장음표시 사용
71쪽
M BELLO GALL literis Graecis consectae et ad Caesarem relatae, qui bus in tabulis nominatim ratio consecta erat, qui numerus domo exisset eorum, qui arma ferre possent: et item separatim pueri, senes, mulieresque. Qua
rum omnium rerum summa erat, capitum Helvetiorum milia CCLXΙH, Tulingorum milia XXXVI, Latmbrigorum XIIII, Rauracorum XXIII, Boiorum XXX ΙΙ:
antea dixi. opponi, aut inde eon eludi, Gallos Graece nem ivisse, quia Graece serio tam epistolam Noti Potuerint intelligere, ideoque . si cluando literae Graecae a Gallia usurpatae dieantur . intelligenitas esse formas et liguras literarum Graecarum, irer quas vocabula Garulica exi resKa sitit, ut si quis Ger-Nicini a vertici formis liteiarum Latinii mim ex Priitiati Iam enim moviii. non tali Os omites Graece intellexisse, sed eos, qui docti essent atque i, therentur. Aceedit qu reddi ervii maxime seri et remoti simia eis litoribus Gallis suere , vid. 2. 4 et v. ut ab liis ad illos aut rion, aut sero demum usus lin Pine Grae- eae pro Pigatus Videntur. Alteriam , quod sente utine supra pro Po,itae magis adversari videtur, est ex eo lici rum commentari arum loco I, 19. ubi Caesar eum Divitiaco . nobilissimo Galliae viro . eodemque Druida . Cie. de Divin. l. 4 , Perint orpretem locutus dicitur: id quod
Negant neeessarium fuisse , si Divitiaeus Graece intellexisset : ita enim Caesarem cum eo Graece loqui Potuisse. Sed et hie habeo. quod vespondeam. Conredam, Divitia Cum Ghe eumdem, de quo Cicero loquitur, adeo lite suisse Druidam; eoncediam . eum talaulas formulasque rerum contractariam Graecas consi me potuisse , tamen negem , eum loqui Graece potuisse. Quis nescit , quanto intervallo di i et saeuitas intelligendae ali uiu litis rae, certarumque iam nubrium eouincipiendarum a facultate loquendi Praesertim cuin, quae Galli Gracee confii urunt, sueritit Omlaia eri uno genere, inhulae et formula.. Sed im-test aliquis usu has cognitas et tritos
babere: sunt enim I au tirum et cor torum verborum; et iam eu cureresacultate Omnia verbis exprimet, si illo formone, quo hermone formu las nolemnes taxur at . aut intelligendi quodlibet ecillaequium, eo hermone Lahi tum , aut adeo libros i gendi. rum ergo mihi videanturdis lieultates removeri Posse , quas opponunt ei sententiae, quue Grae- eas litaras his in t eis interpretatur
eerram et iudi ibita tam dicere eorum senteritiani, elui literas Graeca fi esse multini forma, et figuras literarum Graecarum: quam triam Plerique interpretex Gaesaris , a que etiam
Fabricius ad assium Dionem ΑΟ. s. rem sic intelligi volunt, atque etiam sie intelligi potesta Illud ii-henter eou cedo . in hoc loco , qui de tabulitae ensis alibus ex I ouit. Pis,Neet de here tantum forma fi li orarum. Graecarum iii telligi, eum nihil scri-hendum fuerit, ni, i nominu Pagorum . familiarum. lio mitiuati , et
notae numerorum : qu Re sane fiunt
voeabula C. dii ea, literurum Graeca rum figuris expressa. Se i hic loca arem non conlie. t: quaerendum erat de omni hu loeis. vhi sit menticiliterarum Graecarum inter Gallon Λe si hoe uno loco posset sic, ut Plerique volunt, accipi, tamen itantiis loci A sueri L dum tu, praesertim
72쪽
LIB. I. CAP. 29. 3 o. 33 ex his, qui arma ferre possent, ad milia XCII. Summa omnium suorunt ad milia CCCLXVIII. Eomiti ,
qui domum redierunt, censu habito, ut Capsae im- Pera Uerat, repertus est numerus milium C et X. 3 3. Bello Helvetiorum consecto, totius sere Galliae legati, principes civitatum , ad Caesarem gratulatum convenerunt: intellegere sese, tametsi, Prooeleribus Heloeliorum iniuriis Populi Romani, ab iis poenas bello r elisset, tamen eam rem non mianus ex usu terrae Galliae, quam Populi Romani accidisse : Propterea quod eo consilio forentissimis rebus domos suas Helvetii reliquissent, uti toti Ga liae bellum inferrent imperioque Potirentur, locumque domicilio ex magna coρia delwerent , quem ex omni Gallia ovortunissimum ac fructuosissimum i dicassent, reliquasque ciuitates si endiarias haberent. Petierunt, uti sibi concilium Iolius Galliae in diem certam indicere , idque Caesaris Woluntate facere, liceret: sese hasere quasdam res , quias ex communi consensu ab eo Pelere pellent. Ea re permissa, diem concilio constituerunt et iureiurando, ne quis enunciaret, nisi quibus communi consilio mandatum esset,
CLXVIII. multum variarit emPinres ita iiDeuumero. Pluti, relius
Gallorum sui με dicit: Polyaetra
Helvetiorum: Strabo 4, P. Pe riisse reser Gallorum eierωοπινυτα reliquos cocto milia suisse dicit, domum rediisse. Qui cimnes
heri Plor eiam tumeros uon aliunde potuerint certa fide cognoscere . ι iam e Cne aris commentariis , et amoti tant vere Varient: fiequitur , uti a ibotius ait Strabonem monuit et res ipςa declarat . librarios errorem introduxi, e . confusis turbatistit e numerorum notis. M. Mox Pro Iuerunt alii fuerunt. feriat. C. et x Hotomarini fi lxeri eram X. ret,innit. V. Rob. 'litium
HeL et. iniurias m . Rom. quas iniitrias Helvetii se erunt Pias,ulo R. Sic et c. 2o. t mr a repti,ticae. u. Sie et exponit Geuerus tuler l,re. Λlii Iegunt Populus Romanias. Setireguntur tuterdum duo genitivi ab uvo substanti via significatione di- erAn. v. Sanctii Min. a. 3. P. 177. et ibi PeriEon. . item apud uia,t ma, 7. 3. 8. terrae Galliae. ut Hirtius h.
73쪽
3 i. Eo concilio dimisso , ii dein principes civita
tum, qui ante fuerant ad Caesarem, reverterunt Peli striintque, uti sibi secreto in occulto de sua omniumque salute cum eo a re re liceret. Ea re inpetrata, sese omnes flentes Caesari ad pedes proiecerunt:
no=i minus se id contendere ei liaborare, ne ea, quae dixissent, enunciarentur, quΠm uti ea , quae pellent . irvetrarent, ρ Pterea quod, Si cnianciaturnesset , summum in cruciatum Se uenturos Diderens.
Locutus est pro his Divitiacus Aeduus: Galliae Io
tius imitones esse duas et harum alterius Princ*atum tenere Aeduos, alterius Arvernos. Hi qu tantopere de potentatu inter se mullos annos contenderent , factum esse, uti as Aruernis Sequnnisque Germani mercede arcesserentur. Horum Primo
circiter milia XV Rhenum transisse et posteaquam agros et cultum et copias Gallorum homines ieri ac barbari adamassent, transductos Plures r nuno e se in Gallia ad C et XX milliam numerum e cum his Aeduos eorumque clientes semel atque iterum
armis contendisse; magnam calamitalem Pulsos accepisse , Omnem nobilitatem , Omnem senatum , Om
nem equiitatuam amisisse. Quictus proeliis calamitatissiusqtae fractos, qui et sua pistule et Populi Romani hovitio atque amicitia plurimum ante in Gal-
Αω. terrae Afrisae. Gellius 3, s.
in terra Italia. fiassent ad Caesarem . i. e. RPud e rem. M. Sie 3, s ad omnes
secreto in εν ratio. Sie quidem di s et sed vel secreto , vel in culto tollendum esse . qui nota sponte videt 8 M. T, secreto ςl , sam sapit. Mitione vet. habent secreto et D ritis. Si tamen ti-truinque retii ere velis , eum Oud. Prrim ad nuci tu in , Pti,uuius ad visum reseres, a Pud Cic. Mil. e. S. tacitias et oceutius inisensiones. Utentutia. siau. 26 . 28. aemia γιentatus. Lactant. div. inst. si . 1 . honores et volentiatus et V ζαο. id Butiemantius ad Lartaint. . I. mercede. Cl. 6, 12. M.
amesserentur. al. arcessirentiar. Sie 5. t . a cessi i.
74쪽
lia posuissent, coactos esse Sequania obsides dare, nobilissimos cloitatis , et iureiurarido cruilarem obstringere, sese neque Obsides repetituros, neque auxilium a Populo Romano inploraturos; neque recusaturos , qura minus perPetuo sub illorum ditione atque imperio essent. Unum se esse ex omni cloitate Aeduorum , qui ad luci non Polu rit, ut iuraret, aut suos liheros obsides daret. Ob eam rem se ex cisim e Pr fugisse et Romam ad senatum Denisse, auxilium P stularum , quod solua neque iureiurando neque obsidibus teneretur. Sed peius uictoribus Sequanis, quiam Aeduis Oictis, accidisse: Prνterea quod Armolatus, rex Germa nortam , in eorum sntibus consedisset, temtiamque partem agri Sequrani, qui esset Utimus totius Galliae, OccuPauisset, et nunc de altera parte tertia Sequanos decerire tuleret, P Pterea quod Paucis mensibra ante Harudum milia hominum XXIIII ad eum penissent, quilus locus ac sedes Pararentur. Fulvium esse paucis annis , uti omnes ex Galliae finibus peialerentur atque Omnes Germani Rhenum transirent: n que enim conferendiam esse Gallicum cum Germanorum agro, neque hanc consuetudinem , sema cum illa comparandum. Ariovistum autem, ut semel Gallorum c
pias proclio cicera, quod proelium facimm sit ad Magetobriam, superbe et crudeliter imperare, obsides no-
Romam-νenisse. Cic. ile Divin. , έ t. μνis. Rediit autem re insecta. V. iti a s , 32. modes. vicini Marcomannis inter Rhenum et Danuhitim. Ceuar. milia hominum XXIIII. Viaeem
in Mosella v. 3. Aequavit Latinaiahi quondam Gallia Cannas. Sed nimis procul is abest. Pratius cum 4 iii letio in Vesontione P. I. c. 3b. et I 'Λnville in diot. de la Gaulo p. 6o nominis ipsius memoriam iii lia Moigie de mole ad Arari et Ognovis e nillientes Proru vietam
75쪽
DE BELLO GΛLL. inissimi cuiusque liberos poscere et in eos omnia exempla Cr Ciatusque edere , si qua res non ad nutum aut ad Ooluntatem eius facta sit: hominem esse barbarum , iracundum, temerarium: non Posse eius imperia di
fiας sustineri. Nisi si quid in Caesare Populoque Romano sit auxilii, omnibus Gallis idem esse faciun Di, quod Heloetii fecerint, ut domo emigrent, aliud domicilium , alias sedes, remotas a Germanis , Pelant fomtunamque , quaecumque accidat ex riantur. Haec si enunciata Armolato sint , non dubitare, quin de omniabus obsidibας , qui πω eum Sint, grasissimum suAP imia sumat. Caesarem uel auctoritate sua atque exemcitus , oel recenti Dictoria, Dei nomine Populi Romani deterrere posse, ne maior mullistido Germanorum Rhenum transducatur , Galliamque omnem ab ArioPisIi iniuria posse defendere. 32. Hac oratione ab Divitiaco habita , omne' , qui aderant, magno fletu auxilium a Caesare pe-lere coeperunt. Animadvertit Caesar , unos ex om-
olim Blim indiae Pontaimr, non consumtei,dum cum Potite Uaverta
ibi nuperrime deiecto. Scilicet tu r
nestutem a. I eruta ex Arare ex in iecuto monumeuta fiunt varia, iudi libri Praesertim urnae fragmen
tum iam epigrapite MAGETOR. iri nitidem Academiet Diviti nenses Girault d 'Auxonite et Leschevin inde Pater. Putant. Masci mam in ipso vico Pontaιlier e1 e quaerendum; veruin quid impedit, quominus vaseulum ex vicino Moigie de Broin eo sit olim translatum touidquid sit, mihi nullum ti uias dubium est, tu loco n stio lagen Hu Maget riam .sehaec a plamagi, et eo ueta dicetidi i artua. Praesensis rem videtuν naum. IartinuuX , qui in indice locorum , qtiorum iit ineuito apud Q. are ii, Prasyιobriam habet locum in Celti : Ortalina etiam Maxetrobiam. ditis errime viti doctus A. B. Minota
76쪽
nibus Sequanos nillil earum rerum sacere , quas ceteri sacerent; sed tristes , capite demisso , terramici tueri. Eius rei caussa quae esset miratus ex ipsis quaesiit. Nihil Sequani respondere, sed in eadem tristitia tociti permanere. Quum ab iis saepius quaereret, neque ullam omnino vocem exprimere Posset, idem Divitiacus Aeduus respondit :Hoc esse inferiorem grapior que friunam Sequanorum , Prac reliquorum . quod soli ne in occullo qu dem queri, nec auxilium ivlorare auderent, assentisque Ariouisti crudelitatem , Delut si coram adesset. horrerent : pro terea quod reliquis tamen figue s cullas daretur; Sequanis pero, quit intra fnes suos Arioseis iam recepissent , quorum Omida Omnia in ρο-
testate eius rasent , Omnes cruciatus eSSeni Pe
frendi. 33. His rebus cognitis , Caesar Gallorum animos Verbis confirmavit , pollicitusque est, sibi eam rem curae suturam e magnam se habere spem, et heneficio suo et auctoritate adductum Ariovistum finem iniuriis facturum. Hac oratione habita, concilium dimisit, et secundam ea multae res eum hortabantur, quare sibi eam rem cogitandam et suseipiendam putaret; in primis quod Aeduos, fratres consanguineosque saepenumero ab Senatu adpellatos , in servitute atque in ditione videbat Germanorum teneri, eoruntque Obsides apud
Ariovistum ac Sequanos intellegebat: quod in tanto imperio Populi Romani turpissimum sibi et reip
yrae retiq. Sic eod. Oxon. Vulgo
77쪽
DE BELLO CALL. Nicae esse arbitrabatur. Paullatim autem Germa. nos consuescere Rhenum transire , et in Galliam magnam eorum multitudinem venire, Populo II mano periculosum videbat: neque sibi homines feros ac barbaros temperaturos existimabat, quin , quum omnem Galliam occupassent, ut ante Cimbri Teutonique secissent , in Provinciam exirent at lueinde in Italiam contenderent; praesertim quum Sequanos a Provincia nostra Rhodanus divideret. Quibus rebus quam maturrime Occurrendum Putabat. Ipse aulem Ariovistus tantos sibi spiritus , tantam adrogantiam sumserat, ut serendus non videretur.
34. Quamobrem placuit et , ut ad Ariovistum Iogatos mitteret, qui ab eo postularent, uti aliquem
locum medium utriusque conloquio diceret : velle sese de re publica et summis utriusque rebus cum
eo agere. Et Legationi Ariovistus respondit: Se
id ipsi a Caesare ορus esset, sese ad eum i entu
rum fuisse: si quid ille se uelit, illum ad se oenire
Ῥoriere. Praeterea se neque sine exercitu in eas Pamres Galliae uenire auidere, quias Caesar Possideret; neque exercitum Sine magno commeatu atque emol
Cιmbri Teutoni Pin. Vellei. a. t a. Florus 3. 3. Eutrop. 5 . l. 'acit. H. s. et Germ. 37. Cellur. De caussisti fili li. l. commemoratis vid. ud D tox. Al. legatum. Alii omittunt i e verimm : Et potest omitti. M.ti t C. a , 2O, 37. diceret. Alii deligeret . quae est iii terpretatis. M. CL Gron. ad Liv. ab . 6. emolimento . Iahore , opera. Ut enim eniti e At, uitendo Pervenire aliquo . vel essic re aliquid 2 nasus nutem laborem et Oporam significat: sic est emestiri . moliendo eonaΠ-doque pervenire aliquo, enicere
aliquid . et emolimentum ipse labor. Quidam legi maluerurit molimento , quod non differret ab illo altero .
em timento. In codd. autem h. l. constanter legitur emultimento. Aeputant plerique interprete . - timentiam et emolimentum Non magis disserre, quam monumentum et moniment . et eum emolimenti mprimo si iseet molitionem et Rusceptionem, siqniscare deinde etiam est ectum moliticinis, Prosectum atque fruetum. Et have sententiam probo. De his etiam editores Velleii 1 al. ad x . i7, et nuperrime Ruhn-Lenius ad 2 . 78 eiti dem scriptoris .dis 'utariint. Exea pia verbi , h modo usiarPati , lato Cest erus in
Thes. Lat. Litig. diligenter tractR it,
78쪽
mento in unum locum contrahere posse e sibi arulem mirum rideri, quid in sua Gallia , quam bello Dicisset , aut Caesari, aut omnino PUulo Romano ne gotii esset. 35. His responsis ad Caesarem relatis , iterum ad eum Caesar legatos cum his mandatis mittit rQuoniam tanto suo Populique Romani benescio affectus , qutum in consulatu suo rex atque amicus a Sentu ad eliatus esset, hanc sibi populoque Romam gratiam referret , ut in conloquium oenire inoua usgr aretur , neque de communi re dicendum siri et cognoscensim Putaret; haec esse, quae assi eo postularet ryrim , ne quam multitudinem hominum amylius Irans Rhemian in Galliam transduceret: deinde obsides, quos haberet M Aeduis redderet, Sequanisque Permitteret, ut, qmos illi haherent, Ooluntate eius reddere illis sic ret; nere Aeduos iniuria lacesseret , aleue his sociis e eorum hel iam inferret : si id ita fecisset, sihi P puloque Romano PerPeturam gratiam atque amicitiam cum eo futuram : si non imPetraret, sese, quoniam M. Messala M. Pisone Coss. Senatας censuisset, uti, Ammque Galliam prouinciam obtineret, quod commodo re ullicae facere posset, Aeduos ceterasque
ita , ut vellet emolime utim seri hi , ubi e set mol lin. ue eum em
sese, quoniam. Sic eodd. et edd. e LMess. et Pis. Coss. Α. V. C. 693. M. M. Ριsone testituit Glandormllic et supra c. a. Codd. et edd. vet. mox P. mox L. luibent. Gr. in bene Maena. s adpellat. quod m. re ιρ. sac. yosset, itas circ. ιιν P. Inde detrimentum caperet. M. CL 6.
79쪽
DE BELLO GLI L. - os Po tali Romani defenderet, sese Aeduorum
36. Ad haec Ariovistus respondit : Ius esse helli,
ut, qui Misissent , iis, quos Dicissent , quema dum oellent, in rearent: item Populum Romanum Diolis non ad alterius Praescr*t- , sed ad suum acti trium , imperare consuesse. Si ψse Populo Romano non Praescriberet , quemadmodum suo iure uteretur ἔNon UOrtere Sese a P Uulo Romano in sura iure inpediri. Aeduos sibi , quoniam bellii fortunam tentiassent et armis Congressi as fuerali essent, st*endiarios esse fac os. Magnam Caesarem iniuriam facere , qta suo aduentu uectigalia sibi deteriora faceret. Aeduis se obsides redditurum non esse , neque iis , neque eoru- sociis iniuria bellum inlaturum , si in eo manerent, quiod Conuenisset , Suρeniumque quoί-
annis Penderent: si id non fecissent , longe sis iraternum nomen PUuli Romani afuturum. Quod sibi
Caesar denunciaret, se Aedmorum Duurias non neglecturum ; neminem Segum sine sua Pernicie con
tendisse. Quum Deuel , congrederetur intelliecturum , quid inuicti Germani, exercitatissimi in armis, qui
s te ed. iniur. Est rei et itio Pra ris initis sese, quod alii oriri eruui. alii iii s. De se se mutaraui. M. 31 in ιμ lectu m. De hac omni re Dio Cissitis 38, 3έ. ivonet. Caesarem haec Ariovisto nu uelanda cura e , nDia tam ut terrorem ei inculeret. 'tram ut eum irritaret, et hac ratione bellum capta rel: Om-tiino en in Caesarem quidvis egi se, ut aliud ex alio in lium necteretur tu Gallia. CL ibid. e. 3 i. et Sueton.
nimio helligeraudi studio Praetextae
sucit. II. item. al. uidem. al. male ident. staternum nomen. Cf. e. 33. ynig. legitur: ι- ab his fratr. - vid. ind. in abesse II. p.aeritus, Ursinus et Lip tufi Eleel. 2. s. l. v riat longe his I. n. P. R. futut um. ut Α. n. Ia . sa. longe illi Dea II ater erit. Sed vulgata lectici bene h.ahet. iri a membrani R et edd. vet. Sic et, , lius II, eb. 3. 666. Procul haec stibi mollis inova terr ieique aberit Ae- mentia Phoebi. I. C. II. malit liete longe ab sese.
80쪽
in Ier annos XIIII tectum non subissent, Dirtute
37. Haec eodem temporo Caesari mandata reserebantur, sti legati ah Aeduis ot a Treviris veniebant : A dui quρstum , ilia ad Harudes, qui nuper in Galliam trai. si tortati essunt, fines eorum popularentur m se, ne obsidibus quidem datis, pacem Ariovisti r. dimere poluisse : Treviri autem , pagos centum Sires voraim ad Ripas Rheni consedisse , qui
Rhenum tran ire conarentur; iis praeesse Nasuam et Cimberium fratres. Quibus rebus Caesar VehementPr commotus , maturandum sibi existimavit, ne, si nova manus Suevorum cum veteribus copiis
Ariovisti sese coniunxisset, minus facile rosisti po fiet. Ita lue re frumentaria , quam celerrime potuit comparata, magnis itineribus ad Ariovistum contendit. 33. Quum tridui viam processisset, nunciatum est ei, Ariovistum cum suis omnibus copiis ad O cupandum Vesontionem, quod est Oppidum maximum Sequanorum, Contendere , triduique viam a suis sinibus profecisse. Id ne accideret, magno opere praecavendum sibi Caesar existimabat: namque omnium rerum , quae ad bellum usui erant, .summa erat in eo oppido facultas; idque natura
ducebantur. Cl. 4. l. Cellur. Tra- utilium ext . Latinos Pagum itae isse . ut exprimerent hoc verbo
id , quod nostri inaiores dixerunt Gaia, cuius verbi vesti*ia in Pluribus
regionum nominibus u Perr urit. Vid. C. 12. Et 27. Et praeter alios Dith marum ad 'l'aeiti German. c. Σ,