Iacobi Lobbetij Leodiensis e Societate Iesu Via vitae ac mortis tribus libris explicata

111쪽

ut noueris a quo sis principio tii est finis, ut scias quem finem spectes Labia transis ad tit,a Deo venisti, ad Deum redis , atque utinam

redeas,hoc uno beatus eris,cetera miser:

Nottune,an interdiu exercendum Dei Iudicium

I Am pridem in scholas, pulpita ascendit

ea quaestio, s ne Christus .venturus ad iudicium adulta iam in concubia nocte an vero sub auroram pSiint qui Solem ament, primamque lucem surgentis aurorae exercendo illi iudicio designent. Christus enim lux est,orbis oculus, Ecclesiae iubar, Sol amoenissimus, qui ideo venit ad iudicium , t ca quae diu in tenebris occulta profundaque noete iam mersa fuerant, in lucem aspectumque proferat. Ex quo consequens est illud non obscura silentique nocte, non dentis in tenebris venire debuisse: sed orto iam Millucescente Sole ut ex bono veroque dicatur, It dies Domini iam alio

quin nox Domini appellari debuisset. Non desular tamen Auctores a doctrina de sanctitate notissimi,qui dici illius lumen impugnent, credamque tragicam istam supremi iudicij cenam, ultimumque perituri orbis actum media latra nocte peragendum. Ita Chrysostomus mi eronymus, qui censent eam

112쪽

Via vita ac mortis. 9seam opinionem iam inde ab Apostolis communi, criaque traditione ac fama proma nasse Eaque de causa sancitum olim in Ecclesia, ut in vigilia Paschae populum ante me diam noctem dimittere non liceret.cuiuSritus piaeque obteruantithanc rationem fuisse

credunt; quod ut olim vindex Deus, media nocte in AEgyptum descendit omniaque eius primogenita solo instrauit,sanguine lethoq; mersit: ita in ultimo labentis uniuersi articulo e caelo descendet Christus , altaque stupenti nocte seuerus Iudex considebit. Huic sententiae fauet illud D Pauli cG- .ric s. tuma Dies Domini,scutfur in nocte ita veniet: dc hoc Christi in parabola decem virginum: Media nocte clamor factiu est ecce oonsius enit, exite

obuiam ei a

Fauet denique in illud Dauidis: Media nocte siurgebam ad confitendum tibi. cur inquies media nocte vir ille magnus, altus ex humili, ex tenui rure euectus ad regiam , in purpura sceptroque extrema dcficientis mundi tempora noctemque ultimam animo versat utque eam sibi propitiam faciat, media nocte surgit,& Domino confitetur. Antiquae illius pietatis,morisque retinens, amans Ecclesia, in serie illa pensoque diuini ossicij tres nocturnos statuit, quo a nocte ita placuit appellari. Quo ritu, qua prece filios suos tacite monet prouida mater,quam Ope-l

113쪽

operose noctem illam meditari,&per omnes huius vitae dies illius debeant meminisse. Quod si faciant, nox omnis,dies omniS,totaque vitae statiouerit pro vigilia, nec unquam vel imparatos vel somno sepultos, suique immemores dies alius occupabit. Sed erit fortassis unus aliquis qui supremae illius,ac decretoriae noctis causam inquireti diuinorum consiliorum non importunus indagator cui pro ratione esse potest, ac debet ipsa Auctoris sui, supremique Iudicis voluntas,quae causaru est instar omnium quia tamen nec illa sine ratione quidquam molitur, ac tentat: ego nonnullasia multis producam.

Erit qui volet in illo foro caelum omne tegi putri nigraque veste: ut hominis ceu com munis parentis excidium lugere ac deplorare videatur. Erit qui credet,nec immerit3,Solem,Lunam,&astora cetera Superis orbibus infixa lucem suam negare ac fugere ne illa casu

militia , ne Sol ipse humam perfidia testis, xspectator assistat. Nimirum pura illa, tu 'cidaque corpora tantam scelerum omnium colluuionem non patiuntur.

Eritis alius qui opinabitur, illi iudicio

decretam noctem , horribilesque tencbras: quia peccatum omne nox est 4 peccatores filij noctis ac tenebrarum: qui enim malae

114쪽

Via vita ac mortis agit,odit lucem, ea liginem amat, utpoto commodam obtelendo sceleri, inuis aenequitiae Dixit in vita non semel impius, uit

me ridet tenebra circumdant me, parietes coope rugnt ne, o nemo circum sticit Me, quem vereorderat tamen qui te circumspiceret, vigil erat, apertus explicatus diuinae mentis ocillus, ipso sole lucidior, cui etiam in tenebris,densaque nocte nuda erant omnia, pAtentia, lueentia Lucem illam, quae tibi is ea peccati ea ligine pro duce esse poterat, gisti,noctem infamiae issae quaesiuisti; ecce par peccato poena,in noctem aliam priore horribiliorem incidisti, ut qui per eam peccaras , per eam & torquereris i Malunt tamen alij noctu exercendum Dei Iudicium o ad cetera mala , quae infelices illas animas circumstant,atque obruunt,ipse quoque noctis horror in inuisa calamitas accedat habet enim nox ipsa illunis, iubila , nescio quid horroris ac periculi, adeo

ut etiamsi cetera desint, vacentque metu MOX tamen ipsa pro timore ac periculo sit ita oculus in nocte sibi omnia tetra,horrida, immania fingit, quae non videt, ab ipsa lucis orbitate sibi fingit, animoque cxpauescenti obiicit Testes mihi erunt Egypti,, quos olim ad tres omnino dies,nocteique ea caligo grauiore quam unquam alias plaga occupauit atque afflixit.

115쪽

93 1acobi Iobbetii Primum enim quamdiu caelum AEgyptia-

cum noX ea tenuit ac cinxit nemo unus AEgyptiornm alterum vidit, nemo pedem aut, manum mouit, diceres eis tenebras pro camcere vinculisque fuisse; nemo prae ingenti pauore, loqui, comedeces, aut e cubili surgere est Ausus: adeo stupidi ad omnia sensus omnes, unicum dumtaxat praesens malum sentiebant. . Ad nubem illam molemque horrificae noctis appellebant immania pectra terris inuisae monstrorum species , quae moerentibus,, attonitis oberrabant animis; isti in iis motus excitabant. Haec eo loci ac teporis erat imago Egypti: MM.16. alia longe Israelis Ubicumque enim habitabant sis, sti, rael ux erat non tantum in vicis ac plateis; sed quod mireris, lames, etiam in eadem domo, eodem cubiculo Hebraeis dies erat, amoena quaedam aduentantis lucis

imago AEgyptiis nox atra, superinfusa quaedam nubes atque caligo dum Solis ra-- dios his negat ultrix Dei manus: illis autem

concedit.

Quod olim AEgyytiis atque Hebraeis caelo iudice factum, hoc deinde probis ac reprobis futurum pth credo in tremendo illo diuini Iudicij die probis quidem illucescet optata dudum dies, suda caeli facies,& blan- da radiantis Solis imago seu eum esse vo-

116쪽

les, Solem illum nostrum aspectabilem , seu ipsum Messiam, qui Elcctis erit, quod orbi

nostro Solis iubar damnandis a uem tene brae cedent Egypti acie , palpabiles, tartareae ut ex ipso Iudicilloco imminentes stygislacus tenebras,aeternamque noctem haurire incipiant,atque formidare. Hanc e vita,dum enixe licet, aspice, meditare,& teipse si forte in peccati nocte sis,gratiae Huc rediit, ne in eam caliginem in illas tenebras aliquando noxius incurras, ex iis que euadas nanquam. Ita certe aspicere atque meditari docuit

Bernardus, cuius eae voces: Paveo gehemam Sem rc.

contremisi a dentibus bestia infernalis, horreo per 'GO mem rodentem, o ignem torrentem,sumum, ra porem, is ulphur,isiriti procellarum nebras exteriores. Haec ubi dixit vir sanctus impetu quodam animi ad diuina Iudicia contremiscentis,tum altius vocem explicat, Minvota poenitentis ansmae effundit: Quis dabit capiti me aquam oculis meis lac marum fontem, ut praueniam fletibu fletum, stridorem den

tium a

Quis hic non paveat quis totus non perhorrescata quis non prospiciat supremae illi noctio quis non caueat a gehenna; in qua,Vt Gregorius ait, Miseris erit mors me morte, si Lib. s. nusne me; quia ibi monuiuit, di finis simperior, ς ε incipit. Haec

117쪽

oo Iacobi Iobbetj Deri.υ.1 Haec cum ita simi, Expergiscimini ebrii, of te, θνIulate Omnes,qui bibitis,inum in dulcedine:vinu, inquam, miserationum diuinarum, quae vobis in die vitae uberius manant cum scilicet Ioel 3.vas superm=nontristillant duIcedinem a flete& vlu- late salutari poenitentia ducti erit enim ali quando noctis tempus;cum graues,turbidas, amaras aquas effundent diuinae iustitiae torrentes. In Troglodytis est fons Solis,qui Plin. I 16 interdiu dulcis,ac frigidus fluit: noctuautem e ih amarusin feruens in is tibi fluit fluetque Christus in die enim vitae tuae potabiles, dulces amicas vehet aquas in nocte autem mortis ac supremi Iudici turbidas, insulsas, inimicas euoluet: has time, ω

suam terrusedes,o quis Iocru diuini Iudic33 Communis opinio , quae iam inde ab

omni antiquitate recepta, confirma- i ta Scriptura, fide, sanctorum Patrum auctoritate in aetates longe consequentes emanauit;est diuini Iudicij ocula designatum esse in valle Iosaphat: cuius rationes priusiluam. Inquiramus; pauca de nomine,sitaque illius

praemittemus.

Erat valη Iosaphat Ieritialem inter,imontem Olivetia Septentrione in Austrum:

118쪽

Via ita a mortis. IOIeam praeterfluebat torrens Cedron: Cedron

autem obscuritatem significabat: forte quod is torrens nigris, turbidisque aquis flueret, vel a nigris procellis sua incrementa accer-

laret . .

Communius tamen audiit vallis Iosaphat sic appellata a Iosaphat Rege, vel quod rumipse insigni titulo,arcuque triumphali decorasset, in monumentum victoriae ab Ammonitis, adumatis relatae vel quod illi iam vita functo ibidem erectu esset ausolaeum, alta,immanique pyramide insignitum. Dicta porro vallis Iosaphat: id est vallis Iudisi Domini, Hebraeo more, qui ab euentu, casuve etiam futuro longa prie sagitione nomina rebus componebant: itescaphat idem est, atque erit iudicium videlicet Domini .summique Iudicis cum toto mortalium genere disputantis. Ita futurum aliquando longe ante cecinitam Propheta; haec Dei sui voce posteris omnibus edicens: Congregabo omnesgm DALtes, ct deducam ea in vallem Iosaphat, is disceptabo cum euibtiata habet vulgata lectio, qua disia cedit paululum Chaldaeus Paraphrastes,ivertit, Congregabo omnesgentes nisaltem diuisionis Iudiciν quae scilicet in Iudicio oues ab hoedis, electos a reprobis diuidet, atque discernet; illos quidem caeso seruabit & beatae

aeternitati ,hos autem concidet unde, dicta

valli concisonis Hebraice charuis quae vox tri Vers

119쪽

bulationem, triturationem, excussionem signis cat: sicque ex vero nominabitur ea val- . lis diuisionis, tribulationis, triturationis excinionis. quia sicuti tribula triticum e paleis excutitur,trituratur,& ab illis separatur ita eo lo- , colonia malis aeternum sunt separandi. Dicamus amplius ex una eademqne voce inaruis, quae ex foecunditate linguae sectiemultas significationes admittit, appellandam cam vallem decurtationis , abbreviationis. excisionis xpurgationis, im ct vallem acutam,auream; has enim omnes interpretationes unica parit Hebraea vocula;quae isti valli nomen fecit,4 quidem primo, decurtationis abbreuiationis in uia in ea curtus ireuis conflabitur Electorum numerus, prae immensa, innumerabili Gentium multitudines, quae Ebeatorum cancellis, finibusque excludetur. Ita futurum olim praesago spiritu dixite io. ,. maia. Consummationem is abbreuiationem Do- quis Deus exercituum faciet in medio omnu

Nominatur deinde ea vallis excidii, quia in illa visendum excidium impiorum ab fulmine diuinae vocis Ite malidicti in ignem

aternum.

Audit etiam vallis expurgatiθην qua a cha- ruti aurum discretum,inc expurgatum significat, in ea valle probe expurgat fideles,&tamquam aurum obrysumini Dco,auct - rique

120쪽

Via vita ac nurtis. IOIrique suo seruabuntur cum reliqui omnes in aeternos ignes mittendi sint, numquam ab iis expurgandi.

Dicitur insuper & vallis acuta, vallis fossucitorum is anxiorum in qua in auras, auresque non profuturas mittentur anxiae illae voces:

quibus impi,dicent montibus, cadite sive ne ,

O collibus, operite nos.

Appellatur denique Vallis criuvi, sortium, strenuorum,quia in ea Apostoli,Martyres, Virginesq; inclytae,quae fidei ac religionis causa

certarunt acriter,&jQntra omnem tyrannor

rum incursum fortiter ac strenue dimica runt,gloriae ac beatit iis lauream accipient,

pretium effusi quondam in acie sanguinis, vitaeque per extrein supplicia Deo redditae Minde diuite elicique nomine etiam ea vallis est aurea : in qua aurum sancti, annulus aeternitatis,gemma, lux aeternae felicitis. Et haec de nomine quaestio, pius inter Auctores ludus ac concertatio qua eadem vocula alio atque alio trahit nr. Transeo ad rationes , quas pro- 'alte congerunt sancti Patres, 'ccuratus interpretum labor; e quibus aliqui volunt vallem Iosaphat diuinae Iustitiae pro theatro aperiam atque explicatam fuisse : quod in ea quondam inclyti, piique Reges Iosaphiit, Ezechos ac Iosias idololatras , idolaque igne succedissent: fortuit ex tunc esset typus η ali-