장음표시 사용
491쪽
T ne propositionem declarat Scot. sic: Videmus.n.
' A quod in substantus, siue in praedicamento subfla
me, HI mna abstractio tantum cilices quid insatis a se
topnopria naturae: quia substantiae non sunt natae comrernere aliquid alterius naturae ; ideo prima ab tractio ibi maxima est, mi asstrahendo naturam humanam a sup- 'μει quae mere sunt illius naturae; sicut abstrahitur,cum concipitur humanitas, non remanet etherius alia ab tracto, milleo fuci ut siccoceptum, est piraecise 1 u CK quia cuilibet alij extraneum est, simul dicit Auic. s. M taph. quod equisitata es tanta equisitas, m nisu aliud. o i CUM M T. XX.
Ro explicarione huius textus, obseruandum est,quod in L substantiali infici limi multa perfectiones reales, fo In simplice maliter distinctae , ideo aliqua sunt nereia, quae talem sub μου uti stantiam 'totam concernunt,ut intelligens, rntellectivum; .sμης μηθα filiqua solum concernunt inferiora alicuius perfectionis type θ - -, v nitellectus, qui nonconcerni totam animam, Praedi ' . 'catur tum vere de hoc, & illo intellectu, aliqua vero con creta sunt, quae nihil oninino concernunt, ut quidditas in te lectus . .isi. Secundo obseruandum est, quod abstractio in genere est
maliter dias tincta . Ab actio
'I se tantum duplex, scilicet a supposito, SI a ratione sermali, μ' dillex , scilicet a proprio supposito. Secunda ab
alieno. Prima fit inisubstanti js. Secunda in accidentibus Prima est tantum vniis: quia unum tantum est propriss suppositum, St Meipio hic suppositum pro quolibet inferiori ;siue illud siit substantiat, siue eidem , siue si solum indiue duum, siue solum in serius, vel minus commune. Secunda autem est duplex: nam accides potest abstrahi, t am a supposito
492쪽
sito substantiali , quam a proprio suo in seriori. Abstractio
etiam unius rationis formalis ab alia est multiplex, seciuadii quod idem ter nainas potest drierias rationes sormales con- cernere, M propter illam abstractionem, insurgit illud com i nune dictiim,videta et quod aliquid est abstractum ultima te scilicet a supposito ali iid medici modo, scilicet a ratione formali alia a se, de ideo, quando intellectus abstrahitur ab anima , 5 voluntate, dec. ibi non cst abstractio a supposito, sed a ratione sol mali, & a natura cuius est, sed cum abstrahit rab hoc intellectu, & illo, tuc est abstractio a supposito. Tertio obseruandum, qaod nulla est abstractio hominis ab hoc homine: quia ly homo in cocreto stipponit pro hoc
homine, atque adeo quo adhoc, idem est homo, de hic homo non tamen absolute est idem : nam homo est proprium cocietum humanitatis de communicabile sicut humanitas
loquitur ergo Doct. de abstractione ratione luppositionis non significationis S: ita in substantiis est solum una abstractio ratione supDositionis, idest a proprio ilipposito. Sed contra hoc lunt aliquae disti cultates, prima est ue haec Prima di propositio est vera, intellectivum, est volitiuumdicet ista sit cultas . falsa, intellectus est voluntas, item ista est vera, hic intellectus est intellectus;& per consequens in substantia fiunt duae abstractiones, nempe intellectus ab intellectivo, & quidditas intellectus ab intellectu . Praeterea secundo fallum esst, quod homo non concernat nisi suppositum propriae nature: nam Deus posset facere, quod lapis assumeret naturam humanam, siue quod natura humana suppositaretur in lapide Ut patet ab Scoci in 3. d. a. q. 2. SI tunc praedicaretur de lapide dicendo lapis eli homo; sicut de facto modo verbum est hinnao,ergo homo concernit plura supposita, & per conseques in substantia possunt fieri plures abi tractiones. Ite iacta ab- stractione humanitatis ab homine, vel honianis a Socrate adhuc remanet concretio ad hanc humanitatem uel nam haec est vera, haec humanitas est humanitas, ergo humanitas potest abstrahi ab hac humanitate. Praeterea Doct. Subt. q. I . . uniuersalium dicit,quod homo est quid abstractum quia ab- ' strahitur ab humanus , humana, humanum, M ab homine
abstrahitur humanitas, ergo in substantijs fiunt duae abstractiones .
Ad primum dico, quod in substantia est tantum una ab
493쪽
stractio, loquendo de abstractione quae fit ratione suppositi S concretionis,& non ratione significationis; quoniam illae tot sunt, quot sunt rationes λrmales in aliquo : in honumne enim includitur ratiosormalis humanitatis,animalis coraporis animati, corporis, &c. & ideo ab homine tot possunt i fieri abstractiones: potest enim ab homine abstrahi ratio en itis, substantiae corporis,corporis animati,animalis, humanitatis, & sic de aliis. Dicendum est ergo breuiter, quod in substanti js est tantum una abstractio , quando lubicctum in 'ieludit thrmaliter praedicatum, ut homo est homo. ergo hu' linanitas est humanitas , hic praedicatum non distinguitur sol maliter a subiecto, sed in ista, intellectitui metit voluiuum ; vel substantia intellectiva est volitiva, praedicatum est distinctum λrmaliter a subiecto,& ideo licet unu ab alio ab'lstrahatur,adhuc remanet concretio ad proprium suppositu.
Ad secundum dico, quod concernere supposimum est co cernere illud per modum formς inhaerentis, velinλrmai tis, sed natura humana respectu alterius suppositi,non se haberet per modum formae: quia nullum actu daret, nec quouis modo perficeret illud; ideo licet natura possit suppositari in alieno supposito, negatur tamen quod concerneret iblud. Vel dicatur, quod satura concernit suppositum, vel propriae, vel alterius naturae, supplens vicem luppositi propriae naturae, ut patet ab Scot. in 3. d. I. q. I. & ideo tantum
unum luppositum concernit quodcunque sit illud quia non est nata suppositari, nisi in uno supposito. Vel aliter dicatur, quod licet nulla substantia creata naturaliter inclinetur, ut iacernat suppositum alienae naturae, possibile est tamen opconcernat, & de facto concernit in Christo, dicendo, Deus
in homo, de ideo in humanitate Christi, e sit duplex abstra- .ctio, scilicet a proprio, ut humanitas ab hoc homine ,& 1 isu pposito Vel bi; Doctor ergo loquitur hic de facto,& naturaliter, quando inquit quod in substanti js una tantum fit a,
. Ad Textium dico,quod alia est abstractio a supposito,alia ia singulari: nunquam cnim potest fieri ita ultimata abstractio quidditatis saltem per nomina primae intentionis, quin 't diximus in sit capax hecce itatis, atque ita ex utroque constituitur stingulare illius quidditatis; dico igitur quod in sub-st iijs fit tantum una abstractio, hoc est a iuppositis. Dico
494쪽
secundo quod lice propositio de rigore est falsa, haec humanitas est humanitas: quia humanitas in communi: ex quo nihil concernit, non est nata praedicari, ni si de se ipsa, nam dicere humanitatem praedicari de hac humanitate formali ter, est dicere, humanitatem ultimate abstractam concern re aliquid, de quo praedicetur per modum insormatis,quod est falsum: nec potest dici, quod praedicetur identice: quia humanitas non est formaliter infinita, nec permissiue, cum sibi sui est tale ens in repugnet infinitas. Ad quartum dico, quod in substanti js est.duplex abstractio, scilicet a supposito,& a concretis dictis per modum naturalis habitudinis, vel possidentis , & posses oris, licet nori inratione informantis, cum nulli accidant: quando ergo dicitur , quod in substanti js est tantum una abstractio, verum iest a lupposito 3 potesttamen esse alia a concreto, i,
s N accidentitw autem, quanto plura possunt concerne-- re, tanto plures possunt esse abstractiones : Unde quia
accidentia alia via concernunt duo, scilicet sipposita alterius naturae, oe iniuidua naturae praepriae, Iicet a IF- positis adterjus naturae abbalantur, t en concernunt in diuidua propriae naturae, sicut assum concernit lignum ,
oe' hoc album, siue hanc aliedinem, , uiam, clo ideo pssunt ibi feri duae abstiationes, tua scilicet accidentis in iudia inbiecto, puta albedinis a ligno , alia, sicilicet 1:ι, ditatis a supposito, melsingulari, puta albedinis ab laealbedine, ilia, quae sunt indiuidua sua, ctar hanc circumloquimur per albedineitatem, melper hoc quod dicia .mus quid litas assedinis ista non concerniti aliquod 'subiectum, nec suppositum eiusdem naturae, nec alterius.
495쪽
BReuiter pro huius tertiis explicatione obseruandum est, quod prima abstractio in accidentibus absolutis fit a suinposito alterius naturae hoc autem fit considerando accidens, ita ut no possit de supposito alterius naturae praedicari, ut considerando albedine ita se: nam haec est falsa, paries est albedo. Secunda abstractio fit considerando accidens, ut non sit natum praedicari etiam de supposito proprio, & loquor large de lupposito, hoc est de proprio inferiori. vi considerando albedinem,adeo abstractam, ut non possit dici de hac albedine quod fit considerando albedineitatem in se: ista enim est falla, haec albedo eit albedmeitas. Prima diis Sed contra hoc s uni duae dissicultates: prima est circa hoc, cultas. quod dictum est, quod in accidentibus absolutis fit tantum duplex abstractio: nam videtur,quod tres fiant abstractiones; nam coloreitas abstrahitur ab hoc colorato, ab albedine, Ma colore: nam ista est falsa, paries est color, & ista, albedo est
coloreitas, & etiam ista,color est colore itas, ergo colore itaSabstrahitur a colorato, ab albedine,M a collare,5 per conse quens tres fiunt abstractiones
stillia L Secunda dissicultas est, quia abstractio semper fit a poste-curus. ' riori, Sc nunquam a priori, ut docet Doctor Subt. & Auctor hic, sed subiectum rei pectu accidentis, siue absoluti, siue re
spectivi, semper est prius accidente, cum substantia sit prior omni accidente, ergo non potest accidens abstrahi a Iubiecto, quod est substantia. Sestitio pria Ad primam dissicultatem dico,quod duplex est abstractio, mae dis L scilicet eiusdem alterius denominationis; abstractio eiustatis. dein denominationis est, quando abstractum&concreturi eodem nomine appellantur, ut homo humanitas,albedo ab bedineitas 3 abstractio alterius denominationis est, quando abstractum, & concretum, non appellantur eodem nomine, ut homo animalitas, albedo coloreitas ; ex his dico, quod in ' accidentibus fiunt tantum duae abstractiones eiusdem deno minationis ; alterius autem potant fieri piares, de tot, quot solutio ' sunt rationes formales in concreto.
udae Lim Ad secundam dico, quod duplex est prius,alterum in praecultaris. dicando, quod est superius ordinatum in recta linea praedi-
496쪽
ramentali , quod est de inserioris quidditate ; alterum vero quod ab altero praesupponitur . primo modo substantia non est prior accidente, sed corpore,corpore animato,& animal, dcc. & ab huiusinodi *riori nou fit abstractio; d bene Θ-cundo modo,substantia est prio, accidente quia ab ipso pa- iupponitur,& a tali priori bene potest fieri abstractio.
Ι. rvitionibus etiam quaeplura conrernunt,adhuc λ- . res possim feri abfiractiones ' concernit enim Mistum l roprium indiuidulim fundam reum P0ubrectum; . e dum hoc possunt ibiferi tres abstra Ationes: prima
relationis a subierito secunda relationis a fundamento: tertia quidditatis asupposito . oe issae a ractiones sic se alent, quod licet abstramosat aposteriori, st extrinse-
, non tamen a priori st intrisfico; exemplum hoc co cretum, quod e i causae dicitur de igne: quia generat calorem in ligno edas trahendo Uubtesto remanet adhuc conrretio ad fundamentum, Luta si dicatur potentia causandi
ea remi, agor enim est potentia causendi calorem, non tamen ignis est potentia causandi. Adfucloten feri abstr alterior adproprium onus, puta si drcatur causalitas,
e V tunc ne ignis, nec cador recipit fraedicationem Esius,
ramen haec tu alitus est ca alitas. Vltima Astrassio, qualis es inJubstant3s, estper hoc quod dicimus quidduas causalitatis; , hoc de sesto alio praedicatur. Ex praedYZtis Vparet, quid sit misima a ramo cumridet rei: quia quiduitatis ab olutissimaesumptae ab omni eo, quod est quo- cum Me modo Mi a rationem quid litatis, in qua quidem abstratitione n il aliud inuenitu eu intelligitur si taure, vel ratione, nisi quod si us quidditatis, m dicunt
497쪽
- smm. R. P. F. Franc. Arret. H. n. de O U. quidam, quod terminus et istimate usi ractus in propos tione subiecitm, includit mnum sincategorem, puta stra
quantum vel firmabire, primo modo, vel quiddita tibe, vel identice sic de altis.
DRo huius literae explicatione obseruarusim est prim6, PAbstructis 1 in relativis, abstractorum quaedam abstrahunt a standa- in relatiuis mento, lubiecto; ut ecce igneua, de ecce ignis calorem, quotvis ignis calefacit mediante calore, dicitur aute ignis subiectulum, O γγ calefactionis,& calor sundamentum,& ideo possunt hic sor- modo. mari duo abstracta,unum quod abstrahit a calore, qui est su' 'da metum, Maliud quod abstrahit ab igne,qui est subiectum.& talia abstracta no post int verξ praedicari neque de cvore: neque de igne reddendo singula singulis verbi gratia, pote tialitas calefaciendi, est unu abstractum,quod abstrahit a sun damento,& subiecto quia nec verE praeuicatur de caIore,ne que de igne: quia istae sunt fallae, calor est potentialitas case faciendi, & ignis est potentialitas calefaciendi. Aliud abstractum potest fieri, quod praedicatur tantum de calore, δέ n*i de igne, M tale abstrahit a subiecto, & non a sundamento: exemplum potentia calefaciendia nam ista est vera; calor Iolentia calefaciendi, licet ista sit salsa, ignis est potentia care iaciendi . concretum itaque, quod rotest dici de igne, est Potens calefacere: quoniam ista est veras ignis est potetas cflefacere. Sed adhuc potest usterior abstractio fieri ad prinyrium genus: nam in unoquoque genere simi species, xv si uidua, atque ita relatio abstracta a subiecto,&a sundamento, concernit adhuc indiuidua sui proprii generis, de quibus quidditatiue dicitur, de ab eis potest ultimate abstrahi, ut es cendo quidditas potentialitatis..i latis Gu Sςcundo Obseruadum est , quod licet relatio possit abstr suist abstra hi sundamento,non potest tamen abstrahi a termino, id est hi a termino. b bitudine ad terminu : quia illam includit in primo modo dice di per se, ut docet Scor. in primo dist. . qussi. I, & pa tet etiam per Arist. iii praedicamelis cap. de relatione, ubi de finit rclatiuum per habitudinem ad terminum ,
498쪽
contrivis Mur etiam, quod relatio non possit abstrahi ab habitudine ad fundamentum: quia relatio est habitudo unius ad aliud, 3c sicut non potest stare sine termino, ita neq; sine fundamento. Dico, qtiod fundamentum potest accipi
dupliciter,uno modo, ut extremum relationis; altero modo
pro illo quod fundat respectum, priori modo a fundamento
non abstrahitur relatio quia considerare relationem sine extremis, esset consideratio mendax: non enim potest esse relipio sine extremis, neque conssiderari absque contradictioneci posteriori autem modo, cum fundamentum, ut sic, non sit de quid litate relationis , potest intellectus considerare relatio nem abstractam a fundamento,sictat potesse considerare causalitatem sine calore. Et liqv. eratur ad quem artificem ip ct et considerare relationem ui ultima abi tractione; dico, Psitta relatio accipiam rinc6mplexe, ad nullum spectat arti-sdem, sed totum ab intellectu concipitur,arque adeo ad simplicium intelligentiam spectat duntaxat; si veto consideretur complexe, id est in propositione, hoc potest contingi du- citqr, uno modo respectu passionum tranaeendentium , Lentis ; atque ita eam considerat Metaphysicus: alio modos spectu propriarum passionum , de ut si3e no potest relatio abstrahi a fundamento,dc considerari praescindendo ab habitudine ad fundamentia in quia actualis vel aptitudinalis reIasius non est prior natura indamento: imo lita inluerentia vocatur fundamentalis, at in respectivis, inhaerentia actualis, Maptitudinalis idem sunt,&non propter iubiectum in quan- avra zxum tale, sed propter fundamentum: quia sui dictum estὶ Iatio non praecedit fundamentum natura; S ideo relatio apti , tudinalis bene abstrahit a subiecto , sed non a fundamento,
ut consideratur complexe sub proprijs suis passionibus: sed . ii xunc abstrahitur relatio a fundamento, ut hic dicit Auctor: quando consideratur incomplexe,dc sub passionib. tranicen
Irca alium terminum propositionis Doctoris cilicet,
quod praedicatum de quocumque praedicatur non potestpraedicari nisi formaliter, notandum ect,quodsi sta
499쪽
Comm.R. P.F. Franc. Arret.Ord. n. de Obstiua nominapossunt dupliciter considerari in diuinis,qua doque firmaliter, mi deitas est deitas, qu ia uel r identitatem, mi deitas Visapientia Idadiectiva, praechcan tur, de necesitrare formasteri oe denominatii errae trah-tur, fir hoc: quia sunt duli edtina: nam ex soc quod adie- diis uiit, signi an in mam per modum infirmantis,esideo de nudo vere dicuntur, nis quod se halet per modum informati, de quo scilicet formaliter dicuntur, taliano tantum sint ad Qtiua nomina, sed omnia participia, stymerba,semper enim in suo modosigni ndi includunt a Liacentiam, modum formasem reste tu alicutim talis suppositi, γ' ideo prae Mantur, quasi secundum modum dicendi pers ; quod ergo praeaecentur idcntice e i i a pro dicari modo opposito, proprio modo ιbcendi, vel praed
ΕXplicato primo termino propositionis Din. Subt. explicat nunc Auctor alium terminum', pro cuius explicationis intelligentia aliqua obseruanda iunt.
Nomina sub Primo Obseruandum est, quod nomina substantiva in diuistitiua itidi nis, ut sapientia, bonitas, &c. poirunt dupliciter praedicari, ruinis duplici quandoque formaliter, ut inquit Auctor. Praedicari autem ter co Her, sol maliter, est praedicari per modum inrmae inmrmantis, Scit podunt. inhaerentis in quadam adiacentia, & inhaerentia λrmali, Nper modum qualificantis,uel quasi qualificantis,& ideo cuni actus & qualitas sinat idem, ut docet Arist. 3 .Mer. c. de quali, ubi scribit, quod differentia substatiar uno modo est qualitas, quae est actus essentialis , quo ipsa substantia costituitur in eus e specifico, secundu hoc potest poni duplex predicatio sor- malis, altera denominatiua,quae cst respectu praedicari, quod praedicatur per modum actus accidetalis , seu accidentaliter, qualiscantis , de altera λrmalis, quidditativa, quae est respectu praedicati, quod predicatur per modum actus essentialis,
cssciuialtae r qualificatuis,exemptu primar,ut homo est alburi vel
500쪽
In Formalit. Mag. Ant. Sirecti Doct. Paris ass
vel homo est risibili vel homo generat; exemplum seclidae, nomo ettrationalis,homo est animatus ue eae quo sequitur, mquando terminus pnedicatus non putest praedicari nisi iamaliter, si praedicatur de subiecto viti math abstracto, cum tale subiectum accipiatur praecise inesse quidditativo,&quoad ea solum, quae in ipso quidditatiue includiatur, cum in tali bstractione prie scindat ab omia bus posterioribus, de ab omnabus his, quae sibi insunt per accidens, tali propositio, seu Praedica io formalis non est v Η 'isi. sit primi modi. i
ecundo obieruandum est, quod ea, quae p raedicantur, indiuima iant in duplici differentia, quaeda iiibstantiva, ut sunt bonitas, sapientia, o c. quaeda adiectiva, ut bonus, sapiens Rc & omne con*tetum significativum perfectionis limptu iter,& insuper 'mne very iam , quod pratidica ir pecnioduni iluxus & formae; ex quo Qquitur primo, quod tam via substati uanara sui pia dieari in diuinis per identitatem, siue ui biectum sit ultimate abstractum, si uenon, atque adeo temper reddunt propositionem veram. Secundo sequituri quod adiectiva ut adiectiva no sunt nata praedicari identice,
sea tam ii denominatiuE,& format ii ci de huius generis sunt etiam participia, & adiectiua usi
subiectum es abstractum ethimata abstractione, ita quotleri abstractum ab omni, quod e I extra ratisne eius, in pi dicatum non potes praedicari ex mtione formati nisi formanter, m modo inhaerentis,siime qua inhaerentis,
istud praedicatum non potes vere dici de illi sibi Em, nisi
fers primo modo: fuia j v oraedicat praecise natum est formaliter praedicari, ideo non lotest saluari verit, propter identit. tem ignium, quia bicctum est et itima, summa ab Hi actione abstractum, ideo non potest siare pro aliquo qualitercumque alio a se, se raecisepro se formaliter, ideo oporteret, quo ua ratio praecis di mali G g ter usit