장음표시 사용
351쪽
In Formalit. Mag. Ant. Sirecti Doct. Paris. 1 so
lem ab eius formalitates Dico itaque, quod solum illud habet propriam formalitatem , quod est per se sine alio conceptibile,vel quod est idem, quod potest per se terminare acta intelligendi, absque hoc, quod aliud terminet: tamen quia aliquo modo sustineri potest, quod formalitas sit communior realitate obiectiva,ideo obseruandum est, quod realitas obiectiva potest bifariam sumi: uno modo pro omni entepositivo,quod habet esse ex natura rei, sic, quod non desen det ab actu intelligendi in fieri, Sc conseruari, neque ab alio actu collativo intellectus, & isto modo non solum res extra intellectum omnino in effectu, de in re dicuntur esse realitates obiectivae; verum etiam omnes quidditates praedicamentorum, quae sunt abstractae a singularibus in intellectu obi dilue repraesentatae per aliquam speciem intelligibilem, dicuntur sic realitates obiectivae: quia istae quidditates in tali esse non dependent in fieri, & conseruari ab actu intelligendi , imo actum intelligendi causant: obiectum enim intelligibile praesens intellectui per speciem intelligibilem causat actum intelligendi, S hoc est, quod dicit Aristoteles secun do de Anima, quod obiectum in anima repraesentatum deducit intellectum de potentia essentiali ad potentiam accidentalem, quod autem sic reducit, est causa actus, S operationis prouenientis a tali potentia: ex quo sequitur, quod quidditates istae sunt causa actus in tali esse , & praecedunt ipsum actum ordine naturae, & hoc est, quod habet Scotus in prima propositione Theorematum. Intelligibile natura prς- cedit intellectum. Alio modo sumitur realitas obiectiva proprie, NI stricte pro omni ente positiuo , quod est extra intellectum omnino in cffectu ,-in re, cui ad extra correspondet aliqua unitas ex natura rei, circumscripto ompi actu intellectus abstractivo,& collativo,& sic est extra,quod potest ex se terminare actum intelligendi, circumscripto quocumque alio, isto modo dicimus, quod decem genera generalissima, S quaecunque sunt in recta linea praedicamentali, disserentiae viciniae,& etiam non vltimae, siue specificae, siue indiuiduales important aliquam realitatem obiectivam: similiter propriae passiones specificae seu praedicamentales sic important realitate obiectivam: quia omnibus istis correspondet aliqua unitas ex natura rei extra intellectum omnino, Misto pacto sumendo realitatem, formalitas, quae dicitur ratio perse
352쪽
te obiectiva, nec communior est ea, sed realitas obtestiua, , formalitin isto modo sint communiores quidditate, σμ accipimus formalitatem, cum loquemur de distin tione foranali.
Ro intellectu huius litem obseruadum est,quod eo mo i I do , quo distinguitur res, eo modo distinguitur realitas. aevi docet Doctor Subtilis in *. dist. ue . quaest. 3. in rei ponsion σprimum argumentum , ubi scribit, quod non oportet ex H - ponere res per realitates, vel formalitates quia eadena distinctio est rei,& rei, realitatis, M realitatis, formalitatis, Sc for Teutito malitatis. Res autem quaedam est essentiae, quaedam existen' M mst tiae, ita realitas, quςdam est realitas essentiae,qusdam existen
ς tiae, prima realitas appellatur obiectiva ; secunda subiectiva: prima dicitur obiectiva ex eo, quod potest esse obiectum intellectus, & ideo eo modo, quo res potest esse obiectum intellectus, S intelligi, importat realitatem obiectivam, ita quod si est per se obiectum intellectus, &per se intelligitur,& non per accidens, de cum alio, sieu saltem potest sic intel- ligi, sic per se importat realitatem obiectivam. Realitas Vero subiectiva ex eo dicitur: quia naturae, & quidditati quid ditatiue subiicitur: de ideo cum singulare, ut singulare sit iubiectum quidditatis,res, seu realitas subiectiva vocatu r;& ex spinis es, hoc aliqui Scotistarum concludunt, quod formalitas est cO- quorum Sc munis ad realitatem obiectivam, &quidditatem , volente ,
tristi m . quod realitas obiectiva, sit quicquid potest distincte concipi,
de intelligi sine alio,cui competit aliqua unitas ex natura rei: formalitas autem competit cuicumque, quod habet esse ex natura rei extra nihil, siue sit conceptibile per se, siue cum alio, de hoc modo dicexetur, quod modus intrinsecus sor- malitatem habeti quia est conceptibilis cum alio, sed non importat realitatem: quia non potest per se sine alio moue coaetra hane re, aut terminare intellectu: sea haec opinio non est ad men- opinionem. tem Scoti, tenentis, modos intrinsecos non habere aliquam formalitatem, sed coincidere in eiunia is conceptum formalem cum re, cuius sunt modi'; adeo quod sicut non habent realitatemi, nec quidditatem praeter realitatem,&quiddita tem rei, quam inlequuntur, sic non habent aliam sor malitatem
353쪽
In Formalis. AE M. Ant. Sirecti Doct. Paris 1 s o
tem ab eius soriaralitate. Dico itaque, quod solum illud habet propriam formalitatem , quod est per se sine alio conceptibile, vel quod est idem, quod potest per se terminare actii intelligendi, absque hoc, quod aliud terminet: tamen quia aliquo modo sustineri potest, quod formalitas sit communior realitate obiectiva, ideo obseruandum est, quod realitas obiectiva potest bifariam sumi: uno modo pro omni entepositivo,quod habet esse ex natura rei, sic, quod non depen det ab actu intelligendi in fieri, de conseruari, neque ab alio actu collativo intellectus, I isto modo non sol una res extra intellectum omnino in effectu, de in re dicuntur esse realitates obiectivae; verum etiam omnes quidditates praedicamentorum, quae sunt abstractae a singularibus in intellectu obiective repraesentatae per aliquam speciem intelligibilem , dicuntur sic realitates obiectivae: quia istae quid litates in tali esse non dependent in fieri, & conseruari ab actu intelligendi , imo actum intelligendi causant: obiectum enim intelligibile praesens intellectui per speciem intelligibilem causat actum intelligendi, & hoc est, quod dicit Aristoteles secun do de Anima, quod obiectum in anima repraesentatum deducit intellectum de potentia essentiali ad potentiam accidentalem, quod autem sic reducit, est causa actus, id oper tionis prouenientis a tali potentia: ex quo sequitur, quod quidditates istae sunt causa actus in tali esse , & praecedunt ipsum actum ordine naturae, & hoc est, quod habet Scotus in prima propositione Theorematum. Intelligibile natura prς- cedit intellectum. Alio modo sumitur realitas obiectiva proprie, stricte pro omni ente positiuo , quod est extra intellectum omnino in effectu, & in re, cui ad extra correspondet aliqua unitas ex natura rei, circumscripto omni actu intellectus abstractivo,& collativo,& sic est extra,quod potest ex se terminare actum intelligendi, circumscripto quocunque alio, & isto modo dicimus, quod decem genera genera lissima,&quaecunque sunt in recta linea praedicamentali, disserentiae ultimae,& etiam non vltimae, siue specificae, siue indiuiduales important aliquam realitatem obiectivam: sim bliter propriae palliones specificae,seu praedicamentales sic important realitate obiectivam: quia omnibus istis correspondet aliqua unitas ex natura rei extra intellectum omnino, Scisto pacto iumendo realitatem, formalitas, quae dicitur ratio
Formalitases aliqua modo comunior realitate biectiva. Realitas
354쪽
per se conceptibilis ab intellectu, ia communior realitate obiectura: quia illa dicitur iam de his, quae sunt in praedicarmento, quam de his, quae hunt extra genus, ut sunt tranice dentia, sicut ens, unum, bonum &c. de quibus tamen non dicitur realitas obiectiva i sto secundo modo quia nulli enti, quod est indifferens ad sinitum,& infinitum, seu quod idem est) quod reperitur in Deo, & in creatura, correspondet uni tas ex natura rei in sua ratione coceptibili extra intellectum omnino '. quoniam unitas entis, ut est indifferens ad Deum,& creaturam, non est omnino extra intellectum: quoniam competit enti, per actum intellectus abstrahentis talem rationem a suis inferioribus, quae ratio cum prius abstrahatur ab intellectu, antequam intelligatur, habet unitate aliquam ex natura rei: quia ante actum inteuigendi, sed tamen non est omnino extra intellectum: quia talis ratio habet esse in intellectu obiective,& repraesentative. Ex his, duo corrollaria sequuntur: primum,quod accipiendo realitatem obiecti-uam large, omnis formalitas est realitas obiectiva: secum dum corrollarium, accipiedo realitatem obiectivam stricte, non omnis formalitas est realitas obiectiva, etia dato, quod talis formalitas sit ratio per se conceptibilis sine quocunque alio: quia certum est,quod ens, & omnia transcendentia hae-hent talem formalitatem, siue sunt formalitates isto modo,& tamen non habent aliquam realitate obiectivam isto modo acceptam. Quod autem formalitas, & realitas obiectiva
sint communiores quidditate, patet: quia illud proprie est quidditas, quod pertinet ad quidditatem, vel de quo aliquid prςdicatur in quid, siue quidditatiue,& ita cum passiones specificae, & vltimae differentiae indiuiduales, nec pertineant ad ruidditate , nec de illis aliquid praedicetur quidditatiue, nonunt quidditates,& tamen sunt realitates obiectivae, & sor- malitates, ut patet supra.
TErtio modo capitur formalitas siridiissime pro ligo, quod praelcatur qui litatiue de aliquo, vel de quo aliquid ruidditatiue praelcatur,oisto modo formalitas
355쪽
s minus communis, quam realitas,sed convertitur cum
quidditate, st licet dvsserentiae indiuiduales dicantur so
malitates duobuι primis modis, non tamen sunt formalitates capiendo tertio modo, ista diuisio es necessaria cuilibet formaligantι. COMMENT. VII.
SEd instabit hic aliquis: Ens praedicatur quidditatiue de se retu
aliquo: quia de Deo , N creatura, dc tamen non est quid-ditas, nec conuertitur cu quidditate,cum nihil de ipso quid-ditatiuE praedicetur: Facilis est solutio, quia Auctor ponit Soluti unam disiunctivam, ad cuius veritatem lassicit alteram Partem esse veram; unde dicit,quod praedieatur quidditatiue de aliquo, vel de quo aliquid praedicatur quidditati : Modo licet de ente aliquidquidditatiue non praedicetur, ipsum tamen de aliquo quidditatiue praedicatur. Unde obseruandum est, quod illud est proprie quidditas, quod pertinet ad quid- ' ditatem aliquam,vel de quo aliquid quidditatiue prsdicatur, ut supra statim diximus, de ita cu ultimae disserentiae, hoc est, 'differentiae indiuiduales, de propriae passiones, nec de aliquo dicantur quidditatiue: quia non pertinent ad quidditatem. γnec de illis aliquid quidditatiue dicitur, non erunt quiddit res, sunt tamen realitates obiectivae, & sormalitates primo,& lecundo modo accipiendo formalitatem,sed non sunt formalitates tertio modo. Ens autem cum pertineat ad qui ditatem, licet non includat aliquid quidditatiud, non solum est realitas, de sormalitas, primo, & secundo modo; sed etia est quidditas, dc formalitas tertio modo: ex quibus patet, quomodo realitas obiectiva in plus se habet, quam quiddbras, & quomodo sormalitas cum quidditate conuertatur.
T E X T V S. E T quia ibi tactum est de quidditate, idcirco notandum est,quod quid aetatiuum dicitur sex modis ; pria
mo modo essentiatiue sic illud dicitur qui laetatiuum, i .. X quod
356쪽
quod dicit totam essentiam alicuitu, secisis eciali
sima dicitur esse quidditatiuum, cum secundum Tor
rium, dicat totam essentiam indauiduorum. olo tamen.
dicere, quin individuum includat intrinsece disserentiam
indiuidualem mitra naturam Jeciscam , sed volo sic in
telligere, quo 'ecies dicit totam essentiam indiuiduorum; ita quod indiuidua nullum prae icatum quid itatiuuaL' dunt ultra praedicata conuenientia naturae s ecificae quid-ditatiue, st essentialiter in ea inclusata. COMMENT. VIII.
HAec sententia Auctoris elicitur ex dictis ab Aristo t. .i Meta. tex. com. 3 3 . ubi inquit, quod materia est pars ip ciei, species autem dicit quod quid erat esse, hoc est, species . est quidditas: Pro ampliori ranae huius literς intellectu, duo ritu siminotanda: primo notandum est, quod essentia dupliciterpi GV Ami accipitur, uno modo pro esse quidditati uos alio modo pro μ' eo, quo aliquid habet per se esse, de unum esse per se: si si matur essentia primo modo, sic species specialissima dicit totum esse quidditatiuum indiuidui: quia tale esse quiddilatim uum est illud, cui no repugnat pluribus communicari: quic quid autem addit indiuidiati supra speciem, ei repugnat pluribus communicari, de per coniequens supra specie non ina portat aliquam quidditatem: si vero secundo modo accipiatur essentia scum individuum addat supra speciem, differemtiam indiuidualem,quae cum natura specifica facit unum per se in sequitur, quod tota essentia resultans ex natura specifica,& tali differentia,non importatur per specie ipecialissima Secundo obseruandum est , quod ideo species dicit totam quidditate indiuidui: quia includit in te, & quidditatiue omnia praedicata essentialia,tam genera,quam differentias: prς-terea, si aliquid includeretur in essentia indiuidui praeter esse sentiam speciei, duo indiuidua differrent essentialiter, quod
est impossibile: quia distinguuntur sola numero: sequeretur etiam, quod indiuiduli posset diffiniri, & de eo posset haberi sciuria alia a speciei scientia, quae omnia sunt nimis absurda.
357쪽
C modo modo aliquid dicitur quidditatiuum constitura diu er sic iilud dicitur quidditatiuum , quod miris- fece constituit aliquam rem, ut materia orma physic liter, onm m iasserentia metaphysicaliter loquendo. COMMENT. IX, TH Oc dictum Auctoris elicitur ex Arist. 7. Met. teX.c5 2i ubi scribit, quod quidditas est principium per se cognoscendi illud cuius est, at secundum iisum a.Meta.t .co. I I.
res non potest cognosci, nisi cognitis eius causis per se, sed materia, de forma sunt per se causae compositi physici i similiter genus, & differentia compositi metaphysici, emo Pertinent ad quidditatem. Pro cuius ampliori intelligentia notandum est, quod aliquid pertinet ad quidditatem constitutive, quod non pertinet ad quidditatem praedicative: exempli gratia, differentia specifica constituit quidditatem,& tamen non praedicatur inquid: nam praedicari in quid est praedicari essentiam per mindum essentiae, siue per modum per se stantis, sed differentia specifica non praedicatur per modum per se stantis, sed per modum formae informantis, & denominantis, & per consequens non praedicatur in quid, sed quoniam actus essentialis rei dicitur qualitas secundum modum loquendi Arist. 3. Meta. cap. de quali, ideo differentia specifica praedicatur in quale, & ita licet consti tu at quidditatem, tamen non praedi catur per modum quidditatis: unde posset dici, quod praedicat quidditatem quoad rem praedicatam,& importatam peripiam; sed non quo ad modum praedicandi: tum quia non Praedicatur per modum potentiae, seu determinabilis: tum quia non praedicatur per modum per se stantis, sed per modii actus, sormae informant is,sive alteri adiacentis: ex quor tet, quod aliquid est quidditatiuum constitutive,*non
talem diciatur aliquid pertinere dupliciter. Praedicarim
358쪽
T E X T V S. sicut est disserentia steci D.
COMMENT. X. Hoc etiam dictum Auctoris cofirmari potest ex his, quς
habet Arist. 7. Meta. tex. c. s. Vbi commendat definiti nem Architae dicentis, definitione esse ex materia,S formi& ex genere, Sc disserentia: notandum est tamen, quod om- 'ne quidditatiuumlpecificative est quidditatiuum coostituti-ue , sed non e contra: patet de differentia specifica, quae est quidditatiuum constitutive, M specificatiue,genus antem est constitutive qui4ditatiue, sed non specificatiue, ut Patet .PRo huius dicti intelligentia aduertendum est ex Doctinre Subt. in quolib. q. I . Min a. distin. 3. q. 9. circa linem, Actus inter quod est differentia inter actum intelligendi, speciem intelligendi s ligibilem,& habitum: nam actus verius repraesentat obiectu, ex intelligi quam speeies: quoniam actus repraesentat rem in ratione imbilis, ha- tellecti; species autem in ratione intelligibilis tantum;quod bim P'm' autem habitus sit repraesentativus,patet per Scotum in quo t, lib.q.i . soluendo . principale, ubi scribit, quod habitus est aliquo modo necessarius ad persectionem naturae nostrae:
quia in ρobio no rosset manere notitia princirij aliquo mo
359쪽
do cessante illo actu, nisi maneret habitus: hoc idem habet Scotus in a.dist. .quaest. O in fine,& in 3. dist. 3 r in principio, notus. ubi vult expresse, quod habitus non solum ponitur in nobis ad iacilitandum, &habilitandum potentiam ad actum elieiendum, sed etiam ut sit obiectum praesens intellectui, Scad hoc, ut intellectus prompte possit circa illud operari. Sed huius oppositum videtur asserere Doct. Subi inpri' contrudi mo sent. dist. 3. quaest. 6. in argumento post oppositum,&in corpore quaestionis, quibus in locis negat obiectum repraesentari ab habitu, dc ab actu, & vult hoc solum competere speciei; de hoc idem habet in a. dist. II .quaestione prima. Dicendum est ergo, quod in via Doctoris Subtilis solum solistis. species,& actus repraesentant obiectum diuersimode tamen: quia actus iub ratione intellecti, & species sub ratione intel- aligibilis, & ideo, quando negat actum repraesentare, intelligit, quod non ita repraesentat,ut possit esse pars memoriae,si cui est species intelligibilis: habitus autem secundum Sco- tam non est repraesentativus obiecti, S si alicubi repetiatur. quod Doctor dicat habitum repraesentare, per habitum intelligit Doctor speciem intelligibilem, quam saepe saepius
Qvinto modo dicitur quid litatiuum indicatiue, σ
β istud dicitur qui ditatiuum, quod essentiam i Qicat, ut desinitio. Sexto modo incitur quidd-tatiuum praedicatiue, 'st appropriare: et sic illud praecia se, quodpraedicatur in quid, dicitur quIdditatiuum s. Et posset addi septimus modus licet improprius, quod aliquidicitur quidditatiuum consecutiae, e T isto modo tropriae passiones consequentes essentiam, possent dici quid litatiuae. C O M M E N T. XII.
HAec litera satis de se clara est, neque nostra indiget explicatione. Quintus tamen modus accipiendi quid&X a latiuum
360쪽
tativum potest confirmari ex Arist. 7. Meta. tex. com. 33. ubi scribit,quod in habentibus quidditatem, quidditas, id est de finitio, est idem cum eo, cuius est. Sexto modo, omne iduquod ponitur in recta linea praedicamentali, dicitur quid hettatiuum , ex quo patet, quod essentiale, vel quidditativum. est in plus, quam dici in quid, ut docet Dore Subtilis ita viai uersalib. quaest.28. pallione Setiam coniequentes, ideo quid-dit almae dici pollum coniecutivae: quia uini idem reali telata essentialiter cum subiecto .
ῖ T T Is notatis pono duas conclusiones; prima est istata. A X Illusi, ut idem ex natura rei, de quibus duo praedicata opposita esurio opere inteste tus costativo ve/ scarii non possun t, et i homo est homo, Sortes e I Sortes . . C O M M E N T. XIII.
os 'EXplicatis quinque notabilibus, quae pro identitati ac dinstinctionis ex natura rei notitia praemittit Auctor, nunc ad principale propositum a cedit; quodIuabus conclusionibus absoluit, quarum prima est de identitate ex natura reis secunda vero de distinctione opposita: unde pro Pruriae conclusiotiis intelligentia anthiaduertendum est primo, quod Identitas ex identitas ex natura rei est daplex ' Vna qtim est non alietas natura rei alicuius quidditatis, vel ciuitatis a iseipsa ex natura rei, de es duplex. qua, absolute accepta, nullo modo Possunt praedicata conet tradictoria formari, & haec identitas est rationis, iuxta determinata in superiori articulo; omnis enim identitas eiusdenias: ipso , est identitas rationis: ex quo sequitur, quod licet omne ex natura rei ab alio differens, seu distinctum, etiam sit ex natura rei sibi ipsi idem, non tamen omni distinctioni ex natura rei correspondςt identitas eiusdem ad seipsum e natura rei: aliquis enim est idem realiter sibi ipsi, de non sinium secundum rationem, licet relatio sit secudum rationem tantum , ut iuperius habitum est. Alia est identitas ex natura rei , quam distinctio ex natura rei praesupponit ,& est non alietas extremorum,in aliquo conuenientium ex natura reιitati iri s. I de qui-