장음표시 사용
471쪽
ergo antichristus est homo. Tertia , quod terminus eui fit additio accipiatur mi uoch cum additione, & sine additione; ideo non tequitur, Franciscus est bonus faber, ergo Fraciscus est bonus: quia in antecedente bonum significat bonitatem artis, dc in consequente bonitatem moris. Quarta conditio est, quod illa additio, si est propositio in qua ponitur pars in
modo, non qui ualeat alicui conditionali; ideo non sequitur vellem esse in luto , cum centum aureis, ergo vellem esse in luto: quia illa, vellem esse in luto cum centum aureis aequi- ualet huic conditionali, vellem esse in luto, si per hoc deberi rem habere centum aureos. Quinta conditio,quod non debet argui in terminis includent Sus negationem; ideo no se-'quitur, ignis facit hominem calidum; ergo ignis facit hombinem; nec sequitur Socrates incipit esse homo albus,ergo incipit elle homo. Sexta conditio est,quod non debet argui di stributive, i. cum distributione partis in modo, ideo non ser . . quitur, Omnis homo albus currit, ergo omnis homo curru. 'Totum m Secundo obseruadum est,quod totum in modo,est totum do quid sit, uniuersale, sumptum sine determinatione, ut homo, pars tam odo est uniuersale sumptum cum determinatione nohdi
minuente, ut homo albus. i iii,
G Dyxio Obs xi ndum triplex est determinatio
Do π quaedam est testtingens & est ea,quae facit terminum,cui as. ditur teneri pro paucioribus,quam si per se,& sne illa poneretur,ut album, nigrum, musicum,& siis dearinalia est distra ihens, de est ea, quae trahit terminum ad alienam significati nem; sicut pictum, imaginatum, inatum se Alia est amplians, tu est illa, quς ampliat terminum ad standum pro illis,
quae sunt, vel erunt,uel fuerunt, ut mortuum,genitum, corrumptum, de sic de alijs. de ista est dupIex,quaedam appellatur piis uansa quae scilicet dicitnon esse eius, lini adiungitur,ut modi tuum,generandum. alia vero,quae non est priuans,quae s. 'non dicitia si esseeius hui adiungitur,ut possibile; potens, ne cessarium, de sic de alijs.
sta, sumptum autem cum determinatione, cum restringatur
solum ad aliqua supposita, appellatur pars respectu sui mettinc deternunatione accepti , ideo a parte in modo ad tolli,
472쪽
valet argum timi amrmatnie, si si ri enumeratae coditi nes ferirentur; a toto Veso ad partem tenet negatiue, iis deniet conditionibus teruatiS. Cum to obteruanda est una regula Dore Subt. in primo mestralis,quandocunqde in antecede te bIpinae posita,& ex illo anto c*nssequenS,laon infertur via tute totius antecedentis, seu virtute alterius extremi: ut dicendo, homo assinis currit, ergo homo curri An antecedente sunt duo Npolit homo,&asinus,&ideo huc consequens homo curru,non sequitur virtute totius extremi, scilicet homo asinus, sed virtute partas extremi, scilicet homo. Ad propositum modo prima cosequentia Auctoris teneta parte in modo ad suum totum; de si dicatur quod non;Quia arguit a parte in modo ad suum totum cum dictione distranente, nam ly irrationalis est dictio distrahens: dico,quod si Auctor argueret sic, crates est homoirrationalis,ergo So- Crates est homo,cosequentia esset nulla ι sed quia ipse arguitsc,homo irrationalis est homo irrationalis, ergo homo irrationalis est homo, ubi ly irrationalis nihil distrahit,ideo con-1equentia est bona ; vel dicatur SI sorte melius,quod licet de Tertia consequentia Auctoris, quae est talis, homo est ho-ti rati es , ergo homo est irrationalis, tenet per illam. R Primo dista, quaestia. quam issignauimus
Vltima autem c5se Itientia, ergo irrationale sit homini net per conuersionem simplicem,per quam conuertitur sin- Sularis in seipsiam,quemadmodum etia secunda consequen-
C Ecunda, oe tertia regulasimidprobantur per proba tionem primae, quia si ista esset necessaria , vel per se, pomo niger est homo niger, sty necessariosiueretur con
473쪽
tus: probatur tamen consequentiae quia bene sequitur homo niger est homo niger, ergo homo niger est homo, alam te in modo ad suum totum, c ' mitra conuertendo, ergst, homo est homo niger, o estra, ergo homo est niger, a par te in modo adseum totum, omnes istae propositiones ista sunt contingentes, ergo O' ista, homo niger est homo niger, est contingens, m per consequens non necessaria , nec per
se, m intelligo per se primo modo, mel cundo modo d cendi fers, m silc manent reguia infallibiliter verae. C o M M E N T. XIV.
TT Aec litera Auctoris est satis clara ex his,quae dicta sunt XI in probatione primae regulae, tamen pro ampliori eius intelligentia, sunt aliqua obseruanda. Primo Obseruandum est, quod ex eo dicit Auctor, quod Consequentia Patet probata in aliis consequentijs. s. in pro 'hatione primae regulae: quia idem est iudicium de falso , M' Contingenti,ut docet Aristot. I. post. tex.c. I 7. hoc est,quod sicut falsum non sequitur ex veris, ita continges non sequi
Secundo obseruandum est, quod ex necessario non sequi tur, nisi necessarium, ut docet Aristot. ubi supra, ubi scritat, quod licet ex contingentibus, sequatur necessarium, dc ex falsis Verum,tamen falsum ex veris, de contingens ex neces satus sequi non possunt. Tertio obseruandum est,quod primum,& secundum modum dicendi per se sequitur necessitas, adeo quod proposi' Primus, ct tiones dς primo, & secundo modo, sicut sunt de omni, ita secundus mo & necessariae, propositiones vero de quarto modo licet sintdus dicendi per se, non sunt tamen necessariae sicut diximus supra,atque per se suis adeo dixit Auctor ,lquod ista, homo niger est horno niser. necessarij. eit contingens, & per consequens non necessaria, nec per se, S intelligi per se primo modo, vel secundo modo dicςn di per te.
474쪽
Qanr obseruandum est, quod cst hic una glossa, quae dicit, quod tertia rcgula non recte probatur, & adducit ratio- 'nem': quoniam cx contingenti necessa 'um;qua glossam explicans Ioannes, siccxempli scat, sicut ex hoc conpingenti, s. Da es. animal prae dic. atur de homine, sequitur istud necessarium. c. ergo homo est animat: nam antecedens est continge AS q.:ia. accidit homini habere esse cognitum, S animali habere esse cognitum, oc unum standare subiectum, Sc aliud scindate praedicatum; dc tamen ista est necessaria homo est animal,& pro de sensione Auctoris inquit Ioannes, dicedam est,quod licet
necessarium 1 equatur ex contingenti, hoc ell, per conlequentiam materialena quia per istalia cosequentiam . necessarium sequitur ex quolibet, tamen loquendo de consequentia formali nunquam necessarium sequitur ex contingenti,quia ve rius non sequitur ex minus vero, nec per se ex per accidens,
ut vult Arist. in libris Priorum, de sic loquutus cst Auctor, lnon sequitur necessarium ex contingenti, L per consequentiam Qrmalem. haec Ioannes. quae est responsio Maurit ij in uniuersalibus,q. II. licet ad aliud propositum. Caeterum haec Ioannis responsito studicio meo) non est vera, neque ad pro' tantra Dan possitum: nam id, quod dicit,quod consequentia formali, ve- nem. rum non sequitur ex falsis;neque necessarium ex contingen fessissi tibias est expresse falsum. & contra Arist. 2. Priorum, c. 2. Vbi quistimeru, docet in prima figura in Barbara, SI celarent ex ambabus fal- σα cotin- sis sequi conclusionem veram, sic arguendo in Barbara, ΟΠν gratibus ne nis lapis est animal, omnis homo est lapis, ergo omnis ho- cessirin, omo est animal, in celaret autem sic, nullus homo est animal, omnis lapis est homo, ergo nullus lapis est animal; quod autem ex contingentibus sequatur necessarium , praeterquam ς hoc dicit Arist. I . Poster. t .com. I7. ubi expresse docet, ex
ambabus contingentibus posse debite syllogizari necessariu, patet etiam arguedo sic,omne coloratum est iubstantia,Omnis homo est coloratus, ergo omnis homo est substantia, hic patet, quod praemissae sunt contingentes, &conclusio neces-iaria, P autem hic modus arguendi sit consequentia necessaria, manifesta est: nam syllogismus debite dispositus in m do, & in figura, nulli dubium est,quod est consequentia formalis ; S syllogismi, quos modo formavimus, patet Q non peccant in forma, sed in materia. Praeterea haec Ioannis de-
sensio no est ad propositum; nam defendit Auctorem in eo,
475쪽
in quo Auctor desensione non indiget: non redixit Auctor in probatione tertiae regulae,quod necessiarium non sequatur ex contingenti,vel quod sit inconueniens, necessarium sequi ex contingenti, sed dixit, quod contingens non sequitur ex necessario, & ideo cocludit,quod si propositiones illatae sunt contingentes, quod necessario propositio inserens erit contingens, ut patet intuenti verba eius;atq, adeo illa glossa non militat contra Auctorem,neque est Mauritij: quia in alijs impressionibus non habetur.
E arguatur, quod in illis, homo niger est homo niager, homo altas e i homo algus, est praeaecatio eiusdem de seipso, ergo tales propositiones sunt per se , os ne cessariae. Dico breuiter, quan)o dicimus, quod praedicaria eiusdem de seipso est per se, in necessaria, intelligentam
est de praedicatione, in qua non fraedicatur ensper accidens, vel nonsubidicitur, c si aret restonsio ad disscultatem. C o M M E N T. XV.HIc Auctor arguit contra omnes tres regulas insimul quae instantia cum sua responsione deseciara est in litera, neque nostra indiget explicatione . ,
T E X T V S. DC Ecunda praedicatio efformalis praedicatis,st denomia O nativa, es haec habet quatuorgradus primus est,quando disserentia formalis praedicatur de genere contrahibiliter eam, ut animal est rationale, so quando modus intrinsecm praedicatur de suo contracto, etes contrahibili, Ut cum
dicitur ens est infinitum, stysic de alijs. Et si incas, quo diac videtur contradictio: quia superius dictum est sest
476쪽
In Formalit. Mag. t. Sirecti Doct. Paris at xlando opinionem Lanta hi, quod quando modus praediacatur de eo, cuius est modus, est praedicatio, quiddilatilia; hic dicitur, quod en prae icatio denominatiua: igitur. Respondeo, m dico, quod non est contradictio: quia si perius dicitur, quod talis praedicatis est quid litatiua ,ssimodus praedicatur de condit tuto per ipsum, cum sit de su-ria i tu secundum Landu fum; Hic dico,quod est praedicatio denominatio: quia praedicatur non de conlii tuto,
sedi contra biliper ipsum,sicut refert dicere, homo est rationalis, m animaleti rationale, cum prima sit quidd latiua , oe secunda sit denominatiua, ita etiam refert dicere , Deus ου infinitus, velessentia Diuina est in irata, ens est infinitum; quare dico consequenter, quod duae primae sunt quid litatiuae, secunda autem non ,sed deno
PRO explicatione denominatiuae praedicationis , obsediuandum est primo,quod praedicatio denominatiua dici' Haedicatis tur illa, in qua praedicatum inest subiecto cum quadam ad' denominati iacentia, qua mediante ipsum denominat, & secundum it quid sit. lud nomen habet appellationem,sicut albedo, quando est in subiecto, in quadam adiacentia, dc inhaerentia formati,tunc subiectum denominat, & secundum albedinis appellatione subiectum dicitur album; nam denominans,& denominatu eodem nomine appellantur; nisi quia denominatum habet nomen effectus formalis,N denominans habet rationem,si
Secundo obseruandum est, quod denominatio est duplex Den in scilicet intrinseca, &extrinseca de quibus dictum est supra. tio est Tertio obseruandum est, quod praedicatum denominati' plex. uum aliquando est praedicatum per accidens, ut homo est albus, interdum, de praedicatum per se, ut homo est rationalis , quae est in primo modo dicendi per se, & tamen est pi ae
477쪽
dicatio denominatiua, ut docet Sco. in 3.q. quot .art. L simi
liter ista homo est animatus, est denominatiua, & tamen est per se, similiter propositiones de secundo, & quarto modo, sunt denominatiuae , 5 per se, ut homo est risibilis, volumias vult. - .
Quarto obseruandum est,quod duplex est praedicatio donominatiua altera propria S est quando praedicatum est distinctum 1 subiecto,&subiectum respicit praedicatum,uti mam,ut dicendo corpus est animatum, altera est praedicatio denominatiua impropria, S est quando iubiectum, non est distinctum a praedicato, nec respicit pridicatuna,vt forma, de hoc pacto iste propositiones sunt denominatiuae in i propriae homo est rationalis, homo est animatus. Et si dicatur,qurare ista est denominatiua homo est rationalis,N non ista,liomo est animal, cum ambae sint per se 3 dico quod praedicatu pri'mae est forma per modum forniae, at praedicatum secundae non se habet per modum fomiae, sed per modum matςriae.
Quinto Obseruandum est secundum Scot.q. 3. quot. ast, I
quod in praedicatione denominatiua praedicatum debet seni Per praedicari de composito, siue constituto, aut susceptium defectu cuius ists non est denominatiua vera, essentia gene rat, quia subiectum non est compositum, siue constitutum, neque susceptiuum. Omnis forma denominat subiectum in quo est, generare,& generari sunt in essentia, ergo denomi' nant essentiam: dico, quod non sufficit ad hoc, quodsi prae' Praedicatim dicatio denominativa. quod forma sit in subiecto, sed ultranis de nomia hoc requiritur quod illud subiectum, sit constitutum,vel cinnatis qu positum, siue susceptiuum sormae denominantis, quod non tuor sui gra contingit de ementia diuina, quae est illimitata,vi infinita . . Ex his patet thera Au t horis: nam primus gradus, denomi nationis formalis, est quando praedicatur differentia de g nere contrahibili per eam, ut animal est rationale, vel na dus intrinsecus de suo contrahibili, ut ens est infinitum, Mhoc comprobatur per Arist. . Topicoria, ubi vult, quod disei. ira ferentia non participat genus, nece contra, si igitur different . tia, non participat genus, si praedicatur de eo, erit folii prat . . dicatio denominatiua, & non quidditatiua: quia unum non
est de quidditate alterius, neque econuerso.
Sed contra instatur ex Doct. sub g. disci I .quaest. 3. ubi scri
bit, quod in omni praedicatione formali praedicatum inclu
478쪽
ditur formaliter in subiecto sed hoc tantum contingit in primo modo, ergo nulla prςdicatio est formalis, nisi sit primi modi, S per consequens si differentia praedicatur formali- x de genere, praedicatio erit per se primi modi. Dico quod duplex est praedicatio formalis. s. sormalis quidditativa, Mi ormalis denominatiua tantum , in prima praedicatione pri- dicatum includitur formaliter in subiecto,& est per se primi modi, tu de ista locutus est Scot. in 8. d. I. In secunda vero non requiritur formalis inclusio prinlicati in subiecto, sed suiscit, ivςl realis identitas i vel sormalis inhaesio praedicati ad subicctutu , Mi ac secunda praedicatione praedicatur dis
C sim limgradiis denominatiuae Prael curionis est,qua- do propria passio praedicatur de juo subiicio, tarine gradus est secundus modus dicendi pense. Tertius gradus praedicationis denominarinae oes malis est, quando essedius formalis denominative praedicatur de aliquo, mediante sua causa frimali, ut homo ni gredine ess niger, vel quando astus profluens a causa fommali dicitur de esseditu mediante causeformati, ut nigrum nigredine congregat; vel quando esseritus dicitur de suo immediato principio producitiuo, ut voluntas vult, miste gradus est quartus modus dicendi per se. Quartus gradus praedicationis denominatisae formalis
est, quando accidens praedicatur de suo subietito, oepotes
feri nouem modis,posito, quod Petrus sit stibiactum in omnibus his, dicendo Petrus est bicubitus, assus,pater, agens, patiens, calceatus , . sic de abjs, miste graduis de per accidens. t
479쪽
Hic textus expIicatione non indigetis ramen ei Naiecuniadum gradum praedicationis denominatiuae Obserua
rium est, quod propria passio cum sit cadem res csi suo subiecto secundum Scor. est reductive in illo genere, s eu praedicamento in quo cli suum subiectum per te; dc per consequens est error ponere passiones in secada specie qualitatis,ut quida decepti secerunti de Burteus praesertim, quia secunda species qualitatis sulci pit magis, dc minus , ut patet de cursore dc pugillatore: Tum etiam quia, passiones non possunt esse species, cum dicant conceptus simpliciter simplices, alias passionis esset passio in infinitum, de pro hac veritate adduximus euidentes rationes in expositione nostra uniuersaliuDOct. Subt. propter quas, dc alias, ponimus pastiones inde pnibiles, de esse realiter idem cum suis subicctis, dc si quae-iatiir,ubi habeatur ab Scot. propriam pasilouem esse eamderem cum subiecto; respondet Ioannes quod ab Scor. habetur frequenter,quod omnis respectu sapimi duralis, est idem realiter fundamento,& quod omnis appetitus naturalis, na-
ruralis quae rei inclinatio sunt idem realiter cum ea re, cu ius sunt: at propria passio est appetitus,quidam naturalis, Mnaturalis rei inclinatio, atque aptitudinalis respectus, sequitur itaque scum isthaec omnia apud Doct. Subt. sint cum corum subiectis vel fim lamentis idem realiter ) quod et lairi propria passio sit cum suo subiecto idem realiter: ira Ioat Scotus ubi ne , sed nos dicimus, quod hoc habetur expresse ab Scon , ponat passio in a. d. 1 6. q. I. in solutione qua tionis, ubi habet haec verbanem ebeiae formalia. Intellectus, de voluntas, lunt media: inter formas realiter cum substantiales, de accidentales: quia sunt quasi passiones alabsubiecto. me, dc passio egreditur a subiecto. vel ebullit, de sunt ideo realiter animae, distinctis tamen ab essentia animae formali, 'ter. Et si dicatur Scot. dicit, quod propria passio caulatur 1 subiecto, ergo distinguitur realiter a subiecto, dico quod Ptanto dicitur causari: quia causaretur nisi esset impedimentum, quod impedimentum est identitas realis cum subiecto, vel dicatur quod accipitur causatio pro emanatione simpli, citer necessaria , vel quod quando dicit passionem causari a subiecto, quod loquitur de pastione extrinseca, quae est accis
480쪽
dens inseparabile. Et si iterum dicatur subiectum est prius
natura propria passione,sed omne prius natura, est etia prius cluratione per Scoti in z. d. L.q. a. S d. a. q. I. Dico quod hoc
verum est quantum est ex parte subiecti, quod dele potest Mesine propria passione , tamen de facto subiectum a prinrtia passione separari nequit; quia est impedimentum,quod
aest identitas realis cu subiecto: vel dicatur, quod omne prius Matura aliquo , est etiam prius duratione, si est prius natura positive lacus autems est tantum prius natura negative, vespciuatiue, quemadmodum subiectum est prius natura passione, vel dicatur quod prius iratura est prius duratio nς, quados rius. dc post crius natura non sunt compossibilia pro eode instanti temporis,.quemadmodum sunt clia,&non esse, de quia non esse praecedit natura positiue i plum esse etiam temPore pri edit, & ratio est, quia non sunt compossibilia, pro eodem instanti temporis quia non fit trasitus a non esse postiue, adesse,sine mutatione in effectu,qu* mutatio nece flairio requirit rem pus; sed non est ua de subiecto, dc propria Iassione, ut patet. s hi in in imui: niti on b- Tandem pro completa notitia praedicationis denominatiuae obseruandum est, quod praedicatio denominatiuas extendendo nomen praedicationis denominatiuae in est duplex, quaedam per se, quodam per accidens; Per te, qamia a prim ri qua dam a potiatioria Praedicatio denominauita per se a T scam Priori, quaedam est per se, &directe in phimo nio . quae a d notu ratι 4n directe; directe est, quando praedicatuna, est pars essentia, lis, S intrinseca subiecti, ut dicendo, homo eii animatus, P 'homo est rationalis': nam quodlibet praedicatum istatum p ς Propositionum est concretum denominatiuum denominas in 'subiectum, cum se habeant per modum formae: praulicat denominatiua per se primo modo indirecte, re reductive, est quando forma in concrcto, praedicatur de sulceptiuo 1 ormae, Minoa de composito ex sulcepta uo, d forma, ut dicendo Corpus est animatum vel animal est rationale: quae prinpositiones redacuntur ad alias , quae directe fiant in primo modo: ista enim propositio : Corpus est animatum, reducitur ad istam planta cit animatae, vel ad consim: lem, similiter ista, animal est rationale, aeducitur ad istam., homo est rationalis, quae sunt in primo modo directe. Praedicatio denominatiua a Prioti in primo modo directe, non F f a distin-