[Omnia quae extant juxta Benedictinorum versionem]

501쪽

h et Graeco. Quia vero illi resilierunt , nos qui secundieramus , primi facti sumus. Vides-ne quantum illis hinc attribuat honorem a primo, quod dicat nos lune Vocatos suisse, cum illi noluerunt secundo quod nos ideo vocatos dicat, non ut nos lantum salvi essemus; sed etiam ut illi

Salii tom nostram aemulantes, meliores redderentur. Quid

ergo, inquies ' An nonnisi propter Iudaeos vocati et servati

sumus Certo ante illos nequaquam, Sed convenienti ordine. Ideo cum Discipulis loqueretur, non sic dicebat. : Ito ad oves quae perierunt domus Israel; CSed, Ite potiUS, ostendens ad illas, ad gentes scilicet, postea veniendum esse. Et Pauliis rursum non dixit Oportebat vobis annuntiari verbum et sed Vobis primo necessarium Crat annui liari, significans secundo nobis etiam annuntiandum fuisse. Ilaec porro facta, dictaque sunt, ut ne impudentem quidem illi haberent excusationem, quod neglecti suiSSent, ideoque non credidissent. Ide Christus omnium praescius primum ad ipsos venit u Quod si delictum illorum divitiae sunt mundi, et diminuti eorum divitiae gentium, quanto 3 magis plenitudo eorum phIlic ad gratiam illos alloqui tur. Etenim si millies illi cecidissent, gentes non salvae suissent, nisi dem suscepissent, sicut etiam Judiae non periissent, nisi increduli et conlentiosi sitissent. Verum, ut dixi, illos jacentos consolatur, ex abundanti satagens, ut siduciam illis adipiscendae salutis inserat, si tamen muto lur. Nam si, inquit, tunc cum impegerunt, tot ex illis salutem nacti sunt, et si cum illi Pjicerentur, tot sunt vocati; cogita quid futurum sit, quando illi conversi fuerint. Non

enim dixit, quanto magis cοnversi eorum, vel mutatio Coriam, Vel correctio eorum, sed, ouant magis pleni ludo eorumarum id QSt, quando omnes accedent. Ioc porro dixit, ostendens tunc foro amplitudinem gratiae ac doni Dei, ac

502쪽

sere totium dandum esse e Vobis enim dico gent hias, quandiu quidem ego sum gentium Apostolus, ministerium, meum honorificabo Si quomodo ad aemulandum pro Vocem carnem meam, et salvos ac iam aliquos ex illis'. Rursus a prava suspicione se liberare satagit et videtur quidem gentiles incessere, illorumque altos spiritus deprimere, Sensim autem Iudaeum vellicat, et circuitione utitur, quaerens illorum tantam perniciem si levare et solari. Nihil porro invenit ob rerum naturam et conditionem. Nam ex

iis qua dixit, majoi illi erant criminatione digni, quando

illa quae sibi parata erant, alii longo ipsis inseriores acceperant. Ideo a Iudaeis ad gentiles transit, deque his modium interserit sermonem , ut ostendat se haec omnia dicere, Ut illos modesto agere doceat Laud vos, inquit, duplici nomine: primo quia id oportet me facere, cui bnisterium vestrum concreditum est Secundo, ut per VOS, alios salvos faciam. Ne dicit, fratres meos, Cognatos mPOS; SEd, Carnem meana Dein domi contentionem Iudaeorum ostendat, non dicit, si quomodo persuadeam Sed, e Si quomodo ad aemulandum provocem, ut Salvos faciam, o neque hie dixit, omnes; sed, u liquos ex eis, cita nempe

duri erant. Atque in hac increpatione, res gentilium splendidas esse ostendit. Licet autem illi sibi mutuo salutis cauSa Sint ut non eadem ratione: sed Judaei quidem illis ex incredulitate illi vero Judaeis ex side bonorum auctores fuerunt. Unde videntur ea quae gentes spectant paria

esse, imo redundare.

IV. Quid enim dixeris, Iudaeo An si nos ejecti non

fuissemus. Vo non Statim vocati fuissolis p At reponit gentilis me Si non salutem nactu fuissem ego, non ad aemulationem provocatus suisses h Si autem scire velis qua in re nos Superiore SimVS, ego dum credo, sali item tibi pa-

503쪽

rio tu vero lapsias, adit tina nobis dedisti ut priores accedo reuius. De indo Sentiens se illo toti gis Se pilora resumis, et ait: e Si enim reiecti eorum, reconciliati est mundi: quae erit assumpti , nisi vita ex mortuis Sed et hodrursum illos condemnat; si quidem alii ex illorum peccatis lucrati sunt; ipsi vero ne quidem ex illorum praeclare gestis resipuere. Si porro, id quod ex necessitate contigit, illis attribuat , ne mirerisI Ut enim , quod jam saepe dixi hos reprimat, et illo hortetur, Sic Sermonem lemperat. Nam ut dicebam, si milite rejecti suissent Iudaei, gentiles nisi fidem suscepissent, satiatem nacti non fuissent,

sed ins 'miori parti adest, et hi horanti opitulatur. Vide au-ioni in quibus gratificetur, verbis tantum illo consolans. Nam si ejectio illorum, inquit reconciliati est mundi: et quid hoc ad Jud: eos quae assumptio, nisi vita ex mortuis pSed neque hoc ad illos spectat, nisi assumpti fuissent hoc est, si dudaeis iratus, tot tantaque alii Largitus est: quando cum illis reconciliatus fuerit, quid non hargietur priorum

sicut resurrecti ex mortui non est propior illorum assumptionem, ita neque Salus nostra propior illos est. Sodejecti quidem sunt ob insipientiam a nos vero salii tem nacti sanans ex fide et superna gratia Ilorum vero nihil illis prodesse poterit, nisi congruentem idem exhibeant. C. O ierum ex solito sibi moro ad encomitam aliud sermone iutransfert, quod ei comitam Vere non St, etsi videatur osso optimos medicorum imitatus, qui Calenia aegros solantur, quatenus a orbi natura concedit. Quid enim ait V. Quod is si primitia sanctae Sunt, consperSi quoque Sancta et sirum radix sancta, et rami quoque'. 3 Primitias hic et radico invocat Abraham, Isaac et Jacob, Prophsitas et Palisiarchas, et quotquot in Veteri Testament et orta Cre ramos autem

eos qui ex illis orti sunt credente S. Duiud quia objicio-

504쪽

bant illi multos non credidisse, id quomodo id rursus amoveat dicens Quod si aliqui ex ramis fracti sunt'. Atqui supra dicebas multo plures peritSSe et paucos SaI- vos suisse , quomodo ergo hic de iis qui portore dicis :

Aliqui , id quod paucos in die ac Non mihi, inquit,

contradico, sed laborantes curare et reducere studeo Vi-dcS-ne quomodo in hoc loco semper deprehendatur id curare ut consoletur illos hoc si de medio tollas, multa sequentur contraria. Turior mihi consideres olim illius Sapicntiam, quomodo dum videtur pro illis dicere, et consolationem excogitare, clam perStringat, et omni CXcu Sationis expertos dicat idque a radice a primitiis. Cogitaramorum malitiam, qNi cum radicem dulcem non habeant, imitantur illam et malitiam quoque conspersionis, quando ne a primitiis quidem mutatur. Quod si quidam ex ramis hs Pacti sunt. 3 Atqui major pars fracta est; sed, ut dixi, vult illos consolari. Ideoque non a se ipso , sed ab illis sermonem inducit, in hoc quoque clam illos insectans, et ostendens illos ob Abraham cognatione excidisse moeenim orat quod dicere studebat, ipsos nempe nihil commune cum illo habere. Nam si radix sancta est, hi vero non Sancti sunt, sane procul a radice illi sunt. Deinde dum Judaeum consolari Videtur, rursus gentile per accusatio. nim insectatur. Cum dixisset enim Quod si aliqui extiramis acti sunt 3 subjunXit Tu autem cum oleastoro esses, insertu es . v Quanto enim vilior gentilis est, lanio mugis dolet Iudaeus illum videns in iis quae ad se portinent deliciantemet gentilis vero non tantus est a Vilitate pudor, quantus a mutatione honor. Et vido Pauli sapientiam. Non dixit, Insitus fuisti, sed insertus suisti in

hoc rursus Iudaeum mordens; et ostendens in ipsius ar-horo gentilitiam illam stare, dum ipsa Iudaei arbor humi

505쪽

iacet. Ideo non hic substitit, nec postquam dixit, insertus es, discedit, etianisi sic totum declarasset Dat tamen in ejus felicitato immoratur, ejuSque celebritatem proseri dicens : Et socius radicis, et pinguedinis olivae actus es Videtur quidem gentilem, quasi addita mentiam, Onere OS tenditque ipsum nihil inde laediti sed totum illud habere,

quod habet ramus de radice ascendens. Etenim ne cum audis, Tu vero inseptu es, Imminutum ilhim ess pii ies, cum naturali ramo illium conserens , Vide quomodo

illum aequalem faciat dicenset ussit socius radicis et pinguo, dinis olivae actus es, in eamdem jactus es nobilitatem, in eamdem naturam. Dcinde postquam increpavit et dixit: Noli gloriari adversus ramos, videtur quidem Consolari Judaeum, tamen ostendit illius utilitatem et ignominiam multam Ideoque non dixit tantum , ne glorieri S Sed ne glorieris adversias illos , ita ut illi abrumpantur. Nam illorum loco stas, illisque rueris. v. vides-De quomodo videatur quidem increpare illos, Judaeosque mordeat Quod si gloriaris, inquit, non tu radicem portas, sed radix te Quid hoc ad ramos illos, qui excisi sunt Nihil . en in dixi, dum quamdam debilem consolationis umbram excogitare videtur, et cum contra gentiles invehitur, letalem Judaeis plagam inscrt. Cum dixisset enim: u Ne glorieris 3 et u Si gloriaris, non tun radicem portas, hiaud se ostendit tali gloriatione digna esse illa quae acta Sunt, etsi gloriari non oporteat. Illum excitans ad fidem, quasi patronus incessens, ostendens tuo illi quid damni portulerit , et quod sua alii possideant. Dices ergo Fracti sunt rami, ut ego inserar Rursiam objectionis modo, id quod priori contrarium est probat, OS- tendens Se ea quae prius clixerat, non alia de causa dictae Sse, quam ut Jud: eos pertraheret. Non ultra ex dilicto illor uvi

506쪽

as s. o. rem AmSIN MI AB II EPISCοm C. P. Salus ad gentes accessit, neque delictiri eorum divitiae sunt mundi et neque ideo nos servati sumus, quοd illi lapsi sint; sed Gntra omnino : Stenditque praecipuam vere esse illam erga gentes providentiam, etiamsi ea quae dicta sunt oliud od umbrato significare videantur. Totumque locum per objectionem texit, sese ab inimicitiae suspicione liberans, et acceptabilem redden Sermonem. Tenera quod dictum os lauduta deinde terret denuo dicens muto in , credulitatem Pacti sunt retia Vero fide insertus es . Ecce rursus aliud gentilium encomtum, et Judaeorum accusatio

Sed rursus illorum fastum deprimit, ac subjungit Noli

haltum sapere, Sed time'. 3 Non enim naturae negotium ost sed fido et increduli latis. Vidotur Didem rursus res renare gentilem sed docet Judaeum moti attendendiam esse

naturali eognationiti qua prοpter subjungit me Noli altum

sapere. Non dixit mullum ilis esto; sed, a Time. Nam arrogantia contemplumitarit, ignaviam Deinde illorum calamitatem tragice descripturus, ut tolerabilius loquatiar, ac si gentilem increparet, hoc pacto loquitur u Si enim x Deus naturalibus ramis non pepercit nec addidit: Nec tibi parcet v sed , u Ne sorte nec tibi parcat: breviter transvertens id quod onerosum erat, et si olom uitentum sollicitumque reddonSJudaeos, attrahens, et gentiles reprimens u Vide ergo bonitalem et severitatem Dei: hin eos quidem, qui ceciderunt, severitatem : in te autem, bonita leni si manseris in bonitate alioquin et in excide-hris'. h Non dixit ' Vide igitur bonum opus tuum, idolabores tuos; sed Dei benignitatem, ostendens tollam exsta perna gratia actum esse, ad tremendum inducens. Objaetantiae enina occasionem timere debes. Quia enim benignus erga te suit Dominus, i do time. Neque enim immo- his tibi sunt bona illa, si ignave te cras taut nec illis

507쪽

mala, si mulati suerint. Nam et tu, inquit, nisi manseris inhside excideris Illi autem si non a anserint in increduli plate, inserentur . v Neque enim Deus illos excidit, sed ipsi fracti sunt, et ceciderunt. At benedixit, fracti sunt. Nunquam enim ita illos ejocit, etsi Saepe et multum peccaverint. Vides no quanta sit libori arbitrii saeuitas Muanta

animi ut voluntatis potenti Nihil enim liorum immobilo

est, nec bonum tuum, nec illiu malum. Vides ne quomodo et illima desperantem erexerit, et hian sidentem represse rit Neque ergo tu Sevoritatem audionS, despere et nequa tu bonitatem audiens, considas Ideo te evere amputavit,

ut reverti desideres; ido erga te bonitatem exhibuit, ut perseveres. Nec dixit, in de sod in bonitate id est si Dei bonignitate digna secerisu neque enim fide tantum opus

est Vidos-ne quomodo neque illos acere permisit, neque hos ultum sapere, imo et illos ad amaulationem provocavit rursus per eas suu dixit Judaeo tribuens ut in ejus stare loco, quemadmodum et iste locum illius praeocctapa vera Et eum quidem qui ex gentibus est, per Iudaeos et

per ea quae dudaeis contigerunt torret, ne adversum Iudae esserantiam Judaeum Ver per a quae gentibus concessa

sunt siductum liabere jubul Nam tu rioiluo, in silui, si ignave te geras excideris det Judietis etiamsi excistis sis diligenter se gerat insereturninam et tu quoque insertus suisti. Ac prudenter admodum sermonem lotum ad uim qui ex gentibus est conteriit uti Seml ei socero solet, dum per firmiorum incri putionem infirmos corrigit Noc Io quo sucit in Epistolae sine eum do ciborum observatione loquitur deinde non ex suturis modo , Sed etiam ex Pro teritis id ipsum astruit id quod magis auditorein Pi: PSH. det utque ratiociniorum seriem invictam servel , i imo ex polentia Dia domonstrationem ponit. Nam etiamsi

508쪽

illi abscissi et projecti fueritit, aliique illorum locum occuparint, ne desperes Potest enim, inquit, Deus iterum, illos inserere qui etiam ea, quae Upra pCm Sunt, ossicit. I. Quod si rerum ordinem ac ratiociniorum Seriem

quaeras habes in te exemplum majoris potentiae. Nam etsi tu, inquit, ex naturali excisus, OleaStro, et praeter naturam insertus es in bonam olivam et quanto magis hi, si secundum naturam inserantur in propriam olivam phEtenim si sides id quod praeter naturam erat potuit, multo magis secundum naturam poterit. Et si hic a patribus suis naturalibu exciSUS, praeter naturam ad Abraham accessit; imuit magis tu quod tibi prοprium est accipere poteris. Ipsius enim gentilis malium, Secundum naturam St, Utpote ex natura Sua oleaStri boniam autem praeter naturam; nam praeler naturam in Abraham insertus est contra Nero Judaee, bonum tibi Secundum naturam adest. Non enim in alienam radicem, ut ethnicus, Sed in propriam insereris, si regredi velis. Qua igitur venia dignus eris si

um ethnicus ea quae praeter naturam erant sacere potuerit, tu quod secundum naturam est sacere non valeas; sedilhid quoque prodas ' Deinde quia dixerat, a Praeter natu-Bram, ubi, In SertUS ES 3 ne Iudaeum aliquid amplius habere putares, rursus hoc ipsum corrigit dicens ipsum quoque Judaeum inseri a Quanto magis hi, inquit, qui se

cundum naturam inserentur in propria oliva set rursus, Potest Deus inserere illos. 3 Et antea dixerat, si non m neant in incredulitate, inserentur. Cum audi autem praeter nati ram et Secundum naturam, ne putes illum de hac immobili natura loqui; sed his nominibus decorum, indecorum, Seriemque rerum Vult significare. Neque enim ex natura sunt bona vel mala; sed ex voluntate et ex arbitrio

509쪽

iantum pendent. Perpendo autem quam curet Paulus noonerosus sit. Cum dixisset enim ae Et tu excideris, si nοns permanseris in side et hi inserentur, si non OrmanSe- rint in incredulitate: h relicto illo quod tristius erat, quod mansuetius est astruit atque in hoc desinit, ita agnaua Judaeis spem aciens, siquidem votiterint Oua pro litor Subjungit me Nolo enim vos ignorare, ratPOS, IS terium hoc, hut non sitis vobis ipsis sapientes'. 3 Mysterium hic, quod ignotum et arcanum est dicit, quod mirabile sit hac praeter opinionem. Nam sicut alibi dicit : Ecce nidi sterium 3 vobis dico, non omnes quidem dormiemus, sed omnes h immutabimur'. h Quid ergo est hoc in sterium a Quod caecitas ex parte contigit in Israe . vii rursus perstringit Iudaeum, dum videtur et inicum reprimere. Illii porro

significat, quod prius dixerata quod nempe increduli lasnon it omnium , sed ex parte tantum, ut cum dicit: Si v quis contristavit, me non contristavit, nisi ex parte, noh vobis omnibus gravis sim et u Si vobis prinium ex, parte enitus suero si Sic et hoc loco dicit, ut superius u Non repulit Deus populium suum, quem perelascivit tam ac rursiiiD, Quid ergo impegerunt ut caderent Dabsit . , Idipsum hoc loco dicit, quod non tota geri nuuls Sit, scd multi credi dorint vel credituri sint. Deinde quia nisi Pnum quidpiam promiserat, testem adducit Propheta in sic loquentem Nam quod caecitas evenerit, non estimonio probat, id enim palam omnibus erat, quod autem crediliari et servandi essent, id Esaiam induciti lana antem ac dicentem : Veniet ex Sion qui eripiat et avertat ina pietantem a Jacob' Deinde salutis insigne ponens, ne quis haec ad prisca trahat et reserat, ita ui hoc illis a menteStamentum, cum abstulero peccata eorum Vri Non cum

510쪽

circumcisi suerint, non eum Sacrificaverint, non cum I galia secerint, sed cum peccatorum remissionem consecuti

suerint. Si igitur hoc promissum fuit, necdum illis advenit, neque per baptismum remissionem conrecuti sunt, id inmon omnino futurum quapropter adjicit u Sineis poenitentia enim sunt dona et vocatio Dei Neque per eam rem tantum illos cοnsolatur, sed etiam per id quod jum,contigerat et quod ex consequentia actum est, quod ut praecipuum ponit his verbis Secundum Evangelium, quidem inimici propter vos, secundum electionem autem

v dilecti propior patres'. v Ne ethnicus instetur dicens : Ego sto an ne mihi dicas, quid fieri possit, sed quid sactum sit, hinc quoque illum reprimit dicens in Secundum

v Evangelium inimici propter vos. Quia enim vos vocatie, iis , contentiosiores illi acti sunt. VII. Attamen Dous non ideo abscidit vocationem a sed expectat omnes ex gentibus, qui credituri sunt, ut ingrediantur, et tunc illi quoque venient. Deinde ullam quoque gratiam largitur illis dicenset u Secundum lectionem au-3 tem dilecti propter patres , Et quid hoc est yibi inimici sivit, ibi suppliciumn ubi autem dilecti, nihil ipsis prodest

majorum virtus, nisi credunt. Attamen, ut dixi, non sinem facit ipsos consolandi , ut attrahat. Quapropter aliunde id quod dictum est astruens, ait: u Sicut enim et

hvos aliquando non credidistis Deo, nunc autem miserio cordiam consecuti estis propter incredulitatem eorum. n Ila et isti nune non crediderunt, quod vos misericordiam hiconsecuti sitis, ut et ipsi misericordiam consoquantur. Conclusit renim Deus omnes in incredulitate ut omnium v miserentur'. silc tendit ethnicos prius vocatos suisse: deinde quia abnuonianh dodonos elocios esse, et vicissimidipsum postea contigisse. Quia enim Judaei credere no-