장음표시 사용
181쪽
1 Iudebas, 3c inter aequales magno ausu futuros aliquando tuos triumphos mensurabas. Tandem tamen, tandem e patria excessistis, & ludicrum excutiens iuvenilibus pedibus pulverem, hostiles terras calcare magna bellicae gloriae cupiditate de
sideravisti P unum erat animi vere Martialis vo- . , - .
tum hyemes agere sub pellibus, aestates inter bella 'g' U sudare, dies noctesque praeliando aut vigilando
consumere, gravissimas pugnas quacunque terra subire. Igitur in Μoldaviam a bivisti, non ut militiae rudimenta tolerares, sed virtutis tuae documenta dares; nec tam ut miles esses, quam ut imperares ; siquidem uni militum cohorti praefectus jam tum magno Samo scio, belli, de totius poloniae exercitus Imperatori junctus, quantum ab egre gia &illustri Indole sperandum esset, ostendisti. Comparat . Ita e ludo ad bellum maximum ; e pueritiae disci- cum .en . . plina ad hostes acerrimos transivisti Glorietur Α sis a lesen fricanus, quod sub Paulo Patre militaris discipli' iis utinae rudimenta didicerit: jactet se non inferiori indole Hannibal, quod pene puer in tentoria Hispania successerit ; Laudetur Alexander nondum magnus, quod Philippaea castra futurarum spe certissima Virtutum impleverit : quos omnes etsi amplifieatrix veri Vetustas plurimis & aeternis Iaudibus dotare soleat, non plus tamen blandita Praestat, quam ut eos maximorum Regum dc fortissimorum Imperatorum castra sequutos fuisse manifestet. Tu vero ita ad castra venisti, & glorio si iis in i Tam oscii laudem es aemulatus, ut ipse rissim.uis rate admiraretur. milites omnes laudarent, hostes Zamosii. reformidarent. Si loqui ipse magnus imperator posset, & ab illo suo immortalitatis sepulchro vocem edere, tuam Virtutem saeculis omnibus faventis vocis suffragio commendaret. Si iterum praesto esset Milites illi, uno ore tua initia maximorum Imperatorum incrementa fuisse
182쪽
est Provincias suas areibus de urbibus decoravisse ut tot ide ipsi quasi erectis ad sempiternam memoriam monumentis apud posteros laudentur. Transiis. Sed quoniam minor est laus ista , quan ta tua Maiestate quaeratur, ad maiorem cursum dignitatis flectamus. Humanissimum te de benignissimum omnes admirantur , sed eundem bellicosissimum Ninvictissimum hostes reformidant. Lam a Dr- Admiremur ergo te etiam in sago , di armis, de ritudine bel- ubique tuam prudentiam sulpiciamus, Nihil est Reipublicae alicui perniciosius , quam intestinis seditionibus agitari : pestes illae sunt in visceri
hus Regnorum. & earum contagio in interitum serpit, omnemque Legum & Regum authorita tem evertit Foelix Polonia nostra hae in Relicitate carere non potuit, dc extitit tempus illud, quo Nobilitas nostra sese opprimi, Rempublicamque iam in perniciem vergere proclamaret. Ad arma ire placebat, arma sumebantur, quo fato , quo consilio,quo iudicio, vixerat, qui sciret : & qui Iam arma volebant, armis se ae continuis bellis gravari, vectigalibusque nimiis onerari protesta-lbantur. Ita nunquam mali eausa deest, qua fingi semper potest. Nec deerant tanti mali Principes, qui ut authoritate Senatoria pollebant, i ρ magno nomine aut horitatem seditioni addebant. Sic invidia plerumque magna ingenia propellit, ut raro quieta esse possint; sic arrogantia inquie .gos animos turbat, ut suam Delici ratem non agnoscant: malintque turbata Re p. turbari, quam
tranquilla quiescere. Sed permanebat tamen in o Lficio dc amore Nobilitatis pars maior, ut deseruisse Regem cum culpa nunquam videretur, quem
sequi semper est gloriosum. Quanquam quid in hac Reipubl. tempestate , SIGIS MUNDE
REX, egisti Rebellabant ipsi, tu pacato animo revocabas ; detrectabant imperium . tu allici
bar ; obiiciebant arma, tu gratiam proponebas. Nec
183쪽
Nec vinei illi tua humanitate volebant, nec ar mis vincere poterunt. Restabat ut tu Re X, arma sumeres, sumpsisti, opposuisti, victi illi sunt, dc ad ossicium redierunt ; ut cum tuam humanitatem contempsissent, vim tuam Sc justissimam i . Exesamaris, vereri disceren r. O victoriam plane singularem, sed in qua plus Clementiae video, quam vindictae: plus humanitatis, quam effusi sanguinis. Dicam audacter SIGIS MUNDE REX, nihil agere potes, quin clementer agas; ducum Iustitia non raro a te vindictam poscat, semper tamen Benignitas gratiam extorquet. Victi illi erant, de pauci Marte adverso ceciderant, qui tamen'victi erant, tuam Clementiam vicerunt, qui Maiestatem non PO tu erant. Offensam omnibus benignissime e. n' Lum It arum donasti ; & ne quid iracundiae residere in animo a es eruta
tuo quisquam suspicaretur publicis in Comitiis
regni totius Graecorum Romanorumque more omnem iniuriam, adeoque omnem injuriarum
ac discordiarum memoriam amnystia sempiterna nimirum oblivione delendam elementissime statuisti. I Fama, die SIGIS MUNDUM. Regem ar mis invictum esse. de plus tamen Clementia,quam armis posse. Protecto nemo unquam illum ea horruit, qui non exhorrendo amaverit; tam suaviter horror set si potenter in animos delabitur, ut in amorem desinat. vulnera regni non aeri medicina, sed mulcendo tantum sanat. Venio ad alia, si vim respicias, majora: si prudentiam tuam aeque admiranda. Naturae concesserat Magnus ille bio' octasib ἐὸta se horum Imperator Odo, &in defuncti principa' MUuhoυitis tum surrogati Demetrius Care v vicet, quo de stirpeae sanguine Magnorum Moscho viae Ducum esset,
volebat. Deerant opes, deerat vis, qua negata plerumque imperia occupantur. Igitur tuam opem di tua arma Implorat, etiam impetrat. Tua namq;
authoritate, Illustrissimus Sendo miriensis Pala
184쪽
Grationes.. Iam magnitudine potent aque certet. Equidem iterum perfidi a Moschorum vim amorum ursit, sed Lais. Priniterum perfidiam illam tua arma oppressierunt e VIa Campus erat nimirum in quo tuis auspiciis ii tui afortit Iii tui Principis Vladistat virtus excurreret, di diue Milio . pMernae Gloriae, suaeque surgenti famae, trophaea
erigeret. Erexit eum Sinolens cum egregie tutatus propugnauit. Erexit cum Moscho uiae metropo Iim unde innumeros antea thesauros Poloni ex-rulerant , singulari Illustrissimi Stanis lai Zolinyievvsky Ducis exercituum & Alagni. poloniae Cancellarii virtute occupauit. Erexit cum eo Moscho uitas adegit , Ut Μaximum opulentissi mumque Seueriae Dueatum iure quodam haeredi- rario poloniae nostrae adscriberent, ac tot ipsi amces tot propugnacula ultro,velut in foederis ac pacis pretium perpetuo donarent. Tantum eius po- ruit una virtus.' tantum prudentia armis fulta, tantum augusta Indoles inimicis horrorem incintiens, amicis amorem propinans. Sed nimirum
tua hie virtus illustrissime Tot kievvsky ad laborabat, cum helli nostri fulmen hostium immanitaratem perstringens , cum ad Principis Vladisia iobedientiam cogeres, eum ipse iuramentum Ecfidem eorum pro Pt incipe exciperes tanquam spes altera regni Enimuero singula persequi nec opus huius est meae, nec dictionis qua quae versus Polonia respicit in tuarum laudum monumenta incidir. Vix Regni nostri diademare coronatus eras , & celeberrimis Tartarorum incursionibus vexabamur , compescuisti: immine- hat toti poloniae Turiarum Imperator, pacavisti:
Dux Moschorum exspirante iniri cum Stephano , Rege foederis tempore insultabat, per tuos belli Due es fregisti , & ad aequas pacis conditiones perduxisti. Haec historiarum monumenta dc Annales loquuntur , haec in temporum memoria sunt , re iacula Posterorum impellent, ut tuae
185쪽
laudis praedicatio nunquam interm atur. Neisque eorum hie opus eii memoriam excitare, quae tuo imperio & auspiciis Lamovshy in Livonia , in Valae hia , aliis in locis per multis summa sua cum laude gessit, cum Carolum Sueciae inva Iem repressit, profligavit, Livonia eiecit': cum in Valachia Tartarorum Ducem ita cecidit, ut cladis nuntius non superfuerit, in huius Gloria ieietatem alii veniunt , di cum fortuna aliorum manus dirige et, a te Gloriae suae incrementum sumpserunt Illa vero illa aeterno Nomini tuo ad scripta Gloria est, nullis inti r molitura saeui Is , quod eum Natura iure sanguinis, Leges iure haec,mis redis reditatis tuae Naiestati Suecorum Regnum os. iiis ammis his ferient, cuinq; manere apud eos aliquamdiu po- uis i uisses , nunquam tamen ibi manendum tibi esse statueris. Vbi Genti non bene cum Deo conveniret, & quae haereseos erroribus implicata veritatis Catholicae lumen ingrata respueret. Ambia, talii Regna se totos i& animum mutent, ut regnent, Deo & Religioni nuntium mittant , ut subditis imperent: SI G IS MUNDUS eΣemplo Io'. uiniani Imperatoris nisi Christianis imperare non
cupit: imo SIGIS MUNDVS exemplo Via distat Ι. Poloniae Regis, qui Boliemis haereticis imperate
rogatus recusauir, suo imperio ac ditione fraenare hareticos recusat. Ita nimirum non se Regem tantum sed Christianum Regem ostendit, cuius est in terris omni aut horitate di potentia Mernae Maiestatis cultum promovere , virtutum e Xem plis lucere, inimicos di hostes Christiani Nomi. nis, quantum potest, odio persequi armisque profligare. Et sane tuum hunc animum de Chrisianam vere voluntatem SIGIS MUNDE R E etiam nostra tempora , quibus hodie vivimus , Ioquuntur dilaudant. Vident amplissimum Regni tui Senatum tanta Virtute ac Religione se
ptum esse , ut halericio palere aditur ad illum iacu
186쪽
Grationes. ILIReiIe non possit. Vident in eum finem tua negotia omnia.ordinari ut Catholica ubique ReIigio cum splendore subsistat aut postliminio reverta- Iur. Vident & sentiunt etiam, quanta Ferdinando II. Imperatori auxilia praestes, ut in Bohemia vicinisque provinciis ab hostium o injuriis Christiana Romanaque Religio vendicetur. Quae Omnia si statuissem, imo si possem, so totum describere, eloquentiae penicillo subiicere oeulis
conaret : Sed tamen nondum hominum memo- Iiam effugerunt, quae in omnium adhuc oculis sunt. In eo stupersedeat oratio, ut te eum esse in Perarguo,
Regem fateamur, quem inter perfectissimos nostra aetas numerare potest. Neque haec blandientis assentationis vox est,'sed tuae virtutis meritum, & vitae splendore obtenta verae laudis praedicatio. Novisti enim in magna fortuna nihil tectum, nihil occultum esse, ideoque, talem te domi facis, qualem, foris exhibes, ut nihil sit fictum in vultu nihil in oculis fallax. Neq; quod multi, simulatam virtutem amas, sed veram: &quod in te magnificentissimum est, ab omni non modo vitiorum, sed quod vitii insuper cujusque
speciem habeat contagione te reprimis ac revoricas, ut non tantum caeteris imperio praestes, sed etiam virtutum ornamento; & cum fis primus,
idem quoque sis optimus. Ex quo esticitur, ut te propter potestatem & Maiestatem tui subditi
Venerentur, ament Ve Io propter virtutem. Et certe non pronum est dicere, utrum ames, an a
meris amplius 3 utrinque maximus est ardor ;palere tamen ut cum ardentissime ameris, at dentius nihilominus tuos amare te dicam. Vincere te amore non possumus, a tela more & beneficio vinei mur. Atque hoc est omne punctum tulisse, M supremam laudem invasisse, curri suis amore certare & vincere b; cum omnibus gloria contendere. di omnes post se longo intervallo relinq
187쪽
Phet. Porcens., quere. Talis eum sis, SIGISMUNDE REM supen est, ut Reipubl. nostrae gratu Ier, quae te Regem n cta, omnium Nationum invidiam mereri poteta Gratulor vero ex animo, bc eo libentius, quod tan tae Delicitatis communione Delix quoque mihi videar. Atque inde est animus mihi,ut quem Regem laudavi, obsequio demereri possim. Si qui, dem nihil iucunda us ita vita esse potest . quam pro seo vivere, quem tuae vitae Principem agnoscis iusto imperio, & honore virtutis. Reliquum sane est: etsi beneficio vineamur a te,& tua gloria laetemuri, ut tali ae tanto Rege dignos nos subditos Regis, ipsius exemplo praestemus.
MIdite Rex, Magni Stirpsi Maxima Iagellois
Et veterum Decus Heroum , quo inferis
Et Patulum late delantat Fama per Orbem' ternis te os meritu, o Laude potenter. O me si nive cundentem oderacurru, Lua virtus meritos tenet immortalis honores,
onna ferat ISimrsuperantem fulmina Pindi.
188쪽
pleat haud unquam morituri carminis a M. Musarum Phases s Non te, non fortia bello Facia, velexces os canerem virtutis honores, Phabeos namque ista modsis, Muses labores: superant, iami attirnissubvectatriumphis Attonitopulsanrsuperi Capitolia Latii Calicolum caturnectunt tibi serta cohortes therea, Divinums favor ressondet obanti Iam pro Io mundo , Laus, uno argitur ore alieolum Hominums simul, Me cura fatigat Altior ut nostro υium longevm in orbe Delirium humani generis, nostra voltuptas Sarmatia , Decus is Laus 9 Lex una Polon res Prasidiums tuis. Migeat sub iure Tribunal Hispralustra tuo, tua celsior insonet bis Iustitia, s facilis vincat Clementia mentes A gustas favor Dextra, dum militat omnis Pro Te Rege polin, dum Te tuas incluta belu
Tartarus o Mosin formidaim, propinquis
Turm timet. Felixs tuumprudentia Regnum' Efficit, o Superi date iam, date vota, vovemud
Longa SI GISMUNDUS moderetur sculan rcha Uar, ct humanos excessa mente labores
Vimat ater nos intree postfata triumphor
189쪽
a 'r Haeton, ille SolisFilius, ut ingeniosissimi Poe-Γ tae fabulantur. Ornatissim i & Humanissimi' AvDITORES, eum ad sui Patris regiam olim accessisset, Sc in radiantem multipIici splendore vultum ejus coniicere oculos voluisΙet, protinus constituit purpureaque veste, quod divinum ejus ferre lumen non posset, faciem suam conte is, donec i-ii-i Genitor circum caput omne micantes
Deposuit radios, propitus, accedere iussit.
inplicatio. Idem vero evenire mihi hodie animadverto Nam dum accedere ad Diuae Annae laudationem, quam ex Rhetorum ossicio suscepi, contendo,animumq;&stylum erumpentem admoveo subducto quasi animo haerere cogor, quod & nimia claritas oculos perstringat. N argumenti magnitudo animum percellat. Tu igitur Sanctissima Patrona nostra, ne ea - ligantibus tantum oculis te hodie aspiciam. depone parum permicantes illas aeterlaitatis tuae radios, & propius me, tuos, ad pedes laudationis huius corollam depositurum, accedere permitte. Non ignoro mortalis nequaquam ingenii esse divinam virtutum tuarum magnitudinem attingere, atque idcirco, quod verecundae dictionis est, earum tantummodo flores aliquos delibabo vos vero, Ornatissimi &Humanissimi ΛYDITORES.s,ut opinor,
190쪽
tantarum virtutum fragrantia excitati admovere ad eas animum desideratis, dum oratione praeceindo, sequimini me fauore. Pietatis est Divorum laude a promptogestientique animo audire, humani talis . dicentibus benigne fauere. Saeculorum omnium memoriam dum ab ipsis A ,
mundi incunabulis antimo complector,&ad prisci h 4'z
aeui aetates cogitatione recurrofvideor mihi lib. 'Υ inminum tum vi ventium animi sensus intueri , sermones audire. Cogithhant illi , & moesto pud se animo revolvebant. Ita ne spe longa se per atteremur 3 duro iugo semper fatigabimur 3 libertatem anxii semper exspectabimus Si nasciturus est aliquando nobis Seruator , quaenam illam digno utero mater pio ducet 8 Si futura est eius aliqua mater , quaenam illam pari rura mulier invenietur An esse Dei mater aliqua potest, quae Dea non sit Z an vero Deam gignercmulier ulla potest, quae conditionem humanam excedens non ipsa sit Dea 3 Quanquam invenier ipse sibi matrem Deus , quae si Dea non sit, pIO ximae tamen ad divinitatem accedet ; inveniet sibi auiam Deus, quae etsi futura mulier sit, na turae tamen dignitate . & conditionis excellentia mulieres omnes Ionge superabit. Ita illi cogitabant, ita dicebant. Et sane invenit tandem aliquando de praeparauit auia in sibi Divina bla, testas'; invenit Annam quae incredibili sanctitate circumdata DEI matrem , coeli terraquGreginam stupentibus terris omnibus generaret.
Quemadmodum alitem , ut ille Theologorum Phoenix Aquinas ait , ita in Genetricem suam infinitos , coelestium gratiarum thesauros effundit, ita omnem bonitatis suae oceanum in illam M perfecti derivavit, ita sapientiam suam , providentiam, o- sima muter mnipotentiam circa illam pene exhausit, ut me. ita amsi E 'lio re iIa Drmare,digniorem praestantioremq; produc Ore ne dicam cxcogitare non posset in a 'ia