장음표시 사용
101쪽
mendum tamen necessario est , virum inuocatio siue pactio expressa, an tacita interuenerit: quia siti aliae moraliter ter se speeie differant sime non nos tabiliter , tamen mutant iudicium Confessarij. .
Resp. 3.Diuinatio quae fit per pactum expressium,
qua Daemon expresse inuocatur , excusari non potest a mortali, eam vero quae fit per pactum tantiim implicitu aliquando excusari a mortali quidam asserunt; videlicet tunc, cum vel intercedit simplicitas ignorantia non crassa, nec affectata, vel fides certa non adhibetur; sed tantum tirnor quidam, aut suspicio conspicitur euentus futuri. Larm.
d. q. num. a. c. eo quod tunc superstitiosa vere non sit .clim intentio non sit talis.υ. Suar. Leg. Saneh. La)m Caiet. Nauar. Sa)r. Valent. 9 Tannerum d. s. do rei. q. c. I .n. 2I. dub. 2.n. 23. EX dicti resoluuntuν sequentes casus. r. Exprcsse censetur inuocare, seu conuenire
paetiim facere cum daemone qui vel verbis daemonem inuocat, vel saltem facto aliquid usurpat , per . quod scit aut putat daemonem cooperari. 2. Is vero tacite paciscitur, qui vanis naturaliter improportionatis utitur ad aliquid cognoscendum,vel emciendum. Neque requiritur,ut daemon
aliquando pactus sit, se ad talis vani medij adhibi
tionem concursurum Deo enim ipso,quo quis vanitatibus iis utitur daemon se immiscet licEt praetexistentionem utentis sit eum inuocare,docet Suare Lassct Sanch. E. cc. 3. Non eveusatur a peccato, qui utendo talibus rebus, de quibus constat esse naturaliter improportionatas, protestatur se nullum cum daemone commercium intendere quia reipsa facit contra suam protestationem. Clim enim nec Deus , nec Angeli boni talibus se misceant daemon implicite iis inuocatur, uti praeter citatos docet L m. O
. Neque is excusatur, qui talia media utilia credit propter experientias . quia has daemon procurat
102쪽
De Divinatione. 7 eurat, Vt homines paulatim illaqueat, ad similia
s. Si quis ab astris somniis,similibusve ita depcndeat, ut omnes pene actiones suas,& vitam iuxta ea regulare velit, eum mortaliter peccare, docet Lus
6. Ex talium obseruatione semel atque iterum aliquid omittere, ad quod alioqui se mortali non teneris, veniale tantii esse censet calet. 9 Armida Somnium istii subinde timere leuiter ne ita sit,ayt eueniat quod portendunt, ut notat SuareLsupra
7. Communiter it plurimum, in similibus in quibus tacitum tantum est pactum , venialiter tantum peccari docent consequenter Doctores supra Lityi, mox citandi:quia communiter fere aliquid istorum interuenit quae a mortali excusare dicunt; v v g.quod fides integra non adhibeatur sanchl. c.
n, δῖ, Caiet an summa, Armilla, c. Recte tamen O-- Dein esse semper rem valde periculosam, iuxta illa suas actiones dirigere,etiam non credendo vid.
8. Licita est L. Physiognomia,quae ex vultu,dispositione in Babitudine corporis, membrorum; a Chiromantia, si ex lineis, partibus manuum, consideret temperiem corporis , imo etiam animi propensiones, affectus probabiliter coniectet. atem diuinatio,quae e somniis coniectat hominis complexionem, ainc affectiones animi diurnas. 4.hrem illa,quae ex auium,piscium, aliorumve ani- nalium vece, motu,aliisve actionibus,naturales aliis qui effectus pronuntiantur,futuri Vt plurimum,V.g. serenitas pluuia, c. s. Astrologia naturalis,quae effectus corporeos laturales, ut Ventos, eclipsin, sertilitatem alubritatem,motbos. similia praedi-ςix, quae ad medicinam , vel agriculturam conducunt:im etiam cum ex puncto natiuitatis, siue horoscopo probabiliter praedicit complexionem corporis,4 affectiones animi. Quia haec diuinationes omnes naturales sunt is mediis proportionatis
s radicit vero sunt omnes praedictae diuinatio 3 nes,
103쪽
σε Lib. I II. Traer. I. De I. Praee Tyre. nes, si ex iis aliquid nosci,aut pronunciari inter laceu circa ea,ad quae proportionata non stint,ut Ct rca effectus contingentes xliberos;aut quae a De Pendent, ut circa statum animae, dona gratiae, diuitias,honores, minam, nuptias, statum vitae, )milia , quorum electio voluntaria est , dc liberae hominum voluntate pendet: itemque de rebus, cultisci ut furto, thesauro abscondito.υ. Lebi' l. v. D
1. Peccant, qui AEgyptios de fibriima consulunt; inuidem si fiat cum firma fide, vel scandala,&c. mortaliter si vero causa cnriositatis vel sic, ut fit communiter, venialiter tantum. Fia.
D. Superstitiosa est diuinatio, quae fit per sortes res diuinatorias, ad futurum vel occultum aliquid cognoscendum, quasi sortibus vis aliqua diuina in sit, ut si quis v. g.eitaxillorum proiectione, Hi positione diuinet, quis sit obtenturus victoriam, Deneficium,&c.Idem fere est de sortibus consultoriis , quibus inquiritur, quid in hac ve I illa re sieagendum. Dixi sere: quia aliquando hae licitae sunt, quando causae necessitas lonestas exigit,aptiorque modus dubium intendi non apparet dummodo fiant praemissa oratione , cum debita reuerentia;& iudicium non expectetur nisi a solo Deo vvt v.g.si quis haerens in bifilo aliter quoad viam sodeterminare non possit; vel si diuino instinctu aue iussu fiant. v r. m. Io .in electione Saulis contigit.
I a. Sortes diuisoriae sine sit perstitione, iterumque licite fieri possunt, siue ad honestum ludum , siue ad haereditatis diuisionem , siue ad litis compositionem dummodo litigantes, qui aequaleius habent, consentiant: quia nihil aliud continent quam contractum inter eos ur ad aliquam rem ius habent,ut illius sit,cui sors obtigerit. Sic etiam si plures mortem meriti sint, nec expediat omnes puniri, serte definiri potest, quis ex iis sit occidendus. Dixi tirumque tum quia in electiΘnibus Ecclesiasticis sunt illicit ut Larm.l. 3.t. Sc Bonac.
ii quia officia iacularia, non torte, sed secun
104쪽
De Divinatiane. 7sdam personarum aptitudinem sunt diuidenda, etsi inter plures aeque aptosin dignos 1larte agi posit.
13. Potest excusari a superstitione, qui modo il- cito futura se velle diuinare ostendit ioci causa. Ratio , quia non est actus superstitiosus , nec affectatio cognitionis Deo propriae, sed tantum Vani
Resp. r. Ea est, quando tribuitur honor creaturaesciit Deoi nom.q. 9 .art. r. Id verb fit, ut docet Lus. l. 2.c. .non tantum sacrificio, sed etiam quovis signo honoris, quo quis creaturae tanquam,
Deo se submittere intendit,u.g. genuflerione,su fitu, detectione capitis ad statuam Iouis. Resp. a. Idololatria est dupleκ alia Materialis siue simulata, ut cum quis sine interno affectu ex metu mortis, cultum idolo exhibet. Alia Forma- Iis,ac propriari eaque Vel perfecta ut sim quis adorat idolum, quod ex infidelitate putat esse Deum , vel imperfecta, cum quis vel ex odio Dei. vel ex affectu aliquid a Daemone aliave creatura obtinendi; ipsi quasi Deo cultum defert.Lay.l.e e XS. N. S. .Vnde resolues. i. Idololatria aliquando coniungitur cum infidelitate vel haeresi, cum scilicet creatura adorata in intellectu habetur pro eo; aliquando non 'a Idololatria,etiam materialis ficta, est graue peccatum quia est saltem mendacium perniciosum, contra religionem Taepe etiam contra confessionem fidei externam Saneh. l. I.c. 37.
3. Idololatria imperfecta, ob malitiam voluntatis,est peccatum grauius,quam perfecta. v. v.
DUBIUM IV. Etsi , quotvlex si Hana obseruantita, O vns colligitur pResp. r. Ea est superstitio, qua medio aliquo
improportionato,& a Deo non instituto, procura
105쪽
a. Σ.f96.a. I. Bonac. alq. Differt autem a diu in tione, quod haec tantum ordinetur ad occultorum cognitionem illa vero ad effectum externum-Conuenit cum eadem , quod utraque nitatur pacto daemonis , eique tribuat persectionem propriam Dei. Vnde quae de diuinatione clicta sunt proportionaliter huic accommodari debent. Resp. a Diuiditur I .sicut diuinatio,in eam, quae ex implicito pacto proccdit. a. Diuiditur communiter in quatuor species. Prima dicitur Ars notoria, quae inspectione certarum figurarum, Vel certo aliquo ieiunio , oratione , c. utitur ad scientiam, repente ac sine labore acquirendam , ut faciunt Anabaptistae. eeunda ,dicitur Magi , quod nomen alioqui generale esto tire versatur circa
corpora varie immutanda, aliosque effectus mirosia Tertia , est obseruatio eventuum , qua ex consid ratione alicuius euentus, coniicitur, quid sit futurum et V v. g. si e eo, quod casu occurrat vulpes, canis , aut cadauer, certa imminere credat,&inde actiones suas moderetur Saarta dicitur obseruatio sanitatum,cum adhibentur quaedam signa,orationes, certus numerus crucium, sacra Verba, cis
velut necessaria, & efficacia ad pellendosi morbos- Idem est de gestatione reliquiarum cum amicircumstantia,v. g. in tali capsa,tot diebus,cum tali
Resp. 3. Vana obseruantia, sicut diuinatio , est
peccatum mortale ex genere suo Ratio, tum quia tribuit honorem diuinum creaturae, expectandoeab ea, quod a solo Deo expectari debet tum quia
nititur pacto cum daemone Lul: Bonac Ps p. q. a ij. Nec potest excusari a mortali ex paruitate materiae: quia simpliciter, in omni materia usur 'patur cognitio, aut virtus Dei propria. Aliunde tamen fieri posse ut non sit mortales, docent Au supra cit dub. a. re p. I. . Ratione ignorantiae, si pactum sit implicitum tantum, et Si non adhibeatur fides,licet timeatur ita esse, vel futurum. γ dicta de dimnatione dub. a. reis. a. suo cris dub. 8.
106쪽
Resp. . an obseruantia cognosci potest. r. Ex insuffcientia causae adhibitae ad enectum si nimirum nec habeat naturalem virtutem, nec de super naturali legitime constet. a. Ex adiunctione salsae, vel vanae circumstantiae, ut v. g. si flagellatio fieri debeat certa hora, numero, manu, flagro serico, si nomina adhibeantur ignota , vel characteres pere-
Cini, verba falsa,vel apocrypha,v g. Christum ha-uisse febres,vel spasmum, c. Item si ponatur vis in modo scribendi , v. g. Euangelium S.Ioannis a Virgine,oriente sole, c. 3. Si effectus statim eua
r. Superstitiosum est. I. Sumere aliquam potionem uel bolum , vel quidvis aliud usurpare . ad scientiam aliquam subit acquirendam a Gestare amulet , ligaturas in inuolucra falsis characturibus consignata contra vulnera, vel subitam moriatem , ne possint laedi, vel ne sanguis effluat, vel ad conciliandam inuisibilitatem , impenetrabilitatem, amorem, fortunam, nocumenta maleficia. . Ex casu fortuito coniiccre de euentu, v. g. sibi aliquid boni vel mali euenrurum ut si mane egrediens pedem offendat, ideoque domum regrediatur, timens aliquid infausti. 4. Dies aliquos habere tanquam faustos, alios verb infaustos ideoque negotium omittere, V.g die Veneris nolle ungues praes. Cindere. s. Forminarum carminatricum benedictiones 3 preces ad morbum depellendum adhibere. 6. Proiicere statuam alicuius Sancti in flumen ut pluat. . Si putentur Missae non prodesse defunctis, nisi legantur septem,cum septem certi coloris candelis, septem eleemosynis. Si unguen to armario, quo gladius inungitur, absen curetur. Si certo festo, .g. S.Ioannis, certa Oremur, vel festo S. Matthiae hederae folia aquis imponantur, ut cognoscatur cui debeant nubere. o. Si quibus dam precibus, imaginibus, aut crucibus tribuatur certa de infallibilis vis, .g. euadendi ab hoste exinpellendi morbos, non moriendi , sine prauia con fessione, non incidendi in infortunium Q e. laudiamen est,ea per orationes petere ac sperare. 1 ιl-D - νιν
107쪽
a. Superstitiosum non est, I obseruare lunam, aut tempora aptiora colligendis herbis, v. g. die . Ioannis Bapti itae iurgandis corporibus, caedendix arboribus, c. a. Verba Sacrae Scriptur . vel reliquias gestare ad Dei tantum honorem , de sine dictis vanitatibus. 3. Circa templum alicui iis certi Sancti ter iumentum circumducere, die alicuius certi Sancti equis venam secare,&c. si scilicet harefiant, ut maior deuotio excitetur,4 effectu Sanctorum meritis adscribatur. Aliud tamen esset, si putarentur tales circumstantiae infallibiles,aut pia, ne necessariae, aut per se efficaces .vid: Nauar.in man. c. r. Addit Lar. ex Caiet si homines rudes,bona fide ex deuotione,aliquem ritum ab Ecclesia non re, Ceptum observent, aliquando in sua simplieitate relinquendos, cum difficulter abducamur ab eo quod bona fide a suis maioribus acceperunt. Nec
damnandae quaedam deuotiones, quas vocant No uemdiales, Qv. nouem,Vel ad exemplum S. Gregorij, triginta, vel alium certum numerum Sacro rum celebrare, cum certo numero, magnitudine
eandelarum, similia si fiant in memoriam alici ius mysteri j,V.g. nouem mensium, quibus Christus filii in utero,vel quinque vulnerum, M. EG tamen superstitiosum,credere eas preces non prodes.se in maiore vel minore numero. s: Mutri excusant etiam eos , qui sanant morsus a rabido cane, quod putent illos ad hoc habere gratiam gratis datam:
3. Non est illicitum uti virtute rei naturalis, quae per superstitionem cognita est, modo eius obseruatio aut operatio non pendeat ab ope Daemonis. Ratio est , quia licet illa cognitio male parta sit,
108쪽
meooperatione Daemonis. Di mr a Magia, quod haec intendat facere mira illud autem diri
7 Resp. a. Maleficium aliud icitur Amatorium
seu philtrum,cuius vlus est ad carnalem amorem vel Odium excitandurn Daemone hominis phantasiam commouente, nihil tamen agente in volun- ' ratem. Vnde.patet, si maleficio sic infecti labantur, eos vere peccare, quia libertas non aufertur. Αliuo dieitur Veneficium , quo alicui personae, vel eius
Resp. 3. Contra maleficia uti licet r. Remediis petitis e medicina, a. Exorcismis, Sacramentis Ecclesiae, peregrinationibus, inuocationibus, Sanctorum,&c. 3. Destructione signorum per quae Daemon nocet, absque alio tamen maleficio. Nauar. eommuniter ali, 4. Si maleficus licito modo potest maleficium tollere , licet eum ad id accersere rogare, imo etiam pecunia inducere, vel verberiis bus,aut tormentis cogere, non tamen interficere si nolit Lugst, Diani. 8. r. 7. R. s 3 idque etiamsi constet eum ut facturum per nouum maleficium: sicuti ex causa licci ab usurario petere mutuum
ad usuram Ratio, quia cum habeam ius petendi quod ab illo recte praestari potest,in est indifferens, imputabitur illius malitiae, si id male faciat
Less.lib. 2. cap. 4 d. 6. contra Deirio S. Licet etiam contrarium signum positiuum apponere, ex se tamen honestumci .g. si Daemon esset pactus cum malefico se tam diu nociturum, quandiu maleficiatus se cruce non signaret,aut lauaret corpus nam plerumque ni cum taIi aliqua conditione, V. g.Vt tamdiu duret, quamdiu manet aliqua ligatura, aut res aliqua certo loco defossa licebit illi se signare, leuare c. M.LusLa.c. .rti s Ratio est,quia non est intentio positiva recuperandi saniata rem eo repedio , sed tantum tollendi signum indis siendi pactum cum Daemone. Vnde vi erius patet,lice cerepercutere sagaquste tetigit;ea enim' repercus solitiora cessate V habet Lub. . . . O
109쪽
t idib. III. Tract. r. De I. Praee. Dec. notatb . de Matrιm. d.'s .f 96.c. 6. Si malefC-cus non potest tollere maleficium,nisi per nouum, non licet eum ad id inducere quia id esset inducere ad peccatum,&actui intrinsece malo cooperari arrianeh.Leg. e. l. ec. . Si dubitetur an possit sine maleficio nouo tollere, non licet ab eo petere
O . . Quia est periculum peccandi. Facilius au tem praeui mi potest , eum qui signa posuit posse ea sine nouo maleficio destruere . quam eum qui non posuit. Vnde si hic suam operam oderat,prius
erit examinandus de modo soluendi. . L m. his Eon. d. 3f- p- . Maaeres. Quomodo Confessatio agendum cum Divinatoribus,Magis,&cω
Resp-I. Examinandi sunt, praeterquam de variis superstationibus i Quo fine tali superstitioni soaddixerint, v. g. an ratione vehementis passionis, tristitiae, vindictae, auaritiae, aut sanctkatis nomen conciliandi, quae esset sacrilega hypocrisis. r. De Apostasia, idololatria , de haeresici abnegant enim Christum H eum; reminciant Sacramentis habent Daemonem pro Deo, e I Sancto nec damnatum putant Laud miserum, consequenter illius asseclas non esse damnandos, De blasphemias in Deum manctosa de sacrilegiis Labutuntur enim rebus sacrisore aqua benedicta Eucharistia dcc LDe luxuria & commixtione cum Daemone. . De damnis proximo illatis Suar.Samh. FHll.Ε-ωloc. mi. Resp a Monendi sunt, eos teneri r Pactum expressum, si quod habent cum Daemone . aut Commercium abiurare disso litere a.Libros suosicheis das ligaturas, aliaque instrum ata arus comburere. . Comburere chirographum si habentis si verbselus Daemon id habeat, non necessario cogendus est ut reddatis quin pactum firmienter digesui tui Peri Tnstentiam, . Damna illata resarcire:ad quod proinde etiam tenetur istuc, ubi veneficori nabona confiscantur xcii haeredes , si ad eos bona
110쪽
exathinari circa hoc praecetum potissimum debent. s. piliones, qui variis dediti esse solent obseruationibus,ut gregem suum a lupis, vel scabie, vel aliis incommodis tueantur, et Fabri ferrarij, qui circa equos sanandos utuntur verbii, vel eK psalmis , vel ex oratione Dominica desumptis, 3 Rustici qui ad sananda pecora inanibus, supernitionibus obseruationibus utuntur, vel recurrunt ad peritos talium artium,3. Vetulae, quae circa mulieres laborantes in partu, vel ex matrices, anas superstitiosas adhibent orationes. s. Milites , qui deferunt secum sacra nomina , vel orationes, ad certitudinem , quod in bello vel duello non sint vulnerandx, nunquam aqua, igni, vel subita morte perituri.
De Irregularitate, eiusque speciebus.
IR religio, quae religioni opponitur per desectum,
vel tendit directe ad irreuerentiam Dei, est Tentatio Dei, aut periurium s vel tantum tendit ad irreuerentiam rerum sacrarum, est Sacrilegium, aut simonia.De Periurio in secundo praecepto et dereliquis hic.
Au st tentatio in I Resp. eneatio Dei est dictum vel factum, quo quis explorat num Deus sit potens, sapiens, misericors, aut aliquam perfectionem habeat. α h. a. a. . 92.a. I. Sanch. c. Ea est duplexicit .ve Formalis . quando quis expresse dubitans de aliqua Dei perfectiones, eam experiri cupit; ut si quis petat miraculum , quo patefiat fidem Catholicam esse uerama vel deesse precipitem ex turri, ut ex periatur an Deus sit misericors eum eripiendo alaesione vel est Implicita dc Interpretatiua,quando quis, etsi expresse non intendat Deum tentareu id tamen petit vel agit, quod suapte natura eo referri videtur , ut si quis se committat periculo, a quo vel nullo modo, vel vix possit eripi nisi miraculo-ses; vel si media naturalia omittax sperans a sol Deo effectum . si in morbo pericula respuens