장음표시 사용
481쪽
distinguitur a praedicatione quid litari ua; denominatiua v, ro 1 priori in primo modo andirecta facit praedic tionem
denominatiuam tantum. Praedicatio auic in denominatalia
per se a posteriori . cst praedicatio de secundo modo dicendi Fer se , .ut quando pallio praedicatur de subiecto. quae dicitura posteriori. quia tui tur ab aliquo, quod est posterius, dc e trinsecti toria: aliter a subiecto. Propositio denominatiua per accidens est, cuius praedicatum accidit subiecto, ut homo est albus. Ex his potest sic allignari susticientia praedicationis denominatiuae: Omnis prςdicatio denominatiua aut est a primri,aut a posteriori , si a priori vel est in primo modo directe. vel indirecta; si directa ut homo est rationalis, homo est animatus, ut e lunt etiam quidditativae;si indirceia ut animal est irrationale, vel corpus est animatum, si a posteriori, vel est per se, vel per accidens, si per se, aut iubiectu denominatu iri includit rationem formalem inhaerentiae praedicati adlubi
inim, vel non, si primo modo, sic est praedicatio de secundo modo dicendi per se , & est secundus gradus praedicationis
denominatiuae: nam in praedicatione secundi modi includitur in subiecto causa inhaerentiae praedicati nec ellaria dc simpliciter: quia in iubiecto est caula inhaerentiae necessaria prindicati,& quantum ad quantum ad inesse, seu ad in hi rentiam formalem;quod si iubicctum includat causam inhς- rentiae,sed non necessariam, ita habetur quartus modus dic di perte, ut dicendo, voluntaS vult,calidu calefacit,& est temtius gradus prmicationis denominatiuae; si autem cit a posteriori,& per accidens,ista est duplex,quaedam iturinseca quae dam extrinseca, de quibus dictum est supra. Et loquor hic de predicatione denominatiua extensiue, non distinguedo eam a praedicatione essentiali,&quidditareumam illa proprie est tantum denominatiua , quando praedicatum est extra conceptum formale subiecti, ut docet Doct. Subt. in quot quaest. Dari. 3.ut dicendo,corpus est animatum mam anima impori ta per praedicatum est extra conceptum formalem corporis; quia corpus non includit anima quidditatiue,dc essentialiter.
TErtia praedicatio est identice identica, oe haec est,
quando Utrumque extremum est formaliter in in
482쪽
tum, mel alterum tantum, velpennsylve. Exemplum
Irimi, qui essentia diuina es bonitas, essentia .Huma esit Iu-
Bitia, oesiic de alijs. Exemplumsecunt, essentia diuina
ect filiatio, essentia disina est paternitas, sic de alijs.
Exemplu- terti, et aternitaου est entitari humanitata est
PRohilius literae ex pluatione obseruat Ioanes, quod pro wMiraris
dicatio identice identica est duplex, Vna m creaturis, alle' idetuἡide, ra in diurnis: praedicatio identica in creaturis est, quando ali tiras. μὴ qua duo sunt idem inter se, propter identitatem,quam habes Ioavilem est in temo, ut animal, 5c rationale nitu idem inter se, quia iunt duplex'. idem in homine, de ista est tempei formalis': quia praedicatu 'informat subiectum; nam rationale informat animal, dc haec praedicatio fieri potest multipliciter, l. vel in praedicatis primi modi,sicut animal est rationale, quae habent identitatum tertio, de quo praedicantur an primo modo, aut in praedicatis secundi modi ; sicut bonitas, sic veritas sunt ide propter identitatem, In tertio. f.in ente, i sun isdem,&de quo praedicatur secundo modo. oc ita bonum,& verum dele inuicem praedicantur; vel in praedicatis per accidens, ut album, Sc dulce lunti de propter identitatem eorum ad imbiectum, scilicet ad lac, atque ita habent identitatem inter se. Secundo obseruat Ioannes, quod duo sunt gradus huius τι aedicati Praedicationis identice: quia, aut extrema habent 1 olii iden- in Meutici titatem in tertio, dc tunc alia praedicatio vocatur solum iden 'duo sunt Iroticas aut confideratur identitas extremorum inter se, quς est dus secundumoster identitatem,quam habent in tertio, de tunc illavoca Io mi M.tur idelice identica, de ex hoc sequitur, quod praedicatio ide lice identica,est illa,quae praeiupponit ante te aliam, oc de ista aliquo modo loquuntur naturales, quando dicunt,quod Omnis sorma syllogiitica tenet per illam regulam : Qu.ecunque sunt eidem uni,& eidem, inter se sunt cadem, dc tati identitate lunt idem extrema conclusionis in syllogismo, quae iden-ritas est identice identica: quia praesupponit identitatem maioris , dc minoria extremitatis cum medio in praemissis; S si
483쪽
illae praemissae sunt immedia tar, tunc est propositio identica Is autem suis: demonstrabiles, tunc earum identita3 est ident iccidentica. Ex hoc inseri corrollarium ex eo quod dictun .eil pr dicationem identice identicam est e ea .quς habet duas identi tales,quod multae praedicationes sunt verae in cocrcto quae falsae sunt in abstracto,qualis est ista,album est dulce,ve' ra cst in cocreto, & falsa in abstracto, ut albedo est dulcedo, & hoc est,quia in concreto habent duas identitates extrema propositionis, scilicet inter se N in tertio; in abstracto autem amittunt identitate in tertio, ideo propositio redditur falsa. Alia est praedicatio identice identica in diuinis & ista est semper per lubstantiva nomina,& si fit per nomina abstracta, nullo modo est formalis, & sicut illa, quae est in creaturis, ita ochaec habet plures gradus,primus gradus est: quando uti Liquet cxtremum, est sormaliter,& positive infinitum, ut essentia dia ina est bonitas, equialia diuina est iustitia Secudus gradus est, quando alteria in tantum est sor maliter infinitum ut esse aitia diurna est siliatio. Addit i ste Auctor etiam alium graduri scilicet quando aliud extremum est infinitum permissiae, uta humanitas est entitas, sed hoc inquit Ioannes ego no ictaeo, ut videbis in hoc articulo. Et dicitur,quod istae prςdicationes
sunt verae, quando concretu de concreto praeciacatur, aut ab
stractum de abstracto, & concretum de abstracto non praedicatur propter modum incompossibilemmiaxime si talia concreta lunt adiectiva,vel verba. Haec Ioannes. Quae nec sunt Di Db δε Vera, ncc r=Oct. Subt. consentanea. Nain hic Auctor agit des, beati e identica praedicatione, prout a formali distinguitur, at omisiῆtὰρ idm nes gradu, praedicationas identicae, quos hic assignat Ioan es, ikam να, sunt pr*dicationes sorinales, c non pure identicae. Praeterea Da m. hoc quod dicit, scilicet, quod conclusio demonstrationis est identice identica, est expresse contra Auctorem hici: nam in conclusione demonstrationis predicatur passio adaequata de suo adaequato lubiecto quae praedicatio si ecundum Auctore inest in secundo gradu praedicationis denominatiuae, est etiam contra Doct. Subt. in primo dist. 8. quest. 3. in solutione primi argumenti principalis, ubi scribit,quod de praedicatione identice identica, non est tradita logica in creaturis, S haec sunt verba eius. Respondeo, quod in creaturis, non est aliqua ve- ra praedicatio in abstracto per identitate, quae non sit formalis, Mideo nunquana fuit tradita logica in creaturis de piaedicatione
484쪽
ratione alia socinaliter vera, & esia per identitatem, ex quibus patet quomodo Ioannes non exponit praedicatione ide ntice identicam iuxta in ictionem Auctoris, de Doct.Subt. qui loquuntur de praedicatione identice identica, i. quae est pure identica,&non torinalis. &ex hoc identice identica dicitur. 1 Dicendum est ergo cum Auctore, M Antonio Trom bella, Praedicatis Ze alijs praeclarissimis Ministis,quod praedicatio identiceia rudenties idtatica habet duas conditiones,quarum pruna est, quod fit com Dcadu stamuniter in abit racto, ita labstractum praedicatur de abstra. bet co ui cto , de hoc loquendo depraedicatione identica, prout a for-ης mali di itinguitui. Secunda conditio est, quod quodlibet extremum ipsius,vel alterum tantum, est infinitum, vel 1 ormaliter Sc politive, vel permissiue, de ita in creaturis haec praedicatio identica non fit nisi in transhendentibus, quibus potest competere infinitas intensiva, dc in diuinis ubi sunt praedicata sor maliter infinita; exemplum primi, entitas est veritas, vel humanitas eitentitas, in prima propositione utrumq; cxtremum est transcendens & infinitum permissiue; in secum da vero alterum duntaxat, δί quaelibet verificatur per identitatem realem extremorum praecise , adeo quod praedicatum est idem realiter subiecto,& cum propositio sit vera propter identitatem predicati,cum subiecto ideo sit pradicta propolitiones sunt verae . exemplum secundi in diuinis, cstentia diuina est bonitas , vel essentia diuina est paternitas, in prima virumque extremum est infinitum formaliter; in secunda vero alterum tantum: nulla enim relatio in diuinis est infinita sormaliter, sed tantlim identice. Pro ampliori tamen huius intellelmi obseruandum est, Pratio identitatis realis aliquorum est vel tertium aliquod, in Res ρ id quo ill , quae sunt idem realiter conueniunt, sicut animal de tu ni Vatis IatIOuale iunt idem realiter: quia conueniunt in homine, in qsisIm μ ιη'
quo ambo iunt inseparabilia, quae sit abstrahant ab ipso ter st si 'tio non remanent amplius idem, cum ab eis tollatur ratio μμ realis Identitatis, scilicet ipsum tertium, & propter hoc ne Satur 1ita, animali tas est rationalitas: quia ilia duo in abii racio non conuolant aut concernunt amplius ipsum tertium, in quo erant idem, sed abstralaunt ab omni connotatione ipsius, Ec ideo remanent distinctς, Ac propositio cx ipsis constituta eii lalla: nam concipiendo abstractum ultima abstractione concipitur quidditas absque habitudine, ad quod-Ff cunque
485쪽
cunque, quod est extra propriam rationem quidditatis,' Mideo sic concipiendo extrema, nulla est veritas uniendo ea, nasii quid ditas praecise unius extremi sit eade praecise quid-ditati alterius extremi, sed hoc in creaturis non contingiti quia in illis abstrahendo realitates illas, quae lunt in eodcim, ut realitatem generis , &differentie, x considerando cas asisti me iraque est finita , & neutra est perfecte eadem' auxit: non enim sunt aliquo modo eadem inter se, nisi propter tertium cuilunt eadem, de ideoli abstrahantur a tertio, non remanet causa identitatis eorum , & per consequens nec causa veritatis propositionis unientis extrema illa. haec ergo est falsa, amma litas est rationalitas ψ 5 .c conuerso, de hoc quacunque praedicatione: quia non tantum cxtrema no iant formaliter eadem, sed nec vere eadem: quidditas enim
huius praecise est potentialis adquid litatem illam no est eadem illi, nisi propter identitatem ad tertium a quo abstrahuntur, de ira illa abstractio tollit causam veritatis propolitionis affirmativae viaientis ea . Altera ratio identitatis rea
lis aliquorum est infinitas utriusque extremi propositionis, vel alterius tantum, S: haec vel actualis, S formalis. vel peri ni istiua: infinitas enim intestim ex se , SI ex natura sua habet, quod identificet sibi, vel extremo cui inest onane sibi coposse labile,& ratio est: quia non pollunt esse duo infinita realiter diuersa, ut optime deducit Doct. Subt. in primo d. r. q. in quot. q. s. dc ideo quicquid est sibi compossibile transit inperfectam cum ipso identitatem realem, potest etia assigna ri alia ratio: quia si illud, quod formaliter ponitur in ente
infinito non transiret in persectam identitatem realem cum eo, non posset euadi compositio ex actu, S potentia; atque ita infinitum haberer aliquo modo rationem partis, quod est contra rationem . infiniti; ex quo sequitur, quod quantu-cunque duo extrema infinita actu . S positiva, abstrahantura tertio, dummodo abstractio fiat per nomina primarum intentionum, semper extrema abstracta includ in i piam infinitatem , ex qua manet ratio identitatis unius extremi ad alte rum; de ideo conceditur in diuinis,quod bonitas est iustitia, quoddeitas est bonitas, S c. quia extrema ut sic abstracta adhuc sunt infinita formaliter, quae infinitas est susticiens ratioiden itatis; non tamen conceditur ista, paternitas est iii itabilitas, nec ista paternitas est spiratio activa; quia Gema
486쪽
non limi aliqu nodo infinita; ex quibus patet qualiter momderanda s uni aliqua dicta Doct. Subr. 7. Met. quaest. I 2. in se cunda parte tertii principalis conelusione 2.& in quolib. q. Nam cum Omnis praedicatio affirmativa seu vera ratione ide*titatis , Omnis illa propositio erit vera abstracti dei abstracto, ubi per abstractioinem non tollitur ratio identitatis, ubi attictollitur non est vera, unde ista est vera,albedo est color, sicut ista, album est coloratum, ista tamen est t)lsa albedo est musca aicet haec sit vera album est musicum. Prodicat lo enim in
abstracto est. vera,quando talis cst iuctitas ex tac morum,quai
per abstractione non tollitur S: ideo facta abstracticine a luidi Posito, qua diu manet ratio extremi infinita lor aliter,s per in quacumque abstractione manet ratio identitatis extremi ad extremum. & quod dictum est de infinitate formali positiua,audiendum est etiam de infinitate permissiua. Nam licet ens, δί bonum sint idem realiterna homine, tame si ab .strahantur ab ipso per nomina pta mariam intentionum. q.nulunt entitas & bonitas, bc tormet, baec propositio entitas cit bonitas, ista adhuc est vera peradentitatem: quia adhuc extrema sunt infinita permissiue. Et dixi, si fiat abstractio per nCmina primarum intentionum: quia si fieret abstractio per nomina secundarum intentionum, qua abstractione significatur rationem, quidditatem eme abstractam ab omnibus sui posterioribus,& ex consequenti a modis intrinsecis,qui sivit finitas, & infinitas, propositio affirmativa sormata ex huim scemodi extremis. non citet vera,vt ii diceretur ratio forma' lis entis, est ratio formalis bonitatis nam ly ratio formalis est nomen secundae intentionis, sicut de definitio, atq; adeo pro politio eit falsa: quia non remanet in extremis rario identitatis unius ad alterum, sed prael cinduntur ab ea humi irandi au tem abstractio , quae sit per nomina secundarum interionum
est vicima, quiae fieri potest. Mi
Sed contra Auctorem,quo ad tertium gradum praedicatio Vigeritis Onis identicae, eli Vigeri as in 8. dist. I.q. 3. & Ioannes luc: qui Damies con- nullo pacto admittunt hanc esse per identitatem, humanitas traest entitas, vel entitas est bonitas,& eorum ratio est i quia en- rem.
litas cum sit abstracta ab infinitate, dc finitare permissiua Mformati,non habet rationem unde aliquid sibi identisicet realiter,uel ipsa sit alteri realiter idem; quod autem entitas, b nitas, ta veritas sint ab hiactae ab infinitate lic probat Ioan es' omne
487쪽
omne prius potest abstrahi a posteriori ted identitas est quid Prius modis intrinsecis, ergo entitas abstrahitur a modis,quitiant finitas & infinitas, & in tali abstractione est sine finitate. Ec infinitate, neque imaginandum est, quod entitas possit ashuc abstrahi facia abstractione a modis: quia ens praedicatur in quid,& non per modum qualis,&in his, est tantum unica abstractio sicut in substanti js: Nec Scor. inquit ipse qui adeo diffuse loquutus est de his abstractionibus, usqua dixit,quod ista infinitas permissiua, faciat propositionem identi camued bene i dist. I.quaest. 3. dixit,quod infinitas formalis iacit pro
O Iiisiti. Subt M ic re contra Omnes Scocistas,& in explicatione identicae praedicationis, Ioannes non est Scotista, sed Bonet ista naopinio Ioan is est opinio Boneti, sicut patet in sua Meta. li. y. Cap. . ita fine ; ideo dicedum est aliter cum Doct. Subt.& Auctore hic. Doct.namq; Subt. in quaest. r prologi inquit, quod tales propositiones, i. bonitas est entitas,vel humanitas est entitas, conceduntur propter communitatem alterius extremi, excedentis. Ideo ad argumentum Ioannis respondeo, quod
licet entitas abstrahat a si ni latc Sc infinitate actuali & positiua; noli potest tamen abstrahi ab infinitate Sc finitate permisesiua, dummodo fiat abstractio per nomina primarum intenrtionum; S si dicatur, quod finitas&infinitas permissiua sunt modi intrinseci entis, ergo abstracta enti tale ab ente, conse Finitas ct quenter abstrahitur ab infinitate de finitate permissiua, dico, infinitas per quod finitas Sc infinitas permissiua non sunt primo modi enmissiua non iis in concreto , sedentitatis in abstracto, ideo enim ens insunt primi concreto, dicitur permissiue finitum,vel infinitum: quia en modi entis in titas est infinita permissiue, id est, quia entitas saluatur, Vel concreto, fita permittitur in ente finito te infinito politive, sicut animalis abstracto. dicitur permissiue rationale de irrationale: quia ani malitas includitur quid ditatiue, & permittitur in homine qui est rationalis politive, in equo , qui est positive irrationalis.. i. i Et quando dicit Ioannes: quia bene ista est uera per identita- - . -tem,humanitas est ens : quia ens habet infinitatem permissi'uam ; dico, quod illa non solum est vera identice. sed etiam formaliter: quia concretum siluesbbstantivum , siue adiectivum, non est natum praedicari nisi formaliter, ut videbimus statim, & ideo illa non est identice identica, de qua in pro' - posito
488쪽
posito loquimur, sed est identica formalis. Et quando subdit, quod Scotus nunquam dixit, quod ex infinitate permisesua fiat propositio identice identica; dico, quod hoc est fal
inquit , quod non est tradita logica in creaturis, de propositione identice identica ; ergo praesupponit in creaturis propositionem identice identicam dari s imo hoc Scot. docuit aperte in quaest. prologi , ut diximus supra. Praeterea arguit ab auctoritate negative, S ideo non sequitur. Et si dicatur, quod Doctor Subtilis diciti ii primo dist. 8. quaeli. 3. quod in Creaturis non datur aliqIa pr.edicatio identica , quae non si x formalis, atque adeo non datur identice identica. Dico iquod verum eli, quando ambo extrema sunt finita, M limitata, sed quando abstrahunt a creato,& increato, ut sunt transcendentia, bene potest esse praedicatio identice identica . vel dicatur, quod verum est, quando extrema sunt concreta , S non abstracta. Sed contra hoc videtur esse .umam ardumentum per i . .
cum a minori: quoniam si ista est vera, humanitas est cuti ias ratione infinitatis permissiuae, multo magis is a deberet esse vera . lapideitas est deitas ; probatur: quia in prima estselum jnfinitas permissiua,& in secunda ponitur infinitas formalis. Dico,q odista non est vera, lapideitas est deitas , quia extrema non sunt naturaliter , 5 formaliter cohi- possibilia: quia tam in concreto, quam in abi tracto, lapis,&Deus siue lapide itas Sc deitas, sunt naturaliter, dc formaliter incompossibilia: nam ista est falsa, lapis est Deus; S ista etiam lapideitas est deitas, sed extrema huius propositionis, humanitas est entitas, sunt naturaliter compossibilia: namentitas humanitati non repugnat, imo in ea quidditatiue includitur ; vel dicatur, quod Ista est falsa, lapis est deitas r quia non sunt extrema ciuidem rationis sormalis, neque eiusdem re litatis: quia ununa non includit aliud; sed ista est vera humanitas est entitas: quia unum extremum includit aliud, desunt eiusdem rationis sormalis, S eiusdem realitatis, & ideo non est simile.
489쪽
eterae, debet prae icari concretum de concreto, merab-
iras Tum de abstrasito, non concretum de abstracto,nec ab radPum de concreto maxime sitat a coucreta sint amrectiva; ista enun conceditur essenna diu ina en generatio tamen ista non conceditur,essentia di 'ina generat, vel g
neratur condum Arag strum Scnt. 1 dis. i. super tu
verbo datur a Scot. pulcherrima regula a p quando si te dium ess et itima ab irasitione abstra tum; 'praedicatu exsa rationeformali, non 'ese aptin natum Ira dicari , . . nisi formaliter,eropositio non esi mera,nisi sit in primo m
do dicendis ratio est, quia subientum, stypraedicatum modos significandi oppositos duunt sibi incompossibiles, unde de tali sui to, sic. thimate abfiraZio, nihili potest vere Iraedicari; nispers primo modo, τὰ identicia.
COMMENT. XIX. ΠΡ Ro huius regulae explicatione, obseruandum est primo, quod hic Auctor loquitur de abstracti ultimata abstractione primae intentionaliter, sicut dicimus quod humanitas est ultimate abstracta, N: non pro ratione fabricata ab intellectu, sicut dicimus,quod ratio bonitatis no est ratio debis bitradito talis, nec Econtra, licet deitas,quae est vitii nate abstracta,vGExltima quid dicatur bonitas, unde ultimatam abstractionem voco eam,su. qua quidditas concipitur absque habitudine ad quod ci mq; quod est extra propriam rati em eius , ut inquit Avicenna I S. Metaph. Equin ibas est tantum ipsa ; adeo quod ultimati abstractio est, quando ratio formalis alicuius consideratur praecise secundum se & praeter quodlibet, quod non includitur per se in illa, atque adeo ei, quod sic praecise concipitur, nil ut formaliter copetit,nisi quod est in eo per se primo mo . do in-
490쪽
In Formabes. Mar. t. a Irdo inclusum, ut humanitati vi; im te abstractae nihil formaliter competit, quod non est in ea uicthsum in primo modo dicendi per se. Abstractionem vero non vltimatam appel- . .
lo, qua, dc si aliquid praescidditur ab aliquo non tame ab dii, ni eo, quod ei conuenit, ut albedo est abstracta media ab ata ' ,. φ ctione, ut magis exemplificabitur infra P 4 IV Secundo obteruandum est, quod abstractio fit duplici rer Amractis scilicet a supposito & a subiecto, atque adeo aliud est ab ra- fit dupliciactum a luppositio, aliud a subiecto, vςrum ubi inino hic re- ter peritur abstractum a subiecto in terminis coninaruitibus, reperitur etiam abstractum a supposito, lidet non econtra: nasicut humanitas, quae est abstractum a supposito abstrahitur a Socrate; ita albedo, quae est abstractum a subiecto, est etiaabstracta a supposito, scilicet ab hoc albo, qua uis adhuc tuaneat concretio ad indiuidua eiusdem denominationis, scd cet ad hanc, & illam albedinem. Similiter concretio est du- Concretissplex altera ad supposita eiusdem naturae,vel quid litatis,alte- duplex. Ta ad suppositum, vel subiectiam alterius naturae, exemplum primi ut homo, exemplum secundi vi album, vel albus, S
sinu liter ubi inuenitur in terminis communibus concietio ad subiectum inuenitur etiam ad suppositum, licet non ccotra quia licut homo concernit hunc,& illum hominein acilicet Socratem, δί Platonem,ita album hoc, S illud album, puta Cyεnum, S Margaritam. d ertio Oblei uandum est, quod ali ac stabstractio a suppo-' sto, alia a singulari: nunquam enim potest fieri ita vita mala λabst ractio quidditatis, saltem per nomina primae intenti nis, quin ipsa capax sit hecceitatis, & ita ex utroque consti- ruitur singulare illius quidditatis; ex quo sequitur, quod ab-- , aio stractio a supposito fit ab habente quidditatem,S no ab hac quidditate solum. . . id
Quarto obseruandum est, quod sicut posita causa totali inaturali,&prccisa effectus, ponitur S effectus, ita remota remouetur, causa autem veritatis propositionis est habitu- do, vel identitas extremorum,qualem non habent si sint distincta conceptibiliter, nisi infra vltimam abstractionem concipiantur, vel alterum extremum, vel ambo sint forma-