장음표시 사용
211쪽
si vocem, quae gravitatem oraculi sub platans Ciceronis accepit audiamus, Surus est optimus ac prα- stantissimus dicendi effect racmasister: si famam vir . . . ι rutis praeconem consulamus, ae in eam sempiter I
nae gloriae recordationem, in qua hodie propemo' E. H. 4
dum innumeri vivunt Authores, animurer φMi ς' talio, . . mus, fatebimur omnino, nullum esse sermonem, nullam orationem , nullam prorsus dominae genus, quod a sylo non accipiat commendationem' Ita quorum P in scriptis styli maiestas elucescit
amplissimo gloriae fructu in immortalitate recreantur: quorum vero styli facies ita languet desti I scruta colore, ut expallescat, eorum scripta quoque perpetuo in situ jacent invisa atque despecta. Ita non satis est assidua lectione & auscultatione longa pulcherrimarum rerum, ac sapientiae ipsius su- Sula sit uita pellectilem comparuisse; non satis est, latissimos sin herian Rhetoricae v ampos Philosophorum fontibu irri- tiasb ipa gavisse sed seri prionis adornatae illuminatio, sty- rum prodest.. lique maiestas nitorem adferre, dignitatem conci liare debet. Etenim quid praeclaras Apellis aut Antiphili formas i uva i inspexisse, si penicillo manus instructa nullam imaginem valeat adumbra re quid iuvat auri massas circumferre, si nullam in eo formam manus artificis elaborarit 3 Sic omnino styli necessitas est per magna, &utilis pror Vsus amplectenda. Enim vero cum in tanta tot excellentissmo' Mecedit adrum Aut horum multitudine tanta quoque styli praesentem diversitas reperiatur , ut eruditionis propemo. Consis alis di IIT , ac multo minus sermonis assinitas nulla nem. cognoscatur; quis Oratori stylum aliquem praescribet, & praecellentis alicujus similitudine sor ira ta Humana eius orationi inducet ὶ Ita sunt nonnulli,
qui quadam ingenii ae sermonis ubertate flumi- Mhorib. na quaedam orationis profundunt, di dum sibi
212쪽
videntur opulenti, at iis redundant. Quidam ser monis avaritia duci videntur, scdum verborumam uentiam oderunt, Laconicis limitibus sermonem includunt, tantaque brevitate utuntur, urab solverint citius, quam potuerint audiri. Sunt alii, qui indignantes pene se nostra aetate natos, qua lingua proavorum exolevit, Actium, Lucilium, Plautum, aliosque veteris aevi Patres e sepulchris excitant, cum q; iis d uriores sermonis dapes,quam mella eum MARCO TVLLIO gustare malunt; iraque loquuntur, ut tb aevo Saturni venire, de a Carmenta Evandri matre victeantur edocti. Sunt denique non pauci,quibus aurae novitas ut est grata, ita gaudent verbis uti novis, qui, ut Opinor. Digeniorum Graeia Missio impelluntur, equique sun maguod pompam, qua ortes. Nihil de illis dico. qui Apuleianum,'aut Sidonianum dicendi genus sectantur: nee eos i in adduco, qui varie e Poeti' cis, Historicis, oratoriisque vocibus orationem rancidam Ec antiquatam comininiscuntur. Scio
multos esse, qui e solos adorent, Zc naturae suae duntaxat inclinatione librentur: sed alii sunt quo- que, qui unum e numero suspiciant, &exosculentur ; nec pa uel, qui in eadem semita plurium vestigia premant. Nos vero quid hic dicemus 3Gra vis est omnino difficultatis huius moles, di quae Artantum quorundam humeros requirat. Re formidanda propemodum arena, in qua Paulus Cor ilesius eum, Angelo politiano conflixit, Bembus cum Franciscopico decertavit, Iulius Scaliger cum Erasmo Rotero damo digladiatus est : in qua Camerarius, Sambucus, omphalius, Bartholomaeus 'Riccius, Foxius Morsillus ita sudarunt, ut victoriam reporta me iudicari possint : in qua'Fabius Quintilianus non pugnam imperavit, sed pro sua auctoritate jus dixit, illique velut Imperatori noma auci assingunt.
213쪽
orationes. I Sed tamen ne magnitudine tantae rei debilita Gortareo ri, non solum conatum, sed spem,imbecilli vi adsententi deamur abiecisse , ingrediamur hanc arenam , di iam . EGREGII IUVENES , & ubi tot excelsa ingenia sudarunt, non dubitemus defatigari. Agite ergo, sumite libertatem illam dicendi , qua in hoe Rhetoricae nostrae eat tu specimen ingenii vestri edentes statuatis. an quisquam oratori , & quis inter tot Authores sit imitanduς; ut dum e Rhea torico pulvere viam ingredimur Eloquentiae, iam hae via ducem alaquem eligamus. O postrophe Τu vero, Clarissitne vir, Pu ANE, si has an '-ci R. pia gustias scholae nostrae hodierna die non reformi teanum M dasti. & illa tua praesentia, ac vultu a claritate eO- fati ac natus nostros animare voluisti , exhibe nobis favorem illum tuum, quo adiuti, parvulas ingenii nostri vires in tanta tot Authorum contentione exercere audeamus. Sed iam annuis & ab
illo vultu tuo animum tamentes ingredimur a- .
Uui contendit nisi confirmando nox unum aliquem sed omnes ex aquo se bonos authores imitando;
um animos veritas , non vulgaris per . t
vere debeat opinio, dabitur haec mihi ve
214쪽
ri apositio: nia, ut dum ad gravissimam quat sitae rei dissicultatem ingenii nostri censuram apporto , veritatis impulsus amore, non vulgari permotus opinione mentem meam exponam. Ita sentio, in stylo con . formando non unum aliquem , sed omnes eX aequo bonos authotes imitandos esse. Nec in hac cρη'm '' arena laborandum multum puto e vos considera-
te naturam , nunquid ab ea propensionem habet
is ab ineli MR 'uis uet qua ad earum rerum ambitum , adi,atio, Nis qu- natuta si factus , impellatur 3 nunqaid go
nium mens uniuscuiusque est sortita, ut instinctum eius non repellat, , sed sequatur Z Nunquid sua cuique est idea impressa, cuius celeribus mo . tibus ad aliud voluntate feratur, ab alio vero: a ducatur Z.Perduellis eris, si naturam frangas ac violes, genioque resistas kitaque non unius certi F eaee ' vestigium premere', sed viam ingredi liberam OaMOritavic in tam duce debemus. Audi Fabium yaudi Cice' ronem; Ad oratores omnes, ad Historicos , ad Poetas etiam ducunt. Et cur ni ad omnes Z quasi vero benigna naturae foecunditas uni omnia, nosua cunctis praeclara munera distribuisset. Nihil ipsa ut cum Tullio dicam )'in simplici genere omni ex parte perfectum atque beatum eae polluit, tanquam ceteris non sit habitura quod largiatur Vnderam etsi Demosthenes , magnus ille & ad his o Lybei mirabilis tortu Graciae Orator, pa Imam omni-kon sui d- bus eripuisse iudicaretur , satisfacereptamen non est. potuit Ciceroni , qui cogitatione ac mente tota ad emngendum illum se referebat. Non potuit naturae suae habitum proprium dissimulare Θ non
pshq potuit quin ab huius magni Magistri vestigiis
ad naturae voeantis cursum deflefieret. Τanta scilicet vis est atque maiestas impressae animis ideae, tanta naturae potestas , ut abreptus ab illa inequeas reluctari. Repetitia. Animadvertitis quid contendam, non unum a
atquem ted omnes imitandos, sequendamq; natura Demosthe.
215쪽
turam. Non unum aliquem p Ε equis esset, ob. See unius secro, eo donatus felicitate naturae, ingeniique ratio. praeclari, qui alteri similis esse per omnia posset. eum nec idem sibi homo similis esse per omnia , uepossit* Ita plato: ita Aristoteles, ita Peripatetici ,ii ibienserunt. Et tot sunt animorum in homine permotiones, ut idem genus a s umenti sicut assir. mant, quod quis oratione fuerit' eomplexus, non simili, eadem omnino verborum rerumque dispositione, sylo possit explieare. Videmus id ipsum in cera, in quam tametsi signum idem imprimatur, pro prium tamen quiddam apparet. ut aliud signum gravius, aliud altius, aliud, vero lenius impressum videatur . . M : ' ἴ
Quanquam quid urgeo pationem istam . cum , a me firmissimae aut horitatis invitet umbra Tua est, Clarissime Vir, Puteane, authoritas, quae me i ad se trahi d&sententiae meae patrocinium offert. Nunquid eum Promulsidis tuae vina ac mesia gum usismbhis istasset magnus ille Litterarum princeps, ec eru, γάρ hs ditioni loraculum, Iustus Lipsius. ρd te rescripsit, porem propemodum esse, nos ad unius imita rionem vocari quod nemo veterum aut prio--m s mnia υἰργ Nihil fine imitari io nihil cum somniavit 7 Nihil est hoc imitari. si a te nihil: inspiras; imo si omnia tua non facis : servire est, mendicare est. Nunquid idem admonuit, ut laeu- nas illas relinquens, quae non nisi ab imbre implentur, a se arentes, tu inter vivos ac perennes fontes esses 3 . .
. Audivisti magni magistri vocem, & nune ho- conclusio. d; e vivi illi tui fontes, o quam liquore, dulcis Belgicae t mutuanimos perfundunt'quam E verbis tuis suave melis Bona mens nutritur 3 sed excitatum contineo affectum, & in illaruae aut horitatis umbra securus recumbens,repeto Repetitis mentem meam auocius: Non Unum unum ali- Sententiac
αMem, sed plures, imo cornes imitando γ Ora-
216쪽
mordiam Per a probationem su perioris sen-ιentia. Propositio. Confirmatio.
Fatis I. ab authoritate antiquorum Oratorum Probatio ab exempta. mplisa no per enu merationem.
tori Seriptores esse indolemque Naturae seque dam. DIXI.
v eandem sententia amplectens,
rationibus aliis confirma: illam.
EGonea te discederemὶ Egone tuum istud in
dicium non ambabus ulnis amplecterer tNon ita me respiciat Apollo, & quicunquσ' Bonae Μentis praeses' Si non illam tuae sententiae lucem intuear, abeam in tenebras, & qui nona mem rationem, somnia dormiendo quaeram. Non unum, ais, aliquem imitandum : istud volo. Pluiribus insistendum suades : insisto. Naturam stquendam urges haec mihi Dux una. Et quanquam tu multa rationis luce mentem tuam aperuisti, faculam tamen eiusdem rationi unam ostendam. vetus aevum evoIuamus, qui authorum in ea turba non te turbet, cum unius euiusque suam styli moderationem ac phrasim placere videas: Floridam vinctam, carne di ne vis vestitam; jeiunam inflatam, siccam reperias. Fidem petis ξ ab exemplis hanc cape.. Iulius Caesar vehementi dictionis acumine de concitatione forenses causas impellebat. Petulans Caelius, ardens in accusationibus, sed tamen non inurbanus Calui an Catua fortassis oratio 3 imo sancta, gravis de expolita. Trachallus sublimis dc apertus. Delectationi natus Vibius Crispus. Corne-uus Celsus in brevitate celsus. Ita magna inge'
217쪽
nionim fuit dissimilitudo sed ab indole eulus
que dista milis oratio , sed a propensione- Nunquam ergo intra septa elaudemur , ut semiram reneamus, non in campos excurramus λ placet famelico in carcerato cibus a custode datus , sed gratior esset nonnunquam ab alio 3 imo gratissitamur, si non in carcere acceptus, sed propemodum ostiatim collectus. Sed altius iam loquar , si me audiant qui non audiunt. An excitarae gloriae quaedam incessit eurupido' Cave ne servus fias, di in vestigio duntaxat unius pedem tu urni figas Imitatio aut horis unius, infelix est&abiecta servitus 3 excitandum est ad ingenii libertatem ingenium; sequenda voluntas quo rapit,non cogenda & dum ardent multae saces, non ah una laeda mendicanda lux est. Dii honii Conscientiam vel in ore habent, vel in ea- Iamo homines illi. Mira est ubique religio : ne-l fas est verbum loqui, quod non dixerit author . quem adorant : capitale est vocem aliquam imis primere chartae, quam non reperias in chartis aut horis. Itaque fit, ut sterilis, manea,inanis, di prori fusi verborum volubilita nascatur, quae gratia, pondere rerum dc audientium careat admira,
Iam vero si ipse M. Tullius non unum sibi ad informandum orationis filum proposuit, sed vim
Demosthenis . copiam Platonis, iucunditatem Isberatis rara ingenii selieitate consecutus fuit,eur huius temporis Orator ad unius se conferret imitationem 3 Capite nunc ergo mentem meam Egregii Iuvenes. Ita dico, sequenda naturae propensio est, di ad varios tuo in genere probatos autho-μs conformanda dictio est Ora-
218쪽
ςut unum aliquem ; qui praestantissΠ mussit, imitandum affirmat
Oratori Nimadverto. Benenati Iuvenes , quis opinionum sit vestrarum scopus, a quo si senonem nubd. . ιςntia mea recedam, ita rogo. eredite, nul-s, ,hitis vi liu me vel dignitatem violaste, vel debitum euictu ν e.daimam honorem det a Sisse. Etenim fieri potest, ut 'ise dis a. cxὶ inanin inteis: nsus dissentiant ab opinione ve di istasAhὸ HI , vo praeclaῖe nihilominus iudicetis Sed ta νώ -δε,-men illud inquiro cum sui cuiq; sin impressi mo iretia m. tus . ut dicitis,quorum vi mens humana rei alicu a nu. . ius effingendae studio potissimum flagrat ; de eum, summum pro suo quisque genio certam Styli sermam elige cloamisan re possis,cus orator non eius sibi potius dictione, Iuri,ἡ4i, quae laudatissima est,quam infimi cuiusdam ieiu-ν mimi ia=ἱ nium, aridum squalidum,sine anguine,sine ea me, Dem.isti, is sine neruis stylum proponeret imitandum Z Nam omnὸ, im n xuram e Xprimere, quae in unoquoque est, non possumus perfecte,integrum tamen erit sequi cori-
silium, ac eam prudentia: voluntatisq; rationem ,. quae proficiscitur a natura. Iam vero si unum aliquem propter naturae diversitatem efformare non valeamus, cuius erit dementiae tandem, tanta laboris contentione , graui etiam valetudinis periculo aut hores omnes evoluere conati Z Profectoagusti est animi, nulloque consilio praefidentis.
219쪽
Y Orationes. ii letum in aliquo genere praestantissimum eonsequi II. Ratis ab possit imitando, illud inertia turpi ae inescitan DM. quadam egestate negligere contemnereque. Va- , Nar etiam prorsus est, superstitiosae , & infelicis perae . cum oratoris perfectissimi dicendo possis repraesentare dictionem insinitos summo labore decoquere scriptores, ut elocutionem duntaxat pares. Quapropter maneat illud iam ostensum . ingenii naturaeque vim universam ad illius imi- Prysu . tationem convertendam esse, qui optime omniuin dicendo exempla virtutum expresserit. In quo confirmatio. eum sententiam meam in hac consultatione si . Ratio abG tam esse velim, tum illud simul assirmare non re /mplupεν formido, prorsus imitationem unius ac certi au- .militudinem thoris Oratori necessariam esse. An non Phidias Minervae simulacrum adumbraturus , proposita ulchritudinis eximiae idea, in eaque animi rati- .
ne defixus . ad illius similitudinem peniciliam 5c manus dirigebat Θ An Apelles de Polyese .
tus tam admirabilem venustatis gratiam suis imaginibus aspersissent, omniumq; in se oculos artis ipsius miraculo convertissent. nisi hic Age Iadis, ille Pamphili Iineamenta & monochromata fuisset se eulus 7 An non Heracleotes ille Zeuxis, ut admirabilem Helenae pulchritudinem
efformaret, Crotoniatas virgines, magna corpo
ris dignitate praeditas, sibi proponi tu Ilite Ita o- . mnis recte agendi ratio, ad propositum sibi praescriptum informatur. Q ad ipsum animadvertit
princeps orbis, terraru irque victor, populus Romanus, qui praestantissimorum hominum, quibus M M' Oetas illi affluebat , res praeclare gestas triumphi laude ac statuis erectis ob id maxime illustrauit , ut exemplum iuventus traducta velut in memoriam illustrium virorum imagine, quod in publieis priuatisque rebus imitaretur, haberet. Sci Sententia. licet omnis laus actionis , omnis ratio vitae imitatione continetur. 4silicet alacritatem illa ma
220쪽
- p λ Eloquentia seriptis. sonclusio.
rus Rhes. Portemgnitudinemque nobis adfert, ut excellentium ho-iminum cogitatione conformati,ad honoris ambi- ltum cupiditatem q, inflammemur Et vero si inBam qbariem aetatis vitio, & quasi abortientis natur iniuria deiecti sumus: siduntaxata mutis libiis se inescentem Eloquentiae laudem restituere & vindieare debemus : si quaedam recti sermonis inopia l& optimorum Rhetorum est egestas, nunquid o mnino necesiarium est, ut ad praestantissimum aliquem Oratorem refugiamus,cuius ope inopiae succurramus,&a quo dignitatem ae splendorem re-ralei piat gloriosa illa civitatum gubernatrix, otii se' leia; paeis aemula, ac bene constitutae Reipublieaeualumna Eloquentia Z Sed memor ero temporis no-,lstri, te rationem indigitasse contentus,supersedem ivos mentem meam accepistis. DIXI.
Exordiam a laudatione praeedentis oratoris.
Quipraestantissimum oratorem Oratori limitandum esse, eumD A TG- ι ceronem contendit. ΡR clare in quidem ; & iam isti voluntati et
tuae meam adiungo. Sed quis praestantissimus orator , quem imitandum iudicas Oratori Dubios animos relinquis, aut certe iam illud nomen ita notu arbitraris, ut universi Μ-- CvM TvLLIUM designare sat possint. Ita pror-Hlsus sentio , iudicoque Humanissimi IVVENES.