장음표시 사용
171쪽
bitum sine iusta causa negent cum periculo
pollutionis tactus habeant impudicos. a. Peccat grauiter uxor, . Si maritum rixis, ve1 aliter verbis , ad grauem iram , vel blasphemiam prouocet. RHLc. n. I s. O Bon. a. Si quid notabale expendat contra voluntatem viri, consuetudinem minarum similis status;nisi tamen ex parapher natibus si habet usi spreto viro sibi imperium vindicet. . Si nolit sequi virum domicilium mutantem , dummodo possint sine periculo vitae, Taluistis contrarium non sint pacti & maritus post nuptias non sit factus Vagus Nauarr.Tol. Esn p. 7. V. infra t. s. cap. I. dub. q. s. Si sine suffcienti indicio male iudicet de mariti incontinentia. 6. Si sine iusta
causa debitum neget v. infra L 6. . Si se ingerat in administrationem domus sine iusta causa , qualis est, si v. g. maritus prodigus bona familiae dilapidet.
s. Peccat grauiter maritus. I. Si Verbis contume-.liosis,uel infamatoriis assiciat uxorem. a. Si impediat illam circa praecepta Dei vel Ecclesiae sine iussa Causa. Sarr. l. 7. c.7. Nauar.c. q. Si Vero impediat, etiam sine causa circa ea bona, quae consilij tantum sunt,ut est confessio, communio,&c communiter tantum peccat venialiter , nisi constet quod magnam ex iis utilitatem percipiat Sarr. Fili Bon. q. l.7.Trul. 3. Si caedat grauiteri moderate tamen
castigare verbis, vel etiam ex graui causa moderatis verberibus,habita ratione conditionis viatus, quandoque potest. 4. Si alimenta neget; nisi tamen uxor a consortio mariti propria culpa discesserit. s. si negligat gubernationem domus, rem familiarem. 6. Si uxoxi non cohabitet, vel sine iusta causa diu absit. . Si cum possi alimenta non pro
172쪽
Feform.Barb. de Us. Pa=cch. cIMnkm I alioqui in con- silentia fructus non facit suos, teneturque pro rata absentia restituere fabricae Ecclesia vel causae piae Potest tamen ex iusta causa, licentia Episcopi ad breue tempus abesse. v Nanar. c. 23. 2Ar t. aci. 2.c. causeu. Barbos. Trul.L c. c. d. 8. et Tenetur administrare Sacramenta, quoties &quanto cum periculo,υ.irifra χρη-t.1.Lq.q. p. GPus. Barb. E cc. 3. Orare pro populo,& celebrare,Vt populus audiat Missam: quam etiam teneri eum eidem appIicare diebus saltem festis,&aliquot aliis, docet T. L
s. enetur singulis diebus Dominicis, Testis Iblemnibus populo doctrinam Christianam explicare,per se vel alium,Vt constat ex Tridi. U. a se . de res . idque sub graui obligatione etiam iuris diuini ob summam necessitatem,propter quam eos ab Episcopis,aliisque Praelatis ad id cogi posse sub
VII. sua obligati Praevrorum O discipulorum e Resp.Inter Praeceptores idem est de paedagogis .discipulos est ii odammodo eadem obligatio. quae inter parentes re liberos rinde reflues. i. Discipuli peccant, . Si prsieceptoribus&φη, dagogis non exhibeant honoremis reuerenuaria , . Si non obediant in rebus pertinentibus stili-diain bonos mores. 3. Si eos conui iis,ves contumeliosis verbis traducant. . Si negligenter studeant scholarum avi stadiorum tempore lusui va- a senta
173쪽
Cent,vel otio. s. Pecunias parentum dilapident, vel inutiliter expendant. 6.Malo fine studeant . Gymnas j sui leges,vel Academiae statuta si uuidem ea ad poccatum obligent, non seruent. 8. Scientias superstitiosas aut vetitas addiscant, vel libros prohibitos legant. 9. Stipendium debitum doctori suo non soluant,ctim possint. .muar.e. 23. 'L.Fissi
a. Magistri laedagogi peccant 1 Si peccata discipulorum dissimulent, non corrigant quando possunt a Profectum eorum in literis non sedulo promoueant. 3. Non doceant bonos mores . Si ex proposito falsa doceant ut vera, vel su perstitiosa saluti noxia. s. Non studeant ipsi, ossicio satisfaciant.6. Si stipendium exigant maiuviusto, vel quam Gymnasia leges, aut consuetudo permittat. 7. Doctoratus insignia negent digniti vel indignis conferant, quod Nau dicit esse mortale praesertim in Theologia, Iure Canonico,Citilli, Medicinari nam in Philosophia forte veniale tantum esse censet Caiet. C. Octoratus s. Si discipulis malo sint exemplo. 9. Si malis moribus imbutos,& qui aliis perniciosi sunt, ad scholas admittant, Vel ex iis non dimittant vid. Trul. lib. 4
Suid quini Pracepto prohibeatin '
PRohibetii hominis oeeisio, mutilatio Vese heratio, aliaque similis amictio iniusta;de qua quatitur,quain quando sit iniusta.
174쪽
An aliquando liceat occidere, vel mutilare δε- metipsum ρResp. Absque diuina authoritate non licet seipsum directe in ex intentione occidere. Ratio, quia est contra charitatem sui sin fit iniuria Reipub., Deo, qui est solus directus de absolutus Dominus humanae vitae. Dixi I absque authoritate Divina , propter Samsonem Qquosdam Martyses, qui seipses occiderunt, vel ex diuina inspiratione,vel inculpata ignorantia.Dixi a.directe quia indirecte quandoque licet se occideres, hoc est, aliquid facere vel omittere ex quo praeter intentionem mors cerib sequaturiquia praeceptum conseroandi vitam utpote assirmativum, non semper obligat, sed potest omitti propter bonum finem,
necessitatem,vel magnam Vtilitatem. S. om. 2.2. . O .v. Fist.hu rom. 29.c. 4.q. s. ct Bec. 2. Iarom 4. C. Tol. . Vnde resolues.
I. Miles potest, imo tenetur persistere in sti tione, etsi moraliter certus sit se occidendum c. LVOd. Io. q. r. Item potest ad euertendam turrim hostilem , aut perdendos hoRes, puluerem incendere, etsi sciat se obruendum Luti nauem mergere , vel incendere, ne hostis ea potiatur eum
graui Reip.damno, docet Lust.2.c. 8.n. 32.Fagundisrom. I.l. s.c. D. Similiter licet se obiicere telo velictui, ad seruandam vitam Principis, amici ad mortem iniuste damnati vices subire Less. t. a.c. 9.η. o.Vel in naufragio tabulam cedere, ex Tol. Lusις. νοα nes e. 6s. Item seruire peste insectis,uel ad fugiendum incendium ex alto se praecipitem
Gare, cum certo periculo mortis. Us. O Fig.Le. Lum c. .n. 3. C. Lugo disp. IOCI. ubi tamen euersonem illam iuris, combustionem nauis si quidem nulla sit spes euadendi timides nonnisi ex gr uissima,v.g.boni publici causa, videtur conce
. Sisi Virgini non Ileeat ad castitatem seruantam directe se oecidere, licet tamen ei certole G siculo
175쪽
xso Lib. III. Tract. Iroe. Ticulo mortis se exponere, etiam pro sola integri ltate Drpor; li, sic et rationabiliter praesumere se consensuram squia integritas ista magni aestim
Reo licet non fugere , imo etiam sponte se sistere iudici plectendum dicet positive se ipsum perimere non possit, etiamsi a iudie id ei com
.Etsi Carthusianus in extrema aegritudine poses seruare vitam vestendo carnibus , idque probabiliter ei tum liceat, atque adeo non peccet, qui inscio praeberet cibos ex carnibus: Sanch- Mian pra. t. . .' o. licite tamen claudabiliter
etiam tum omittit, cum certo periculo mortis, dcontra infero Gran docet Dian p. .d. - 3' Ret. Lore. e. quia rationabiliter negligit vitam. pro bono communi ordinis. C. de Lugo do o-n 33-. contra Od or. Escob. 6. . . ubi docet, teneri carnibus vesci, si exigit necessitas, ita ut alite vitai
conseruare non possit:quod o ch. p. 2 cons l. s.c. .
d. 3s cum alius ita distinguit: u necessitas vescendi sit ab intrinseco, v. g morbo,ex quo iudicio medicorum conualescere non possit, nisi es carnium, ait probabilius emes, non teneri vesci , tametsi licite possit quia morietur naturaliter ex morbo . cuius ipse non est causa vi vero sit ab extrinseco,V. g. si ob inopiam aliorum ciborum fame moriendum esset teneri vesci , quia mors illa climsit violenta,ipsi imputaretur. s. Licet carnem vigiliis cinedia moderate a fligere qui autem aduertens vitam iis notabiliter
minui, nihilominus continuare , peccaret graui ter,Vt notat La)m. i. 3. de iust rom. sq, strum. s. e Caιet E si hic multi ob bonam fidem 'oeteliam Deo placendi excusentur vid. Aon. d. f -η--3 a. i. 36.9e. Vbi recte notat, aliud esse procurare abbreviationem vitae , seu morte in
possitiue sibi afferres aliud permittere, Vel periculum eius subire, vel non adhibere media ad auertendam. Prius ait ese illicitum , v. g. pinnitentiis iudiscretis, carnisque macerationibus , Vitam novabiliter
176쪽
ideoque non teneri Carthusianum carnibus eiaci,nec aliquem alium uti pretiosa exquisita me dicina, ait mortem vitandam nec secularem relicto domicilio quaerere salubriorem aerem extra patriam. 6. Excusantur aegri, qui paulo ant mortem, causa humilitatis , vel boni exempli, petunt humi collocari, quia non intendunt vitam abbreuiare.
non teneri quemdam mediis extraordinariis, &nimis duris, v.g. abscisione cruris, c. vitam conservares nisi tamen ea communi bono sit necessa
Vbi dicit, infirmum in periculo mortis, si sit spes salutis, non posse medicamenta respuere. Non videtur tamen virgo aegrotansi per se loquendo' teneri subire manus Medici, vel Chirurgi quando id ei grauissimum est, & magis quam mortem
rium ad conseruationem corporis totius: quia ne mo est suorum membrorum absolute dominus. Lus.l. a.c. 6. d. q. Vnde resolues. I. Nonnieet se castrare ad conseruandam castitatem,vel sedandas ter stationes quia hoc ad eum finem non est necessarium S. Thom. a. a. q. 63.a. I. Lus. Molin .RE.t. 29.c. .q. 3 9 c. 2. Peccant parentes, qui filios etiam consentientes castrant, ut sint utiles cantui vid. Larm. t. s. t. 3.
suares. An sepeliendus sit in loco sacro , qui seiplum occidit e Resp. Id vetant Ecclesiae Canonem qui tamen non sunt intelligendi de iis, ut ex furore, amentia vel passione grauissima tristitiae, turbata phantasia,id fecerunt;vel qui ante mortem vere de hoc doluerunt. Quod si constet quempiam se ipsu in occidisse,& dubitetur utrum deliberatὰ,an ex animo turbato factu, in praxi priuatur sacra sepultura,cum praesumatur secundum opus externum O luntarie
177쪽
ννα Lib. III. Tras. m. Iuniarie esse factum nisi tamen ex circum Ramiis: Contrarium colligatur.Si vero dubitetur, se ipso, an ab alio v.g fit praecipitatus in aquam, delictum
tam atrox contra naturam non praesumitur sine eludentibus indisiis. Mesin. r. I.di O. υid. L m.lociscit num. 8. Retiam Estob. E. . p. s. Vbi dicit eum,
qui moritur ex vulnere in duello accepto, si vivus ex loco discessit, non esse priuandum sepulturae Ecciesiastica.. DUBIUM II
M. quam do liceat occidare malefactorem
Resp. Extra causam necessariae defensionis. de quo insea nulli id licet,nisi authoritate publica,&iuris ordine seruato, ut patet Exod. 2 a. O Rom. 3-Vnde resolues. . Non licet marito uxorem , aut patri filiam .ecidere in adulterio deprehensasci quia ad id non habent auctoritatem publisam in leges cinites idi Permittentes in Iure Canonico sunt correctae, tan-miam iniquaec Seeus est de proscrietis, quos occiviendi cuius auctoritas publica datur : idque non iniusty eum ad Reipub defensonem sit necessa-xium. Peccant tamen, qui non ex telo iustitiae, sed odio aut priuatae vindictae causa faciunt via. Larmis
Peecat Princeps , vel MagistraruM regulariter loquendo vi v. infra .s e. 3. dub. I. qui occidi iubet reos non citatos et non damnatos, etsi prisuata scientia constet esse nocentes : quia ex iure naturae, actus publicus fieri debet ex scientiain authoritate publica id Caiet. V. homicidium , HL
. quomodo liceat occidere priuata autharisaui niquum muressorem e Resp. Ius naturae permittit,ut vim vi repellas,&aggressorem , qui inique eripere tibi conatur vitam , aut quae ad eam honeste agendam tibi sine necessaria,ut bona temporalia, honores,pudicitia, membrorum integritatem, praeuenias, &occidas:
ita tanta vi id. animo te defendendi, cum
178쪽
moderamine tutelae inculpatae; hoc est, non inferendo maius damnum,nec Vtendo maiore vi,quam hecessarium est ad arcendam iniuriam. Ita comm . S. Thom. 3 inolin. O ius dub. . num. Vnde resolues. I. Non licet reo occidere ministros iustitiae hquibus ad carcerem , vel supplicium trahitur cvti nec licet id proscripto , ut notat ex communi Lar. I. a r. ias a quia non sunt iniqui aggressbres a. Etsi ob eontumeliam aliquam,v. g. i VirohOnOrato dicatur, mentiris; non liceat alterum occidere, eb quod aliter repelli possit, ac soleat, α
tamen , si aggressbestiistem , vel alapam viro al- de honorato impingere conaretur , quam aliter auertere non posse, docent cum Dian. ue citato R. H Lessus Hura. alij. I a vetum ioc videtur in praxi periculosum.
Si fit stes, vel solo vulnere, vel amputationEbrachij, vel aliter arcere iniustam vim potes, non licet occidere Unde si quis sit persona talis, cui non sit dedecus fugere,debet fugere potius, si potest,& saluare sese secus autem, si turpe sit fugere, v g.viro nobili,vel ossiciali bellico nisi rursus hic
nunc id tali turpe non esset, ob praestantiam inuasoris , vel alias eius qualitates, .g. quia ebrius est , vel amens talem enim occidere non licet, quando potes ligere. Mald Diani. Di. . Rey via.
4. Non licet occidere furem,ob res exiguas raiaeet autem , si quis auferat honorent valde notabia sem, aut bona magni momenti nisi tamen alia via verbi gratia , iuris vel aliter , areeri aut recuperari possint. Quare quando iura signifieant, furem nocturnum occidi impune , non au-eem diurnum , praesupponunt, quod plerumque nocturni non possint aliter arceri, uirni autem possint. Alioqui enim , si nocturnus potest capi, Aon debet occidi, is diurnus non potest capiν nec repeti ab eo,quod ausert,nisi occide , id licet:
179쪽
mum naus aurei, seciundum Mol. rom. .l. 3. H. IN. 7. v. Laym. Vel potatis secundum alios apud L ιal. .r. I 8 duorum quanquam hoc Diα-nae l. c. nimis laxum videatur Limo Bin.de rest rem
non magni valoris hic censet , etsi sit trium veIquatuor aureorum. Si tamen talem fur .go usurpet idente ac ressistente Domino, aut Custodevia ut huic vim faciat, verbi gratia repetentem incipiat ferro inuadere , permittunt caedem Bon Dianis. .s.c. etiam, si dubium si an res possit aliter fal- Mari,aut recuperari. Bonae .l e quia nemo inquit tenetur se exponere periculo amittendi res suas. v.
s. Probabilius est, haec etiam licere Clericis, Religidsis, ob bona temporalia. Iura ver,in cor trarium afferri solita,intelli se, quando non serua
tu moderamen incultae defensionis, Lum loc .ci-rat Tau.Tom. .di. h. 8. d. q. scob. .7. cap. 8. Vba etiam docet ex an Om 3 . . n. 68 licere Virgini occidere inuasorem pudicitiae, si violationem n
queat aliter euadere.., - . Cum tamen iniquus aggressor sit in pericula silutis,potest ius eicharitate ei parcere, ciniuriam potius pati:sed non tenetur,e quod alter sua malitia sit in isto periculo .Larm. ι Lo 7. Non licet occidere, si iniuria iam est conistracta, vel aggre r iam fugit quia id non esset se desendere , sed vindicare , ut Oeet Tol. Rodraqμ
g. Iadacunt, si laesus magnam faceret iactui anihonoris, nisi. fugientem mox persequeretur , posse cum persequi, percutere, quantum esset fatis ad . defensionem honoris. Quod L m. Bon. L .FRH L- , Oe putant practice vix posse fieri, sine vindicta etsi speculative videatur esse probabile. v iuvl-a .r. 1. misi. 10 4. Concedit tamen C. Lu-grisvisi. Less.ctc.cum Dian.p. .r. 7. R. 7. licere fur Iem fugientem v. g. cum equo tu , conficere telo vel sagitta;quia inuasio adhuc durat. Etsi verti, id non liceat, postquam in tutum se recepit, si tare me per Iudicem non possis recuperare rem tuam iriotes ingredi lacuna ubi illa detine r.eamque:
180쪽
Cap. I. De Homieidio asstibi vendicare,& si alier vi impediat, vim vi repel
8. Ad defensionem vitae, integritatis membrorum, licet etiam filio,religioso in subdito tueri,si opus sit, cum occisione , contra ipsum parentem, Abbatem , Principem masi forte proptex mortem huius, secutura essent nimis magna incommoda,Vt bellia,&c. S)lus. Bonac.p. 8. 9. Licet quoque occidere eum,de quo certo constat, quod de facto paret insidias ad mortem ut si uxor v. g. sciat se noctu occidendam amarito sanon potest effugere, licet ei praeuenire Nau Le
alq,licere occidere eum, qui apud Iudicem falsa accusatione, aut testimonio.&αid agit unde certo tibi constat, quod sis occidendus,vel etiam quod alij dissicilius concedunt amissurus bona temporalia dionorem, quia haec non est inuasio se liusta defensio posito quod de alteritis iniuria tibi constet, nec sit alius euadendi modus. Lef. tamen Fili. Lar non audent id defendere;proptee
II . Quandocunque quis iuxta supradicta habet ius alium occidendi, id potest etiam alius pro eo praestare , cum id suadet charitas. Fili Tan. tom. 3 d. q. quast. 8. - .d, I 8. An autem, quando ad hoc teneatur, . Lusi. 2.c. 9. d. 13. 1 iant.I. R.
An aliquando liceat occidere innocentam pRespond. Di recta intentione, scienter, nunquam licet; nisi Deus omnis vitae Dominus conce- t,Indirecte autem ter accidens, aliquando licet, utendo nimirum suo iure is dando operam rei licitae,& necessariae, ac tanti momenti, ut vitae aequivaleat.S. oma ct Doctores communiter. Vnde resolues.., ocii Tyramus minetur urbi excidium nisi inno