장음표시 사용
421쪽
Comm. R. p. F. Franc. Arret. Ord. Min. de Obs
illius, a quo sumitur conceptus entis, cum ita sit illi intrinsecus, quod impossibile profecto est unum, alio non intuito
intueri: merito dicitur,gradum intrinsecum non dicere realitatem persectivam entis contractais; secus est de differemtia: cum enim animalitas,& rationalitas aliam, & aliam realitatem obiectivam dicant, poterit animalitas, non intuita rationalitate, perfecte intueri: dc hoc est,quod dicit Auctor in litera, dum inquit,quod differentia non dicit modum intrinsecum realitatis alicuius generis: quia in quocunque gradu intelligitur ani malitas, non propter hoc inuenitur rationalitas,vel irrationalitas esse modus intrinsecus animalitatis, sed adhuc intelligitur animalitas perfectibilis a rationalitate, Mirrationalitate, Sc ista est ratio: tum quia ipsae in se sunt quς-dam realitates obiectivae, formales: tum quia eis competit unitas ex natura rei extra intellectum omnino, vel quia, sunt obiecta formalia, quae possunt ex se actum intelligendi terminare: de ita rationalitas, dc irrationalitas non sunt modi intrinseci animalis; quia intellecto animali, inquantum animal est, sub quocunque gradu, qui sibi competit in ratione animalis, aut sub ratione sensitivis quantumcunq; imquam, ut sic persecte intelligatur animal, non intelligitur propter hoc esse rationale, vel irrationale.. Et si dicatur: rvtionalitas constituit animal in gradu sublimiori; ergo videtur, quod sit quaeda perfectio, gradus intrinsecus animalis. Dico, quod rationalitas non constituit aliquid in esse sensi- tiuo, sed in esse intellectivo; quod esse diuersum est, ab esse animalis sensiit tui: nam intelligcndo animal in ratione persectissima sensitivi, quod esse competit ei in eo,quod animal est, nunquam intelligitur esse sub rationalitate, S irration Iitate: quod non contingit de comparatis ad suos modos ii trinsecox nam intellecta deitate sub persecto gradu sibi possibili competere, in quantum deitas est, intelligitur necessa-
Thominis, se rio sub gradu infinitatis. Et ex his soluitur Thomi statum
ratio e rea ratio contra entis uni uocationem: sic enim arguunt Thoia entis Lia mistae. Si ens esset uni vocum Deo, & creaturae, Deus esset rati e in se compositus ex ente, dc insinitate, patet consequentia: quiaris tituri conceptus entis contraheretur ad Deum per infinitatem, S: ad creaturam per finitatem , sicut animal contrahitur ad hominem , dc ad brutum per rationale, & irrationale . Huic rationi respondetur, hic ex Auctore, quod non sequitur com
422쪽
positio in Deo, licet ens sit univocum: quia ens non est realitas potentialis, neque infinitas est realitas actualis: quia non est differentia, de ideo non faciunt compositionem.
Ed quaeres, quomodo potess conceptus communis Deo, fidi creaturae realis accipi, nisi ab aliqua realitate eiusdem generis, T tunc etidetur, quod sit potentialis ad illam realitatem, a qua accipitur concepim distinguens, m tunc videtur esse idem iudicium de ente, oe modis intrin-
sicis ipsium contrahentibus, sicut de conceptu generis, stes disserentiarum, ergo si conceptus generis, m disserentiae hecessario faciant compositionem aliquam in illo, in quo sinit, similiter midebitur dicendum de ente, desis modis intri Uecis, ipsum contrahentibus: confirmatur; quia duae stecies conueniunt in realitate generis, m disserunt per disserentias: ita Dius, oe creatura conueniunt quid ditatiue in ente, 67 disseruntper modos intrinsecos. ' C O M M E N T. XXI. HAec litera Auctoris potest eme optima obiectio contra
responsionem ad Achillem Thomistaruin, pro cuius tmellectu obseruandum cst, quod realitas in proposito du- Realitas Hirliciter accipitur, alio modo pro realitate dicente quid, alio Oplex, f d inodo pro realitate dicente quale: dicit ergo Auctor, quod m p d, sicut realitas dicens quale, sumitur ab aliqua realitate, vel Pac re, dicente quale, sicut rationale ab anima intellectiva, ita realitas dicens quid , debet sit . ab aliqua realitate eiusdem generis in Deo, quae realitas sit quodamuaodo in potentia ad realitatem diceutem quale , sicut anima trinitura sens-tiuo,&est in potentia ad rationale: non enim videtur pos- sibile, quod sit aliquis conceptus communis Deo, S creatu rar ita. q.ii , nisi sumatur ab aliqua realitate eiusdem generis Db a in Deo,
423쪽
in Deo, quae realitas sit quodammodo in potentia ad reaIitatem dicentem quale ,& per consequens si ens praedicatur in quid de Deo,& creatura,in Deo erit compositio,vel quasi compositio , sc ita responsio ad Achillem Thomistatum erit nulla.
D Moudeo breuiter secundum Doctorem praeictum, quando intelligitur aliqua realitas cum seuo modo in trinseco, iste conceptus non est ita simplicitersimplex, qui post concipi sita realitas abrique modo isto, edtune est co ceptus imperffltu illius rei: potect etiam concipi cum illo modo , des tunc ess perfectus conceptus unus rei r exemptam, siess albedo in otitauo gradu intensionis, quantum cunque esset sim ex omnino in re, posset tamen eoncipi sub
ratione agedinis tantae, m tu perfecite coniciperetur con
ceptu adaequato ipsi rei, vel posset concipi praeci se sub ra
tione albedinis, tunc conciperetur conceptu impersedito,st deficiente a perfftione leti. Conceptus autem Imperfecitin posset esse communis albedini illi, Talty ,st con- ceptus persedius proprius esset: requiritur ergo dissinfiis inter istud, a quo accipitur conceptus communis, inter illud, a quo accipitur conceptus proprius in Deo, dy cre rura , non redem sicut distinctio reatitatis,'realitatis,
sed*tit dissinditio realitatis, m modi proprj intrinsecteiusdem; sed conceptus generis, sist disserentiae necessariν requirunt distinctionem realitatum, non tantum eius realitaris perfecte, im se te concγω.
424쪽
HAec responsio Auctoris quae est Din. Subi in I. di TR. quaest. 3. in soL I. principalis in est valde ponderanda, in qua responsione distinguit Auctor duplicem realitatem, scilicet persectam, & impersectam, persectam realitatem illam mini us duelle dicit, quae concipitur, vel est cum suo modo intrinsecos diis c me Imperfectam vero eam appellat,quae sine tali modo sumitur; ctim. Errealitas tamen sumpta sine modo ut diximus supra non po- fecta. rest esse aliquod existens, neque intelligi existens in re ; sed tantum in conceptu; exemplum. Deus cum suo modo intrinseco, ut puta, cum infinitate, est tantum unum obiectum formale terminatiuum intuitiuae cognitionis, adeo quod impossibile est,aliquem intellectum videre essentiam diuinam, non videndo gradum eius intrinsecum, &vt sic, nihil est ibi
quasi potentiale, siue quasi persectibile ab alio; at si intellFgatu r i psa realitas sine modo intrinseco,quid tunc est 3 Dico, quod in re nihil est existens, potens intuitiua cognitionem terminare, sed est solum conceptus entis abstractive cognitus,& patet exemplum de ipsa albedine intensa ut octo quia ipsa sumpta cum gradu suo intrini eco, est tantum vnii obiectum formale terminatiuia intuitiuae cognitionis,adeo quod impossibile est aliquem intellectum videre intuitiue realitatem illius albedinis, quin simul habeat pro obiecto formali gradum intrinsecum illius, potest tamen cognitione abstractiva illa concipi albedo, ut albedo, S tunc illa realitas irri- perfecte concipitur. Et si dicatur; Si realitas Iaei concepta cum modo includit infinitatem, dc ipsa ut concepta sine mindo, nihil est in re existens, nisi tantum conceptus entis, ergo i ipsa infinitas erit de conceptu formali ipsius dei ratis; unde ex entitate, S infinitate habetur realitas persecta deitatis, quod est contra praedeterminata. Dico primo, quod si quis vellet sustinere opinionem Laiadulphi, quam hoc in loco
in sinitatem esse de intrinseca ratione ipsius Dei: quia tamen oppositum stabili uinuis esse de mente Scotie dico, quod in aliquo stigno naturς potest haberi quidditatiuus specificus mc inceptus non quod ipse Deus sit in genere ivt quod sit at
qua natura intellectualis,ex semetipsa existe, ,Σ habens esse,
425쪽
a quo sumitur conceptus entis ; dc in secundo signo includit infinitatem. Et si dicatur,videtur ergo,quod sit persectibilis.
Dico , quod non : quia in re includit omnem persectionem,
de impossibile est videre ipsam intuitiue, non videndo pers ctionem sibi intrinsecam, ut idem obiectum formale. Et si item ira dicatur, in illo signo abstractive non lauelligitur fodi maliter infinitas. Dico, quod imito signo potest intelligi originaliter,& fandamentaliter infinitas: quia ab ipsa sic existente, pullulant a te, de in se omnes persectiones,& hoc est, quod intelligit Auctor in hac res ponsione. Em Amri Pso cuius ampliori notitia est obseruaudum, quod ens intiat comotis portat unum conceptum reaIem, eo modo, quo diximus i triam , O primo articu Io, & non realitatem: quia non omnis conce γο-ο . plus realis est realitas, proprie sumpta, ut disseruimus supra: est igitur conceptus entis realis obiectivus, ied non est coib- ceptus realis reali late subiectitia: propterea quod talis coimceptus entis abstrabit ab omni realitate subiectiva. existetPtiae, M ab omnibus suis inferioribus, in quibus habet erasubiectum. Intellictus Secundo obseruandum est, quod illa, quae sunt unita, sc
testra rus coniuncta in re, dem leparabilia sccundum esse, potest inteυ sunt mira et lectus abstrahere, de diuidere virum ab alio: unaquaeque ain inseparati tem res habet gradum intrinsecu inteparabile ab ipsas quam ha ecudum rem potest intellectus abstrahere, considerar , illud, a Minesse Ut in si abstrahit, non considerando. Cum itaque in re,&in effecta sibiato,diui- sit aliqua essentia infinita habens gradum infinitatis . sibi in-ής αδ- separabiliter coniunctum secundum esse, potest inteIlectus diuidere essentiam abstrahendo ab infinitate, δί tunc conci- pcre essentiana, non concipiendo infinitatem, quo posito, hoc est, concepta essentia est, habet intellectus conceptum
obiectivum, non tantum communem essentiae infinitae, vorum etiam cuilibet essantiae: pari formiter dicendum est de quacunque essentia finita, quae cum habeat gradum intrinsecum secundum esse inseparabile est tamen secundum conceptum ab ea re separabilis: potest enim res ipsa sine illo grada concipi. Ire litas obicruandum est tertio, quod realitas obiectiva accipitur obiectiva qd pr. ratione formali conceptibili, quς habet esse in intellectu sit. Obiective per intellectum abstrahentem ante actum intelligendi, dc non sumitur tantum realitas pro re extra intelle ctum
426쪽
ctum omnino Concedimus enim conceptum eritis eme realitatem quandam obiectivam,& conceptum communementis lumi ab aliqua realitate, ut conceptus sibi adaequatus: sed accipiendo realitatem alio modo, non est verum, quod conceptus sumatur ab aliqua realitate,ut conceptus sibi ads- quatus: quia eniis ut dictum est Inon corres pondet una natura , aut una res extra intellectum omnino, quae de se non sit finita realite vel infinita.
ctum perfecte moueri a colore, ad intemgendum reati- tem coloris, m realitatem disserentiae, quantumcunque habeat terfectum conceptum adaequatum primae reati tatis, a qua accipitur conceptus generis, non tamen habet in hoc conceptum realitatis, aqua accipitur disserentia, nec
e conuerso sed habet ibi duo obiecta formalia, quae natata sunt terminare distinctos conceptus proprios: si autem efst tantum distinctio in re,si treatitatis, oese Modi i Winfici, nonposset intesiectus conceptum proprium habere illius modi mre infeci, non rei , in illo conceptu per secto haberet unumobiectum a ruatum illisu cer rem
SEnsus huius literae Auctoris est, quod intellectiis m3n ρο-
test modi intrinseci habere conceptum: quia unpossibile est videre intuitiud hanc albedinem, in gradu SClusinirm 1ecu, videatur,&licet illemodus Mite non videretur, amen conciperetur res de necessitate stib modo, sicut est de re si gulari concepta, & modo sub quo debet concipi r quia licer 'talis res singularis cocipiatur sub modo singularis ille tamen modus, quando ἔθ' concipitur, haud eoncapitur, adeo quod habet intellectus in cognitione rei sub modo viati obiectum B b acuequa
427쪽
adaequatum : de loquor hic de cognitione intuitiua, de re singulari, & existente ii: b modo ua inseco : quo fit,quod licet realitas generis, dcrcalitas differentiae sint duo obiecta
sormalia, realitas tamen, eiuSq; modus intrinsecus non 1 unt
duo obiecta sormalia, quae inici lectus cognitionem intuiti- Cornitio iis uam valeant terminare. Pro cuius ampliori intelligentia, tis eluidi Videndum, quid intuitiua, quidque abstractiva cognitio plextatuita sit. Cognitio intuitiua intellectus est rei cxistentis, ut existens tilia, ub- est in propria extilentia; sicut visio immediate causatur abstractia , . . obiecto visibili extra in re, SI non a specie sensibili immedi . id, ut docet Scotus esse iit. disit. 3. quae it 9. licet necessiario prccxlgatur, ita quod ordo actus,ψid idi ad speciem sensibilatir non est ordo effectus ad cauram . Ad ordo duoru effectuum
ordine quodam ab eadem causa prouenientium; quae causa. est obiectum in re extia; adeo quod prius causatur lpecies tiri .ilu, quana actus vidcndi, quae siccies quasi disponit, Δί excitat seni uiti, A dato quod illa species sensibilis causaret patri aliter actum sentiendi, ut tenet Lychetus in a.d.s . quast.
tamen adhuς illa sensatio, siue cognitio sciti tua esset intubtilia quia illa pectes nota repraesentaret obiectum, nisi a tua liter existens. Cognitio autem abstractiva fit ab obiecto pre-- sente in aliqua specie, quemadmodum actus imaginandi sit ab Oblecto imaginabili, non quidem in se praesente; sed inlpecie aliqua in imaginatiua existente: quia actus imaginaim di sic cautatur a specie, quod non ab obiecto extra, immo nullo modo existente in rerum natura obiecto, actus imagi-anandi a specie causatur, Velut in do imaginor Serenissim uiri Cosnsum Magnum Hetruriae Duccin,vel alium,qui non in Cognitio vero abstractiva intuitiua impersectior, icobi cu- - rior est: quia actas cognoscendi natuι est e Ise in cognoscente distulistior, quanto obiectuin erit magis ipst cognoscenti praesens: at obiectum est persectitas praesenS cognoχcmi, quando est praesens in se, quam quando cst praeiens in aliqua
specie ipsum repraetentante, &. Per conlesiacias actas cognoscendi intuitiuus,qui sit ab obiecto praeiente in te, distinctior est, quam actus cognoicendi abstractivus; M ita duplex co- gia tio, scilicet ablis activa, dc intuitiua non debent negari ab intellectu: quia quicquid persectionis est in potentia inferiori,non debet negari a potentia superiori. Ad propositummodo d c O, quod cognitio intuitiua, cu sit distincta ex parte sui, M
428쪽
In Forma sit. Mag. Ant. Sirecti Doci CParis is
sui,& ex parte obiecti, non potest ad aliquid terminari per se, nisi sit distinctum conceptibile, de habeat distinctam conceptibilitatem, dcita cum res, A modus cita S intra Diecta S non si it distincta conceptibilia neque distincta obiecta tormalia. intuens ista duo, hoc est cognoscens intuitiue, non intelligitvnuna sine alio: si tamen haec cognoscantur cognitione abstractiva, quae est cognitio imperfecta, α indi stincta,& quae non est ipsius rei, ut habet esse in re, poterit talis cognitio terminari ad rem ipiam abique hoc, quod terminetur ad modum eius intrinlecum, de hoc est, quod dicit hic Auctor. Ad dissicultatem ergo dicitur, quod conceptus realis potest abstrahi absque hoc, quod abstrali tur ab aliqua realitate po- tentiali, quando contrahens non dicit distinctam sormalit tem a contracto, sicut est in proposito de clate, modis intrinaeci S.
EI si dicas, saltem conceptus communis ent indetermia
natim, O potentiatis ad stecialem conceptum, mi re litidis ad reatitatem: et ei saltem conceptus entis communis
non erit infinitus: pii a nullam in itum est essentiale ad
I.N hac litera Auctor facit duas consequentias, quarum prima est talis. Si ille conceptus contrahitur per modum, ergo erit in determinatus,& potentialis. Secunda si sic, id est, si ille conceptus est potentialis, ergo non erit infinitus: quia nullum infinitum est potentiale, de indeterminatum. Ad primam consequentiam nihil dicit, sed tantum ad secundam respondet. Posset igitur breuiter dici, quod talis conceptus, licet sit indeterminatus, non est potentialis: quia nunquam conceptus comunis est potentialis ad conceptum specialem, scilicet ad conceptum distinguentem, nisi cCnce-Ptus communis accipiatur ab aliqua re, vel realitate, quae sit in potentia, de perfectibilis ab illa re, vel realitate, a qua sumitur conceptus specialis, siue distinguens: led quia res non
est reetiactitatis aluo gradu i iuraucco, ut dictum est supra, ideo
429쪽
ideo non est potentialis: dicitur itaque, quod licet talis conceptus si communis, & indeterminatus, non est tamen P rentialis: quia modi intrinseci non dicunt formalitatem,nec realitatem distinctam a re, cuius sunt modi. Sed aliter respondet Ant.Trombera x primo declarat rei pontionem modo allatam, qua n etiam ipse adducit, in cuius declaratione duo dicit, primo, quod ubicunque est con tractio realitatis proprie per aliam reali ratem distinctam, ibi de necessitate est potentia in contrahibui respectu realitatis contrahentis: secundo dicit, quod ubi est tantum contractio coceptus realis per modos intrinsecos, ibi nJ oportet, quod sit potentia in contrahi bili respectu contrahentis: primum declarat sic, quod si realitas, siue essentiar, siue existentie con Irahitur per alia realitatem, necessario una realitas per aliam realitatem perficitur, & actuatur, Jc ita una est potentia, Malia est actus: tum quia in contrahi lib. per realitates, quodlibet est finitum, & limitatum, & per consequens aliqua caret persectione, ad quam est in potentia: tum quia quodliabe genus, quod contrahitur per differentiam, est in poten-ria ad differentiam, & ad actualitatem, quam ipsa importat
nam non habet genus ex se, unde flar maliter, di quiduitative. . differentiam includat,cum sit primo diuersum a differentia, i ex sententi xAristotelis 7. Metaphys. teri comm . IO. imo genus non includit disterentiam contrahentem, nec etiam Hae lich: si enim genus, &differentia sunt idem realiter, hoc est solum ratione tertis, ut animal, & rationale sunt idem realiter ratione hominis, in quo conueniunt. Secundum sed Catat: tum quia contrassio conceptus realis per modos timtrinsecos est in omnibus transcendentibus, quorum quodlibet est indifferens ad finitum, &infinitum, quaeandi nurentia tollit omnem potentialitatem in contrahi biu maecnim stat,
quod aliquod de se sit in potentia, persectibile per aliud,&quod de se possit eta infinitum: quia statim sequeretur
contradictio, quod scilicet effet finitum , &infinitum: tumicriam, quia modi intrinsectauiat idem formaliter; dc realiter ipsi contrahi bili, cum non distinguantur formaliter positive ab eo cuius sunt modi; Sc conceptus, qui cotrahitur per tale modos, habet ex se unde includat realiter,& sorna aliter ipsos modos uatrinsecos, quodiminime in his contingit, quae contrahuntur Per ea, quae a contrahi bili distinctas sor malitates Maea
430쪽
dc realitates habent. Secunda responsio Troiubetis est talis, quod potentia est triplex, icilicet physica, α realis, meta entia est physica, M logica : quae potentiae, distinctio innutur in ordi- niplex. ne ad propositiones, quae poli unt esse, vel physicae ves me a Physicae, vel logicae. prima potentia est, quando aliquid ca- Poectis pisret aliquo realiter,dc est capax ipsius,queiuadmodum iu per- quid se scies caret albedine, &est in potentia ad albedinem, cuius est capax. Potentia met a physica est, secundum quam aliquid Τotent a non includit aliud quidditat ille, dc in suo conceptu formali, mel 'se sic, quod illud non est de est eutia eius. Potentia logica est, a sit qua aliquid in conceptu non includit repugnautiam, de cρο- Potentia to tradictionem ad aliquid: de qua potentia logica, de physica J 'sacit mentionem Arist. s. meth.cap. de pinensia: de potericia autem metaphysica meminit o. Metaph. quando comparat potentiam ad actum: quibus praenusiis rei pondet, negando,
quod in illo priori, in quo ens est indifferens, de praecedit modum intrinsecum, sit in potentia pbysica respectit contrahentis, Sc concedit, quod est in potentia metapnysica, quod nihil aliud est dicere, nisi quod eos non includis, tanquarualiquid de essunt i a sui ipsum contrahens, dc concedit sinu liter de potentia logica, quod ens,sic sumptum est inpotento ad contrahen ,: quia ex contrahente Sc contrahi bili tu unum possibile logi crura, quod in suo conceptu, vel in esse, non Imcludit repugnantiam, dc contradictionem. Potentia autem miretiam
physica repugnat necessario ex se, dc cuicunque, quod est i Or ρ sua durim aliter in natura necessaria , dc sic etiam repugnat enti: sed repti at inpotentia metaphysica, dc logica necessario ex te non repu' natura necesgnant, neque alicui,quod est formaliter tu natura necessaria, Aria secus ut patet dii currendo per multa: certum est enim, quod hoc metap se est possibile logicum, scilicet, Deum elle infinitum, dc ta- eam, O l men Deum esse intimium,est simpliciter necessarium; dc sic gicam. de multis alijs; haec est secunda responsio Trom betae, quae farrius e rei jcitura Bargio 8. distin. I.quaest. 3. in sol. I. principalis , dc tra Trumbea Ioanne de Vallonis hic, dc ratio Ioannis contra Trombe tanto. tam est talis. In Deo per Scotum in I .dist. s. quaest.2. non est potentia, nec quasi potentia I sed si ens esset in potentia metaphysica ad suos modos, cum ens includatur in Deo, ergo
aliquod potentiale, vel quasi potentiale est et in Deo, quod
est contra Scotum. Teneatur prima responsio. Sed contra hanc responsionem instatur sic.Certum est, quod conceptus tentis