장음표시 사용
51쪽
est quasi tangens: & in egressu similiter refringi verissus axem coni umbrosi propter contrarias directio-V-τAs nes semidiametrorum. Sit enim in Fig. 42 e Tm cir- . . ' ν'. culus maximus Telluris, e T eius semidiameter; BTsemidiameter atmosphaerae. Radii procedentes ab exintremo Solis limbo Rr, Ss, intimi quidem tangentes Terram in be , ubi infringuntur, seu refringuntur ve sus axem T Z, ac tendunt in H & X; radii extremi tangentes supremam partem Atmosphaerae minus refringuntur propter minorem densitatem , & tendunt alter ex E in Μ, alter ex B in N, spatium penumbra quod punctis notatur. Umbra mera eonus bri, cujus axis a V, sive altitudo est 43 semidiam. Terrestrium, ut Ostendit Tae uet , & eruitur Trigonometrich ex notis elementis paulo ante insinuatis; sed Rieetolus i. alsumittantum 26, concedens tamen vallabilem: praeterea post Keplerum supponit remanere Conum umbrosum in veris
sum D A P de hoc erit aliqua dissiecillas . eujus basis o P distet a centro Terrae ι semidiam. Terres r. elici hanc quoque variabilem ponat, propter refractionum varietatem. Re fractio siderum horiacin talis, etsi aliquam patitur variationem , tamen Ne toπs in aereis
magis vaporoso est 31' 4s', Hirao 3a'; utrique Cassisno 32' Io ejus decrementum ad singulos gradus altitudinis habetur passim in Tabulis . Haec addita diametro Solis apparenti dabit arcum eb, & ex altera parte me q8' 4o' Sole per i geo, quo basis illuminatio. nis d i itat ultra hemisphaerium a circulo maximo. Seis mi angulus coni atmosphaerae T Zb paulli minor est semiangulo coni ficti TFB, nempe quanto minus est residuum semidiametri solaris . si ab hac subtraxeris totam semidiametrum atmosphaerae, quam si detraxeris semidiametrum solius Terrae. Differentia semianis gulorum coni ficti, & coni atmosphaerae inito calculo invenitur minor uno minuto secundo, adeoque in sen
52쪽
sibilis. si quaeratur altitudo eoni atmosphaerae Τ Z supra altitudinem coni umbrae fictae T r, habebitur multiplicando excessum , sive altitudinem atmosphaeis rae supra semidiametrum Terrestrem, per nummos in axe coni ficti inventos; sic in hypothesi Rice lolii, quia aΙtitudo atmosphaerae excedit semidiametrum Terrae milliatibus Italicis Bononiensibus as , quorum semiis diameter Terrestris continet et 39 ; Sole per i geo . quando axis coni ficti erat semid. Terrestr. at 3; si hienumerusi multiplicetur per Is, dabit milliaria 48ςς, sue unam Telluris semidiametrum, & milliaria et fici superaddita; & quia Sole perigeo axis coni umbrae fictae erat semid. Terrestr. 23r, hoc numero multiplicato per as , prodibunt milliaria s Is, sive una Telis Iuris semidiameter , & 8 6 milliaria superaddenda . In hypothesi majoris altitudinis atmosphaerae exit major altitudo coni penumbrae, sed dilutior, & parum sen-sbilis. Majori utilitate quaeritur quanta sit Amplitudo
uobis appareus ambra Terrearis in Deo transito Lana pro dato tempore. Celebris est Kepleri regula inter plures modos hoc problema resolvendi: conjiciuntur lIL. unam summam parallaxes hori Zontales Solis. & Lunae convenientes dato tempori: tum ab ea summa aufer tur semidiameter apparens Solis, residuum erit semiis diameter apparens umbrae Terrestris fictae in loco transisitus Lunae, quae semidiameter umbrae Terrestris A mosphaerae non excedit et ' , si credimus Mendetiuo in Idea Tabularum Atlanticarum . Hiraus extendit ad integrum minutum primum, quia putavit altitudinem
atmosphaerae elevari ad 4s milliaria supra Telluris suis perficiem; sed Eq. Isaae Nem utouus excessum semiis diam. atmosphaerae supra semidiam. umbrae non eleνat ultra go', vel 4o', & Cl. De. Cassiaar retraxit adao' ό Taequet invenit ex dato canone semidiame- D trum
53쪽
trum umbrae, seu penumbrae, & atmosphaerae Terrestris in loco transitus Lunae. Sole Apogeo. Sole Perigeo. Luna Apogea 383 32'l Luna Apogea 3ο'. 2 ς' Luna Perigea 48' sa'l Luna Perige a 43' sa'
Quae non multum differunt a numeris , qui deducuntur ex Tab. XXX Cassiniana, cui aggregatum minimum ex semidiametris Lunae, & umbrae Terrestris est 13' ov: maximum s ' o'; ex quo insertur minimam umbrae Terrestris semidiametrum in loco, ubi secatura Luna in SyZygiis esse 38' as', maximam 43' ax''. Mitto inquirere in Causas motuum eaelectιum , quae peculiarem merentur investigationem. Salomon to a Deo edoctus stellarum dispositiones, & mrearius in eum suis AEgyptiis tribuebant spiritui corporeo, quo cuncta cientur, aluntur, vivificantur. Etiam in Terris impetus globi e tormento helli eo explosi unde est si Causa secunda, & immediata deposcitur 3 nni ab illo spiritu , quo initio agitatae particulae pulveris pyrii obstantem globum ad motum projectionis impulerunt p
Si quando Luminaria ineidant in Eclipsim mis est, qui oeulos in Caelum non attollae tanquam ad inusitatum spectaeulum ' sed mariis assectibus e ignari quidem attoniti non sine pamore , formidine: Sapientes vero ad illam eonvertendam in proprios usus in omni fere facuL
54쪽
state , scientia , mitaque professione , praesertim Afro - αι, fbysici , Geograpbi , Cbronologi et nee desunt , quι in. de assurgant ad contemplandum Deum , Solem in visibιlem, apud quem non est transmutatio l- . nec vicillitudinis obumbratio,
Finis rei in Eclipsibus est, ut sint comporum, & motuum Coelestium notae, ac ne Xus, temporumque characteres. Firis
Ordinis, respectu humani generis, ut sint symbola Anagogica, Allegorica, Tropologica, &c. variisque mortalium usibus deserviant. Finis Ultimus ad manifestanis dum perennem Divinae pulchritudinis immutabilitatem, Gloriaeque aeternitatem, quod Exemplar Sol directe, Luna a contrario significant.
Ad Primam Causam Effectricem pertinet Caasa
Eremplaris. quam ab AEgyptiis edoctus Plato, caeteris causis adjecit; qui enim casu, aut Caeco modo non Operatur, agit ex idea mente praeeoncepta ordinando in suum finem. Finis quoque ab Arifloreti dicitur inter phvscas , seu naturales causas obtinere Prima tum . sve Princeps causarum , quod fr motus, siveis operationis prima origo, cujus gratia caetera fiunt rquare non sunt omittendae, aut negi gendae praesertim ab Aitronomia Physica, quamvis brevirer expediem da , cum earum cons derationem ex professo sibi vin-
lium textu '. Confer D. Thomam 1 P r. quas . 44.
55쪽
dicent Physica Generalis, aliaeque fatuit. tes. Probatur prima pars. Fixis rei, sive operis dicitur id, ad quod es natui a sua aptum est, & immediath ord F natum, si ut oeuluς ad videndum : Atqui stellarum desectus ex natura sua apti sunt, & ordinati, ut sint corporum,
ae motuum coelestium notae temporumque characteres;
igitur hie dicendus est finis rei. Hoc enim indicat s era Auctoritas, & generalis illa Dei vox condentis ira, ut sint in Agua oe tempora tq . Consonat profana Auctoritas, quae clamat cum Seuera sn: Natura Arsis Abi , O putebritudinis sua eoufeia, spectatores ueseantis rerum spectaculis genuit, perditura rauc Turi or vis sui, si tam magua, tam palabra non admiremurr eos
velli, qui aut videndi satietate sessi, aut ingenitae no-hilitatis obliti, Terram Proni respiciunt, extraordina xiis hisce ostentis velut a somno excitat, ct isset ero sos ad fidem νοIDνe multus. Neque sollim ratio di reiacta, sed etiam reflexa consentit, quia cum Astra, eorumque motus sint proprium affronomia Objectum , quis non videt talium motuum nexus, notasque coeIectium corporum immediath intrinsece ad Astronomiis cam considerationem pertinere, etiamsi actu nemo sit, qui consideret ρ Nonne ex Eclipsibus Diametrum so, magnitudinem, aliasque proprietates Luminarium di. gnoscimus p Notane hoe veluti nodo motus, revoluti nesque eorumdem Connectuntur , & computantur Quid opus est ad causas ignotas Confugere, aut ad λnem generalem opaei Corporis recurrere, cujus est auterius aspectum subducere, umbram projicere, um-hraque ardores temperare, &, si vis, mutua vicini 'eo Poris attractione illius actionem variare ρ 00 Affines facultates sunt Pb ea, quae ex defectibus didicit Solem Iuce propria fulgere, Lunam lumine a Sole mutuato;
et vid. infra g. XVI, ubi do Π l Nee desunt qui putant part
56쪽
hane obscurari cum incidit in umbram Terrae, Solem deficere propter interpositionem Lunae, Τellure meis dium locum inter illa duo Corpora tunc occupante Squarum veritatum utilitas melius dignoscitur ex tim
re panico, quo correpti sunt ignari non solum vulgi, sed etiam capite coronato. Testem produco Archelaum Macedonum Regem , solitum quo die solis defectio fuit, Reyiam elaudere, 9 Filium , quod in luctu, ae rebus admersis moris es , tondere. Geographia laorum locorum Terrestrium longitudines ignoraret, nisi ad illas inveniendas adhibuisset Lunares Eclipses , Iovisque satellitum , & aliquando solares, sed majori cum Cautione. Chronologia tota nutaret, nisi in mediis etiam Barbarorum Saeculorum tenebris accensa, hac face illuminaretur. Ad hanc normam, hoc est ex Eclia psium inspectione, Astronomicarum Tabularum Condiatores ponere student motuum Coelestium rationem in Terris, suosque exigere numeros consueverunt. Hinc Geometrae Schematismos Eclipticos, Optici suos Typos delinearunt. Hinc Harmonica nostra Veteres Periodos illustrare, novas adinvenire didicit. Quid plura Θ quando Scholarum Principes dum artem cogitandi , & modum sciendi tradunt, petito ab Eclipsibus exemplo, demonstrativi regressus utilitatem ostende-Tunt is per quem, scilicet postquam per effectum pro- ,, havimus causam , demonstratione a posteriori, quae ,, vocatur demonstratio quia, regredimur ad proban- ,, dum effectum per causam, demonstratione a priori ,, propter quid . . . Primus casus est cum aliquis per eDis iactum demonstrat causam non per se notam, eX. gr. Eclipsim quam intueatur, tane enim effectus es m notior oeulorum tectimonio, dum sereno Caelo desitas, , Luna in oppositisue interpositionem Terrae: deinde ,, quaerit causam talis interpositionis, & invenit illamis esse motum circularem Coeli per se notum , & per D talem motum demonstrat interpositionem Terrae; d διηπε te gent uis L. Vi
57쪽
aci SCIENΤ. ECL. PARS III. is inde per interpositionem demonstrat Eclipsim Itamentem Arsotelis ), & D. Thoma, a quibus idem exemplum profertur , Sylmeser murur declaravit , quod notandum, propter dicia in praecedentibus. Notum est universis non omnem usum ostendere proprium rei finem; sed nemo pariter jure inficiari potest, memoratas Facultates attingere per allata exempla , alias proinpius , alias remotius, &, quasi objectum objecti sui, finem rei; eb qu bd Eclipses ex natura sua propriε per sese snt in signa , ct tempora , atque in characteres corporum, motuumque Coelestium. Quamquam verti Finis ordinis Eclipsum, Finis Ultimas,& Causa Exemplaris, ad Caulam Physicam spectare a nobis probetur; tamen quia non minori cum proprietate ad ejusdem. doctrinae usum pertinere videbantur , ne idem sit reis petendum, transtulimus ad Caput Ult. III. In vestig. Quod si superioribus potius conjunctum quispiam malit, potest per sese adire, & quodammodo huic loco redditum intelligere.
ordo secundarit Luminis, s colorum in E clipsibus.
meriLem. apparuerunt in parte Solis non obscurata , praesertim eirea lineam sectionis, marit eoores. a.' Hi eo res Φυi se ut mimidiores, & eo magis saturi , quo AEtber erat purior. 3.' Quando Sol totas ob- regi τι fus auter tenebras , nocturnis eateroquin horribiliorer , al quod Ius wesigιam relinquιι quas coronam ra
58쪽
rum is AEthere circumstante; aliquando, ut an. IIII in Anglid, apparuit, metuti eireellas luminosus in limbo Luna obtenebrantis . Lunam ipsam vidit olim Keplerus in Eeli Solis totali metat nigram nubem. Schei ne rusau. x fila, die as Maii midit portionem Luna , qua Solem tegebat inaqualiter albicantem. Riceiolas i53o , d. Io Iunia eolore fere inter nigrum, θ' puniceum. q. LUNARES defectus notatum est Lunam, postquam tota immersa es in umbram uam ante totalem immemssonem pars obscurata saepius ex oculis evanuit prodere tamen quoddam secundarium, ae remissum , ut in ipso
medio totali defectu sit eo picua, sed fusca inflar ferri
atro rubore eandentis. s.' Aliquibus tamen nullum sui indietum in Caelo reliquisse ; unde in medio deliquio ema
Potissimum mero Bononia r 4 April. I 6 a sereno Caelo, o mieantibus circumquaque stellulis penitus subducta est a*GEiui Ricciolii sς , 9 Soeiorum . Parisiis Furnerii, Gai senis di, or Bullialdi: Praga P P. Moreti, o' Wolfangi: Pisis D. Ra inerti, cte. Nibilominus in medio defecta ejusdem diei i4 April. I 6 2 videre non desieraut rinsetiis Nobilis Iulius Iustinianus: Vienna DD. Bonviciis nus, ct Pieronus. Similiter an. IIo 3 d. 23 Deeembris, Luna, qua in totali obseuratione Montepessulano evanuit sereno Caelo; Arelate furia, ct fusa eo piciebatur: Amenione eIare rubicunda cum quadam specie coroua lucida parallela ipsi circumferentia Lunari. 5.'Colores, qui subinde se obtulerunt fuere subalbidus, seu pallidus, einereus , submiridis , rubeus , fusus, subniager: bae autem colorum varietas ae metati lueis ct umbra eo utertatio apparuit magis sensibilis eirea initia immersionis, s in majori sura bori ontem altitudine. I.
59쪽
Umbram esse densiorem plerumque et ea medium EeIipsis, etiam circa initium, se finem et item qu3 major Derie
appareat Luna diameter, nou semper tameu , quia nou nunquam visa est Lana minae nigrescere in medio defectu. quam autea, veI posea. 8.' Nos missimas non semeIadeo dilutam , ut Lavares macula majores , v gr. Mare Crisium intra illam nou υνὰ disteruerentur . Consuaue
obser vationes Palinenser Μensis Maji r 33. INTERPRETATIO QUARTA.
varietas. Ratio praecedentium Phanomenorum.
Lumen secundarium, quo aliquando Luna conspicua redditur in Eclipsibus Solaribus, oritur ex radiis Solis a Tellure reflexis . Lumen vero ferrugineum, quo in suis deliquiis inficitur, naicitur ex radiis in Atmosphaera Terrestri refractis,& in corpore Lunari reflexis in confinio Lucis, & Umbrae, unde prodit colorum
Probatur prima parr. Nam sicuti lumen secundarium , quo Lunae portio directh non illultrata subalis bicat ante primum , & post ultimum quadratum aspectum, mutuatur a radiis Solaribus in Globo Terraqueo reflexis, juxta communem Altronomorum sententiam ,& eb magis post ultimum quadrantem , quia majores Terrarum tractus nobis ad Orientem plures radios reflectunt, minus ante primum tetragonum , quia maj res tractus Oceani occidentalis minus luminis reflectunt; ita idem dicendum in Eclipsibus Solis; norta enim Luna obumbrat totum hemisphaerium diurnum; ergo Disitirso by COOste
60쪽
ergo relinquit locum reflexioni multorum radictis Tum , aliquando pauciorum, aliquando plurium, quod sit in loco magis apto ad illos in oculum spectatoris
reflectendos . Non semper autem videri debuit, quia sensibiles radii reflexi, vel apti non erant, ut perveni rent ad spectatorem, vel aliunde impediebantur.
Probatur seeunda Pars indicata ab Apollonide inreertum enim est ex supradictis L s. IX. J, Lunam plenam aliquando cadere in conum Atmosphaerae Terreis stris: nota est etiam vis refractionis non solum ad deis viandos radios a recto tramite, sed etiam ad varioseolores sive inducendos, sive dividendos, ut constat ex prismate chrystallino, aliisque experimentis; ergo quando Luna in oppositione non illustrat ut a radiis di rectis, multos excipere potest in Atmosphaera Te restri refractos. In refractione autem praeterquam quoa multi amittuntur in corpusculis aereis alici reflectentibus, minuitur vis actionis, & energia. Igitur videri debet lumine remisso . In primo casu Novilauit Eeliis plici post reflexionem in Terra, & refractionem in eis gressu ab Atmosphaera Terrestri intervenit alia reflexio in corpore Lunari , & alia refractio in ingressu AN
mosphaerae Terrestris. Haec tamen licet non parum conis ducant, non videntur sufficere ad reddendam rati nem, cur tam vividi solis colores croceus, rubeus,&c. praesertim si Lunae negetur Atmosphaera sensibi- Iis , idcircli adjeci radiorum instexionem factam circa confinia sectionis dividentis partem Solis obtentam ab alia visibili . quam inflexionem, una cum imminuta
radiorum energia, existimo ultimam causam Cur apparens Lunae diameter, dum Soli subjicitur, videatur deis curtari. Eadem de causa si praedicto prismate aspiciatur planum parietis, in quod umbrae imbricum pro minentium interruptae projiciamur, in confinia lucis,& umbrae prodibunt varii colores, qui non prodeunt, ex reliquo plano aequabiliter illuminat . In magna