Textam Hebraicus habet:

Constat autem voces thias, & bisti proprie significare nihilum, vacuum . inane, vanum ; verbo , rem nullam habentem subsistentiam, ac firmitatem ; sicut cerevisia dicitur inanis , ubi parum inest solidi nutrimenti. Hue pertinet , quod sapientiae C. II. Deum creasse mundum ex coeno seu limo informi: κτίσασα τον νωσμον

Divisio -- in varias atmosphaeras ex Ipse quidem textu La. xtino satis colligitur, in quo dicitur. Deum separasse aquas inferiores superioribus , magis tamen confirmatur x ver Hebraico FI firmamentum , quod proprie fignificat extensionem seu expansi nem. Item stabilimentum ς quod pro condensatione ae praefinitione Iimitum aliquando accipiture fie Baiae M. dicitur, Deus stabilivisse terram tamen stabilitio terrae istum sina sit is paratione partiumr Ergo etiam firmamentum seu tibiatio ecclorum eodem modo ficta est.

D. A. M. D. H.

218쪽

CRITI CA

Autore R. D. Eusebio Amori Cano- nico Regulari Lateranensi Po,

lingano Philosophiae

Professore.

220쪽

Prooemium.

DE definitione Artis Criticae , de Criterio probabilitatis de Certitudinis, & de Scopo hujus operis.

De Probabilitate, D certitudine Humum Iudieii.

q. I. De Gradibus Probabilitatis , de Certitudinis. q. a.

De Mensura Graduum Probabilitatis de Certitudinis. 1 3. De Probabilitate humani judicii, ad quod concurrimi plura principia.. 3, 4. De Observandis in Praxi humanorum Discursuum f. s.

De Censuris Criticis humani Iud L

De Auctoritate.

. I.

DO Authoritate in Genere

SEARCH

MENU NAVIGATION