장음표시 사용
351쪽
Cap. III. Dub. I. De Ofi Iur. '
Resp. .Quem lude priuatim scit esse innocentem, si iuridice probatus sit nocens, tenetur omnimodo liberare, si potest v. g. impediendo accusationem , extrahendo iudicium, aperiendo carce-xem, si sine maiore malo potest remittendo causam ad superiorem; sic nihil essiciat, proin Babiliter quidem plurimi Doctore tenent, cum
G. Tham.I. c. ob rationem paulo ante datam , quod Possit condemnare: verius tamen videtur eontra-xium,quod cum aliis docet Lus.La.cap. 39.d. c. . V. fudex Patrus Nauar. Fili Bon. d. o. quast. al. 2. m. 2. Gl.ctc.vid. Card de Lugo . 7. 14. quia directe occidere innocentem , est intrinsece malum; aergo quomodocumque sciatur esse innocens, erit Peccatum L. est .e. In causis tamen ciuilibus4 criminalibus minoribus, tantii m agitur de poenis pe-εuniariis potest etiam Iudex secundum hos auctores, simpliciter procedere secundum allegata &probata: tum quia innocens per appellationem po-aest restitui in integrum;tum quia Resp. habet potestatem in bona suorum ciuium , quando bonum publicum id requirit; ut in hoc casu, ne forma publicorum iudiciorum cum populi scandalo euer
Suare a Quid faciendum Iudici, clim utrimque sunt sententiae probabiles in quaessione iuris, v. g. an ex testamento miniis solemni debeatur hae-xeditas pResp. debet ferre sententiam secundum opinionem de iure probabiliorem, saltem si sit Iudex supremus. Neque tunc videtur tenendum,quod quia dam docent,eum satisfacere conscientiae, causam adiudicet defendenti se probabiliter , licet altera probabilius Ratio qnia ludex est constitutus, ut fecundum merita causae, sententiam, quae ei mamime videtur rationi consona,causam decidat;quia alioquin esset acceptor personarum.
Dixi,s supremus sit i quia si sententia aliqua Communiter sit recepta in tribunali superiore, tu dex inferior videtur secundἰim eam posse iudicare,licet minus,probabilem in uia uidet probabiliorem, cum honoris sui praeiudicio , reuicandam in Rhriore
352쪽
Resp. a. Si opiniones oppositae aeque probabiles videantur , non licebit uni eorum adiudicare totum pro suo arbitrio, cum terque aequale ius habeat; sed suadebit compositionem rimo etiam imperabit, in casu nimis intricato , alias enim non licet vel, uni dimidium in aleeri alterum dimidium iuris aut rei, de qua lis est, adiudicabit memor interim axiomatisci quod partium iura sinto bycum,potius fauendum sit eo quam actori Ibid. Bο-
Suaere a. Ad quid teneatur Iudex,qua sente tiam iniustam Hiit. Resp. r. Si dolo, vel ut dixi d. 2.a. I. magna Imperitia id fecit , item fecit suam, id est, damnum partis laesae in se transtulit, cui tenetur restituere,
Res et Si alioqui dignus tuo munere, tametu id petens impetrauerit, aliis dignioribus neglectis9 per obliuionem, ex humana fragilitate errauerit, non obligatur in conscientia ad restitutionem ex propriis, cum iniuriam sorinalem non intulerit, neque aliquid commodi ex tali sententia acceperit,vel potitis secundum alios cum culpam Theologicam non commiserit debet tamen reuocare sententiam , si potest sine graui incommodo.
Luaere 3. An sententia Iudicis iniusta obliget in foro conscientiae Resp. Sententia iniusta ex natura ret,aut ecoma 1 sone ordinis, iuris simpliciter necessarii siue feratur per fals allegata, probata, siue ex Iudicis iniquitate , nullum habet robur in foro conscientiae, manetque parti laesae tametsi non appellet, ius suu licebitque,si absque possit, recuperare bona.
Ratio , Quia sententia eatenus obligat In conlaien tiaci quatenus habet rationem iudiciD; hoc est, ut determinatio iuris,&definitio iusti.
Dixi, in sero conscientia , quia in foro Aterno, ubi
353쪽
bi noli tam veritas faeti , quam probatio iuridica spectatur , sententia prolata seruanda est , ad euitandaracandala, incommoda, neque elapso termino. intra quem appellare licebat lactio ei conceditur iege sic statuente, tum in poenam pigritiae, tum ob bonum publicum , ut litium sit finis. Trullian lib. cap. q. d.7. e Saar. c. Vnde resiluesar. Is cuius bona per sententiam inanifeste initiis stam adiudicata sunt alteri, potest nisi alter iuste praescripserit per occultam compensationem ea recipere; quia recuperat ius laum. Ibid. a. Qui sciens per iniustam sententiam mala fide, accepit bona, tenetur ea semper restituere, nec unquam praescribere potest. Quia sunt aliena in post essor malae fidei nunquam praescribet, im tenetur expensas restituere in compensare damna, etiamsi pars laesa non appellauerit, cum non e-nu ciet ideo iuri suo. Qui bona fide rem postulauit a iudice, de bona fide accepit, intelligitque ante tempuS praeseriptionis finitum, fuisse sententiam iniustam,tenetur eam,non tamen expensas,restituere. Si vero possedit rem bona fides, tempore ad praescribendum necessario,non tenetur restituere, quia legitime praescripsit. Salon. Sayr. Trulta. . Suares . Quid liceat Iudici circa munera Resp. I. Etsi a partibus munera liberalia accipiens, aliquando peccet, vel ob scandalum, vel ob periculum peruertendi iustitiam, acceptorum tamen dominium comparat,spectat iure naturae. Resp. a. Etsi lex pontiva munerum acceptionem prohibeat, accipiens tamen non tenetur ad restitutionem , ante sententiam Iudicis , nisi lex exprimat, quod non illicita tantum , sed etiam inualida fit acceptio viae. Bonac. inal ceptum q. p. 8.LaI.
Resp. 3. Si Iudex Iniuste extorqueat munera,nOIens facere quod iustum est,in debet, nisi ea dentur,tenetur restitueres uti etiam si quid datum sit ad redimendam vexam, . g. ne iniuste faueat Parti
aduersae ne causam nimis differat. Quanquam hoc
354쪽
. sit officium Advocati' suppono lectit dum OmneS, in Advocato quatuor requiri, scilicet scientiam conuenientem , iustitiam causae, fidesitatem,&pretium uitum:quod si laxatum est, non licet, tra hoc accipere e binon est laxatum , sussicit iustum iraturale , t .apud HomResp. r. Non potest sub graui peceato suscipere causam, quam scit esse iniustam. Ex causis autem ciuitibus, in utramque partem probabilibus,& dubiis , potest utramvis etiam miniis probabilem tueri dummodo cliens de minore probabilitate moneatur. in . Salua card αυρο, ι n.Mas. 2.R. . Quia utraque pars habet ius proserendi suas rationes in iudicii ergo etiam Advocatus patrocinandi neque semper est verius, quod videtur probabilius sorte aliud erit iudicium Iudicis. Bon. jec. d. a. q. p . supra d. a. δεε ripta d. s. q. 3 ρ. . Dixi ciuilibus in uia in causa criminali dubia, non licet tueri partes actoris, qui in tali casu grauiter peccat contra Reum; ergo etiam Advocatus. Fili t.4o.e.1. Neque, quando actor contra possessorem agens, scit se nihil posse evincere, sed rem mansuram semper dubiam:quia tunc iniuste vexa- cur possessor; pro quo tandem Iudex debebit iudi . Care,Vt ista de Lugo de inst.d. n. 7. Sal in I. a.
Resp. a. In causa criminali, potest Reum etiam sontem defendere, ut mortem aliamve cename dat quia Reus non tenetur ad poenam . nisi conuictus; ergo pΘtest per se, vel alium, eam auer
Resp. 3. Aduocatus tenetur pauperious in extrema, Vel graui necessitate, gratis patrocinari , sine notabili tamen suo incomniodo. Ratio est lex charitatis. Nauar caut Lus. Fili Bon. l. c. Vnde re- silvcs.
355쪽
t Advocatus, qui sciens patrocinatur causae nausiat, tenetur ad compensationem omnium damnorum inde consequentium Vnde patri contrariae Mihi tuere debet e peccato commissionis; quia fuit illi causa positiva damni: similiterque si causam dubiamtueatur,eamque obtineat fraudes quia intercedit iniustitia,ratione partis adversis clienisti vero suo, tenetur restituere ex peccato omissio- visci quia ex ossicio tenebatur monere ignorantem cauis iniustitiam. Quod addo, quia si clienti constabat causae iniustitia, non tenetur illi restituere
a. Similiter peccare, Ac ad restitutionem teneri,qnando defendit articulum iustum causa iniustae, ut sic Aduersarium vexet, impediat, differat aut
Quia censetur defendere causem iniustam. 3. Quando causa nihil fere habet probabilitatis,ita ut vix moraliter sit spes obtinendi, eo quod apud Iudices semper reiiciatur, regulariter non si-
.cet suscipere tum quia facit , ut cliens sine fructu tempus pecuniam perdat; tum quia talis com- animiter non habetur probabilis Card de Lugo datust. d. a. Quando autem cliens habet bonum ius in causa possessionis, non tamen in proprietate,an liceat Aauocato eum defendere in causa posse ia soria, dum de proprietate non agitur inuidam a firmant,negant iij. v. gund. in p. 8-c.67. n. I 3.-L
. Advocatu , antequam patrocinium au suscipiat, tenetur examinare eius aequitatem probabilitatem,eamque clienti indicare sinceri in enim falsa promissione, vel inani spe victoriae, sumptibus inuoluat,tenetur ad restitutionem Bon. depec. d. a. q. 4'. ' uti si qualitatem ac statum gausae, seu periculum eius perdenda iudicare neglexerit, cliens eo cognia litigaturus non Atinset. Quod si dubium sit an eo casulitem prosecuturus fuisset,neque id uti diligenti inori sti posse, non teneri Aduocatum ad damna resarcienda, doce Bardi. d. . cap. γ. Quod melior sit conditio
356쪽
possidentis , dum de damno illato non constat s. Siclientis causam miniis probabilem dieae
esse omnino iustam, tenetur de damno, si cliens coonito causae dubio,non fuit litigaturuS. Ron.Le.
6. Si in progressu causae iniquitatem videat,tenet .mox monere clientem suadere , ut desistat talias ad restitutionem damnorum obligabitur 'quia elim stipendio sit conductus, tenetur ex iustitia monere Tan.l.e. Neque potest vel ipse,vel Iudex suadere compositionem, cum damno partisrquia compositio non habet loeum, nisi quando res est dubia. Si verb indueat ad transactionem, sine damno deceptione, Vtin metu, non tenetur s quia nulli facit iniuriam, Valent. r. Leg. Larm.
Non potest absolui, qui paratus est quasvis caυsas defendendas suscipere barr. lib. z. cap. d. Non licet cum cliente conuenire de pretio, post inchoatam litem , sed vel ante coeptam , vel post finitam, ex cap. Infamesa. q. 7 qura postquam si instrumenta ostendit, cogetur quolibet pretio stare,ne prodatur. Nec licet pacisca de parte aliquota, g.dimidia,tertia, Vel quarta litas,pro pretio, si victoria obtigerie quia id grauner prohibetur L. mptine de pactis , L. Item,c. de proe .c. Or- centur, 3.qI. L. Si ita cod.de ps Ratio est,ne praebeatur occasio,persas nefas, procurandi victo riam. Hoc tamen casu non obligatur ad restitutionem , si iustum pretium non ex tedat, Volus ae
iniustam secundit dicta eva. 3. Si ob nimias didationes,illicitas subornationes testium, c. notabiliter officiar parti aduersat, habenti alias iustam gausam,&c. b. Nauarae. 23. Ril.q.3.4. Si Vtrique parti patrocinituri via repugnat, ut tramque partem
357쪽
partem aeque defendat. Θω. Sanch .consi. 2. l. 6. c. 7. d. . In diuersis tamen causis secluso scandalo,noia repugnant, s. Si in eadem causa, in qua est Iudex. vel Assessor, agat Advocatum; quia duo officia contraria in eadem causa exercere non licet Erlu . duoe. q. z. cap.6. Si tametsi defendat causam iustam, producat scripturas, Vel testes falsos, aut instrumenta:non tamen peccat,si in causa manifeste iusta Aduersarium decipiat,dummodo nul-Ia utatur falsitate,verbi gratia allegando falsa,&α
L6.4.7 d-8. Trull. 7. Si adducat leges falsas vel abrogatas , vel doctrinam reprobatam vel leges bonas in falsos sensus, sciens prudens detorqueat Si in gravamen alterius partis quaerat dilationes ad rem non facientes.υ. Filiivcarussit. c. 9. Si accipiat mercedem iniustam . nando autem a lege pretium nullum taxatum est,censetur illud iustum. quod habetur tale iudicio prudentum, attenta
qualitate negoti , dignitate, scientia , ieritia Advocati, labore quem impedi ac demum con
ctum usurarium , vel aliter iniquum suadeat, audprobet Irisi leges,statuta, eonsuetudines,patriae ignoret, unde si graue damnum clienti obuemat. tenetur compensare vel intelligese non studeat. Io. Peccat Advocatus contra iustitiam, si rationes Iundamenta clientis, quem iuste defendit. vel secreta causae denegat aduersario, ut ex aliis Probat agund in p. 8. c. 7. n. 13. v. etiam card de Lugol.e. n.6. teneturque ad restitutionem , si eant ob causam cliens causam perdidit, victurus alias quia fecit cotra officium,nec adhibuit diligentiaim ad causam obtineudam in fauΘrem clientis. Asor. Fili Oe.llie Limitant tamen aliqHi,nisi periculum sit , ne pars aduersa graue damnum inique patiatur quia aiunt, quilibet potest sine suo damno graue damnum alterius prohibere. v. LUf. p. a. c. 3. ῖον Reain. Fili Larma. i. t. I .cap. s.n. 18. Verum hanc limitationem, cum S. Thom ali non admi
tunt,nisi forta Reus capite plectemus esset, lacincusatorcianc enim Hiunt, Aduci
358쪽
catus accusatoris deberet falsitatem prodere; scia me spes esset profuturum, accusatore prius monito,ut desiistat. υ.Cardiae Lugo Le. s. Advocatus, si causarum expeditiones, praeiudicio clientum, differat, postponat, vel plureiacceptet, quam expedire possit,peccat, ac tenetur ad restitutionem,uti omnium damnorum . quae pes eius imperitiam, malitiam,vel negligentiam,cIiens aut auctor incurrit non tamen tenetur in omnibus causis adhibere eandem diligentiam , sed maiorem vel minorem pro causae qualitate. M. Illi Non. in prae. 8.d. l. q. 3. Leg. l. 2.c. 39.d . a mu
Resp. Tenentur ij omnes iustὸ fideliterque exercere suum officium , sine ex debito muneris tantsinu siue etiam ex iuramento. Item tenentur scire ea, quae ad suum ossicium spectant, debitamque diligentiam adhibere, praestando omnia necessaria, terminos iustos petendo, appellando, cum fuerit
necessarium .ROn. Escob.d commvn.Vnde resoluuntur sequentes Casiis.
I. Peccant si odio,vel amore, spe, Vel timore, abutantur ossiciis suis si secreta seruanda non seruent; partibus , vel earum solici atoribus, aliisve,tradant processus,vel scripturas originales, quas non debent accipiant stipendium maius iusto,vel ultra pretium taxatum; si lites iniquas sua
a. Referens peccat, . si defectu studii, vel per incuriam,male referat,vel aliquid substantiale prs- termittat. a. si sit partialis coneturque unius partis iustitiam magis quam alterius explicare. 3. si senistentiam alterutri parti manifestet, priusquam euulgetur inde possint grauia incommoda sequi,
v. g.Iudex recussiari,Scc.υ. cob. ν Secretarius peccat, a. Si iuramentum violet 2. Si arcanum probat. 3. Si sententiam nondum Viblicatam manifestet.4. Si processus, aut senten-
tias non custodiative pMubitabitne prascripto Iudicis
359쪽
dieis,ostendat s. Si testimonia non fideliter transcribat, siue exaggerando , vel imminuendo, siue immutando,aut in uertendo. Escob. 4. abellio,siue Notarius publicus peccat. I. Sisne lassicienti peritia 'I. clausulas communes, dic. ignorans suscipiat ossicium. a. Si iuramentum violet. s. Si in depositione testium, aliquid addat vel detrahat, non leuis momenti. . Si ministro transcriptori erroris periculo examen committat. s. Si protocolla, acta negligenter custodiat, cum damno partium. 6. Si differat causarum expeditionem, Ut pecuniam extorqueat. 7. Si testamentum scribat hominis rationis su destituti. . Si testes falsos admittat s. Si solemnitates necessarias, Xitnorantia culpabili , vel malitia , praetermittat. Eo. Si testimonium aliquod necessarium , unius rogatu, alterius damno, non exhibeat si consi-ciat instrumentum usurarium , vel falsum, praesertim in damnum tertij;si facia ut processus,& causae veniant ad alios Iudices , vel Referentes, C. quam ordo illius tribunalis postulat: quia multum interest habere hunc,vel illum Iudicem. Esob. vid. I.l. 3. r. 6. c. a. Bon.in prac dis'. vltl vltos. Si se Cretum violet, .g. aperiendo parti aduersae dicta testium , ante eorum publicationem quod esse
mortale contra iustitiam docet Trulu.8. V. . n. 3.eX Νauar. cap. 2 s. n. 32. 2. Si parti patenti instrumenta occultet praesertim quae continent legata. Nauar.l.c.n. 3.S , verb Tabellio, Truli loc cit. LI.
Si acta occultet, vel parti patenti transumptum processus neget, r4. Peccat grauiter,si amisto instrumento antiquo publico, vel testamento, aliud simile confingat. s. Procurator pedeat. r. si litem procuret iniustam. a. Si plures causas suscipiat , quam possie expedire. 3. Si plus mercedis accipiat, quam iustum . . Si suadeat reo, vel parti, ut iniuste vertistatem neget s. Si sua iniuria, negligentia, aliave culpa , causa sit, vestis perdatur 6. si nomine partis iuret, sine particulari eius informatione, cum
Periculo peierandi. . Si culpabiliter tribunali non adsit futuri incommodi metu, c. v. Vob Lum.
360쪽
ι. c. Bon. q. 3 p. q. si partes adducat ad coneordiari iniquam. 9. Si differat causam vel peruertat Iudicem, Vel petat terminos impertinentes , aut dilationes superfluas. o. Si falsos testes inducat vid.
Ω-d sit oleium Accusatoris 'Resp. vi in accusatione servetur iustitia,carier ala sunt tria .Primum est,calumnia, id est,impositio si criminis, vel eius, quod suffetenter probari Blequit. Et haec inducit obligationem restituendi, in subeundi,vel poenam talionis,vel aliam arbitrio Iudicis.Secundum est,praevaricatio, id est,collusio αum Reo, simulata tantum accusatio. Quae in criminalibus,si Reipub damnum sequatur, obligationem restitutionis inducit. Τertium est,tergiver-Stio accusationis inchoatae, absque iusta causa. Duod addo,quia cum causa,v.g. ob imperium Prim Uis,vel Iudicis,qubd intersit Reipub talem ev-sonam non puniri vel infamari,vel quod in accusatione defectus substantialis sit eommisibi potest desistere, imo tenetur, in progressi cauta CO-gnoscat se errasse, si incipiat dubitare de crimine ivadeat se non posse probare,Fi l. t O.c. n. zos. Mares. An inuis teneatur alterum accusare
Resp. a Privatum raro ad id teneri:tum ex praxi vim oratorum;tum quia alias tribunalia essentit ma accusationibus,cum perturbatione Reipub. Dixi . Privatum quia mouis a Repub stipen- lium ob hoc accipiat, .g. fiscalis, &c tenetur eNaustitia, consequenter ad damna , ex omissione
Dixi .RM. quia si ita exigat bonum publicum, v si proditio imminens vel graue damnum Vita innocentis , aliter auerti non possit,in crimen facile probari possit, tenetur etiam priuatus accusare, vel saltem denunciare, idque tamen eicharix te tantum , quae restitutionem non importata FilLEon.Lc. Resp. z. Accusare prohibentur . I. ENcommunia