장음표시 사용
41쪽
- Quartus, de ultimus terminus est realitas ; quae est abstra- ctum rei: Realitas enim venit a re, res vero a ratus, rata, ratum ; quod est, firmus, firma, firmum; videndum est ergo quotupliciter accipiatur res, pro notitia huius termini, walitas. Res tripliciter accipi consueuit, scilicet pro re subsisten Ter triplertiae,existetiae & ementiae; istaq; tria per ordine se habent,quia μ γ omne subsistens est existens, & non econtra, & omne exsestens habet esse essentiae & non econtra, loquendo de actua-
li existentia: Res autem subsistentiae sue subsistens est illud, Quod est incommunicabile ut quo, & ut quodue sed quia incommunicabile est quid priuatiuum, S priuatio cognosci aur per habitum, ut cent Arist.&Auer. 3. de anima te om. 25. hinc est, quod primo videndum est ; quid sit communicabile,ut quoη,S ut quo. Communicabile, ut quod, est illud, quod de pluribus praedicatur, ut sunt Omne secuin .,-ὸ δdae substantiae, 6 omima uniuersalia cuiuscunque generis, hi 'M quia primae substantiae, & singularia accidentium non . praedicantur de pluribus, per oppositum sunt incommuni ιδε tibi cabilia ut quod, ni Cicero, Franc. de haec albedo. Commu 'micabile ut quo est illud, quo aliquid est tale, ut forma, tam coram,hira accidentalis; quam substantialis est illa, qua aliquid est tala in nub , accidentaliter, vel substantialiter unde Arist. I .Phys. tex. aD sit. appellat λrmam, tam accidentalem, quam substantialem, irationem essendi illius, cui communicatur, vel quo ad esse simpliciter, vel quo ad esse secundum quid suppositum igitur existens in natura substantiali, siue sit limitatum, siue illimitatum dicitur subsistens, eo quod de pluribus praedicari non potest, nec est alicui essendi ratio quoad aliquod esse, cum ultimam actualitatem habeat non ordinabilem ad ulte riorem actum, atque ita talia supposita sunt simpliciter imcommunicabilia,& ut quo,& ut quod . Vel clarius: Res iub Ressu sistens est, quae est in ultima actualitate, & non ordinatur ad se via ulteriorem λrmam substantialem, nec est alicui ratio es- stilendi, & notanter dixi substantialem, & non accidentalem , quia primae substantiae licet sint in ultima actualitate, bei ordinari ad accidentalem formam possunt , quia accidentia recipere queunt; acetiam notanter dixi , nec est ratio esset di alicui, quia licet haec albedo sit in ultima actualitate, cum tamen sit alicui ratio essendi accidentaliters nam Sortes hac
albedine est albus ideo hac albedo ies subsistens haud est; Q
42쪽
similiter materia ,& forma cum sint rationes essendi Omposito, licet in ultima sint actualitate, nihilominus res non sunt subsistentes,cum utraque sit compositi pars. Res exinos Secundo est res existens, de est uniuersalior quam subsis Uu- steris, de est omne illud, quod extra causam, de intellectum esse habet actumque illum existendi quem etiam entitiuum
vocamus )materiae ipsi tribuimus,cum habeat esse extra cau οπμε- sam,S intellectum, ut docet Doct. Subr.a sent.dist. Ia.quaest. -ι I.& hoc esse existentiae in quolibet reperitur praedicamento, nec est intelligendum, quod omne, quod reponitur impraedicamento sit actu existens;cum id, quod ponitur in pro' dicamento, ab existentia abstrahat, sed intelligendum est, quod existentia,rei cuiuslibet pr. aedicamenti competere po test sed non subsistentia,sim; patet, quod in plus res existens se habet, quam subsistens , existens enim in quolibet praedicamento, subsistens vero in praedicamento substantiae tan
Irritaruita Vitimo est res e Gentiae, quae est ipsaniet essentia, adi in sin uis sit. gulari existens, aut in intellectu, primo modo dicitur habere esse iubiectivum: secundo modo obiectivum,& dixi notanter existens in singulari quia secundum Scot. in a. dist. G quaest.2. nunquam eme essentiae ab existentis realiter separai turietiam notanter dixi,in intellectu,a quo quidditas rei cob gnoscitur; quia res in esse obiectivo apud intellectum non est res existens; Rosa enim in hyeme habet esse essentiae s aetamen essentia non est in re existente, sed in intellectu. pro quanto intellectui essentia res, s eu quiditas per speciem intelligibilem repraesentatur, ut ab omni abstrahit subsistentia,& existentiai species enim intelligibilis naturam ab omni supposito, & ab omni singulari abstractam, & per cons
quens ab onmi existentia repraesentare potest.
, Sedhic non parua oritur dissicultas. Nam si ex Doctoris μή μ' sententia, este essentiae,& existentiae idem sunt rea liter, M ab inuicem separari haud possitiat, quomodo igitur Rota habere potest esse essentiae sine existentia Z aut quo Pa cto quidditas, seu essentia reperiri sine existentia poterita
ab ,ἡῖ banc dissicultatem respondet de Valloius,quod esse rea-1 d. V l. lee sientiae realiter existens non separatur ab existentia; sed ad dis his sucossci xix cognitum, quod habet ros in hyeme, bene si ratatur ab existentia- Sed haec euasio meo quidem iudicio
43쪽
dissicultatem non tollit ; eo quod cum ex i stentia in creaturis Contra Dau. sit modus intrinsecus essentiar, sex sententia omnium Scotistarum ) nullo modo poterit ab essentia separari atque ita in quocunque esse consuleretur essentia,existetiam. Ut modum intrinsecum semper habebit: & confirmatu r. Nam in quo, Cofirmatio. cunque esse essentia conssideretur , semper suam propriam passionem habet , ipsam realiter consequentem , ergo a sortiori, cum modus intrinsecus passione siit intimior, in quocunque esse concipiatur essentia, semper existentiam, ut moduni intrinsecum habebit.: Dicendum est ergo, quod essen- Vs it tia, dc existentia possunt multipliciter considerari. Primo . modo consideratur essentia, ut habet esse obiectivum. Secun do,ut habet esse possibile tantum. Tertio ut habet esse cogni'. rum, primo, dc secundo modo consideratur praecise secun- ' ς dum totum esse rosae essentiale absolute, licet illud esse abso- in Iulum dicatur secundum quid, quia nihil reale actu diciti. Tertio modo tale esse conssideratur non absolute, sed ut includit relationem rationis ad intellectum cognoscentem,ita & existentia tripIiciter concipi potest: primo, ut tantum ha -isbet esse obiectivum. Secundo, ut habet esse possibile Tertio ea latis in esse cognito; primis duobus modis accipitur existentia ab solute, & est simpliciter eadem cum illa, quae actu est, differt tamen ab illa ; quia illa est iri actu, haec autem In potentia . Tertio modo accipitur, ut includit relationem ad intellectum cognoscentem . Ulterius notandum est, quod existen- tia est gradus intrinsecus illius cuius est, de est simpliciter impossibile, rem aliquam esse sine suo gradu intrinseco . cum .g-
modus intrinsecus nullo modo, realiter nec sormaliter posi- . tiue ab eo cuius est modus distinguatur, ut infra imagis uidebimus,&est senteruia Doct.Subt. in I. sentadist. 8.quaest. 3 Demum notandum est,quod in quocunque esse aliqua res .
ponatur, siue in esse obiectivo, siue inesse possibili, siue cognito , in eodem esse habet suum modum intrinsecum, ut finitas gradus est intrinsecus hominis, si homo tantum esse habetobiectivum, Sc finitas, quae est eius graduS intrinsecus es E se a se habebit obiectivum si possibile possibile, siactu, actu, His uisitatε, itaque suppositis, respondeo modo P aliquas Conclusiones fomes iis ad dissicultatem. iii l Prima conclusio. Sicut homo ab aeterno esse obiectivum Prima cim habuit, sic existentia eius in esse obiectivo praecise conueuit clusis licinib
44쪽
homini, ut gradus intrinsecus illius, de ut sic, esse esse me hominis in tali esse est simpliciter idem cum existentia illius in esse tali. Secundamn Secunda conelusio sicut hominis, essentia ab aeterno ha'. 'so, buit esse possibile praecise , ita eius existentia in esse possibili praecise , conuenit essentiae hominis, ut gradus intrinsecus M. est idem illi. i Tertia com Tertia conclusio. Sicut essenti a hominis in esse reali,c UN actuali ponitur in tempore, sic eius existentia eodem poni' - tur modo, ut gradus eius intrinsecus, atque ita impossibile est hominis estentiam in esse reali, & actuali ab eius existen- realiter distingui,dc ex his patet ueritas propositionis Doctor. Subtilis, nimirum quod essentia est simpliciter eadem
cum existentia semper singula singulis reddendo. Non enim imaginandum est cui aliqui putant in quod essentia rei, quae fuit ab aeterno in esse obiectivo, postibili, Ac cognito dicatur idem realiter cum existentia rei actuali,quae est ex tempore, sed cum existentia in esse obiectivo, possibili, & cognito: Nec etiam potest dici, quod essentia, ut habet esse obiectibuum, possibile, Se cognitum, realiter distinguatur ab actuali existentia,quae est ex tempore,distinctio enim realis est tantum inter rem,& rem actu existentem, at cu existentia actua lis ab aeterno non fuerit, ab essentia realiter distingui haud . . poterit. Dicendum est ergo,quod essentia ab existentia nultim,dis A iop ctore liter separatur, S sic patet,quid sit dicendum adhin illi. dimultatem. Et ex hac responsione duo sequuntur corro-- ρωγὰ taxiai; primum est 3 commune dictum Scotigantium falsumi, ess),scilicet quod essentia in plus se habeat, quam existentia, s fiat dia α quod Omne existens habeat esse essentiae, de non e contra,cti duo cora immo omne quod habet esse essentiae; habet esse existentiae
imis. Secundum; salsum est, quod res essentiae ponatur in prae- Erravi seo dicamento, dc non res existentiae: sicut enim ponitur essemel hie. ti in praedicamento, ita & existentia, oc cum essentia pona' L Secundum tur in praedicamento, ut habet esse cognitum ; ita dc existem carminia. tia, quae est eadem realiter essentiae, in praedicamento repo nitur, prout habet esse cognitum; cum ab ipsa nullo pacto scDIIotia parari queat. Et si dicatur,quod Boetius diciisquod ea,quς per Coeti . ponuntur in praedicamento abstrahunt ab existentia. Dici-Res Oo. mus, quod verum est,quod abstrahu ni ab existentia actuali;
45쪽
eum nec ipsa egentia, ut habet esse actuale nam ut sic habet esse in singulari inis) ponatist in praedicamento: dc haec de itulo quaestionis,qui erat talis . Utrum illa,quae distinguun-ur formaliter, distinguantur realiter. In qua quidem quae- Ti si puritione praesupponitur unum,& aliud qMeritur: Omnis enim ςψt 'quaestio teste Aristo. 7.diuinorum tex. 9.ὶ unum quaerit, iud praesupponit , Haec autem quaestio supponit,quod dentur quidditatqs, formalitates, & essentiae diuinctae conceptibiles, cum dicitur. Vtrum illa, quae distinguuntur formaliter. Secundo supponit, quod dentur res suessantiae, &exbstentia : cum dicitur distinguantur realiter, solum enim ibla,quae existunt, vel subsistunt, distinguuntur realitet: Dei de quaeritur, An huiusmodi formalitates;vel essentiae conce- ptibiles , siue ea, quae secundum formalitates distinguuntur j distinguantur sicut res,& res existentiae, vel subsistentiae,atqι A arealiter: Determinatio quaestionis erit negativa, nimirum,
quod illa,quae distinguuntur formaliter, no est necesse,quod
realiter distinguantur; sed quod cum distinctione sormalitatum stat realitatum identitas. Et hoc confirmat Author quinque medijs scilicet Logico, Physico, Morali, Metaphi sico, ac Theologico quae habentur in argumentis, &yri,
N Upselum arguitur ex quintuplici auctoritat ' ' s
ogkab; sic , quia raristot. in praedicamentis cap. de quatitate ; quod idem calo umero, qui est deprima specie qualitatis, vis distositio; est de tertia, ut eris D s Id certum est, quod idem calor unus numero eri realiter, essentialiter idem, oe ramen farit Hmefas speciis,
mel ponitur sub diuersis θνciebus, ergo oportet sonere. Euersa; semalitates s per quas disersas facis species s
46쪽
me de T Ro Intelligentia huius auctoritatis sunt aliqua notatbM M. da: Primum quod ut diximus supra 'rinalitas, se cundumFranciscum, est quidditas uniuscuiusque res habentis quidditatem, Ex quo sequitur quod ubi sunt diue sae quidditates, sunt etiam diuersae sormalitates.sMe o u .i Secundo notandi mi es quod illa, quae ponuntur in diueret ψ G speciebus, habent necessatio aliam, M aliam definitio- si θως με nem- specierum enim definitiones sunt diuersae, Sc cum di- his ἔφη finitio dicat qnidditatem, formalitas sit quidditas, sequi δεε D tur, quod illa quae ponuntur sub diuersis speciebus, his hum diuersa formalitates si enim alia est hominis, & alia . leonis definitio, erit huius leonis definitio alia a Francisci definitione. Cum itaque idem calor numero ab Arist. in prima specie qualitatis ponatur, ut est dispositio, δί in tertia, ut passibilis est qualitas, sequitur necessario, quod in eodem calore numero, plures sint formalitates, quibus idem calor a seipso distinguaturui est in prima ,& tertia specie qualitatis, ut enim est in prima specie qualitatis, aliam ab ea halbet definitionem ab ea,quam habet ut reponitur in tertia specie. Nam ut est in prima speciequalitatis , sic definitur.CMIor est dispositib de facili inobssis 1 subiecto: at vero ut in . tertia reponitur, sic di finitur. Calor est qualitas in sensa. - passionem inferens . Cum igitur calor aliam quiqditatem' habeat, habebit etiam aliam, εἴ aliam formalitatem, & pG Consequens,ea, quae ibrmaliter distinguuntiar,rediet haud c, liri, sustinguuntur- . Et Potest haec ratio per Arist. 6 .met cap. et iis, '' confirmari; ubi habet,quod habitus scientigrum distinguun tur ab inuicem ei sentialifer, penes moduni considerandidi' idem diues r u sum , M tammi sistundum omites, i dem nt aeris in stes
ici Lissi, subiectuna potestin omnibu4 tribus icien vix considerastidiun, si ri i Physica s. inexhapbysic , & matbemaxi ut de corpo Ari H p i . Corpus enim ut est quid compost uvi materia , Eae Num & sortia i , haben, in se principium actilium Pristi Miluuiis de corpore, μ' uriis a conside par a natu italom io, ut habe t da
Poenitus indistincta plures scientitae ii indisitato alii. N V, ea sint
47쪽
ea sint plures conceptus,vel formalitates atqu e ita cum idelitate realitatis distinctio formalitatum stabit. Potest autemptima haec ratio sic ad syllogisticam formam reduci. Ubi- .cunque est unitas realitatis,& diuersitas quidditatum, ibi est identitas realiscum distinctione formali, in eodem autem calore nnmero identitas est realitatis,& diuersitas quid ditatum, in eodem itaque calore numero erit realis identitas cum distinctione inrmali , ergo quae distinguuntur λt- maliter, non distinguuntur realitcr. Maior de se est mani- rara infesta, diuersitas enim quidditatum inseri distinctionem tor-οῦ male cum quidditas,&ωrmalitas idem sint Minor etiam I quo ad primam partem patet,& quo ad secundam probatur. Quod habet diuersas definitiones, diuersas habet quiddit,tes, idem calor numero diuersas habet definitiones; diuersas ergo habebit quidditates: Maior patet, & minor probae tur . Quod ponitur in diuersis speciebus, diuersas habet definitiones , idem calor numero in diuersis Ponitur speci Bus,ergo diuersas habet definitiones.Maior patet cum enim species diuersas habeant differentias,habent etiam diuersas definitiones. Nin. patet ex Arist. in praedicamentis cap. de qualitate,in quo idem calor in primae, M tertia qualitatis speciebussonitur, 1 equitur modo secunda ratio.
Ecundo probatur idem auctoritate naturali, dicit in enim Phylosophus I. phf rex. m. a r. quod actio, pastio, cum idem signiscent realiter in numero, habent tamen quod quid erant, alterium, . alterum diastincta , sed distinctio per quod quid erat arguit dissin Etionem formalitatum, ergo cum eadem re essentialiter labit diuersiitas formalitatum.
48쪽
Globi - T Ro huius secutidae rationis intelligentia obserdanduturi m sum, P est,quod actio sumitur dupliciter uno modo pr0 acti
ne respectus, alio modo pro actione acta, dc producto actio respectus , vel est ad termimam transeuntem extrλ agens, uel ad terminum manentem in agente, si primo mindo, dicitur transiens, si secundo appellatur immanens. Obseruandum est etiam, quod actio respectiva non dicitur tralasens ratione sui, eo quod ipsa transeat, de extra agens reci piatur ; sed ratione termini producti per ipsam, dicitur tamen immanens, tam ratione termini, quam ratione sui, -eo quod de ipsa, & terminus, per ipsam productus, in ipso-
met agente, rem anent: actio autem acta, & producta est prioris actionis terminus; quae si manet in agente imma-ncias appellatur, si vero extra agens recipitur, Duncupatur
transiens: quando ergo Doctor dicit, quod actio, passi' per Arist. 3. phys. sunt idem realiter, non intelligit de actiq-φη ne , & passione respectiva, sed de actione producta, na M MN ρύ actio respectiva,&passio cum distincta praedicament)sini mi 't realiter distinguuntur, ut habet ipse Arist. post l. ubi docet, . quod quando genus generalissimum ab alio negatur, quod illa propositio est immediata,& vera,ut dicendo. Actio non est passio, ista propositio est uera,& immediata, quod secus esset, si actio,& passio idem essent realiter. Intelligit it que Doctor de actione acta. seu producta: eadem namque actio acta, ut forma producta, nempe caliditas in aqua per habitudinem, quam habet ad agens scilicet ad ignem, ampellatur actio, SI per habitudinem ad passum in quo recipi tur, nempe ad aquam, dicitur passio, de ideo eadem mei soriaras quatenus est ab agente) dicitur actio,& quatenus in pasec fiminis λ recipitur, passio appellatur. His notatis, patet ratio Do- seu ctoris, quae potest sic confirmari. In quocunque est identistas realis, & distinctio quidditatum, ibi est identitas reali ,& distinctio formalis, uel sic. Quaecunque habent eandem realitatem ,-distinctam quidditatem, sunt idem realiter, de distinguuntur sormaliter: Actio,& passio habent eandem realitatem, NI distinctam quidditatem, ergo sunt idem revliter , dedistinguuutur sormaliter. Maior est manifesta, de min. est
49쪽
D Formalis. Mag. Ant. Sirecti De&Paris s
min. est Arist. 3. phys. rex. com. 2Lle inde, ubi scribit quod actio , M passio sunt idem realiter, de tamen habent aliud, de aliud quod quid erat esse,idest aliam, de aliam quidditatem. seu formalitatem. Sed contra istam rationem instatur ex distoria eσArist. 3. phys tex. 2 a . ubi docet, quod doctio, dc doctrina trit ratione non sunt idem, neque actio cum passione, sed cui insunt hcc e s ni licilicet motui: nam actio , dc passio sunt idem cum motu ι sed non inter se. Ad hanc difficultatem res pondet de Uallo Responsio denis, quod uerum est, quod actio, dc passio sunt idem inter Valgorus ad se , scilicet sormaliter, ut vult Arist.in textu ; quando diciti, Fcultate. quod huius in hoc, de quod huius ab hoc illum esse,ratione alterum est idest distincta sunt distinitione,qnae est distinctio formalis: sunt igitur actio, de passio formaliter distinctae, desunt idem motus idest unus motus realiter, quod est Propin situm nostrum : sed haec responsio sui videbimus statim P P non est ad mentem Doctoris nostri Subtilis. sequitur ter
T E X T V S. TErtio arguitur auctoritata moras: dicit Hilos phus quinto ethyc. quod virtus, iustitia sunt eadem res , sed tamen sunt dissinsita secundum raditi nem quid itatiuam, sed di lingui per rationem quidd latiuam , est distingui formaliter, ergo cum identitate reali sat pluralitas formaltatum.
HAEc ratio est de se clara.Vnum tamen aduertendum est, quod si ratio formalis virtutis, & ratio formalis iustitiae, una essent ratio formalis, tunc quicquid es sinis Mset iustitia, esset virtus moralis, S quicquid esset virtus mO' lis virtutis. ratis, esset iustitia: quod saltum est: Nam virtus moralis. se rarisDrma habet,ut genus ad iustitiam,& genus Oon conuertitur ad spe lis iustitia elem, sicut animal non conuertitur cum homine: alia est non est a. enim formalis ratio animalis,& alia hominis,sta alia est so
50쪽
Oectio bifa- H Ro huius serendae rationi intelligentia obseriundunt
mm Amri P est quod actio sumitur dupliciter uno modo pro acti
ne respectus, alio modo pro actione acta, de product , actio respectus , vel est ad terminiam transeuntem extrλagens, uel ad terminum manentem in agente, si primo mindo, dicitur transiens, si tecundo appellatur immanςns. Obieruandum est etiam, quod actio respectiva non dicitur tralasens ratione sui, eo quod ipsa transeat, de extra agens reci piatur ; sed ratione termini producti per ipsam, dicitur tumen immanens, tam ratione termini, quam ratione sui, -eo quod de ipsa, & terminus, per ipsam productus, in ipso- met agente, rem anent: actio autem acta, & producta est Prioris actionis terminus; quae si manet in agente immanens appellatur, si vero extra agens recipitur, nuncupat transiens: quando ergo Doctor dicit, quod actio, & passio per Arist. 3. phys. sunt idem realiter, non intelligit ide actio
reis & pastione respectiva, sed de actione producta, Da R Met ρ6 inio respectiva,&passio cum distincta praedicamenta sint si ρ id μης realiter distinguuntur, in habet ipse Arist. post 1. ubi docet, si quod quando genus generalissimum ab alio negatur, quod illa propositio est immediata, S: vera,ut dicendo. Actio non est passio, ista propositio est uera, S: immediata, quod secus esset, si actio,& passio idem essent realiter. Intelligit it que Doctor de actione acta. seu producta: eadem namque actio acta, ut forma producta, nempe caliditas in aqua per habitudinem, quam habet ad agens scilicet ad ignem, a pellatur actio, Sc per habitudinem ad passum in quo recipotur, nempe ad aquam, dicitur passio, & ideo eadem mei tormal quatenus est ab agente) dicitur actio,& quatenus in pasciis lamaris io recipitur, passio appellatur. His notatis, patet ratio Do- να- sis Oris , quae potest sic confirmari. In quocunque est identistas realis, & distinctio quidditatum, ibi est identitas realis,& distinctio formalis, uel sic. Quaecunque habent eandem realitatem, S distinctam quidditatem, sunt idem realiter,& distinguuntur sormaliter: Actio, dc passio habent eandem realitatem, & distinctam quidditatem, ergo sunt idem revlitec, dc distinguuutur formaliter. Maior est manifesta, de