[Omnia quae extant juxta Benedictinorum versionem]

461쪽

pariun clindi, iam seminis reliquerunt hi ita quo ut illi periissent, nisi multa Deus benigni lato usus esset, et persidem illos servasset. Ηο etiam in sensit, ili captivitate sactum est longe plures nina lx lucti sunt et perio Punt, pauci vero servati sunt e Quid ergo dicemus, inquit a Quod gentes, siue non sectatae sunt justitiam, opproh Pn-hderunt justitiam , justitiam autem ex fide Israel autema, qui sectabatur legem justitiae, ad legem ustilia non per venit . , Manis estissima hic jam solutio et quia enim ex rebus ipsis jam ostendit: Non enim omnes qui ex Israel, e Sunt ISPaCl, et ex progenitoribus Jacobi et Esaii, et ex Prophotis, validissimam inducit solutionem ex osco et Esaia, prius quidem dissicultatem augens Nam duo quae

sita sunt, et quod gento a SSEcialae sint, et non sociando asseculo sint, id est, sine ulla cura et studio. Et rursus circa Judaro duae sunt dubitandi rationes, et quod Isea Plnon asseculus, et quod etiam adhibito studio non sit cissecutus. Ideoque verbis cum Inpior emphasi usus est. Non enim dixit : uti abuit justitiam, sed, Accepit. 3 Quodeni ui novum inopinatumque est, qui Sectabatur non at prehendit i qui Vero non sectabatur, apprehendit. Et id plurquidem illis gratificari cum dicit, qui sectabatur inpos lea vero letalem ipsis silagam infert. Quia enim validam ha botas Ierendam solutionem, nihil timet dum graviorem facit objctionem. Ideo neque do si de disserit, et do jus lilia indoporta sed ostendit illo anto idem in propriis superatos et

damnatos suisse. Tu enim , Judaeo , in piit, ne tuo usi ilium ex lege reperisti illam enim transgressus os, Ct obnoxius factus os maledictioni Ili vero, qui non per legem Vela Criant, sed per aliam viam, majorem hac in Venero justitiam , tuam

ex sido si quod etiam supra dixit: Si enim Abraham exsoporibus justificatus est, habet gloriatio nona, sed non aliud

462쪽

, Deum . h Ostenclans hanc justitiam illa maiorem esse. Prius ergo dicebant dua eSSe quaestiones, nunc Vcro ires quaestiones actae sunt Quod gentes justitia ua invenere, et non perSequente invenerunt, et majorem quam justitiam legis Eadem ipsa de Iudaeis in disceptationem Veniunt e contrariο, quod Israel non invenerit, quod studio adhibito non invenerit, et quod minorem non invenerit. Cum igitur audiatorem in dubitationem conjecisset, inducit demum brevem solutionem, et praedictorum omnium causam dicit Quoenam igitur Si causa quia non ex fide: sed ut ex operibus legis Ilio est clarissima loci totius Soliatio, quam si statim ab exordio dixisset, ea non ita accepta suisset. Lbi autem post dubitationes mulias et probationes ac demonstrationeS, illam posuit et correctionibus multis usus est, intellectula, ciliorem illum delirum et magis acceptam obtulit Ilaec enim causa suit, inquit, perniciei ipsius. Quoniam non ex fide, sed quasi ex lieribus legis voliterunt justificari'. 'oc dixit: Ex operibus, sed , Quasi ex operibus legis, ostendens illos neque hanc habuisse justitiam. Impegerunt enim in , lapidem offensionis, sicut Scriptum eat : Ecce pono in v Sion I spidem ossensionis, et petram scandali: et omnis, qui credit in illum, non confundetur des-ne rurSUsquomodo a fide sit siducia et universale donum Non nim de Iudaeis olim dictum est, sed de tot hominum genEPE. Omnis, enim, inquit, etsi Iudaeus, i etsi Scythao etsi Thrax, etsi quivis alius crediderit, magna ruetur fiducia. Quod auten in Propheta mirum est, quod non solum dixErit credituros esse, sed etiana non credituros. Nam impingere est non Credere. Ut ergo supra et eo qui pereunt,

et eos qui salvidiunt significavit dicens: Si uerit numerus xsiliorum Israel quasi arena maris, reliquiae salvae errint; 'et u Nisi Dominus sabaoth reliquisset nobis semen, quaSi

463쪽

i, etiam ex gentibus CSic et hoc loco dicit, quod alii crodent, alii impingent. Impingere autem ex e provenit, quod non attendatur, et quod ad alia inhietur. Quis igitur hi legi attondebant, impegerunt in lapidem Lapidem autem ostensionis et petram Scand ili dicit, a proposito animi et ab exilii Porum qui non crediderunt. Num mani- sesia sunt ea quae dictu fuere, an muli adhuc egent explicationes Ego certo put iis qui attonderunt captu facilia esse. Si qui vero haec non capiant, licet illis privatim accedentibus percontari et discere Ide enim longiorem adhibui

explanatio nom , Ut ne intercepta Concionis serio , cogerer claritatem diotorum labefactare et obscurare. Ideo hic concionem claudam , de insormandis moribus , contra quam solebam, nihil disserens, ut ne tot dictariam rerum memoriam obscuriorem reddam TCmpus itaque est concioli convenientem finem imponore, gloriamque ros erro iversorum I eo. In communi igitur finem facientes , nos dicendi, vos liudiendi, ipsi reseramus gloriam: quia ipsius est regnum et potontiaret gloria in saecula. Amen.

IIOMILIA XVII. CAPUT X.

Fratro volnillas quidem cordis mei, et obsecrati mea ad Deum, lyro ipsis est ad solii toni

I. Illo iterum vehementius imprehensurus est, quam Pitus 3 quare rursum omnem inimicitiae suspicionem lollit, multa suo utitur praerata correctioniP. Non attendatis ser-

464쪽

monibus, inquit, neque reprehensionibus, haec enim non inimico ex animo protuli. Neque enim ejusdem est hominis aliatem eorum exoptare, et non modo xoptare, Sed

Eliam precari, et tamen illos odisse et aversari. Nam hic Voluntatem vehemens desiderium vocat. Et vide etiam quomodo obsecrationem ex mente faciat: non ut illos Sο-Jum a supplicio liberet; sed et ut illos salvo saciat, magnam adhibet curam et precationem. Neque ex hi Soli D, sed etiam ex sequentibus benevolentiam ostendit, quam erga illos habet. Abiis enim, quae XcuSari poterant, quantum potest, vim aciens et contendens vel umbram quoerit ad illos defendendos invenire, et non poteSt, ab ipSa perum natura victus e Testificor enim illis, inquit, quia Ze-hlum Dei habent, sed non secundum scientiam' resecitaque venia , non accusatione digna sunt. Si enim non Propter hominem avulsi sunt, Sed propter gelum, miSeri- Cordia magis, quam supplicio digni sunt. Sed vide quam Sapienter, verbo quidem illis gratificatur, et intempestivam illorum contentionem demonstrat. Ignorante enim, in quit, Dei justitiam . , Rursus hoc verbum veniam indicat: at quod sequitur Vehementem accusationem exprimit, quae omnem tonat defensionem; nam ait m Et propriam n justitiam futuere quaerentes, justilio Dei non subditi suerunt . rure vero dicit ostendens illos ex contentione et principatus amore magis, quam ex ignorantia erra SSE,

et nequo illam ipsam ex legalibus justitiam statuisse Caunenim ait u Quaerentes statuere, b hoc significat. Et illud clare quidem non posuit. Non enim dixit illos ex utraque justitia excidissera illud tamen admodum scite subindicavit, et cum sapientia sibi competenti. Nam si illam adhuc

qiaderunt Statuere, palam est eos non statuisse et si huic non

subditi fuerunt, ab illa exciderunt. Propriam vero justi

465쪽

liam illam vocat vel quod non ultra lex vim haberet, vel quod laborum esset ac sudorum IIunc porro Dei justitiam

vocat, quae ex sile est, e qUod tota Sit ex Superna gratia, et quod non laboribus , sed Dei don justificemur. Sed qui semper Spiritui sancto rosistunt dum contenderent se per legem justis cari, non accesserunt ad dem. Non accedentes autem ad fidem , nec accipiente justitiam, quae ex illa St, cum non possent a lego justificari, undique exciderunt a Finis enim legis Christus ad

n jus lilium omni credenti Vido Pauli prudentiam. Quia enim di xorat justitiam et justitiam , ne pularent ex Judaeis

illi qui credebant, unam se habere, ab altera vero priVari, o iniquitatis damnari nona et hos non minia timere oportebat, quia nuper ad sidem accesserant; neve rursum Judaei expectarent se illam impleturos esse, neu dicerent: Eliam si

nondum illam impleverimus , omnino implebinnis , vide quid agat Ostendit unam esse justitiam, illamque in hancroduci et quod qui hon per si dona implexit illam quoque implevit: qui vero hanc reprobaverit, et ab illa et ab hac dicit excidisse. Si enim sinis legis Christus, qui Christum non

habot, etiamsi illam videatur habere, non tamen habet. Qui vero Christu in habet, etiamsi legem non implevorit, totum recepit. Nam medicinae sinis est sanitas L igituris qui potest sanum sacere, etiamsi medicinae artem non habeat, lotum habot; qui vero curare nescit, Otiamsi artem Uxercere videatur, a toto excidit sic in logo et sido. Qui hanc habet, et in in sinem habet; qui vero extra illam est, ab utraque si alienus. Quid enim vult te. Iustum sacere hominem, sed iion potuit nemo illam implexit. II ic igitur sinis legis erat, et huc omnia respiciebunt, propter hoc Omilia fiebant, sosia, praecepta, sacrificia, et reliqua omnia, Ut sustificaretur homo Sod tunc sincin melius per fidem a SSe

i nom. x, i.

466쪽

cutus est ChAstus Ne ergo timeas, inquit, quasi legem transgrediens, postquam ad idem accessisti. Tunc enim illam transgrederis, cum propter ipsam Christo non credis: contra si Christo credideris, legem implevisti, multo magis quam illa jussit multo majorem enim justitiam acce, pisti. Deinde quia haec Sententia erant, a Scripturis rursus illa confirmat e Moyses, inquit, justitiam, quae ex lege si, i scribit Id est Moyses ostendit nobis eam, quae CXIege est, justitiam, quali nempe illa sit et unde constet. Quasi igitur illa est, et unde constituitu mundata impleantur u Qui secerit ea , inquit, vivet in illis A. Non aliter potest quis justificari in lege, quam si omnia impleverita illud autem nemo potia it. II. Itaque justitia haec decidit. Sed aliam nobis, Paule, dic justitiam, quod ex gratia Stο. Quaenam est, Unde constat udi illum clare ipsam describentem Postquam enim illam arguit, ad hanc demum transit et ait u Iustitia autem, quae est ex fide sic dicit: Ne dixeris in cordo tuo: quis ascendet in coelum Did est Christum deducere aut Quis descendet in ah ssum Id est Christum ex mortuisa reducere. Sed quid dicit Prope te verbum est, in ore 3 tu et in corde tuo : hoc est, verbum fidei, quod praedi-hcamus. Quod si confitearis in ore tuo Dominum Jesum,3 et credas in corde tuo, quod Deus illum suscitavit exv mortuis, salvus eris . Ne dicerent enim Judaei: Nuomodo majorem justitiam invenerunt ii, qui minorem non invenerunt pri rationem adducit, cui contradici nequeat, leViorem nempe hanc esse uim quam illam. Illa namque omnium adimpletionem requirit; cum enim omnia seceris,tUnc vives juStitia vero, quae ex side est, non hoc dicit; sed quid purii consessus fueris in ore tuo Dominum JOSum, vel credas in cοrde quod Deus illum suscitavit ex mortuis,

467쪽

Salvus eris a Deinde ne videatur illam despicabilem reddere, quod tam facilem declaret, vide quomodo sermonem de illa loquens extendat. Non enim statim ad hoc venit, quod diximus 'sed quid diei Ilia autem quod ex fide est justitia sic dicit: No dixoris in corde tuo: Quis ascendet in x coelum Vid est Christum doducere vel quis descendet in abyssuri id est Christum ccii: orluis reducere. enim Virtuti, qUae coperibus est, opponitur segnities, et Sohatio animi ex laboribus parta, quia vigili anima opus est ut non

cedat; sic cum credere oportet, cogitationes adSunt, quae multorum mentem turbant et labefactant, et vividiore

anima opus est ad illas depcllondas Ideo illos ipsos in modium adducit. Ac quod in Abraham socii hoc et literi cit. Nam illic eum ostendisset ipsum ex side justificatum

CSSe, ut ne videretur frustra tantam accepisse Coronam ,

quasi res nihil esset, fidei aeturam extollens ita a Qui

3 praeter Spem in spem credidit ut esset ipso pater multa-nrum gentium, et non infirmatus in dori non cοgitavit 'corpus quidCm Suum mortuum, et ni ortuam Vialvam Sarae. 3Verum ad promissionem Dei non opsitubat propter in credulitatemn sed roborabatur in fide dans gloriam De , vel certo persuasus, quod id quod promissum uerat, Pο- terat ipse praestare'. o Et ostendit quod opus sit polentia et excelso animo, quae praetor spem sunt accipiente, atquQin visibilibus non ostondente Ilo igitur et hic socii, Ctostendit philosopha mente opus esse , animoque magno et ad Lehun uti ingente Nec simpliciter dixit ut dixeris: a Sud, a Ne dixei is in corde tuo, id est, dubitare ne cogita-Veris quidem, nec intra te dica Et qui potest hoc sieri pis Vides-no hoc maxime esse fidei proprium, ut infima relicta

Navi consequontia, quod supra naturam est per ira iratur, Pt rejecta ratiociniorum infirmitato, a Dei potentia nania

468쪽

admittamus p Atqui non haec solun dicebant Iudaei, sed quod impossibile sit et side justificari. Paulus vero illud ad

aliud factum dicit, ut cum ostenderit ita magnum CSSe, ut etiam cum factum uerit id opus habeat juste videatur illis coronam nectere. Utitur autem vel bis ex Veteri Testamento desumptis, curans sompe ut de novitate, et de Ptagna contra legem accusari non possit. Quod enim hic

do sido dicit, de praecepto dicit illis Moyses ostenden Sipsos multa a Deo accepisse beneficia. Non est enim quod dicas, inquit, quod ad coeliam Sit ascendendum et magnum Pella gus trajiciendum, ut tunc mandata accipiantur. Verum illa quae ita magna graviaque sunt, facilia nobis Deus Peddidit. Quid vero sibi vult illud Prope te verbum est a Nempe sacile est. Nam in mento et in lingua tua sila est Salus Non opus est ut longum iter suscipiatur, velut pe- Iagus trajiciatur, vel montes Stiperentur ad salillem obtinendam. Sed etsi limen transgredi nolis, licet tibi etiam domi sedenti salutem nancisci. In ore quippe et in corde tuo saluti causa est. Deinde aliunde actioni fidei sermo noni est ciens ait quod Deus illiina suscitaverit ox mortuis. Cogita enim excitantis dignitalem, et nullam videbis hac in re dissicultatem. Itaque quod Christus sit Dominus, ex reSurrectione palam est, id quod initio Epistolae dixit: Qui praedes ullus est Filius Dei ex resurrectione mortuo-hrum Quod autem ipsa resurrectio facilis sit, ex ipsius suscitantis sortitudine ostensum est iis etiam, qui admodum increduli sunt. Cum ergo major justitia Sit et levis et susceptu facilis, et aliunde justi sicari nemo possit, an non Ex tremae eontentionis esset, iis relictis quae acilia sunt ,

impossibilia aggredi Neque enim dicere poSSi utri rem,

III. Vides-ne quomodo illos ab omni venia privet qua

469쪽

enim de sensione digni suerint, si quod onerosius et quod nihil perficiat oligant, ill praetermiSS quod leve est, et

illis salutem dare possit, eaque praeStare ilia locnon potuit II ad quippe illi aliud sunt quam Contentiosae, ac cum Deo seditiose agentis voluntatis opus. Nam lex qui- dena onerosa, gratia Vero acilis St. Lex, etsi millies con tendant, salvum sacere nequit gratia Et Suam et eam quae legis est justitiam praebet. Quis ergo Sermo illos eximet, qui contra gratiam contentiοSi sunt, legi vero rustra et incassum adhaerent Deinde quia magnum quidpiam dixerat, a Scriptura illud confirmat. x Dicit enim Scripturari, inquit, Omnis qui credit in illum, non confundetur. Non henim est distincti Judaei atqiae Graeci. Nam idem Domi-hnus omnium, dives in omnia et in miles invocantes se. Quisquis enim invocaverit nomen Domini, salvus erit'. s ides-no quomodo et fidei et consessionis testimonia adducat Cum enim dicit me omnis qui credit in illum, , dein declarat cum autem dicit: Quisquis invocaverit, sconsessionem exprimit. Deinde quod commune est in gratia prepedicans, illorumque astum deprimens, quae antea moltis declaraverat, haec jam pataci commemorat rursus ostendens nihil discriminis osse Iudaeum inter et praeputiatum. Non enim est distinctio, inquit, Iudaei atque Graeci ,

Et quod de Patre dixerat in hujus rui probatione idipsum hic do Christo dicit. Ut enim prius hoc probans dicebat: u AnyJudororum tantum Deus, et non gentium prim et gen-ntium quoniam unus est Deus et, sic et hoc loco dicit e. Nam idem Dominus omnium, dives in omnia , et in om- nos, qui invocant ipsum. idos-ne quomodo ostendat ipsum admodum cupidum salutis nostro siquidem illam putat divitias ess suas. Ita ut illi jam non desperent, neque pulent, siquidom poenitentiam agere velint, ora venia

470쪽

exclusos esse. Nam is, ii existimat divitias stias esse, si nos salvos faciat, dives esse non cessabit.' Si qui deui haudivitiae sunt , si in omnes donum est undatur. Nuia hoc maxime illos turbabat, quod cum prooeminentiam haberent in orbe toto, an ex sidera throno suo dejiciebantur, o nihil plus habebant quam caeleri Frequenter autem Prophetas adducit, qui illam honoris paritatem decantant. Omnis enim, inquit, Tai credit in illiam, non confunde, turas et, sui Squi inVocaverit nomen Domini, salvus, erit , Et ubique illiud, omnis, ponitur, Di ne contradicunt. Verum nihil vana gloria deterius; haec enim haec maxime omnium, illos perdidit. Quamobrem Christus il lis dicebat: u Quomodo potestis Credere, gloriam a vobis, invicem accipientes, et gloriam, quae a Sol Deo est, non quaerentes Ilaec inanis gloria cum pernicie mullam irrisionem inducit mante supplicium illic suturum, millo hic involvit malis. Et, si placet, ut hoc discas, celos interim mittentes, a quibus nos ejicit, et gehennam, in quam injicit, rem omnem, ut hic geritur, examinemus. Quid

igitur illa sumptuosius, quid turpius et dissicilius uoris Quod sumptuosus sit morbus ille, palam est ex illis qui in theatris , in circo , inque aliis similibus intempestivis largitionibus pecunias impendunt ex iis qui domos splendidas et magnificas struunt, aliaque omnia quae largitor et

inutiliter apparant, quae nοn jam Ermone percen Sere animus est. Quod autem nocesse sit ut is qui tam sumptuosus et magnificus es et hoc morbo laborat , rapax etiam Sit et avarus, nemini non notum est. Ut enim possit sero escam praebere, in aliorum sucullates manus injicit. Et quid dico, facultates Non enim pecunias solum; sed etiam

animas hic ignis devorat et nec praesentem tantum , Sed etiam saturam mortem operatur. Mater Onim gehennae est