[Omnia quae extant juxta Benedictinorum versionem]

131쪽

idque in utroque Testamento. Nos autona ad posteriorem prius aggrediamur: sic enim prior quoque dilucidior fiet: eos suo qni ab initio nomen acceperunt videamus, ne pede- leniim ascendentes ad primum hominem veniamus, cui a Deo nomen est impositum, ut ab ipso initi quaestionum soliili derivetur quis ergo prius a De nomen accepit ponis vero alius, quam qui primus formalus est y Neque enim Ilius erat homo, cui nomen posset imponi Qualemigi tu appellationem accepit podam voce haebraica dictus est neque enim graecum est nomen, sed in radicam lin-gnam Aorsum nihil illud significat quam Ierrenum skiuidem Edom terram virginem sonat; talis porro fuit locus illo, in quo paradisum Deus plantavit. Plantavitrum enim Deus, inquit Scris, tura , paradisum in Edi m ad 3 Orientem V ut intelligas non humanarum opia mari urinastrisse paradisum V siquido in terra fuit virgo, quo neque

Tom rEm Exporta strat, neque sulco exarata , sed Ullis

agricolarum manibus culta solo jussu plantas illas germinarat. Propterea Edom illam appellavit, quod terram Virginem significat. IIaec virgo figura Virginis illius fuit. Num

quemadmodum terra ista nullo excopto semine Paradisum

nobis germinavit V sic et illa iussio viri Semine sit scopto Christum nobis germinavit. Quando igitur dicet lilii Judaeus otio modo virgo peperiis dic tu illi : Quoni odo torra virgo stupendas illas arbores germinavit ' Si quidem ha)bi se lingua Edom dicitur terra virgo D quod si si leni habere quis renuat, hebraeae linguae peritos interroget, sit hanc veram esse nominis Edom interpretationem comperiet. Non enim quoniam eos alloquimur qui linguam illam non tenent, idcirco vos velim allere sed in id unum incumbimus, ut inexpugnabiles vos reddamus, et tanqUam praesentibus inimicis qui ista noverunt, ita cuncta diligenter

132쪽

in torprolamur quοniam igitur ex Edem terra virgine sormatus est homο, matri cognominis Adam vocatus est. Ita suciunt homines quoque, liberos qui nascuntur Saepe Dominibus matrum appellant' ita Deus etiam sormatum ex

terra hominem, de nomine matris Adam dixit Issa Edem, hie Adam. IV. Sed quae landem inde dimanat utilitas VIIomines

enim nomine matrum vocant, ob honorem quem deserunt matribus, quae pepererunta Deus autem quam ob causam

Domino matris appellavit quid naagni, vel cxigui hoc agondo disposuit Nihil enim emero aut sine causa sucit, sed multa cum ratione ac Sapicntia: Quippe cujus sapientiae non

terra genitus Cur igitur sic illiini appellavit TSuam niami rum illi vilitatem naturalem hoc nomine in memoriam revocavit, et tanquam in aere cippο substantiae humilitatem exaravit, ut ex nominis sui magisterio modestiam discat, neque majorem, quam par sit, de Sua dignitate opinionem concipiat. Nam nos quidem terram noS,SSe probe noviamus , idque nobis ipsa rerum experientia compertum Strat illo neminem ante se viderat, qui mortem obiisset, quo in cinerem redactum, Sed eximia corporis pulchritudine pollebat , et tanquam Statii quaedam aureata quod recens e conssatoria ornace prodiisset, ita sulgebat. Ne ira itur propter eximiam Speciem superbia efferretur, illi nomen opposuit, Ciaju magisterio sussicienter ad humilitatem informaretur. Accedens enim diabolus ad superbiam verbis illum suis incitaturus erat, eique dicturus, o Eritis, sicut dii , Ut igitur nominis sui recordaretur, a quo terram se esse docebatur, nocunquam de Ualem Se Deos uti rum opinionis errore sibi singeret, propterea conscientiam ejus praeoccupat, et nominis subsidio sussicienti eum adve

133쪽

sus insidias a scelerat daemon Struenda cautiοne praemunit, dum et sua cum terra Cognationis illum admonos, et om nona illi natura Suod nobilitatem declarat, hoc prope

modum illi dicens : Si sorte dixerit tibi, Eris sicut Deus,

nominis lui recordare, et sum cienti admonition instrueris, ut ne consilium ad mitia S. Recordare matris, sit cognationis agnosce vilitatem, non ut humilitatem discas, sed ne uno quam superbia intumescas. Propterea Paulus quoque dicebat: a Primus homo de Crra terrenus h Quid enim sit Adam nobis interpretans aiebat illudes me terra terrenus, , secundus homo ipse Dominus de coelo Sed invadunt nos haerolici ac dicunt Ecc cor nona Christus non os sumpsit, ait enim PaulUS, Secundu homo, Dominus do, caelo'. h Audis Secundus homo, et dici eum carnem non assumpsisse; qui talom unquam impudentiam vidit Quis enim homo esse potest, qui carnem non habeat Idcirco enim et homi nom et secundum hominem appellavit,

ut cum ex numero, tum ex attara cognatio noua ejae agnoscas. Quis igitur, inquit, Secundus est homo u Dominus de coelo. At enim scandaligat me locus, inquit, et quod dicatur me coelo. Cum audis primum hominoni Ada

ipsum arbitraris numquid erroniam Sseriantiam Suspichris, neque virtutem quamdam incorpoream habere, animam, inqNam, ejusque naturam i Et quis hoc dicat pretigitur cum de Adam audis errenum ipsum fuisse, non destitutum anima suisse corpus suspicoris cita cum audis, Dominus do coelo, 3 noli incarnationem negare, quod adjiciatur, emo coelo. Itaque jam primum nomen Susti-cienti defension communitum est Adamia enim Vocatus est de nomino matris, no ultra quam vires ejus serant, doso magnifice sonitat, et diaboli fraudibus nullis possit ex

134쪽

pso nari. Siquidem aiebat: u Erilis icut dii h Age nunc quod reliquum est, ad alterum gradum facientes, qui ante partum ipsum a Deo nomen accepit, meus dicendi faciamus. Quis igitur post Adamum a De nomen, prius quam

nasceretur, coepit IS a ac si Ecce enim, inquit, uxor tua, Sarra concipiet in uter , et pariet silium, et vocabis nο- , men eius Isaac. cum Utem peperisset eum, vocavit

nomen ejus Isaac, dicens: Risum secit mihi Deus. Quarexoro Quis enim, inquit, annuntiabit Abraham, quod, Sarra filium lactet ph ic mihi diligenter attendito, ut miraculum videatis. Non dixit Quod pepererit, sed quod

lacte puerulum. Nam ne sorte quis supposititium puerulum existimaret, genuini partus idem faciebant laetis sontes: itaque ex recordatione Domini ipse quoque o mirabilio eneratione Satis iaperque in Siruebatur. Propterea dicit: Dusum secit mihi Deus, 3 quoniam videre erat mulierem senectute consectam, quae in canitio longaeva Iactentem puerulum educabat. At ille risus gratiam divinam in memoriam PVocabat, et lactentis nutricatio miraculi editi fidem faciebat. Neque enim naturae opus illud erat, Sed totum sui gratiae praeclarum facinus tribuendum. Propiorea Paulus quoque dicit u Secundunt Isaac promissionis siliin sumus . v Nam quemadmodum illic operabatur gratia et

ita hic quoque prodiit ille ex utero jam rigido et HI Pt 3. Ascendisti tui ex aquis gelidiset quod igitur illi sui uterui,

tibi lavacrum sui aquarum. Vides partus cognationem vides gratiae concordiam Z vide ubique naturam ollari, et totum Dei virtutem operari Idcirco ecuudum Isaac promissionis sumus silii. At enim una reStat adhuc quaestior dixit de nobis: Quod non exsanguinibus, neque ex Volun-htale carnis simus. 3 Quo favillam pacto Neque Isaac exsanguinibus stat a Desierebat enim Sarrae sieri muliebria

135쪽

, eius . Obtiirati erant lactis solares, sublata erat generationis materia, inittilis natura erat officina, tumque virtutis suae Deus specimen edidit. Ecce appellationis Isaac doc trinam habemus abSolutam 'eStat enim iit ad Abraham, et ad silios Zebedaei Petrumque Veniamus : Sed ne vobis nostrae orationi prolixita liedium pariat, ad alterum serianaonem ista disseremus, et lii sinem dicendi facientes vos cohortabimur, qui Secundum Saac nati estis, tit mansuetudinem ac modestiam Isaac imitemini, omnemque aliam eius philosos, hi amet ut precibus Justi illiu , o horum praesulum omnium adjuti ad sinum Abrahae cuncti perveni Popossimus gratia et benignitate Domini nostri Jesu Cliris si, per quem et cum quo Patri gloria, honor, imperium, simul quo sancto et vivifico Spiritui, nunc et Semper, et in scircula saeculorum. Amen.

HOMILIA III.

Ad eos , qui ipsum reprehenderetrii ob prooemiorum pro-

illud' Saulo Saul: quid me persequeris p I. Reprehenderunt nos amicorum quidam , quod prolixiora sermonum initia saceremus. An jure vel iiijuria reprehenderint tunc intelligetis, cum,audita defensione nostrari quasi in publico tribunali sententiam seruiis. Ego vero prius quam id ostendam ob reprelibensionum

136쪽

gratias ipsis reser : nam Ex mei cura atque studio non ex malo animo illa proficiscitur : amicum vero , non cum laudat mod , Sed etiam cum reprchendit et corrigit, tunc me amare dixerim Siquidem laudare omnia , tum quisse bene, tum quae malo se habent, id non amici, sed fallacis ac derisoris est mat laudare siquid boni, ac reprehcndere si quid peccati admittatiar, id vero amanti et curam habentis est. Atque ut discatis quod indiscriminatim omnia laudare et celebrare, non sit amici, sed decipienti : Popule meus, inquit, qui vos bea-hios dicunt, ipsi vos decipiunt, et semitam pedum vestrorumi, exturbant . 3 Certe inimicum , ne laudantem quidem admitto amicum Ver etiam reprehendentem amplexor. Ille etsi me deosculetur, insuavis est hic etsi vulneret, an, sibilis et illius osculium suspicione plenum est, hujus vulnus curandi vim habet. Propterea dicit quidam : Fi-hdeliora sunt Vulnera amici, quam spontanea oscula ini , mici Quid dicis Vulnera osculis meliora , inquit. Aon enim ad naturam eorum, quae sunt, sed ad assoctionem eorum qui faciunt altendo. Vis discere quomodo sideliora sint vulnora amici, quam spontanea oscula inimici Dominum osculatus est Iudas ' sed oscuhim erat proditione plenum hos Venerio, lingua nequilia replebatur For nicarium apud Corinthios vulneravit Paulus: sed illi sali te conciliavit. Quomodo, inquies, vulneravit Salanae tradens Tradite, inquit, hujusmodi Satanae in interi, lum carnis hod quid Vere spiritus salvus sit in dio, Domini Jesu Vidisti-ne vulnera salutis p vidisti-no osculorum proditione repletum Sic u Fideliora sunt,ubaenera amici , quam Spontanea oscula inimici. , Id non apud homines tantum, sed etiam apud Deum et apud diabolum locum habet. Ille amicus, hic inimicus est ille

137쪽

servator et curator, hic si audulentus et iiii micus. IIic aliquando osculatus est, ille Vuln Uraxit. Quonio do hic osculatus est, illo vulneravit Ilic dixit, uiritis sicut dii ,

gis profuit, an hic, qui dixit, a Eritis sicut dii h an illoqui dixit, e Terra es , et in terram revertoris 3 Ille mortem intermin plus est, illo immortalitatem promisit Sod in immortalitatem promisit, ex paradiso exturbavit : qui

vero mortem interminatus est, in coelum invexit. Vidcs-ne quomodo u Fideliora sunt Vulnera amici, quam poni , ne oscula in iniici ' Ideo antequam id dom,nstrarem,

gratiam retuli iis, qui me arguunt. Illi namque sive juro sive injuria arguant , non exprobrandi , scd corrigendi an inio id agunt. Inimici vero, etiam si jure arguant, non corrigendi, sed infamandi animo arguunt. II igitur dum laudant , id student ut meliorem ossiciant illi vero,

etiamsi laudent, nihilominus Upplantare conantur. Co terum quoquo modo reprehensi accidat, magnum corte bonum est si quis reprohensiones criminationesque ita ferro poSSit, ut non exasperetur u Qui enim odit increpavliones, ait Scriptura, insipiens est Non dixit tales voItales increpationes, sed tantum increpationes. Nam si jure arguat amicus, peccatum Corrigo Si absque ratione, lauda voluntatem, Scopum ejus approba, amicitiae gratiam consilerem ex magno quippe amore accusati proficiscitur. No stomachemur, cum arguimur. Id admodum utile

est vitae nostrae, Si ab omnibus sata Si et peccantos arguamus, et dum labimur ab aliis argui libenter seramus. In peccatis enim idem sunt roprehensiones , quod in vulneribus cmedia . Quemadmodum igitur stultus est qui pharmaca rejicita ita et insanus is, qui reprehensiones non admittit. Verum multi Saepe exasperantur haec apud So co-

LXXXII. s

138쪽

. dantes et dicentes munccine feram ego Sapiens et prudens Vignorantes esse Illud eli tremo dementiae argumentum. Videbam enim, inquit, hominem, qui sibi videbatin, sapiens, et majorem illo Spsim habet iusipiens .s Eapropior et Paulias dicit: e No Sitifimadonte apud vosmetipsos'. sLicos enim mirum in modum Si Sapiens et perspicax at-ianae homo es et consilio opus habes Solius enim Dei est nullius indigere , et nullo opus habere consiliario. Ideo de illo solo dicitur V Quis enim novit sensum Domini, aut, quis consiliarius ejus suit At nos homines quantumcumque sapientes, multoties tamen Sumus reprehensione digni, atque hinc apparet naturae nostro infirmitas e Nona enim omnia ESSEIOSSunt in hominibus , Inquit Quare

quia filius hominis non est immortalis Quid lucidius sol, Altamon et ille deficit. Sicut ergo sulgidam illam lucem et

splendentem radium supervenientes lenebrae obtegunt; ita et intelligentiam nostram, quasi in meridie fulgentem et perspicuam, inconsiderantia obrepens Saepe tenebrosam reddita acciditque ut sapiens quandoque non videat quod oportet, et is qui multo illi inserior est acutius illud perspiciat. Atque ita res se habet, ut neque Sapien Se EXtOllat, nequo inferior illo sese miserum praedicet Magnum bonum est reprehensioue serpera magnum item bonum posse reprehendere; nam hoc, curam proximi maxime pertinet. Nunc vero si Videamus hominem tunico solutam et ex tranSverso habentem Caul aliud induanon tuin mile positum, monemus et emendamus; si vero videamus vitam ejus dissolutam, ne verbum quidem proseri mus Si videamus vitam ejus iudecoram , praeterimus tametsi ea quae ad veStes pertinent, risum tantum est vero quod ad animam, periculam et supplicium pariant.

139쪽

Cum vides Patrona per praecipitia serri, de vita non curari-

leni nec eo, quo Opu CSt, SpectantEIII, nonne manuni

porrigis nonne a lapsu erigis nonne reprehendis et arguis in imis facis non importunum videri vel ossendero, quam Ujus Salutem curare Ecquam habiturus es apud Deum veniam quam defensionem p Non audisti quid Iu d eis Deus praeceperit, ut ne errantia inimicorum jumenta despicerent, et lapsa ne praeterirent IIta ne Jud: ei quidem jubentur bruta inimicorum suorum non deSpicere, nos vero fratrum animas quotidie supplantatas despiciemus p Quomodo id non extrem ad crudelitatis et serini animi fuerit, non tantum cura hominibus impendere , quantum illi umontis IIo omnia subvertit, hoc vitam nostram

confundit, quod nec reprehensi generoSe Eramus, ne lusi alios reprehendere velimus. Ideo enim molesti sumin , Cum arguimVS, quia XaSperamur, cum arguimur. Enimvero si sciret frater tuus se abs te laudatum iri, si te argueret, reprehenSus et ipse Parem rependeret Vicem. II. Vis scire te, etiamsi admodum prudens esses, etiam persectus, etiam Si ad summunae virtutis apicem pervenis-SES, PUS tamen habiturum esse consiliario et eo qua in argueret ac reprehenderet Audi vetorem historiam.

Nihil Moysi par erat Vsiquidem mitissimus erat , inquith Scriptina, omnium hontinum A, n sto anaic Us, existi naphilosoplita imbutus , spiritualique intelligentia plenus. Eruditus enim erat , inquit , Moyses omni sapientia AEgyptiorum'. 3 Vides omnigenam eruditionom a Era

aque potens formone et virtute n Verum andi aliud quo quo testi inonium me Cum multis, inquit Prophetis con-x vorsatus est Deirs; sed cum nullo sic conVEPsalus est uuam cum aliis per aenigmata et somnia , cum Moyse vero

facie ad aciem'. hQuod illo majus virtubis ejus indicium

140쪽

requiras , quando omnium Dominia Servum quasi ann- cum alloquitur Erat itaque Sapiens tam peregrina, quam domestica institutionem erat polens sermone et operos imperabat ipsi creaturae, quia amicus erat Domini creaturae Eduxit lantum populum ex Egyplora mare divisit, atque iterum conjunxit : videreque erat stupendum miraculum. Tunc enim primum sol vidit mare , non avuli, sed pedestri itinere transiri et pelagusque non remi et Davigiis, sed equorum pedibus transfretari Allamen ille sapiens, ille poten Sermone et opere, amicus Dei, qui cretaturo imperabat, et lot miracula ediderat, non animadvertit

rem , Uam plerique mortalium acile perspiciunt. Sed socer ejus harbarus et obscurus homo id animadvertit, et in medium protulit id, quod ille non excogitaverat. Quid igitur illud est Audite, ut discatis unumquemque ODSI-liario indigere, etiam si Moysi conserri possit mulla quo plerumque ESS , quae magni et admirabiles viri ignorant, qui e nullius prelii hominibus nota sunt. Cum enim Moyses egressus esset ex Fg pto in desertoque geret, aderat universa plebs ad sexcenta hominum millia, omniumque lites disceptationesque ille solvebat. Quod ubi vidit socer ejus Jollior, homo imperitus, qui in deserto Vitam egerat, nec legum politiaeque consuetudinem ullam habuerat , et ad haec in impietate vivehat, quo quid certius insipientiae argumentum p Nihil enim gentilibus est insipientius. Verumtamen ille barbarus , impius , insipiens, videns Moysem non ut par erat agere, ipsum reprehendit, sapientem, inquam, illum, prudentem, Dei amicum. Dixitque illi: v Quare illi stant coram te is et cum causam didicisset, ait : Non recte ludacis consilium cum increpatione conjunctum. Neque tamen ille indignatus est, sed

patienter tulit vir ille sapiens, prudens et Dei amicus, qui

s Exod. xviii. - Ibid. i.