장음표시 사용
331쪽
contra circumstantiam, siue modum, qui dicit habitudinem unius ad alterum: sequitur secundo, quod nullus respectus,
siue intrinsecus, sime extrinsecus adueniens, est res, communiter sumpta : sequitur tertio,quod nulla res de genere relationis, actionis, passionis, situs, habitus, ubi, quando, est res communites sumpta, licet quaelibet illarum sit res communissime accepta : tertio modo sumitur res strictissime, ut di- Res sumptir stinguitur Contra omne illud, cui primo non conuenit esse frictiomὸ simpliciter, Sc per se ,& sic sola subitantia est res; accidentia su vero . iunt aliquid rei, eo modo quo loquitur Aristoteles de
eate 7. Metaphys. tex.comm. 2. Vbi vula,quod accidentia nonasiant entia, nisi quia entis, cui per se, S primo competit esse, quod quidem ens est stibstantia; nec est intelligendum,quod inhaerentia sit de essentia accidentis, ut optime docet Scotus . in .sent.dist m. Ia.quaest. I.&7. Meta quaest. i. quoniam ly eo LqqVR 'quod, vel ly in quantum non denotat I emper causam forma. pq tWς ρος lem, sed importat, vel importare potest omnem causam sci. φης g licet, S formallam, S materialem.& efficientem 5: finalem: μω 'nam quando dicitur , ego sum homo, eo quod sum a patre meo , ly eo quod non potest denotare nisi causam esticientem; quia non sum. sormaliter homo patre iraeo , sed humanitate, ita inusta, accidentia sunt entia, eo quod taliter entis,ly eo quos denotat tantum causam esticientem, ita quod est tantus, Accidentianon sunt cimi 1, neque essent unquam, nisi quia a substantia causantur,&sic est vera: nam accidentia non essent, nisi substantia esset, sicut etiam loquitur Arist. in Arist. . eodem 7.. Meta. tex. comm. I ubi vult, quod qualitas,de caetera accidentia non sunt entia nisi eo modo,quo Logici dictit, .nnivens esse ens; sic etiam accidentia non sunt entia, cui per se primo competat esse, i ed' sunt huius entis: ubi est obieruandum, quod dicere, non ens esse ens, simpliciter est falsa; sed verum est dicere, non ens esse clas secundum quid, S negatiue, sicut dicimus, qualitatem cite ens secundum quid,&non simpliciter: illud tamen dictum Philoiphi non est omnino simile, scilicet, quod sicut Logici dicunt, non ens esse Quomodo diens, id est, secundas intentiones, quae iunt non entia, simpli- ci possis non citer esse entia secundum quid, ita qualitas sit ens, & non ali- enses e ..ter: exemtia enim ponimus, non quod ita sint, sed intelligit, quod sicut non ens, i. secunda intentio, est ens non simpliciter, sed secundum quid per comparationem ad primam.
332쪽
intentionem, ita qualitas non est ens simpliciter , quod ens, scilicet est substantia; est tamen ens secundum quid per comparationem ad substatiam, licet in se sit vere ens,& absolute. Ex quo concludimus, quod ens acceptum isto tertio modo, est ens reale, 6c ex natura rei, dc ens absolutum,& per se enS,&sic apparet, quomodo sumatur ens, & res. Secundo obseruandum est, quod Auctor dicit in litera, quod ens secundo modo, videlicet pro illo, quod est ensquidditatiud praedicatur in quid de Deo, de creatura, absoluto, Se respectivo, dc de materia, de forma. Hoc in loco expositores, ut Antonius Troiiab.&Ioannes mouent aliquas disti cultates: disticultas,quam hic mouet Antonius est,quod siens dicitur quidditatiue de absoluto,& respectivo, quod tunc decem genera non erunt generalissima , quam disticultatem ipsi supra soluimus,ut i pie etiam hic soluit: tamen ad illud de 7. Meta. quaest I. in Scoto de inhaerentia, nos diximus cum Mauratio, quod Scotus ibi loquitur ad hominem,SI a guit D Thomam,& alios per eorum principia- At Trom- beta hic aliter respondet, ni mirum, quod posita illa hypo' thesi, quod inhaerentia sit de essentia accidentis, siue abiolinti, siue respectivi, tunc hoc, quod dico inhaerens, e stet genus ad accidentia: quia diceretur inquid de omnibus istis, ut quoddam commune ad omnia ista,& necessario importaret naturam limitatam, & finitam : quia inhaerens necessario est
dependens, dc per consequens finitum, ergo nihil prohibetipium esse genus. contra Tro- Sed contra, videtur etiam, quod hoc sequatur ad Scottiaranis. positionem: quia inhaerentia aptitudinalis est passio accidentis denominative sumpti; sed omnis passio insequitur aliqd subiectum , cui per se, de primo competit, & maxime quan do talis passio est eiusdem rationis in multis, sicut est in prinposito ; quod dico propter intelligibilitatem, quae est passio
Primarum, & secundarum intentionum, oc ramen non con uenit eis per aliquam naturam communem, tenendo entis .. aequivocationem ad ens reale, de rationis, de ideo intelligibilitas non est eiusdem rationis in illis: quia primis perie,
... . secundis vero per aliud inest, secundum unum modum dicendi de intelligibilitate secundarum intentionum, quem tamen non sequor, ut uixi in expositione quaestionis s. Vniue
salium Doctoris Subtilis: de ideo huiusinodi passio non requirit
333쪽
quirit unum subiectum, cui per se, de primo competat, quod sit commune omnibus intelligibilibus: at inhaerentia requirit aliquam naturam,quae sit omnibus accidentibus communis, cui naturae passio illa primo, S per se insit,& talis natura cum predicetur in quid de omnibus accidentibus, erit necesse sario genus ad illa, de quibus predicetur in quid; patet: quia cuius passio per se secundo modo praedicatur de aliquo, per se primo modo praedicatur de illo illius passionis subiectium, sed inhaerentia praedicatur per se secundo modo de omnibus accidentibus, ergo subiectum inhaerentiae predicabitur per se
primo modo, & ita erit genus Ad hanc dissicultatem respondet Trombeta, quod inhae' Tr b. Irentia secundum Scotum est in aliquo determinato genere, tanquam species, cum sit respectus extrinsecus adueniens, SI ex hoc respondet, quod si inhaerens est commune ad nouem genera, est tantum commune per denominationem, & non est inconueniens, quod aliquod unius generis denominet aliquid alterius, de sic euaditur, Psit genus ad notac genera. Sed contra. Inhaerentia est passio accidentis, de passio non potest esse species, cum non sit per ic , S directe in genere. Ad hoc ipse respondet, quod oportet probare, quod passio, ut distinguitur formaliter a lubiecto,. non possit esse species ali cimis generis, licet passio, ut est ad luce cadem, non possit distincte esse species in genere; tamen dimittens istulariti- cultarem, respondet, quod inhaerenti siue ponatur pectin re ad genus actionis, Hue passionis, ut ridetur ulcere Scottis notus. in distin. I a. quaest. v. pallio: dc cum dicitur, quod consequitur aliquam rationem communem , concedit, dc dicit, Q 'ast natura actionis, vel passionis cum infertur, ergo istae ' x 'natura erit communis decem generibus, concedit, quod erib communis denominatiue, sed non quid litati uris: tale coire 'nume est actio, vel pastio,&sic nihil mali sequitur . . Sed ilia fiet ponsio non videtur ad mentem Doctoris Subtilis quia cohi=ars
Scotus in .dist. Ia: quaest. t. dum dicit, quod inhaerentia est in aliquo determinato genere tanquam species, loquitur de vet. Tatur inhaerentiaactuali, ut optime ibi Tata retus exponit: nec viam iis, quam concederet Scotus, nec Scotistae, passioncm aliquam Io . esse speciem , ut subtili speculatione deducit Ioannes Canin vicus. nicus I. Physicorum quςst. I. art. vltim O,S IoanneS Anglicus Ioan. curum. Positionzquaest. o. uniuersaluam Doctoris Subtilis: imo .is. -
334쪽
fglaues ro omnes Scotistae dicunt, quod propriae passiones sunt in e Iunt Deciei dem praedicamento reductive, S mdirecte, in quo ponitur secunda Sc eius tabiectum, cum passio, &subiectum sint idem realiter;
D ' - & praedicamenta secudum Scotum s .Meta. quaest. 6. sint rea liter distincta: quod autem inhaerentia aptitudinalis in nullo sit praedicamento per se,& directe, sed tantum reductive in eodem praedicamento, in quo est eius iubiectum,expresse docet demente Scoti Ioannes Canonicus Irimo Phulicori quaestione quarta, arii culo primo, conclusione secunda. Ideo aliter est respondericlum ad argumentum, silcut respon sum fuit supra, nimirum, quod Scotus ibi loquitur ad homi l ac.Mor. nem;&ad aliud argumentum dico secundum Franciscum de Mayr. quod illa propositio, quod conuenit pluribus, Mnon uni per alterum , competit eis per aliquam naturam co munem, cui per se, & primo illa passio conuenit: non est v ra, nisi in passionibus limitatis, Sc specificis, non autem tran scendentibus,& sic secundum ipsum inhaerentia est passio transcendens, de haec est satis bona solutio. Tromtita. Aliam difficultatem tangit Trombeta iis per illud verbum Auctoris , consimiliter praedicatur ens de materia, de forma quidditatiues quae dissicultas est talis. Doctor Subtilis a. tent, distin. I a. quaest. I. habet, quod materia,& mrma sunt prim
diuersa ue sed quae sunt primo diuersa, nihil includunt quid ditatiue, ergo &c. Ad hanc difficultatem respondet ipse, & volens tollere
contradictionem ex primo sent dist. 3 . quςst. 3.in qua Scotu dicit,quod ens praedicatur quidditatiue de materia,& Drma,
teris, inquit, quod materia, de sorma Possunt capi pro suis realixa ta form* tibus vltimis, hoc est, pro suis essent iis simplicissinus, id est,pli μυ- materia prima, ut est eura, de nuda materia, seu potentia, αp4s ς' nullo modo composita ex aliqua se a sibi adueniente; si militer ωrma pro tua simplici actualitate, ut non est aliquo
Geme modo forma composita, eo modo, quo loquitur Commς primo Physic.comm . I . ubi inquit,quς sunt praeter materiam primam, Sc vltimam formam, iunt materiae copositae, Δ minmae compositae; alio modo possimi sumi ista duo,scilicet ma teria , S forma pro essent ijs compositis ex utriusque realita
te, si primo modo, vias non praedicatur de ipsis quidditatiue, sed sunt primo diuersa, ut inquit Scotus in seclido ubi supra. . Si Vero acciriantur secundo modo, sic eis non repugnat barbere
335쪽
In Formalit. Mag. t. Sirecti Doctae ris Ursa
here aliquod commune quiddilatine, quod est ens. Sed hec selutio, de conciliatio ut dici t de Vallonis, de bene in non est D. Vasionis
ad mentem Scini: quia Scotus in primo non loquitur de co 'contra ri
positione,sed de partibus essentialibus: inquit enim: Ens ius hetin ficienter diuiditur tanquam ita illa, quae includunt quiduitatiue ipsum in ens creatum, & in decem genera, & in partes essentiales decem generimu ecce quod non loquitur Scotus notus. de materia, sornia, ut sunt compositae, sicut est homo, Manimal, sed ut sunt partes essenti allas decem generum , imo partes essentiales decem generum,ut sunt actus,M Potentia, nullo modo iunt compositae. Aliter igitur dicendum et has hanc dissicultatem, ut supra nos ducimus in primo articu quod, scilicet, iunt primo diuersa in realitate, non in conceptu, physice, non metaphysice, qu e ibi. Posset etiam dici,iquod sunt primo diuersa in causando: quia materia maioriat, Zc λrma inmrmat. Sed ex hoc dicto Scot. in I .dimn.3 quaest . ubi dicit, quod ens sussicienter diuidi tui dec. oritur dissicultas contra Auctorem : quia ibi Scotus vult, quod ens diuidatur in increatum, & creatum, hoc est in decem genera, S in partes essentiales decem generum, &quod non habeat plura diuidentia quidditatiue, quam ista; Auctor hic vult, quod ens quidditatiue includatur in absoluto, de respectivo, de quibus Scotus loquens de sussicienti entis diuisi
ne, non meminit. Praeterea Scotus 8. distin. a. quaest.2. vult, notus.
quod prima diuisio entis finiti in quiduitates sit in decem genera, &hoc idem docet Antonius Andreas s. Meta. quubi inquit, quod diuisio entis in decem praedicamenta ethptima, nec est alia bimembris, aut trimembris prior ea . .
Ad hanc dissicultatem dico, quod Scotus sussicienter assignauit diuisitonem entis in Deum, S in illa, quae sunt limi tata, quae est diuisito quidditativa per Deum praecise. Auctor vero diuidit ens ampliori diuisione in tuas quidditates, qua
coimplexus est entis diuisionem in Deum, & decem genera,& in illa, quae sunt illimitata,velut lunt abiturum,quod conuenit Deo,& tribus praedicamentis,& respectiust quod comvenit creaturae,& Deo. Ad aliud dico verum esse,quod prisma diuisio entis, quando descendit in limitata, est in decem benera, sed quando descendit in limitata ,&illimitata, est Per absolutum , S respectivum, S in decem genera. Et si discatur, quod Scotus 7.Meta. quaest. I. vult, quod non est comceptus
336쪽
.C m.R. Pin. Franc. Arret.OQ. Min .de obsceptus inferior conceptu entis, dictus in quid de ipsis gen
, ratissimis. Dico, quod non datur inter ens, & decem genera conceptus in quid, qui nimirum sit praxi se limitatus, aut praecise illimitatus , t ed benh potest dari commune transcendens ad illi imitatum, & limitatum . sicut absolutum,&respectivum: Vel dicatur, sicut dicit ibi Mauritius in siliis ca-sigationibus, quod Doctor loquitur ad hominem. Quo modo autem ens dicatur quidditati vh, obseruandum est, quod illud est ens quidditatiue, in cuius conceptu formali includitur ratio ciatis; illud autem est ens denominatiue, in cuius conceptu ens quidditati vh haud includitur ue sed tam tum includitur in eo per modum adiacentis, de denominai tis si ratio primi dicti est: quia praedicari quid litatiue de alse quo, est Praedicare ipsius essentiam per modum essentiae, sic, Iod ratio praedicati, siue conceptus inchidatur in ratione, :ta conceptu subiecti, eo modo, quo animal dicitur praedi cari quidditatiue de homine. Ratio secundi dicti est: quia animal praedicatur delationali solum per modum denomi nantis , dc tamen ratio animalis non includitur in rationali: quia semper genus est extra conceptum sorinalem differemtia: ἱ animal tamen sic praedicatur de rationali: quia est sibiadem realiter;-est eadem res,licet sor maliter distinguaturivgulagme ex quo elicitur regula generalis talis, quod, Quotiescunque Mali . aliquod praedicatum dicitur de aliquo subiecto, id ratio,sue conceptus praedicati includitur sormaliter in ratione subiecti, illud praedicatum dicitur quidditatiue de illo subiecto: si
autem ratio praedicati sit extra conceptum formalem subie
cti,licet sit idem realiter cum subiecto,dicitur de illo tantum denominative: ex quo sequitur il lad, quod dicit Auctor in litera, scilicet, quod ens praedicatur quidditatiue de Deo, MCreatura, absoluto, de respectivo ue de decem generibus,& de ijs, quae directe sunt in genere, &de materia, & λrma: de alijs vero , scilicet, de passionibus entis , vltimis differentijs, modis intrinsecis, dicitur tantum denominatiue, &hoc a
nobis satis diffuse fuit expositum.
337쪽
PRO issis assignatur una Regula generalis ,sitice quandocunque aliqua sic se habent, quod unum estens, vel res troprie accipiendo rem, aliud est aliquid rei eius praeci se, non sunt omnitus modis idem ; ista regu patet per sudprincipium commune: quando aliqua sic se
habent, quod aliquid competit ini ex natura rei, quod non competit alteri, talia distinguuntur,qsi non realiters rem aliqua adia disinEtione, m sic non sunt omnitus -- di idem. COMMENTO II.
HAec regula est de se satis clara: humanitas enim in Socrate , & sua haecceitas non sunt omnibus modis idem Quia humanitas est ens, dc res propri, scilicetquidditatiuE ha cceitas autem cst tantum aliquid eius,& non est ens quid-ditatiue; sic etiam patet de subiecto,& eius propria passione. Sed contra hanc regulam Auctoris est una difficultas: quia si hoc dictum Auctoris est velit, sequitur, quod est alia via inuestigandi hanc distinctionem ex natura rei, quam per Oppo 'ua . quod est contra omnes Scotistas , & contra Authoremipuam infra articulo ultimo: quoniam ens ,& modus entis non lunt opposita,& tamen sunt distincta ex natura rei per istam regulam. Dico, quod ens, & modus entis sunt aliquomodo opposita: quia de re proprie verificatur unum oppo-Mtum, & aliud de suo modo, & ita sunt fundamenta oppositionis : nam de humanitate dicitur, quod est ens quidditatiue, oc de haecceitate, quod non est em quidditatiue,&ita aliqualiter opponuntur.
T E X T V S. SEcundo notandum, quod in diuinis quadrupla est dif
frentia non identitatis:prima es inter quidditatem,
338쪽
fomm. P. F. Franc. Arret. Ord. Min. de Ob seu essentiam . modum intrinsecum, oe etiam inter ipsos modos intrinsecos: Secunda est inter attributa, scilicet, iure cientiam, stysapientiam; sit liter inter intesiectum, fidi voluntatem, si fas e I attributa nominari: quia as. dist. I sent. icit Doctor, quod intestectus, m voluntas non sunt proprie attributa, ficut bonitas, . iustitia,sim
liter inter intesiectionem, . molitionem : Tertia est inter
notiones, id est, interspirare, oe dicere: quia dicere est re
spectuspatris ad filium, o spirare, patris, ij ad spis
ritum anetum: Quarta est inter essentiam, oe relationes, m etiam inter essentiam, attributa; mposset ad in ium
ta, lux ess inter constituta, st constituentiata.
PRO intelligentia non identitatis inter quidditatem, Mmodum, obseruandum est, quod modi intrinseci in dini rei iudi uinis sunt isti, infinitas intensiva, necessitas, existentia secun uisus 1 sint. dum aliquos, & ternitas: qui modi , quomodo sint modi intrinseci, inferius declarabitu rue distinctio autem quae est inter istos modos non solum minima est in ordine ad essentia, verum etiam comparando unum ad alium; est minima imquam : quia isti modi sunt idem realiter,& etiam formaliter cum essentia diuina saltem negatiuae quia nullam distinistam formalitatem ab essentia habent, quod inferius magis illustrabitur,quando explicabimus,quomodo modus sit forin liter idem cum re, cuius est modus. Secundo est obseruandum pro notitia secundae non idem
AtDibin praetor ea,quae diximus supra de attributis,quod attri- 'potui siriti butum quatuor modis potest sumi,uno modo pro omni pro tuismo dicato, quod conuenit alicui quidditatiue, & hoc modo imo. telligitur illa regula: quandocunque aliqua sunt idem, qui quid attribuitur viri, attribuitur 5c alteri, & isto modo Omnia quidditativa, nimirum, spiritus, substantia, & ens attributa quidditativa appellari possunt secundo modo accipitur attributum proprie, de sic sumitur pro omni perfectione sincundari
339쪽
cundaria, quae non est quidditativa, sicut sunt infinitas, necessitas, Se huiusmodi: quae omnia tanquam per se passiones attribuuntur subiecto, id est, essentiae diuinae , de qua praedi- cantur, Jc de ea demonstrabilia sunt: tertio modo accipitur adhuc magis propriE,non pro quacunque persectione secundaria, sed pro illis tantum, quae ex creaturis Deo attribuuntur, omnibus impersectionibus semotis,quas habent,ut sunt in creaturis: nulla enim reperitur in quibuscunque creaturis persectio simpliciter, quae non habeat aliquam annexam imperseetionem ; de hoc modo infinitas, S necessitas non sunt attributa quarto modo lumitur attributum no proprie,
sed appropriate, & isto modo patri potentia, filio sapientia,
spirituique sancto bonitas attribuitur. Nam potentia, sapientia,& bonitas tribus personis aequaliter conueniunt; quia omnipotens pater, omnipotens filius, Omnipotens spiritus
sanctus, sapiens pater, lapiens filius, sapiens spiritus sanctiis, bonus pater, bonus filius, bonus spiritus sanctus, distinctis autem appropriantur personis duplici de causa;quarum pri- Cur patripoma est: quia filius ex natura suae productionis est notitia de- triuia, filio clarativa: quia producitur per memoriam, ex qua talis noti- sapientia, tia exprimitur: similiter spiritus sanctus producitur a patre, Diritui μ-6c filio per actium voluntatis , vel magis per voluntatem foe- ela bonitas cundam , cuius obi ectum est luminum bonum: de ideo filio attribuatur. attribuitur sapientia, & spiritu i sancto bonitas; pater vero, quia est principium totius Trinitatis, ut inquit D. Augustin. lib. I. de Trinitate, sibi appropriat potentiam. Secunda ratio est propter haereses,& errores excludendos. Aliqui enim hς- reiici falso credebant, filium non esse aeque sapientem cum patre: quia iuuenes imprudentiores sunt senibus, iuxta illud dictum Iob cap. . . In antiquis est prudentia,& in Iongo tem Iob. pore sapienti : Vnde iuuenes a Platone propter inexperien- Plato.
tiam a regimine Reipublicae excluduntur,ic ideo Theologi, ne filius esse sine sapientia Perperam crederetur, ei sapientiam attribuunt: similiter: quia patres sunt filijs seniores, dc per consequens imbecilliores, ad excludendum hunc errorem, patri potentiam attribuunt: oc quia communiter spiritui impetus, & malignitas attribuitur, ideo ne hoc de spiritu sancto tertia in diuinis persona existimaretur, spiritui ergo sancto bonitas, de clementia appropriatur,licet ut diximus omnia ista attributa sint aequaliter in tribus personis.
340쪽
Sed quoniam hic Auctor dubitat de intellectu,& volunta
Intellectus te, an sinat attributa ; Ideo tertio est obseruandum, quod ii Oritur da- tellectus secundum doctrinam Doctoris Subtilis capitur dupliciter. pliciter, uno modo prout dicitur ab intellectu, vel potentia intellectiva, ut intellectuale dicatur ipsum intelli gere, & sic est quaedam aptitudo consequens naturam habentem intellectum, &dicit actum secundum in Deo,& sic est attributum: quia transfertur ex creaturis ad Deum : alio modo sumitur intellectuale pro natura habente in te unde sibi conueniat intellectualitas pro actu secundo, vel aptitudine, & sic dicit actum primum, scilicet naturam talem, S sic est de essentia naturae natae intelligere, & isto modo intellectus,& voluntas accipiuntur pro natura, vel entitate intellectuali, vel vole te, ad quam immediath suo modo pullulat intellectus,& vinluntas, sicut dicimus, quod anima est natura, siae entitas ii tellectualis includens suo modo intellectum,& voluntatem, quae anima proprie est de essentia hominis, non intellectus,& voluntas ; sic in proposito ens intellectuale est de essentia. Dei, de primaria perfectio quidditativa, pertinens ad prima modum dicendi per se, nec est attributum, nisi accipiendo
attributum primo modo. Pro intelligentia non identitatis , quae est inter notiones, obseruandum est, praeter ea, quae diximus supra de notioni-
uuid sit di- ruis, quod dicere est producere per modum intellectus; spi'
η' id ς rare vero per modum voluntatis, ita quod productio proue spin niens ex actu intellectus, siue in Deo, siue in creaturis appellatur dictio activa, de respectus pastilius in actu intel Iigendi, correspondens dictioni actiuς appellatur dictio passiua;productio vero proueniens a voluntate, appellatur spi ratio actisua, id respectus passivus in actu volendi correspondens acti-uae spirationi, dicitur spiratio passiua; ex quo sequitur, quod cum pater in diuinis producat filium per intellectum, dicit filium, id est, dicit Verbum, quodidem est, quod NoducercVerbum, dc cum pater, Sc filius producant spiritum sanctam per voluntate, ambo dicuntur spirare spiritu sanctum ex quo apparet, quomodo est distinctio inter istas notiones, de inter citcntiam, de notiones, oc etiam intcr attribui : est enim ibi distinctio formalis, siue ex natura rei, ut diffuse videbimus infra in isto articulo, de in sequenti de distinctione formali Pro completa notitia nominum, quae de Deo dicuntur,