장음표시 사용
361쪽
de quibus sub ratione, qua conueniunt, nullo modo praedicata contradictoria possunt formari, originata ex propriis rationibus formalibus extremorum non ex actu collativo alicuius potentiae :&di signanter ex ratione, qua conueniunt: quia licet aliqua duo extrema ex natura rei, in quantum conueniunt, distinguantur, Sc per consequens de eis inquantu conueniunt, formari possint contradictoria, sumendo ly in quantum specificative. ut paler exponendo notam reduplicationis; tamen reduplicatiue ista propositio negativa est concedenda multa duo extrema in quantum conueniunt distinguuntur, nec de eis, ut sic, formari possunt contradictoria; alias duoru conuenientiuna in aliquo esset principium formale distinguendi eorundem, quod est falsum: Haec autem identitas est ex natura rei: quia circumscripta omni operatione intellectus. Et ita definitio, dc definitum, eme quidditatiuum, &este existentiae,& ita de alijs distinctis ex natura rei, habent aliquod praedicatum commune ex natura rei, in quo conueniunt: quia saltem in ente naturae distincto , contra ens rationis. Secundo notandum est, quod . extrema istius propositionis, homo est homo, cum a parte rei habeant unum conceptum omnino indistinctum, nullam distinctionem possunt habere secluso omni actu intellectus collatiui: si quam enim distinctionem habent, praecise eam habent in ratione subiecti, S prςdicati: quia homo,ut subiectum, differt ab homine, ut praedicatum, ratio autem subiecti, M praedicati cum sint intentiones secundae, quae per actu collativum intellectus comparantis unam intentionem primam, ut intellectam, & consideratam, ad aliam primam intentionem causantur) distinguuntur secundum rationem, ex quo sequitur, quod nulla distinctio fundatur in istis extremis , nisi virtute intellectus considerantis, & comparantis v num ad aliud, & ita tantum erit distinctio rationis, & per consequens identitas ex natura rei.
S unda conclusio. I sta distinguuntur ex natura rei, H iue modaliter, de quibus, seu inter quorum extremata duo contradictoria Mufo Fere inte Elmo erascari pos
362쪽
sunt,sic e habent definitio definitum: qui ecluso vere intellictus definitio e i saltem constitutiva, definitum
vero non; totum etiam, in partes, loquendo de toto met
physico, non de toto physico: quia certum ess secundum etiam Dosioris, totum physicum, et partes distinguun
tur reahter,mplus quam ex natura rei: totum autem --
taphysicum, quod non componitur ex re, m re, silex re litate, et realitate, distinguitur ex natura reipraecise Uuis partibus, sic, quod non realiter: totum en secluso opere intellectius, dicitur constitutu , partes non ; constitutum
autem ,- non constitutum contradicunt.
Distinctio M. II RO explicatione huius literae multa obseruanda sunt.Priamtura rei ta 1 mo,quod distinctio ex natura rei sumitur dupliciter:vno plicitersumi modo ut est genus ad omnes distinctiones praeter rationisitur. distinctionem , ut de eis d:citur in quid : omnis enim distinctio non rationis hoc modo est cx natura rei,& non conuer titur: quae etiam potest dici communiter distinctio realis, ut infra magis notificabimus ῆ quando de distinctione reali erit sermo, SI sic non sumitur in proposito; cuius ratio est : qui λCum non sit genus praeter generis speciem, omne distinctum distinctione ex natura rei, necessario aut esset modaliter, aut thrmaliter,aut realiter, dc sic de alijs distinctum consequens est falsum. ut patet de definitione, Ac definito, esse quidditatiuo, de esse existentiae; animali, & homine, quae ex natura rei distinguuntur,& tamen realiter, nec formaliter disti guuntur, & ita de alijs. Alio modo sumitur distinctio ex nutura pro uno modo speciali numerabili inter alios modos distinctionum, S hoς modo sumitur hic, quae potest dici dis stinctio ex natura rei tantum, S: est species condistincta, Mdisparata contra omnes alias species, sic quod distinctio for malis, ut formalis, non est distinctio ex natura rei, in quantum talis: quia ab alia ratione sumitur distinctio ex natura
rei, ab alia distinctio sormalis : pro quo notandum secundo
363쪽
duxi, quod in eodem possunt plures distinctionum species retires diaconcurrere, quae ab eodem sub distinctis rationibus sumun- Itinctio, tur,ut exempli gratia: Si A B distinguuntur,hoc ex eo po 'Decies ine test esse, quod A SI B possunt esse extrema contradictio S: co Mure aut potest esse, quia A dc B sunt plures quidditates, S forma repossunt. litat es: vel potest esse, quia A & B sunt diuersae res existen- Exemplum tes, vel subsistentes: vel quod habeat diuersas naturas,vel es notabit . sentias: penes hoc quod A & B, puta albedo,& nigredo sunt fundamenta contradictionis secluso opere intellectus, interea fundatur distinctio ex natura rei, penes hoc, quod suntdus sormalitates fundatur distinctio formalis; penes h oc, qd . sunt res, & res,fundatur distinctio realis; & penes hoc quod sunt plures naturae, &essentiae, fundatur distinctio essentialis, de ita, quod est ratio,& causa unius distinctionis, non est ratio, nec causa alterius, ta per consequens distinctio, que est. penes hoc, quod A&B possunt este fundamentum contradictionis, non est distinctio accepta penes hoc, quod A de B sunt plures quidditates, vel formalitates: quoniam una est
ratio unius, cic alia est ratio alterius, licet ergo distinctio formalis possit dici distinctio ex natura rei, accipiendo distinctionem ex natura rei, prout est quoddam genus ad omnes distinctiones, quae sunt praeter opus intellectus, non est tamedistinctio ex natura rei, ut distinctio ex natura rei est quaedam species distincta, distinctionis in communi, Sc ut sic ac-ςipitur in hoc articulo. tria ui
Tettio ooseruandum est, quod distinctio ex natura rei so, Vnde stimalum , dc praecise est ex hoc , quod aliqua possunt esse funda- tuν disinctio
menta contradictionis, adeo quod quaecunque talia sunt, de ex natura quibus verificari possunt duo cotradictoria cx natura rei cir- rei. cum scripto opere ςOllativo intellectus, illa ex natura rei di- . .
stinguuntur: nec dico, quod contradictoria possint verificari actualiter de aliquibus duobus sine actu intellectus velificantis, dc enunciantis de illis contradictoria , quibus applis cantur: quia astirmatio & negatio fiunt ab intellectu: sed dico,quod de aliquibus duobus contradictoria sunt verificabilia ex natura rei sic, quod ex natura rei circumscripto opere intellectus,nata sunt esse findamenta cotradictionis, &qu cuque sunt talia, ex natura rei distinguuntur: adeo quod omnium Philosophorum principium, sundamentu ad osten
dendam aliquaenon esse idem, siue esse distincta, sena per fuit
364쪽
de quolibet vera assirmatio,vel negatio,& de nullo ambo si-
i. mul applicando extrema contradictionis praedicatis ex natu i ra rei per actum collativum intellectus, non fabricatis, ita ut affirmatio uni vere applicatur, Zc vere negatur alteri, neces sario concluditur aliqua non identitas ex natura rei inter iis Atradictio Ia,quibus applicantur: nam non identitas tollit contradictio cra Pssu inem , sicut identitas est vere assirmationis causa: vera enim contradictio est unius,& eiusdem affirmatio, id negatio, non nominis tantum,sed rei,& nominis,oc ad idem,& iecundum idem, ut Gempli gratia, Ens in quantum ens est cotrahibile.& communicabi Ie decem generibus,substantia non est communicabilis decem generibus, ergo necessario aliqua non identitas ex natura rei est interens, & substantiam, sic ita
, Et si dicatur: Si ex contradictione concluditur distinctio
ex natura rei, eadem ratione ostendetur,quod illa, quae distinguuntur ex natura rei distinguantur realiter quia omnia contradictoria aequaliter repugnant per Aristotelem; ergo aequalem distinctionem cocludunt, sed aliqua contradictoria concludunt distinctionem realem , ut haec ambulari, &. non a bulari, esse,& non esse, dc sic de aliis pluribus, ergo eadem ratione concludetur distinctio realis inter ens,dc iubstantiam,
subiectum, de passionem definitionem, dc definitum, quod negatis. Rei pondeo, quod omnia contradictoria aequaliter repugnant: quia ei de omnibus modis idem inesse simul non civiradicto- possunt 3 dc ideo cinacedo, quod necessario aliquam distim a qualito ctionem cocludunt; led nego, quod aequalem distinctionem repugnant, temper concludant, sed aliquando realem, interdum non sed no aequa- realem,sed allam,&hoc secundum naturam praedicatorum, liter distanc quibus applicantur,quod utique concedere habent Aduersa- rij, formalem distinctionem, de ex natura rei negantes: quinniam secundum eos aliqua contradictoria solum distinctionem rationis concludunt, ut inter essentiam diuinam. α r lationem aliquam realem, ut inter esse S non esse,& uniue
cu= alisa saliter Omnis schola hoc habet admittere, nimirum , quod
eo tradictb- aliqua contradictio distinctionem in re extra, siue realem neria coeludat cessario non concludit. Et si quaei atur, quae est ratio, quod dis elisne aliqua contradictoria concludunt realem distinctionem , dcream, et alia aliqua non, cum contradictoria circa idem aequaliter repu-γagnenti Dico, quod mirutas clivositatis est ex parte prae, i P la dicati,
365쪽
dicati, de ex parte subiecti, quibus talia contradictionis extrima applicantur: sicut enim aliqua praedicata sunt tes, S res existentiae, vel subsistentiae, ita contradictoria de talibus praedicatis concludunt distinctionem realem, S ratio in m pro Cptu: quia illa praedicata insunt, quibus insunt ratione rei, dc non ratione alicuius quidditatis in re illa inclusti: contradictoria autem non possunt inesse eidem 1 ecudum idem, & ita contradictoria de talibus praedicatis necessario includunt distinctionem realem inter illa, quibus applicantur: Caeretum 'quia tunt aliqua praedicata, quae non iniunt subiecto, de quo dicuntur, ut cit in aliqua existentiis, vel lubsistentiae, sed in-ssint quiduitati, ut praescindita re,hoc est a iubiistentia, & ab exilientia actuali, sicut sunt unum,&verum, modi intrinseci, propriae passiones, S isimilia, ideo huiusmodi contradictoria de talibus pra clicatis: non concludunt)necessario distincti
nem realem, scd dumtaxat aliquam non. identitate in i er ea, quibus applicanturia Et breuiter contradictori a . quae appli Meantur Prςdicans que non postant veris acide subiectis nisi rout habent esse materiale ,hoc cit in singularibusvi suppo is, concludunt distinctionem realem. Illa vero qace applicari pollunt praedicatis quae de iubiectis veri sicari posmint prout habent esse quid litatiuum . non concludunt distinctionem realem, sed tamam aliquam non identitatem. R ideo quia animal potest veri sicari de homine, ut habet esse quis ditatiuam,contradictoria applicata animali, & homini. notu concludunt realem distinctionem, reditantum ex natura rei: at quia albedo non potust de homine verificari, ni si prout habet ei Ie materiale, re in suppositis, ideo contradictoria appli cata homini, dc albedini, concludunt necessario distinctio-inem realem': Ex liis aequitur, quod quaedam uini contradictoria,quae non inferunt distinctionem realem, quae est interrem, de rem,sed bene distinctionem ex natura rei Nicommunicabile, S non communicabile , liberiam, dc non liberum quaedam quae necessario inserunt distinctionem realem,quar est inter rem,& rem; licet non necessirio inserant distincti nem essentialem, ut esse genitum, & non esse genitum, I riductum, de non productum, ut in diuinis piter, qui non est genitus,distinguitur realiter a filio, qui est genitu, no tamen essentialiter. Alia vero sunt praedicata contradictoria, qta. aenecessario inserunt distinctionem realem,non solum suppinsitorum
366쪽
de quolibet vera assirmatio,vel negatio,&de nullo ambo si-ii. mul,applicando extrema contradictionis praedicatis ex natu ra rei per actum collativum intellectus, non fabricatis, ita rea firmatio uni vere applicatur, dc vere negatur alteri, necessario concluditur aliqua non identitas ex natura rei inter il κί tradictio la,quibus applicantur: nam non identitas tollit contradictio cra Pssu, ne in , sicut identitas est vere assirmationis causa: vera enim contradictio est unius,& eiusdem aifirmatio,& negatio, nota nominis tantum, sed rei,&nominis,&ad idem,&1ecundum idem, ut exempli gratia, Ens in quantum ens est cotrahi bile.. & communicabi Ie decem generibus, substantia non est communicabilis decem generibus, ergo necessario aliqua non identitas ex natura rei est inte ens, & substantia m,& sic ita
- . , Et si dicatur: Si ex contradictione concluditur distinctio ' ex naturaret,eadem ratione ostendetur,quod illa, quae distinguuntur ex natura rei distinguantur realiter quia omnia conis in tradictoria aequaliter repugnant per Aristotelem; ergo aequalem distinctionem cocludunt, sed aliqua contradictoria concludunt distinctionem realem, ut haec ambulari, & non ambulari, esse,& non esse, S sic de alijs pluribus, ergo eadem ramtione concludetur distinctio realis inter ens,dc lubstantiam,
subiectum, & pastionem; definitionem, S definitum, quod Solutis. negatis. Respondeo, quod omnia contradictoria aequaliter repugnant: quia eide omnibus modis idem inesse simul non contradici possunt 3 & ideo cuncedo, quod necesIario aliquam disti mria qualito ctionem cocludunt ; sed nego,quod aequalem distinctionem
repugnanti, semper concludant, sed aliquando realem, interdum non sed no aqua- realem aed aliam ,&hoc secundum naturam praedicatorum, liter distanc quibus applicantur,quod utique concedere habent Aduersa- rij,sormalem distinctionem, & ex natura rei neganteS: quo niam secundum eos aliqua contradictoria solum distinctimnem rationis concludunt, ut inter essentiam diurnam, Mir lationem aliquam realem, ut inter esse, S non esse,& uniue cur aliqua saliter omnis schola hoc habet admittere, nimirum, quod e tradietu- aliqua contradictio distinctionem in re extra, siue realem neria cocludat cellario non concludit. Et si quaei atur, quae in ratio, quod ditaritione aliqua contradictoria concludant realem distinctionem
reale, et alia aliqua non, cum contradictoria circa idem aequaliter repu-
quam . gnenti Dico, quod ratio ius ditiositatis. in ex parte prae,
367쪽
dicati, dc ex parte subiecti, quibus talia contradictionis ex tret ma applicantur: sicut enim aliqua praedicata sunt tes , dc resa existentiae, vel lubsistentiae , ita contradictoria de talibus praedicatis concludunt distinctionem realem, de ratio est .n pt ptu: quia illa praedicata insunt, quibus insunt ratione rei, dc non ratione alicuius quidditatis in re illa i nclusae: contradictoria autem non possunt inesse eidem secudum idem, de ita contradictoria de talibus praedicatis necessario includunt distinctionem realem inter illa, quibus applicantur: Caeterum 'quia sunt aliqua praedicata, quae non iniunt subiecto, de quo
dicuntur, ut est rCS aliqua existe taliae, vel lubsistentiae, sed ui-ssint quid litati,ut prael cindita reaaoc ina subsistentia, &ab existentia actuali, sicut sunt unum,Sc verum, modi intrinseci, propriae passiones, dc siri ulla, ideo huiusmodi contradictoria de talibus praedicaris: non concludunt)necellario distincti nem realem, scd dumtaxat aliquam non identitate inter ea, quibus applicantur. Et breuiter contradictoria quae appliucanturPσςdicatas que non postlint veris ata de subiectis, nisi
rom habent etae materiale, hoc est in Rigularibus, de stippolis;coricludunt distinctionem realem. Illa vero quae applicari pollunt praedicatis, quae de iubiectis veri sicari possimi
prout habent esse quid litati uiani. non concludunt distinctionem realem, sed taluum aliquam non identitatem. δί ideo quia animal potest vera sicari de homine, ut habet e ste quid ditati usuri, contradictoria applicata animali, dc homini. no iv concludunt realem distinctionem, sed tantum ex natura rei: at quia albedo non. potestde homine verificari, nisi prout habet ei Ie materiale, de in suppositis,4 deo contradictoria applucata homini, dc albedini , concludunt necessario distinctio nem realem'UEx liis aequitur, quod quaedam uini contradictoria,quae non inferunt distinctionem realem, quae est interrem, Se rem,sed bene distinctionem ex natura rei Nicomminicabile, de non communicabile , liberiam, dc non liberum: quaedam quae necessario inserunt distinctionem realem,quar est inter rem, de remulcet non necessario inferant distincti nem essentialem, ut esse genitum, dc non ede genitum, I roductum, dc non productum, ut in diuinis p iter, qui non est genitus,distinguitur realiter a filio,qui est genitus no tameti essentialiter. Alia vero sunt praedicata contradictoria, quae
necessario inserunt dubinionem realem,non solum suppin
368쪽
sitorum, sed etia naturarum, sicut sunt prima praedicata comtradictoria, scilicet esse,& non esse, existere,&non existere. Ex his patet secundae conclusionis intelligentia, ex qua seqquuntur aliqua corrollaria. Primum corrollarium eli,quod definitio, & definitum, sumpta pro eo,quod nominant, sunt distincta ex natura rei, patet: quia sundant contradictoria, ut constitutivum,& non constitutivum. rio huius corrollarii
Delutis, O intelligentia aliqua notanda 1 unt, primo, quod definitio, Mia seu pos desinitum possunt accipi vel pro terminis, vel pro conceptis sunt bifaria bus: si accipiamur pro terminis , siue pro vocibus, differunt
sinui. inter se realiter: quia voces, S quaecunque alia signa ad placitum, differunt inter se realiter,ut ista vox, homo, Scista vox animal rationale differunt inter se realiter: sed si sumantur ro conceptibus significatis, tunc ex natura rei distinguutur, i tamen capiantur pro conceptibus obiectivis non sormali bus : quia pro conceptibus formalibus,siue activis, siue passinuis, distinguuntur realiter, vel ratione: quia notitia, qua cingnosco definitum distinguitur realiter a notitia, qua cognonico desinitionem, &e me cognitum definiti, quod est conce plus sor malis passivus, distinguitur realiter sco modo, ques distinctio realis est inter entia rationis) ab esse cognito demnitionis, vel saltem distinguuntur ratione; si autem accipian tur pro fundamento, cum importent conceptus significam tes, vel significatos, inter istos conceptus de necessitate sumdatur distinctio ex natura rei, ut docet Doch. Subt. in primo' dist. I .quaest. a. Et hoc declarari potest ex primo Poster. tex. Com. . . . Vbi scribit Aristoteles, quod, quodquid est alterius extremi, est medium in potissima demonstratione, igitur ab tera praemissarum non differt a conclusione,nisi sicut definistio a definito, ut in hac demonstratione patet, Omne animal rationale est risibile omnis homo est animal rationale, ergo omnis homo est risibilis : ista praemissa, omne animal ratio nate est risibile, non differt ab hac conclusione,omnis homo
est risibilis nisi sicut a definito definitio differt:quoniam constant ex eisdem terminis, exceptis definitione, de definito ex parte subiectis sicut est etiam de minori, sed praemissa est per se nota ,&euidens intellectui distincte cocipienti terminos:
conclusio autem est demonstrata, SI non. per se nota, ergo aliqua non identitas,& dii linctio est inter illud, quod impor
tatur per desinitionem , & illud, quod per definitum impor
369쪽
tatur, alioquin idem omnino ex natura rei esset per se nold, Meuidens, & non per se notum, sed demonstratum,quod est contradictio. Et confirmatur hoc: quia tunc immediate e se set petitio principit: quia aeque notum per aequE notum, vel ignotum per aeque ignotum demonstraretur: ne fiat ergo petitio principii, oportet,quod aliquo modo dicatur esse distinctum animal rationale ab homine , at non realiter ut omnes concedunt, non ratione tantum,ut probatum est, non forma litet: quia definitum includit definitionem in primo modo, ergo erunt distincta ex natura rei. Item sequeretur, quod in demonstratione essent tantum duo termini, scilicet maior,& minor extremitas: ex quo definitio, & definitum essent omnino idem ex natura rei. Et confirmatur per Aristotelem primo Phys.lex.com. s. ubi scribit: sustinet hoc idem nomen ad definitionem, quod totum ad partes: quia sicut partes important distincte, quicquid totum importat confuse s sic deinfinitio importat rendem quidditatem distincte, quam definitum importat consu se: modo inter significare confuse,dc significate distincte est aliqua distinctio non rationis: quia hoc fit secluso opere intellectus, non realis, ut patet, ergo media, at non formalis, ut dictum est supra, ergo ex na
Sed hic unica est dissicultas: quia Scotus in I. d. s. quaest.2. Di ultas.& in quolib. quaest. I .art. I. dicit,quod definitio,& definitum dicunt eundem conceptum, ergo videtur, quod non distingua nitar ex natura rei: quoniam,quae dicunt eundem conceptum indistinctam a parte rei, non distinguuntur, nisi rati ne tantum, ut dictum est supra.
Ad hanc difficultatem rei pondet Uigerius,quod si accipia ηεβωsiis tur definitio solii pro ipsis partibus definientibus simul sum- missi
ptis,quod distinguuntur ex natura rei sic loquendo de defini ' Vtione metaphysica: quia definitio physica sic accepta, distinguitur realiter a definito: quia totum physicum realiter diis , I stinguitur a partibus: sed definitio pro quidditate resultan- a te ex partibus definietibus est idem omnino ex parte rei cum V
definito; hoc modo debet intelligi dictum Doctoris in locis praeallegatis: quod autem quidditas definitionis sit alia a partibus simul sumptis, est expressa sententia Francisci in I. Mor Adist.2.q. a. ubi inquit: Videtur ergo, quod sicut compositum qnaturale addit ad partes simul sumptas,ita compositum m
370쪽
taphysicum, sicut species addit ad genus, S differentiam si
mul thmpta, non tamen addit aliquid distinctum sormaliter: quia species formaliter includit genus, & differentiam, ted distinctum tantum ex natura rei, Ac sic patet responsio Vigeriri j ad contradictionem. Hiansio Ego autem aliter responderem, & primo dicerem, quod propria 6- DOctor Subtilis in quolib. quaest. I . vult,quod definitio, & de-ctoris. sinitum sit unus conceptus realiter, quod pa et ex processit
Dolioris ibi, & per idem patet responsio ad ea, quae habet in
primo di l . 8. Uel dicatur, quod Doctor in primo arguit ad hominem, id est contra Henricum de Gaiad. sic opinantem. Secundum corrollarium . Inter totum, S partem est distin compositum itio ex natura rei. Pro cuius intelligentia notandum est, Ptriplex. triplex est compositum: quoddam est compositum compinsitione logicar quoddam compositione phy lica,& quoddam compositione metaphysica: primo modo species itumen, do speciem formaliter,& logich, hoc est. 'o intentione prisnaa, ut habet habitudinem ad istam intentionem secundam, quae est species: est Quid compositum ex genere, & disterentia : secundo modo, nomo, dc quodlibet compositum essest ' tiale componitur physice ex materia,& forma: tertio modo totum compositum compositione ex actu, dc potentia, sed xiii ex realitate actuali, & pQtentiali: primo modo inter Partes componentes , & totum, est distinctio rationis: quia homo non habet ration om speciei quantum ad intentionem iecundam, nisi per considerationem intellectus;& sim liter parte n D componuntur in ratione generis,& disserentiae, nisi Peroperationem intellectus, ergo distinctio, quae fundabitur in istis ut ne conceptis,est distinctio rationis, Loquendo de iecundo compositomon tantum inter totum,& partes compunentes distinctio ex natura rei iundatur, quae est media inte distinctionem realem, Se rationis i verum etiam tundatur vi mi tinctio stinctio realis: Pro cuius intellectit obseruandum est secun- ex natura , do,quod ex ali estivi inter aliqua sit distinctio ex natura rei, rei, Odistin M o alio, ut inter aliqua sit duli uctio realis: nam distuictioctio realis ba ex natura rei praeciae attenditur penes hoc,quod extrema di-bem diuersu stinctionis sunt coturadictio ita fundamenta; vetquod de ip' 'non . sis mssunt veri fieari duo contradictoria, circunucta PtO OP re collativo intellectus,ut diximus lupra; sed distinctio realis Itenditur rine, hoc, quod extrema in habet sicut rqs, M re