장음표시 사용
201쪽
quendo de sensitiva in homine, ut distinguitur, sensitiva
in bruto, δί tunc consequentia illa: illa sunt distincta ex natura rei, quia unima addit super aliud, aliquid distinctum ex natura rei , ergo hoc ,δί illud sunt duo entia realiter distincta, negatur: nam ad hoc, quod aliqua dicantur esse duo talia, requiruntur duae conditiones; quarum prima est, quod ambo conueniant in una ratione communi; secunda, quod illa ratio realiter numeretur; & plurificetur in illis secum dum aequalem unitatem, aut pluralitatem , unde homo , equus; Socrates , de Plato dicuntur duo animalia: quia habent has duas conditiones, ut de se patet 3 & propter hoc superius, & inferius non dicuntur esse duo in ratione ipsius superioris: quia non conuenioni in tali ratione, sed unum sub alio continetur 3 ratio etiam superioris non numeratur, Mplurificatur in superiori,S inseriori secundum aequalem unitatem: quia unitas superioris est minor unitate inferioris, non disparata, neque opposita respectu illius, de ita haec anima sensititia, es anima sensitiva commcommunis, non sunt duae propter ration praedictas: quia eadem realitas, Sc eadem res importatur per sensitiuum , ut sensitiuum est, S: per hoc sensitiuum differens solummodo per disserentiam indiubdualem, quae omnino est extra rationem sensiti ui : Et per hoc respondetur ad rationem de ente, dicendo quod hocens, quod est in Deo, de cns in communi acceptum a parte rei, sunt unum, & idem, &.non diflarunt nisii ratione alicuius extrinseci a quidditate, & ratione entis , ex parte autem intellectus disteri hoc ens,& ens in communi pςnes conceptum determinatum, & indeterminatum, & ita non
habes quod hoc ens sit aliud ab ente in communi accepto itib ratione cntis, ted solum, quod hoc ens addit aliquid ad rationem entis, quod est extraneum ab ipso, & non est de ratione ipsius. Sexto, ultimo arguitur, praesupponendi , quod sunt sextum a duo termini , παῖ - conuertibiles, e unus praedi gum. catur de altero cum illa dictione in quantum, ly in quμntum non reda plicat aliquid aliud a subiecto, sed tantum il- lud, quod est iubiectum; ut dicendo, homo in quantum homo est risibilis, is in quantum reduplicat praecise illud,quod est homo: sed quando termini non sunt conuertibiles, in in quantum redu plicat aliquod commune ad subiectum, ut dicendo,
202쪽
dicendo, homo inquantum animal est sensitiinis ; hoc stam ria. te , sic arguitur. Aristoteles septimo Metaphysicor. inquit, quod accidens in quantum ens definitur per substantiam ;aut ergo ly in quantum reduplicat aliquod couertibile cum substantia; aut aliquod commune; si primum, habetur intentum, scilicet, quod ens, quod de accidente praedicatur, cum ipso conuertitur: si secundum . sequitur ergo, quod omne ens per substantiam definitur: quia ab una de in quam vim reduplicatiue ad unam de omni, tenet consequ entia, ita substantia definitur per substantiam,& sic in infinitum. Adsextum. Huic argumento tripliciter respondeo, primo dico, quod ly, in quantum, tenetur specificatiue, & non reduplicati ii , N ita non valet consequentia. ecundo dico, dato, quod ty in quantum teneatur reduplicatiue, reduplicat solum rationem entis definibilis, S sic concedo, quod omne tale demnitur per substantiam ,quod patet: quia si est substantia definitur per substantiain, M si est accidens, adhuc per substantiam definitur,nec sequitur processus in infinitum: quia non ἰomnis substantia est definibilis, icd soli in quae constat ex genere, & differentia. Tertio dico, quod ens reduplicatum, petiy. in quantum est ens in alio, sicut in subiecto, siue sit accidens, siue substantia; & tunc dico, quod ens, quod est accidens per substantiam definitur, quae est eius subiectum: similiter ens quod est substantia in alio existens, sicut in sibiecto per insormationem, licet non per inhaerentiam; de finitur per ipsum subiectilin, sicut patet de anima, quae demnitur per corpus a. de anima tex. comm. 3. Anima cita hiis
corporis physici organici m. Multa alia argumenta convinentis. Vniuocationena possent formari, sed haec, ut sortiora sufficiant ex istorum ienim solutione, Λ ex his, quae dictassint supra oruma alia argumenta facillime soluuntur.
IA Duertendum ulterius, quod ens capitur duplicitere.
uno modo transcendenter, alio modo transiende
'Vt litae. Eus transcendentisi me captum, e l aequivocum quacriniue aei luocatione: quia et i sic capitur eus,si com-
203쪽
mune ad ens reale , mens rationis es clarum e fit, quod visic, non dicit aliquem conceptum unum: quia teli e
conceptus esset secluso opere intestetitus, vel non; si sic, em
go aliquid, quod spetpraeter opus intesiecitus, includeretur quidditatiue in illo, quod non esset pra ter opus intelliflim scui modi est ens rationis; si non esset praeter opus intelle-
citus, sed per opus intellicitas, ergo aliquid quod Hi per
osus intelli Pus, includeretur quid itatiue in il , quod es
set praeter opus intelletitus; quod videtur falsum; te sic
relinquitur, quod ens , ut sic captum, non est mni cum ;
prae incita ratio facit mihi Mem, licet Franciscus de My
ronibus uitatur eam soluere,sed iudicio meo non soluit. C O M M E N T. XV.CIrca hanc literam sunt aliqua obseruanda . Primo , seruandum est id, quod dicit Auctor nimirum, quodens transcendentissimEcaptum, ut est commune enti reali, EminuisiR& rationis, est aequivocum qaacunque aequi uocatione, ici d tissmὸ cur licet limitata, transcendenti; Physica, Logica, & Meta' pthesi squi- physica; de transcendenti patet: quia haud dicit unum per uocum, te conceptum; de Physica est manifestulavi quia ens, ut sic eums u acceptum, non dicit unam naturam; de Logica est clarum: uocatio . quia non dicit aliquam realitarem, vel aliquem conceptum, cui possit aliqua secunda intentio applicari. Est etiam aequi-tiocum aequi uocatione Metaphysica; quia non dicit virui an conceptum abstrahibilem a pluribus; sic patet, quod est aequivocum quacunque aequi uocatione; non tamen excluditur analogia propter hoc, ut superius dixit: quia istud ens transcendentis lime captum est aequivocum analogum. S ei uado obseruandum est, quod ratio Auctoris in litera, qua conceptus probat, quod ens, ut sic transcendentissime captum, non est ,-oeu, in univocum enti reali, & rationis, tenet hoc praesupposito,sci' eluditur ει licet, quod ille conceptus , qui de aliquo uni uoce dicitur, in dirutiis millo essentialiter, & quidditatiue includitur, ut dictum est su- suis univoca Pra. Tertio circa illud dictum Auctoris, haec ratio facit mihi tis. fidem,
204쪽
fidem , dccredo illam esse insolubilem; licet Franciscus deblayronis nitatur eam soluere: obseruandum est, quod Ioannes de Vallonis dicit, quod Franciscus sic soluit hanc rationem, scilicet, quod conceptus entis, nec est realis,nec rati nis formaliter, sed tantum permissiue, sicut animal nec rati nate est, nec irrationale formali tex, sed tantum potestatiue, siue permissiue quando igitur argumentatur ille conceptus,
vel est secluso opere intellectus, vel non est secluso opere in tellectus, dicit, quod Franciscus inquit, quod neutrum est de se, sed permittit se stare cum utroque. Sed in rei veritate cintra Dan Ioannes falsum imponit Francisco: unde obseruandum est,nem. quod Franciscus de Mayronis in io.qucst. prologi primi tentent. non soluit hanc rationem,quam hic facit Auctor: quia etiam ipse tenet,quod ens est aequivocum enti reali,& rationis rimo ipse Franciscus facit hanc eandem rationem Auchoris ad probandum, quod ens sit aequivocum enti reali, & r tionis 3 quam replicat in quolibetis quaest. 6. art. 3. quibus in locis tenet ens esse enti reali rationis aeciuiuocum;& mul tas soluit rationes, quibus probatur oppositum. Bene Verum est, quod Franciscus m quaestio. 1 o. prologi facit aliam rationem contra secundam conclusionem principale illius quaestionis, quae est ista, scilicet, quod ens dicit ir uni uoce de en . te absoluto, respectivo, quae ratio est talis. Si ens secundum eandem rationem dicitur de absoluto,& respectivo, tunc erit dare aliquam rem, quae non erit ad se, nec ad aliud, . quod est conir dictio. Ad quam sic responde idquod de quisbuscunque diuidentibus aliquod commulae, quantumcunq; sint immediata, est dare rationem abstrahibilem ab utroquia diuidentium; sicut numerus vel est par, vel impar, nec est possibile unum imaginari numerum, qui nec sit par, vel impar, S tamen ratio formalis numeri abstrahit ab utroque, occontra istam responsionem statim Franciscus hoc modo imstat . Omihe, quod est, vel est ad se, vel non ad se; haec sunt
extrema contradictionis, ens ergo commune enti absoluto,
205쪽
qua immediata contraria, Oportet semper illa distinguere: quia unum contradictoriorum dicitur de uno cotrariorum, ad quae applicantur cotradictoria.; ut albedo,& nigredo sunt contraria, disgregare, & non disgregare contradiistoria; δίdit gregare applicatur uni contrariorum scilicet albedini, ergo distinguit albedinem a nigredine; unum etiam contradictoriorum dicitur de communi abstracto ab illis contrari js, scilicet de colore, sed aliter, & aliter: quia albedini applicatur positive, & contrarie, sed colori negative, dc est sensus, color non habet congregati uitatem, propter hoc tame non includit aliquod repugnans congregati uitati: sic ad propositum, illud ens, vel est ad se, vel ad aliud. Dico, quod est ad se negati ues id est, non est ad aliud , potest igitur dici, quod negatiud est ad se, M ad aliud; formaliter tamen nec ad se, nec ad aliud. ista est responsio Francisci, id quidem subtilis,& non illa,quam hic adducit de Vallonis tamen quia ista responsito posset dari ad argumentum , quod hic facit Auctor,&Franciscus ubi supra ; posset enim quis dicere, quod ens commune enti reali, Sc rationis , nec est realis, nec rationis formaliter, sed utrumque negative ad sensum datum, id est, est reale negative: quia non rationis, & est rationis negati-ue; quia non est reale,cum repugnans aliquod non includat, quin possit esse ens reale, vel rationis. Ideo videndum est, an haec responsito soluat argumentum, & dicit Auctor, quod non: quia potest bene esse, quod ille conceptus entis communis absoluto, S respectivo, non sit sormaliter nec absolutum, nec respectivum, sed indifferens ad utrumque, cum ablolutum ,&respectivum non sint conceptus simpliciter sun plices; potest ab eis abstrahi conceptus entis in adaequa tus. id est sitne illo modo intrinseco absoluti,dc respectivi, Msic ille conceptus erit sol maliter indifferens, sed non est sic de ente reali , S rationis: quia cum sint conceptus simpliciter si plices, ab eis aliquis conceptus haud abstrahi potest: quia ille conceptus, sic abstractus vel esset per Opus intellectus, vel non, cum non detur conceptus in mundo,qui non
sit vel per opus intellectus, vel praeter opus intellectus, & ita non est simile hic, & ibi, ideo ista ratio est insolubilis, ut dicti Auctor : de ista est doctrina Francisci in quolibetis quγstio. 6. art. 3. x bi docet, quCd quando diuiditur ens in reale,
rationis, diuiditur 1 ola vox: nam si quando diuiditur ens
206쪽
uisum oportet, quod uno quatuor istorum modorum ponatur: aut quod illud commune ponam r ens reale, aut rati nis, aut erit neutrum, aut utrumque: non est ens reale: quia tunc ens reale esset commune ad ens rationis, & de illo in quid diceretur: nec rationis; quia tunc ens rationis dicer turde ente reali in quid : nec utrumque,quia tunc utrumque conueniret alteri: nec neutrum; quia fabricatum ab anima.& non fabricatum ab anima sunt extrema contradictionis a& omne non fabricatum ab anima, ponitur ens reale, sicut fabricatum ab anima ens rationis ;& ideo talis diuisio vide-.tur tantum esse secundum vocem : sicut cum ens diuiditur
in prohibitum, Ic non prohibitum. hec Franciscus ubi supra: ex quibus apparet, quomodo Franciscus aliter sentit, quam sibi imponat hic Ioannes de Vallonis.
V Ns mero transcendenter captum, est ens commune ad Deum, oe creaturam, quod assignaturprimum obiectum uostri intellestus ex natura potentiae, cs primum
subiecitum Metaphysicae, m it ficent mniuocum ad omne isiud, quod est secluso omni opere intellilitis collativo, ηυ sic ect mniuocum ad disserentias est in , m ad proprias passiones a m breuiter ad omniasstiua, mi dicitumect ; verum ect tamen, quod non praedicatur mutuo e d
tum de Deo , dy lcem praedicamentis, m de materia, forma secundum Scotum in s. distis. rsent. quast. I. Et posset addi etiam, quod praedicatur etniuoce de iliis, quae directe mediant inter ipsum ς decem praedicamenta, cu- tu modisunt absolutum, relatio ι c. Etsecun tam hodiuisiones tu potes saluare omnes audioritates militantes
207쪽
HAec litera, licet ex his, quae supra dicta sunt, sit fatis declarata ; tamen pro ampliori intelligentia eius, sunt aliqua obseruanda; & aliqua dubitanda. Primo obseruandum est, quod ens est primum obiectum intellectias nostri, non Ens quom primitate persectionis : quia tale obiectum est Deus: nam do sit primo quanto aliquid est communius, tanto est imperfectius: non obiectum no primitate originis, quia tale funiuersaliter loquendo est in Hri inusi diuiduum vagum; de inter uniuersalia species specialissima, sed est prianam primitate adaequationis: quia intellectus, Mens isto modo adaequantur,& dixit ex natura potentiae: quia obiectum intellectus est triplex, scilicet ex natura potentiae, Obiectis &sic est ensinquantia mens commune Deo,&creaturae, Ut tellectus est hic dicit Auctor, non est tamen sic obiectum ex natura po' triplex. tentiae, quod naturaliter possit a potentia attingi ex puris naturalibus, secundum Theologos: ted est obielium, ad quod potentia naturaliter inclinatur: nam non possumus naturaliter Deum attin3cre svi optime docet Scotus in quolibet. Scotus. quaest. I . Et dixi secundum Theologos: quia secundum PliblasOptivis, qui iraturam dignificant, ut patet ex prima quaest.
prologi Doctoris subtilis, Deus potest ab intellectu nostro naturaliter cognosci, sicut quodcunq; ens, Sc hoc secundum illud fundamentum Philosophorum,quod intellectus possibilis,& agens adaequantur,& quod possibilis est cuius est Om mssibilii, Onia fieri, id est potest omnium intellectionem recipere, M oetis quid Omnia intelligςre: de agens est cuius est omnia sacere, id est sit. Omnium cognoscibilium causare cognitionem, vel saltem speciem a phantasmate a quocunque abstrahere; & ita secundum Philosophos possumus omnia naturaliter cognoscere. Secundum obiectum est intellectus naturaliter intelligentis, de sic est ens sinitum, de limitatum, absolutum vel respectis uiam, cuius terminus non est Deus. Tertium obiectum est intellectus coniuncti,& intelligentis pro statu isto, S loquor obiectis in de obiecto motivo, dc est secundum Scotum in quidditas rei rellestiis sub sensibilis, secundum vero D.Thomam quidditas rei mate- eadem rati rialis. Secundo est obseruandum, quod idem ens, quod est ne eri etiam obiectum intellectius, de sub eadem ratione est etiam obie- obicctum Poctum voluntatis, de hoc est contra Thomistas, dc Aegidi u m imitaris. de Rom
208쪽
de Roma; qui volunt obiectum intellectus esse verum, vinluntatisque obiectum esse bonum ;& sundamentum eorum
est: quia distinctae potentiae distincta obiccta habere debent sintellectus autem, S voluntas sunt distinctae potentiae , ergo debent habere distincta obiecta; quod utique verum esset, si, cum hoc, quod intellectus, de voluntas sunt potentiae disti 'ctae, essent potentiae disparatae, S in operando non subordinatae: sed contra istos fortissimis rationibus arguit Doctor subtilis in I. sent.dist. 3. quaest. . collaterali. Quo ad fecundum sunt hic tria dubia resolueda; Primum est circa immediate praecedentem textum, de super illud dictum Auctoris, quod est impossibile, ut illud, quod est per
opus intellectus, includatur quid litatiue In illo, quod est prς ter opus intellectus: na vi dicit Maurit ius in margine)actus intelligendi est per opus intellectus,& tame includitur quis ditatiue in ente reali, quod est sine opere intellectus: nam haec propossitio est quidditativa. Intellectus est actus intellectus. Praeterea. Esse cognitum lapidis habet esse per opus intellectus; & tamen includitur quidditatiue in ente reainquia haec est quidditativa esse ideat e lapidis, est esse cognitum. Secundum dubium est circa illud dictum Auctoris, scilicet, quod ens pr dicatur uni uoce de materia,& forma;hoc enim videtur esse contra Doctorem subtileni dist. I 2.2.quest. 1.ubi scribit, quod materia, & forma sunt primo diuersa: modo,
quae sunt primo diuersa, in nullo quidditatiue conueniunt,dcita nihil de materia, &forma, si sunt primo diuersa, uni uoce Pr dicatur:omnis enim prςdicatio uni voca viaiuoce est quid ditativa,& per consequens ens non potest de eis pratalicari univoce, imo Doctor subtilis primo sent. dist. 3. quaest. 3. t tum habet oppositum huius quod hic dicit Auctor: nam eo laci docet Scotus, quod resolutio entium copositorum statvltimo ad simpliciter simplicia, scilicet ad actum ultimum, M primam potentiam, quae sunt primo diuersa, ubi mani se ste apparet Doctorem subtilem appellare materiam , dc sor mam simpliciter simplicia, Sc primo diuersa. Tertium du bium est circa illud dictum Auctoris. Et posset addi, quod prςdicatur univoch de illis,quς directe mediant inter ipsum,& decem praedicamenta, sicut sunt absolutum, & relatio ι denotanter dicit de illis, quae mediant directe: quoniam de his,
quae sunt a latere, cui sunt passiones, & differentia: vltimae)
209쪽
hon praedicatur uni voce; sed est tantum univocum praedic tum: quod autem ens praedicetur minoco de abstanto,& re spectivo,expresse tenet Franciscus de Mayronibus Io.quςst. Prologi tuent. Sed contra hoc dictum, etoris instatur sic. Si absolutum,& respectivum mediant inter ens,& decem genera,& de eis ens quidditatiue praedicatur, ergo praedicamenta non sunt decem prima genera ; consequens est falsum, et go & antecedens: Consequentia probatur; quia: abiblutum. α respectivum praedicantur in quid de differentibus specie, xrgo ludi duo genera, N per consisquens absolutum erit g nus ad tria genera,& rei pectivam ad reliqua; &ita non erui decem praedicamenta genera generalissima. Et confirmatur per Doctorem subtilem in 7.Metaphysices quaest Oubi coimcludit, quod si inhaenetia includeretur cilentialiter in decem generibus, quod hoc, quod dicitur inhaerens, esset genus ad nouem genera, M haec sunt verba eius formalia ritum quia inhierentia videm deiusdem rationis in quantitate, &qualistate, ergo si est deessentia utriusque, potest ab utroque a strahi conceptus dictus in quid de ipsis inferior conceptu entis, & superior eis,& ita non erunt generalissima. Ita in proposito dicam, si ens praedicatur viri uoce de absoluto, & relatione , & ita similiter includuntur essentialiter, & praedicam turmivoce de inferioribus, verbi gratia, absolutum desu, stantia,quantitate,& qualitate;& relatio uni uoce de septem ultimis praedicamuntis; absolutum erit genus ad illaetria., Mrelatio ad septem ; & per consequens praedicamenta non ebient genera generalissima. .l
- Ad primum dubium reipodet Ioannes de Uallonis, quod Respusim adactus intelligendi, & esse cognitu non habent esse per actum primum d intellectus collativum, sed per actum rectum; & ideo bene bium Ioam possunt includi quidditatiud in ente reali, &in illo,quod ha- nurius rei bet esse praeter opus intellectus. collativum. Caeterum non citur ab Auloquitur Auctor de isto actu ; sed de actu collativo: nam di- ebore. cit, illud, quod habet esse per actum collativum intellectus, Jntra Dan id est,&eit secunda intentio, falsum est, quod includatur nem. quidditatiue in eo, quod habet esse praeter opus intellectus. es msAteia At haec responsio stare non potest: nam actus intelligendi, lige ob id est , actualis intellectio non habet esse per actum rectum set esse per intellectus, sed est ipsemet actus rectus: quo immediate, & acta rectum iolate intellectus sertur super aliquam renis vel est actus inteluctus. M recte-
210쪽
reflexus, quo intellectus reflectitur vel super.obiectum intes lectum, vel super seipsum intelligentem, vel super actualem antellectionem, de nullo modo actualis intellectio producis; tur per actam intellectus rectum, qui est de genere qualit iis, licet producatur sormaliter actu intellectus de genere rotationis, qui dicitur actus productivus: bene verum est, quod esse cognitum producitur per actu rectum intellectus: nam intellectu attingente actu recto aliquod obiectum, relinquis tur in obiecto ipso esse cognitum: na ex eo quod obiectum ab intellectu cognoscitur, acquirit esse cognitum; Mosi denominatur: Et ideo dicimus nos ad dissicultatem, quod bene actas intellectus prςdicatur quidditatiue de intellectione: quia utrumque est e reale,& actus intellectus est superior ad hanc,vel illam intellectionem, omne autem superius
quidditatiue de suo per se inferiori praedicatur: dc ad illud decue ideali lapidis,& esse cognito diximus,quod ipsa est quid
ditativa, sed non praedicatur ens rationis de ente reatri encenim ideale est esse cognitum, Ze ens rationis, Gicut Sc ipsum
csse cognitum est eas rationis; cum esse cognitum sit quid superius ad hoc esse cognitum, vel idea te lapidis, sic animes ad hoc, vel illud animat: breuiter ergo hare: propositio. Intellectio mea est actus intellectus, est qui stativa: quia praedicatur superius de suo per se inseriori,& ambo sunt entia realia: similiter ista est quidditativa. Esse ideat e lapidis, est esse cognitum : quia superius praedicatur de suo inferiori, ocambo sunt entia rationis, & sic instantia contra Auctorem nulla profecto est. Respusio ad Ad secundum dubium multiplex est Scotistarum respons rudia du- fio Gratianus enim in disent. distinc. I 2 quaest. I. dicit, quod
materia, Sc forma iunt primo diuersa subiective, velut d Gratiani. cem praedicamenta sunt primo diuersa: quia unum praedico Materia, O mentum nihil entitatis alterius praedicamenti includit, ML a quo- ita materia, de forma sunt prim5 diuersa in realitate subie- modo inimi ctiua,sed non in realitate obiectiva: quia in ente quidditatim' diuers. ue conueniunt. Mauricius in margine dicit, quod sunt pris auritidi modi uersa quantum ad suos ultimos conceptus, seu qua tum ad sua ultima constituentia, sed hoe nihil est: quia similiter dicerem,quod homo equus sunt primo diuersa: quia ' Arum,. vltima eorum consti tuentia sunt primo diuersa. Aliqui di cant, quod iunt erimo diuersa in realitate specifica quia non . a iii Possunt