장음표시 사용
271쪽
sura non Opendebit ad Deum: prima DConsequuntiam non probat; poliet tamen sic Probui, si dependentia est eadeurres cum creMura, ergo QS , quae est L Naxura , resertur, ergo
inae creata iunt ad aliud aOrnainu innid itatine. Secunda codiequentia probatur ab Auctore M . Omne prius absoluxum ,. dc realiter Mistinctum a post ori potest esse sine eo, sed creatura est prior, dc talia res realiter, per rei, distincta abissa depe 'dentia, ergopo erit esse sine ea. Tertia conisequ entia sic probaturo Nullus effectus formalis potest ei sine ira caiisa. formali, etiam per diuinam potentiam: quia causallatas causo materiali in formalis cum dicat imperfectionem: quia rationem partis no pollunt a Deo suppleri s. sed dependere est effectus formalis ipsitus dependentiae, ergo non potest esse sine dependentia, de pes consςquens separata ac revtura tali de naentia, crea urat non e ciuescia deus u lici QS ii obicruanata est, UaψdAμὶN rq pondens ad hanc Hilantiam, dicit, quod de udenti maturae ad Deum est cadem realiter cum creatura, ad quod Probandum assumitvnam regulam Din Subt .aontaei bihi.quaest. s. quae estralis . Omnis relatio visNun, trandamaluo, sine cuius ter- 'elatio ormino fundamentum non te que: it qaod quotiescunque idem realiter t.aliqua stati', quae est Utς unam, sili quo eiu5 sui a- fundamento,n qn: Mugile neqvxt 3 IMaFretnisii, nil ficatur realiter sum quando fun
damento, modo clarum Clt, quod de pena macreaturae,iei metum no
n matur ad Deum S creatura, quς est fundamentum depen- potes esses dentiae, non potest este sitne eius termino,id est, sine Deo; sci ne termino. quitur ergo sequod depςndens a est idem rea Iiter cum creυ tura, hoc idem dicit de totius composita essentialis dependentia ad tuaa partes x relationis a fundamento, cum enim tinum queat sinesartibus, dc relatio sine fundamen to, depςn Rua, qua totu0ὶ p. partibus, δί relatio a funda mento depςndent, erit idem realiter toti,& relationi. Et est obseruandum, quod Auctor non loquitur hic de relationis dependentia ad terminum: qui secundum omnes, ea depe- dentia est durelati 'nis essentia, cu relationis esse sit ad aliud te habere, ut scribit Arist. in Praedicamentis cap. de tollation
seruandum est Postremo, Mod capieudo hoc ria ci
272쪽
dependentiam, Rilidet pro dependentia essentiali, quae est
ridem realiter cum te dependente, nullia creatura absoluta dependet ab alia, ut a causa extrinseca, licet dependeat ab alia via causa intrinseca. Et notanter dicitiar absoluta: quia
Deus non potest facere rei pectum sine extremi sι licet oppinsitum teneat Ioannes Canon leuέ prim , Pli si v st. Wart.' LEt si dicatur,extrema sunt c iste emcreytes resfectus, A Deli, potest stipplere omnem eausam enicientem, ergo potest facere respectum sine extremis. Dico,quod Deus potest fac re respectum sine extremis, prout extrema sunt causa respectus, sed non quatenukunum extremum est sumtamentum, aliud terminus: quia habitudo ad terminum conuenit respectui in primo modo dicendi per se, ad fundamentum autem vel conuenit in secundo modo , ut communiter dicitur. vel in primo modo; si eadem sit habitudo formaliter,qua re, latio respicit indamentum, & terminum,ut magis ego credo, sed vel sic, vel sic , certum est, quod Deus istud supplere haud potest, cum non possit facere relationem sine eo, quod est sua quidditas, & esentia trais db habitudo ad terminum, α ad fundamentia ira est relationis quidditas, vel saltem habuetudo ad terminum, x cum hoc habitudo ad fundamentum competit relationi in secundo modo; & ita necessario; per consequens ab ea relatio absolui minime potest, &iti non potest sine extremis helationem face E. Sed circa hanc literam mouentur a Ioanne de Uallonis tres difficultates, & potissimum circa illam regulam Se Omnis relatio est eadem realiter sundamento, sine ius retmino fundamentum non potest esse: prima est de respectri aptitudinati: quia fundamentum , id est, homo est idem res liter cum isto respectu aptitudinali, i est,cum risibilitate, dctamen homo potest esse sine termin ' id est sine ridere. Se cunda est de unione humanitatis ad verbum i vitio est rela
tio, vel eadem realiter cum humanitate; vel distineta : si eadem realiter, ergo humanitas no potest esse sine verbo,quod
est falsum : quia contingenter est unita. si distincta, Contra, omnis illa relatio est eadem fundamento,quado sundamentum non potest esse sine termino, modo humanitas non pintest esse sine Verbo, ergo &c. Tertia est de voluntate,& voli tione; voluit Scotus 3. dist. . quaest. . quod voluntas aequi
uoce producit volitionem: S umilliet intellectionem intel-
273쪽
lectus, & dicie . quod voluntas in seipsa producit talem volstionem, ista volitio est relatio,qua voluntas vult, ergo voluntas per istam regularn non potest esse sine volitione: probo. omnis relatio est eadem findamento, sine cuius terminosundamentum non potest esse, voluntas est fundamentum,& ipsamet est terminus volitionis, ergovoluntas non potest esse sine voluntate: Tunc sic, si sui amentum non potest esse sine termino, id est voluntas sine voluntate, ergo ista volitio est eadem realiter voluntati, & sic volitio necessario est cum voluntate, δί sic necessario vellet.
Ad primam respondet, quod homo non porest esse sine
videre in aptitudine, quod est terminus risi' litatis,& non iidere in actu, id est bona solutio. Ad alias duas instantias dicit ad ambas , quod omnis relatio est eadem fundamento, quando indamentum non potest esse sine termino, in quantum terminus est: Unde humanitas absolute potest esse sine Verbo, & termino, & sic sine ista unione; sed non potest es.se humanitas sine termino vnionis, in quantum ipsa est sun-camentum unionis, S Uerbum est terminus unionis; S mmiliter de voluntate. Voluntas absolute potest esse sine volitione,sed voluntas in quantum est findamentum,ic termi- Mus volitionis, non potest esse sine volitione, & sic de inte, lectu, & intellectione dicatur. Vult dicere Ioannes in hac responsione, quod humanitas bifariam considerari potest, uno modo in se. & absolute,*vt sic potest esse sine unione ad Verbum, & per consequens sine Verbo, ut est terminus talis unionis: alio modo ut est fundamentum unionis, id est, ut est sub illa unione, ut esset dicere, natura unita, & ut sic; non potest esse sine unione, nec sine termino vnionis: nam natura humana unita Verbo non potest esse sine Verbo ter minante unionem, ita & voluntas potest dupliciter conside rari; uno modo in se, SI absolute, alio modo, ut est fundamentum volitionis, id est, ut est sub volitione, id est, ut est voluntas volens; primo modo potest esse sine volitione, sed non secundo modo. Sed haec responsio nulla est: quia ut sic nullum relatiuum, ut est sub relatione, potest esse sine relatione, dc termino relationis: album enim ut est 1ub similiti
dine, id est, album simile, impossibile est, quod sit simile isne similitudine: quia effectus formalis non potest esse sine causa formali; & per consequens sine termino similitudinis.
274쪽
Ideo dicamus nos aliter, & primo ad secunda dicimus,quod Natura -- natura humana, quae est in Verbo,duplicem dicit respectum
manam Vre ad Uerb0m ; alterum ut ad Deum creante,S conseruantemsbo duplicem alterum vero ut ad stuppositum terminans unionem sustentir pectum ad ficantis ad sustentificatum, vel personantis sui ita dicam asiislan dicit - personatum: ratione primi respectus natura humana no pintest esse sine Verbo, scilicet creante,& conseruante,de ita illGrespectus est idem sibi: sed ratione secundi potest esse sine Verbo terminante illam unionem: quia si natura humanae personata esset propria personalitate, non dependeret a Veς bo ut sic eam person te: ad rationem ergo, quando tu.dircis, omnis relatio est eadem reali ter fundamento, sine cuiuFrermino fundamentum non potest esse admitto hanc propo sitionenax sed nego,quod natura humana non possit esse sitim Verbo, prout Verbum est terminus illius unionis. Tu dicis, natura humana non potest esse sine Verbo; concedo sine Uecho si ab ratione creantis, dc conseruamis , sed nego, pro zVerbum est terminus talis unionis is amuis . Ad tertiam distinguo de Volitione: acci pitur enim volitio, duplicitet i uno modo pro sormali, id est, pro votificationese' i' ut votificatio est res pessiis. legetierea, tionis alio modo Pr volitione acta, seu producta, quae est de genere qualitaris et primo modo volatio habet pro termino volitionem produrctam , non voluntarem, votificatione enim de genere actionis voluntas volationem .Producit non voluntatem ; modo
cum voluntas possit esse line volitione producta, quae est terminus votificationis de genere actionis, potest esse etiam mne volificatione,& per cosequens real iter distinguitur ab ea- Ad instantiam ergo dicimus,quod fallunt praesutaonitur, nimirum, quod volitio, qua voluntas vult, sit relatio, nam est qualitas, ut ostendi uis supra, ex intentione Doct. Sub falsum est adhuc, quod voluntas sit terminus volitionis, iue accipiatur volitio Pro volitione respectus; sive pro volitione, quae est qualitas inam de volificatione certii est, quoa terminus eius est volitio qualitas; volitionis etiam productae, nisi voluntas velit seipsam , terminus est obiectam volitum, Mnon ipsa voluntas; patet ergo, quomodo instantiae hil concludit, ας tot falsa supῖ-
275쪽
Unde notandum ess, quod secundum Bonetum is Praedicamenti, ens diuiditurinetnum , di multa, etiamfecundtim Pἔilosophum, Unum mim praedicto Oco dicit Bonesus, dicitur quinque modis brimo modod
citur et num unitate transcendenti, oesic omnia de quia sus ens transcendenter dicitur univoce, sunt et reum illa nitate: secundo modo dictetur inum et nitategenerisag meralissima, s sic omnia iniuspraedicamentisint mnum a instate .lertio modo dacitur unum unitates ecissub- viseemae,osic omnia iucuntur τnum ina mnitate, quis
sub eadem perie fibalterna continentur: quarto modo diacitur unum unitate stetieispecialissimae, in sic omnia in Suidua speciei species imae sunt unum iRa initat
quinto modo dicitur unum unitate nu eriali. Vnde qua to unitas e H superior, tanto eR minor secundum doctrianam Scoti in mestis locis e mnde maior unitas per bona consequentiam inferiminorem, sed non minor maiorem, Iicet fiet cum ea . Multum mero capitur rot modis, quot num , t clare patet practicanti: quia tot modis dicitis num onsitorum, quot modis dicitur . reliquum, σέaec de primo articulo.
PRO intelligentia quomodo unum dicatur multipliciter, mumificia
aduertendum est secundum Philomphum Meta. tex. tur tot ni comm. 3.quod ens,& unum conuertuntur," modis di- dis, quot mo citurcns, tot modis dicitur unum, ens autem uno modo db dis dicu- Citur tialcendenter 'secundo modo licitur generice,&hoc --
276쪽
Comm. R. P. F. Franc. Arret. Orae Min. de Ob
dupliciter, vel secundum genus generalissimum, vel secum dum genus subalterniim; ens adbuc dicitur specifice secui dum speciem specialissimam: postremo dic stur ens singularitςr, vel indiuidualiter et ita unum, quod est passio entis ad
quata tot modis dicitur ιita quod . quot sunt rationes formis Ies conceptibiles ex natura rei in aliquo uno, tot in eodem sint unitates ex natura rei: exemplum, in Francisco dicuntur esse plures rationes formales conceptibiles, scilicet enliseras, substantia, corpus, v men S, animal, homo, & hic homo . etiam Franciscus emens, substantia, corpu9, vivens, animal
homo, S: hic homo: tot etiam in Francisco sunt unitates ex natura rei; ita quod sicut rationes illae sormiles stini plures,. distinctae ex naturaret; sic& ipsae unitates sunt sic distin, ctae, ita quodin Francisco vita, enti S, substantice, corporis,. viventis, animalis, hominis, Sc istius hominis sunt unitate distinctae ex natura rei; & quod istς rationes formales sint ex natura rei conceptibiles, dc non per aetiam intellectus, paten quia per prius quaelibet rarios Ormalis est ex natura. rei .coimceptibilis, S distincto actu intelligibilis, quam intelligatuc ad us intellectus produci,& poni in esse: nam ideo ipsam ra tionem conceptibilem intellectu si ster intelligit loque, de rationibus formalibus obiectivis repertis uve) quia1 in se est ex sui natura conceptibilis, S intelligibilis, de noni 1deo est intelligi is, quia eam intellectus intelligat: dato ienim quod eam intellectus non intelligeret,adhuc ex sui natura esset intelligibilis;& confirmatur: quia actus intelligent di dependet a ratione conceptibili, sicut aper se causa: sed causa saltem narura praecedit effectum,& non potest per suueffectum poni in esse; est ergo ista satio de se eonceptibili sutus sic, multiplicato aliquo subiecto ex natura rei, cui aliqua passio ada quatur, multiplicatur de passio; at ens multi plicatur in uno indiuiduo, & singulari. lecundum distinctas
rationes conceptibiles, scilicet substantiae,corporis δίc. ergo
'q multiplicatur. S: eius passio ad uata, scilicet unitas erunt ture, unitates ex natura rei distinctae, & tot, quot erutistinctae rationes formales conceptibiles..
Sed oritur hic una dissicultas, An omnes me tates sint is Ita, unitates reales. Ioannes de Vallonis hic,&Bargius 8.dist. I. Qia unitates quaest. a. dicunt,quod sicut duplex est ens, scilicet reale,& radi
reales. tionis i ita dusex in unitas Icalis,scilicet,& rationis. Vnitas.
277쪽
realis est multiplex, nimirum unitas indiuidui , quae dicitur
unitas numeralis , unitas naturae, quae est minor unitate numerali, ut docet Doctor Subtilis in a. sent. distinc. 3. quaest. Alia unitas realis est unitas generis generalissimi. Alia speciei subalternae : Sc quanto unitas est superior, tanto minor:& dicunt, quod quatuor sunt unitates reales, & no quinque: quia unitas transcendens, quae etiam vocatur unitas propo tionis, non est realis, 1 ed rationis. Distinguit tamen Ioannes de Uallonis,quod duplex est unit I rationis,quaedam peractum collativum, & sic est unitas indiuidui, speciei speci lissimae, subalternae, generis generalissimi,trant cedentis, a cipiendo ista secunde intentionaliter,& iste bene erunt quinque. Alia est unitas rationis per Opus abstractivum,& ista est unitas entis, cum alijsquatuor rcalibus antedictis, bene
sunt quinque. Et bene dicitur, quod ista unitas entis est unitas rationis per opus abstractivum : qui a s ut diximus supra
ens non importat aliquam realitatem communem realem
per inexistentiam, sicut est ementia diuina;vel per indifferentiam Deo, &creaturae, sicut est natura specifica indifferens ad indiuidua,sed tantum per intellectum abstrahentem quia uni uocatio entis fit per actum abstractivum intellectus consulo modo concipientis, ut diximus supra, ita illa unitas transcendens est realis,& rationis; realis: quia non per opus
collativum intellectus: realis sui dicit Ant.Tromb.) quia est prior quocunque actu intelligendi; licet non quocunq; actu intellectus: rationis, quia habet esse per opus intellectus abstractivum. Et quod ista sit intentio Antoni; Tromb. patet ex his,quae ipsc scribit . Meta. quaest. 8. notabili a. & quaest. notabili 3. Inq. enim 4. notabili 3.habet ista verba formalia. Tertio est notandum, quod duplex est esse obiectivum, unum est ante actum intelligendi; aliud post actum intelligendi, de primo modo adhuc dupliciter, uno modo ut actu movens intellectum ad actum intelligendi: secundo modo habitualiter,non ut actu movens, sed ut immediate moti uia. Exemplum utriusque membri . Lapis habens esse in intellectu per speciem intelligibilem repraesentantem ipsum,ut ista species actu movet intellectum, habet eme obiectivum actualiter, de primo modo; sed quando habet eme per speciem imtelligibilem,quae non mouet actu intellectum, sed est in prinxima dispositione admouendii, habet esse in intellectu obi
278쪽
: ' . se . R. P. F. Franc. Arret.Ord. Min. de Olfctive habitualiter: secundo modo principaliter aliquid dicitur tale in intellectu obiective post actum intelligendi, depe-dens ab ipso actu intelligendi in fierii conteruari,quod habet esse in intellectu obiective ante actum intelligendi, siue actuali ter, siue habitualiter, habet aliquod esse ex natura rei; quod aute habet esse in intellectu obiective post actum intelligendi habet praecise esse rationis ,dc uto modo figmenta,Mintentiones secundae habent esse in intellectu obiectiud. Et iaquaest. 8. notis. 2 inquit: Natura, cui correspondet unitas ex natura rei alia ab vilitate numerali ,habet duplex esse, quora
unum est in actuali existentia, M in re non enim est separatae ab indiuiduis, δί singularibus secundum eisse aliud esse habet obiectivum in mente; sed tale esse obiecti uti potest esse duobus modis, uno modo in habitu; alio modo in actu; in habis tu illud habet esse in intellectu, quod habet esse ante actu in
telligendi; in actu vero quando actu movet intellecta: si loquamur de primo esse,iale primu esse dicitur esse reale,& ex natura rei, de tale esse potest habere ipsa natura per aliquod repraesentativa repraesentans ipsam in esse ab tracto ab omnibus singularibus ,& illo modo nos dicimus, quod Omnae uniuersale metaphysicii habet de necessitate tale esse obiectivum in mete Si loquamur de esse actuali obiectivo,aut istud esse obiecticium est ante actum intelligendi eo modo quo obiectum inouens intellectu ordine natane praecedit actu in intelligendi in aut sequitur ipsiim, Mab eo causatur: si ptuno modo,tale essu adlluc appellamus esse ex natura rei 2 quia so-
, tum illud dicimus esse eas rationis, quod dependet ab acta collativo intelliectus, vel ab actu intelligendi in fieri, de con
seruari, o modo quo causantur intentiones secundae, defig- , , menta : isto modo quodlibet tale est ens rationis d. Q.
Ex quibus patet, quod apud Trombetam , illud solumvo-
catur ens rationis, quod dependet ab acta collativo intelle-etus in fieri, Sc coni eruari,M quod aequitur actum intelligendi; omne autem illud,quod actum intelligendi praecedit, vocatur ab ipso ens reale, siue eias ex natura rei cum igitur enstranscendenter, dc unitas sibi correspondens non habeant esese per opua intellectus collativum, nec sequantur, imo prae cedant actum intelligendi, licet sequantur actum abstiactis uum, erunt entia realia, dc non rationis modo supra exposi--b haec volat in praesentiarum adduxisse: quia aliqui gratia
279쪽
mordent Trom b. ut Barg. 8.dist. I. quaesti 3 eo quod posuerit Dura Bari conceptum entis realem, S unitatem ei correspondentem: O Ioam . patet enim , quod male carpunt ipsum , cu non e non neget conceptum entis habere ede Per actum abstractivum intellectus,ted negat conceptum entis rationis: quia non est per a ctum collativum intellectiis; nec sequitur actum intelligen' 'di. & ita patet, quomodo potest dici, quod omnes istae uni
tates sunt reales, di quomodo non . Secundo obseruandum est, quod sundamentum, seu r4di- Fundamenta cale subiectum istarum unitatum realium est conuenient a, tu omnium ut illa dicuntur unum numero, quae conueniunt in materi a mimum estotius,scilicet in haecceitate, ut omnia, quae in Francisco sunt conuoueti essentialiter inclusa, sunt unum numero: quia unica haecce, tale haeccet Zantur; ut optime notat Lycherus in a. distinc. quaest. .& S. Illa vero sunt unum specie, quae conueniunt in
eadem natura speci fica, siue qua laabent eandem damniti nem , S ita de unitate generica dc transcendenti dicatur tracdiuerso calle procedunt unitates, & identitates quo ad iumdamentum: identitates enim habent pronandamento non posse recipere duo praedicata contradictoria, vel non possit ab inuicem separari, ut illa sunt idem ex natura rei, de quibus praedicari non possimi duo praedicata contradictoria, s cluso opere collativo intellectus: at unitates ut diximus) hvbent pro sundamento conuenientiam. Quomodo autem unitas maior per bonam consequentiam interat minorem, di identitas obseruandum est, quod in identitatibus, seu unitatibus, & bM,seu unia distinctionibus consequentia contrario modose habet: nam talibus di maior unitas, siue identitas semper infert minorem, ut sunt si inibus unum numero, ergo unum specie, sunt idem ratione, ergo cons entia idem ex natura rei; sed in distinctionibus non siet quia sem- iatra m per distinctio est minor, cuius unitas, vel identitas erit ma- do se bactator, yt Socrates, uus modus intrinsecus sunt unum num vo ; ita quod sunt unum maxima identitate , & sunt distincta a minori distinctione : e conuerso vero,ubi est minima unitas,
sicut est unitas proportionis, illa, quae sunt sic unum, sunt distincta maiori distinctione, ut prima, & secunda intentio: ed hic posset esse una bona dissicultas: quia sicut maior inbias inseri minorem, & omnes alias; sic maior identitas debet inserre minorem, & omnes alias; de tamen Auctor dicet insta. Non video, quomodo per bonam conlaquentiam Q. - Vna
280쪽
una identitas possit nes inserre: sicΗt ergo per Auctorem identitas non infert identitatem formali consequentia, sic unitas non infert unitatem, cum identitas, & unitas eodem modose habere videantur, SI tamen Auctor dicit hic, quod maior unitas inseri minorem. Ad quam pronunc sic potest rei ponderi, quod etsi unitas maior inserat omnes alias, non est tamen necesse, quod identitas maior inferat alias: quia unitas, & identitas habent diuersa fundamenta: unitas enim Q ni . sundatur super conuenientia, ut dictitia, est supra ; identitas in . . vero super non posse recipere praedicationem duorum comtradictoriorum: nam illa, exempli gratia, sunt unum spectri, . . . quae conueniunt ita Vna definitione illa sunt idem ex natura rei, de quibus non verificantur duo contradictorias cluso opere intellectus collativo. Posset etiam dici, tridebimus in penultimo articulo huius quaestioni s) quod identitas maior infert omnes : dc instantia de toto, &partibus, . quae sunt ide formaliter toti, cum totum illas includatim primo modo dicendi per se, Sc sic sunt idem formaliter; SI tamen. non sunt idenae realiter de pote mijs animae, quae sunt idem realiter interis; & tamen non sunt idem obiecti, ue; nulla est: nam quoad partes, M totum, falsum est, quod partes stat idem stirinaliter toti ; imo totum est idem.ωrmaliter partibus: includens enim est idem formaliter inclu- ω, Mnon inclutiim. includenti, ut videbimus in tertio atti- . cum: dc quoad animae potentias posset dici, quod si quidditatiuesumantur, non sunt idem obiecti u sediunt idem obiective identice, sed de hac materia latius insta disteret si articulo ultimo, qui estinuestigativus, de illitatiuus unius. identitati ex alia emultu tot l Tertio obseruandum est quod multum tot capitur ni modis disia dis ut dicit Auctor in litera ν quot modis capitur unum: tur, quot dia dicunt enim multa multitudine transcendenti, generalissi- τω ν .ama, subalterna, specifica & numerali, ut sicut illa sunt unum . unitate transcendenti, de quibuSens transcendenter captum dicitur univoch, ut sunt Deus creatura, & decem praedicamenta, ita multa multitudine transcendenti sunt illa, quae non conueniunt in aliquo uniuOco praedicato, vi ens reale,
& rationis, prima, dcaecunda intentio: Et sicut illa sunt unum vilitate generio generalissima, quae sub uno genera, generalissimo continentur, ut homo, animal, planta, cor