장음표시 사용
551쪽
Scotus in .sent.dist. I 3.quin. I. persectiones attributales in Deo sunt, numero finitae,licet quailibet in se sit intensiue, &formaliter infinita.
unda difficultas est, virum concretum, oe abfir citum distinguuntur formaliter, merbi gratia, homo,s 7 humanitas, dico quod non: imo sola ratione distinguuntur, quod patet primo per Scotum dicentem, quod pater,
paternit s, generatio, generat generare noni tinguumtur, nisi per modos significandi grammaticales qui sunt in voce ab intellis tu. Et si dicas, quod concedimus istam, homo est risibilis, negamus istam humanitas est risibialis, quia humanitas est ultimate abstractum, ergo oportet quod sit aliqua distindito inter hominem, ly humanitatem . Restondeo, quod una non dicitur vera Fufiisam alia: nisi propter modos significandi grammaticales: qui sunt in voce ab intesiectu so non re ipsa, σμparet,quod tantum .istinguuntur ratione: si enim praeci se Remus in re, dico, quod quicquidine i homini, inest humanitati: quia nulla est ibi penitus distintitis, in haec de tertio artiaculo minus principali. C O M M E N Τ. XLVI. l S
PRO intelligentia huius difficultatis obseruandu est,quod concretum,& abstractum idem significant: nam nomeno in recta concreti, & abstracti differunt, quoad delinentiam vocis, ut ou tabes docet Philosophus in antepraedicamentis. ferunt. Secundo Obieruandum est, quod concretum, & abstractu, licet non differant quantum ad id, quod significant, digerultamen quantum ad modum significandi: quia abstractu importat formam absolute, Δί concretum hyzoncernentia ad aliud,
552쪽
In Formalit. Mag. Ant. Sirecti Doct. Paris aca
aliud, ex quo sequitur, quod concretum, &abstractum sola ratione disserunt: quia distinctio,quς est penes diuersos modos significandi, est distinctio rationis, ut docet Doct. Subr.
in primo. d. . q. I. & alibi; sed contra forma in abstracto, ex natura rei praecedit concretum, quia concretum dicitur 1 sorma sui docet Scotus in primo. dist. 26.) ergo abstractinriex natura rei distinguitur a concreto s P carier ea plus distinguitur humanitas ab homine, quam humanitas ab humanitate , sed humanitas in subiecto, humanitas in praedicato distingriuntur rationes ergo humanitas in abstracto distinguitur ab homine in concreto plusquam ratione ued distinctio maior distinctione rationis, est saltem ex natura rei; ergo abstractum, & concretum distinguuntur saltem ex natura rei.
Ad prim in dicit Ioannes, quod concretum bisariam accipitur sui docet Scot. in primo. d. 26. uno modo accipitur substantiue,d: sie distinguitur ab abstracto: quia concretum isto modo sumptum dat intelligere subsistens in natura,vel forma, Abstractum autem praecise dat intelligere sormam ,& ut sic distinguuntur ex natura rei patet paternitas, concretum,& abstractu natalio modo accipitur,concretum adiective, Mistora Fstinguuntur ex natura rei, S sic locutus est Auctor: ita rei podet Ioannes, sed iudicio meo hac responsione non soluit argumentum, nam licet pater possit sumi substantiue,& adiective,ut docet Scotus, d. s. I.de d. I 2. Tamen pater substantiue, & paternitas non se habent sit cutabstractum,& concrctu m; nam pater substantiue plus importat, vel plus significat quam paternitas: nam pater substantiue capitur pro livpostasii, quae includit de primo intellectu deitatem, S paternitatem, non sic paternitas. Sed bene pater adiective es paternitas se habent, ut abstractum, S concretum,'ut sic tantum ratione distinguuntur. Ad argumentum ergo nego quod sorma in abstracto, sit prior se ipsa in concreto ex natura rei. Nam sicut idem non
distinguitur a seipso nisi ratione. Ita idem non est sh ipso Prius, nisi prioritate rationis, de si dicatur, causa formalis est prior effectu formali, sed abstractum est causa formalis, Ecconcretum est effectus formalis: concedo de concreto, quoad connotatum: sed non quoad per se significatum. Ad secundum dico, quod humanitas ab homine non diu stingui-
553쪽
stinguitur plusquam ratione, idest aliqua distinctione ex natura rei, sed sola distinctione rationis in maiori gradu: quia ponimus gradus in distinctione rationis: sicut inter entia rationis, dc inter entia realia, dc haec de tertio Articulo mi, nus principali .
est de identitate, distincitione reali, notandum est primo, quod multiplex est prioritas, prima est perstitionis, silc dicimus quod tu unoquoiuegenere
ΡΟ aquam in superiori Artic. Auctor tractauit de identitate, ac distinctione formali, conuenienter in hoc quarto Articulus minus principali agit de identitate, ac distinctione reali , dc primo, ut in ali js articulis superius fecit, ponit quaedam notabilia,quorum primu est de multiplici pri ritate. Dicitur enim uno modo aliquid prius persectione, de sic illud dicitur primum, quod est persectissimum, iηxta id quod docet Aristol. 4. Metaph. 3. cap. 7. ubi inquit, quod in uno quoque genere datur viau,quod est metrum,de mensura,omnium aliorum, in illo genere, S per recessam,& accessum ad illud primum, omnia alia mensurantur. Primum ρe Vnde obseruandum est, quod primum, penes quod alianes quod i D mensurantur in perfectione, quodam est in genere S quo-tera mensu- tam est extra genus. Primum in genere est aliquod perserantur est ctissimum illius generis, vim genere substantiae secundum plex . Theologos Luciser; in genere animalium homo, in genere colorum albedO,primum extra genus est Deus utimus ma- cmus
554쪽
imus de quo inquit Comment. , . Metaph. Comment. 7. in fine crest mensura generis substanti. ae, extrinseca tamen Sed hic insurgit una dissicultas: quomodo Deus possit ese se mentura aliorum: cum omnia ab ipso aequaliter distent: nempe insinita distantia, modo una distantia finita non po-.test esse maior alia distantia infinita, ut patet primo ccli teX. x. 3 a. & 8. physic. Huic dissicultati respondet Ant. Tromb.
dupliciter, S primo dicit, quod licet quclibet persectio in
Deo sit formaliter infinita, aut saltem radicaliter, persectio tamen diuina, ut imitabilis a creatura, non est infinita, quia quaelibet creatura imitatur persectionem Dei, secti dum gradum sibi competentem, de ex hoc sequitur, quod quaelibet creatura habet suam propriam ideam in mente diuina, qu est mentura rei imitabilis, vel ideabilis,& ei proportionata, S propter hoc dixit D. Aug. 83. q. p. 46. alia ratione conditu S est homo, &alia ratione conditus est equus, quod est intelligendum , quod decundum aliam rationem persectionis imitab.lis in Deo, conditus est homo, & secundum alia persectionem in alio gradu imitabilem, conditus est equin . Ex quo concluditur, quod illa creatura magis distat quae in minori gradu imitatur aliquam persectionem in Deo,& illa magis approe in qu rq ae in maiori gradu persectionali imitatur persectionem dui ' m. Et cum dicitur, quae libet cre tura habet distantia in infinitam ad Deum dicit quod verum .est, accipiendo perfectionem diuinam in se, at non vi imitabilem a creatura: quia licet in id sit infinita, tamen creatu ra non imitatur eam in gradu infinito, sed finito, tu accipie- do illam persectionem secundum illum gradum repertum in creatura ; illa est tantum finita, S: sic distata Deo distantia finita, penes talem gradum, quem imitatur. Sccundo dicit, quod perfectiones in Deo correspondent Persectionibus specificis creaturarum, quae licet in se sint infinitae , tamen una ex sua ratione formali, etiam circulcripta infinitate , est persectior alia 3 sicut sorte actualitas in Deo, est persectior simplicitate, aut neccssitate, & ratio volitivi, vel voluntatis est perfectior ex se, ratione intellectivi, quo stante, inquit, potest dici quod licet quaelibet creatura distet in infinitum a Deo, accipiendo perfectionem sibi correspG- dentem formaliter infinitam, non tamen distat in infinitum
quaelibet creatura,accipiendo persectionem talem simplicis
555쪽
ter circumscribendo per intellectum propriam infinitatem.&tunc illa creatura est persectior, quae imitatur maiorem perfectionem in Deo quam illa quae imitatur minorem,quae licet ut infinitae sint aequales, non tamen acceptae in suis rationibus formalib. sic rei pondet An Tromti. ad dissicultatem. Responsio Posset autem facilius,& breuius ad difficultatem sic respω fumoris. deri, quod omnes creaturae aequaliter distent a Deo, potest Quo creum intelligi bifariam, primo modo ad hunc sensum, quod quin rae aequaliter libet earum in infinitum excedatur a Deo, alio modo, quod a Deo in ius omnes sint aequalis perfectionis, primo modo est verum, senisu d ictu. cundo modo falsum, stat enim quod omnes aequaliter in im finitum distent a Deo,hoc est,excedantur a Deo,& quod una creatura sit inera perfectIOr.
r E X T V S. A Lia en prioritas generationis, sic ilia, quae sunt
priora generatione,Futposteriora perfectione, ML rem sprius concumrat intrinsece ad esseposterioris. COMMEN T. Irim.
DE hac prioritate locutus est Arist. 9. Met tex. c. Is .ubiim quit, P posteriora generatione sunt priora persectione,& e contra . Veru haec Arist. propositio multipliciter limitata rugeu Prima limitatio est, quod non habet veritatem comparanratione quo do genus ad genus: quia substantia est prior accidentibus, Mymi pincris generatione, natura, & perfectione. ra pei feta Secunda, quod non habet veritatem in diuinis, quia es
m . sentia, dc essentialia praecedunt rationalia.
Tertia quod non habet veritatem comparando subiectuna ad passionem. Quarta, non habet veritatem comparando Deum ad cadi
Quinta, quod habet veritatem, quando illa priora , & po steriora sunt in eodem numero, dc non habet ucritate,quan do sunt in diuersis numero. Sexta non habet veritatem in processu deperditiuo, sed tantum in prOccssu acquisitiuo.
556쪽
In Formalitu g. Ant. Sirem Doct. Paris a s
Septima, habet veritate , quando illa priora sc habent pedmodum potentiae, bc posteriora per modum actus,& per hoc posset rei poderi ad illud de corde, quod prius alijs membris
generatur, ut habet Scot. in dist. 9. de in primo dist.2s. quς- stio.vltima ,-tamen non est ii apersectius caeteris membris, quae posterius generantur. Caeterum susticiant nobis duae tantu limitationes, quartana
prima ponit ab Auctore hic in litora ue S altera ab Ant.Ti Ob. additur. Limitatio Au t. est talis,quod propositio est vera; si
prius cocurrat intrinsece ad esse posterioris,que limitatio sic declaratu 1 essentia diuina est prima entitas in Deo via originis,ut docet Scot. in quolib. q. I. ab ipsa enim pullulat,&M- tributa, & notiones,& tame non est posterior persectione attributis,cu sit radix,& sundamentum totius diu insperscistionis imo inquit Doct. Subt. 3. dist. I.q. a. t in diuinis,quae sunt priora origine,sunt priora perfectione quia totius ordo originis reducitur ad a Iiquod principium persectionis. P. eterea in diurnis concurrunt ordo originis, S perfectionis ; es ideo haec propositio non est vera in diuinis. Vnde si in creaturis
concurrerent isti duo ordines temper, S uniformiter nota quaereremta S primo materiam,quae substaret sornaae,dc lecundo formam, ted primo quaereremus formam, quae nata esset dare amam materiae, & secundo quaereremus materiam, que nata esset recipere esse formale per illam formam.
Secunda limitatio est, quod ista propositio debet intelligi
in natura limitata, & in codem genere, rado primi est: quia natura limitata ex sui imperfectione semper procedit de imperi ecto ad persectum,& de potentia ad actum. Et ideo quicquid primo inducitur ab age te limitato, est imperfectum respectu posterioris;sed ubi agens esset persectum,id,quod primo intenderet,primo produceret, atq; adeo cum illud ,quod est perfectius primo intendatur; periectius primo produceretur ab agente tali: dc confirmatur: quia agens propter finem primo intendit finem, quam ea, quae sunt ad finem primitate principalitatis, & intentionis: at finis est persectior his, quae sunt ad finem: ergo si tale agens sit persectum, primo attingit finem principaliter intentum. Ratio secundi potest-talis, quicquid posterius aduenit priori in aliquo genere ab agente limitato, Sc imperfecto; non aduenit priori, nisi ut perscctius conit tuat aliquid in illo genere: ergo for-
557쪽
.ma posterior adueniens priori per generationem, cum co'. stituat in esse posteriori, habet persectius esse, quam prius Ratio vero secundi membri est quia certum est quod ad sor mam substantialent .sequitur aliqua qualitas,& ali quod acci dens faciens ad λrmae substantialis conseruationem; quod accidens posterius adueniens est in perfectius sorma substa tiali, cum non constituat aliquid in esse persectiori, quam sit esse, quod habet totum compositum a sorma substantiali.
T E X T V S. IA Lia est prioritas naturae, G eu quando prius quan tum est de se non habet repugnantiam, quod fit sine
pseriori, licet hoc sibi rer ner, aliquando propter ident ratem realem cum posterιori, et Apropter aliquid aliud e trinsecum priori. Aliqui tamen Scotistae dicunt quodprio, ritas naturae, etet esse prius natura, non est esse in aliquo
priori simpliciter Diuendo, in quo non sit posterius, sed spraesuppositio limitis ab hoc, m' i l ud confirmat Franci
canonicis. infrimo. Iliuando etti nIrtaritas naturae dicitur Illa, quae e i inter naturam, naturale; e Aliquando dicitur,
quae est interjurmalitatem, oesi malitatem in eadem natura ,. hoc ea tam Mi druinis, quam in creaturis, ut disit rem de Aquila tib primo di. I a. dicit enim,quo rio
ritas' dicit duo, primum es progr4sus de non esse ait esse in altero, sic dicit imperfclionem, quia stat cum ahetate naturarum, secundum quod dicis, est praefgpositio huius ab hoc, isto modo non dicit imperseditionem, quia fotes
stare chm identitate naturae. Et sc in Deo est prior itin nariturae isto secundo modo, remota imperfectio reprimi modi,
s periptam d tinctionem, vel declarationem possunts
ui omnes audioritates docentes in guinis non se frius, nec
558쪽
HAec prioritas naturae habetur ab Arist. s. Mel. tex.c. 38. ubi scribit, quod prrora secundum nataram salit, quar- Prius nat cumque contingunt esse sine alijs, & alia non line lus, &haec a quid sit. Prioritas est inter illa,quorum uni no repugnat esse,aut concipi quoad suum esse quidditatiuum sine alio,licet quandoq; prius non possit esse sine posteriori propter identitatem posterioris cum ipso, velut subiectum non potest esse sime prinpria pastione, quia est sibi idem xealiter, neque creatura sine dependentia ad Deu myropter eandem rationem, tamen ex per se ratione quidditatiua non repugnat priori esse sine posteriori, sic non includit repugnantiam in conceptu, quod possit perfecte intelligi ac concipi quidditatiue sine posterio
ra ι aliquando vero prius non potest esse sine posteriori, non quidem ex sui natura, vel ex intrinseca causa, sed solum ramtione causae extrinsecae, velut coelum, quod est prius natura motu, non potest e se sine motu, non Oitante, quod ex natura initinseca, sibi hoc non repugnet, sed hoc prouenit ab intelligentia mouente: quae necessario determinatur ad moritum:quia,ut inquit Philosophus 12. Met. tex.cOm. s. substan
tiam impassibilem oportet finem sortitam esse optimum ςxistimare, igitur intelligentia sortita est omnem illum finem, qui debet competere iubstantiae perfectae, in eo, quod perseqcta est; de ratione autem substantiae persectae est, ut non sintum perficiatur in se,uerum etiam quod perficiatur Communicando suam perfectionein caeteris, igitur istud maxime co- petit substant ijs impassibilibus, sed ista substantia non potcst producere aliquid in istis inserioribus , nisi mouciado, ergo ista substantia ex eo, quod perfecta est, determinatur ad motum I mobile ergo non separatur a motu propter causam ex-ittinsecam: non quia sibi ab intrinseco separari repugnet. Pro ampliori notitia huius ordinis naturae tria videda sunt: Diiresso de primo quid sit talis ordo, de an ponatur in diuinis : secundo ordisem anter quς ponatur in diuinis huiusmodi ordo tertio an priori M.tas naturae sit inter extrema,quoi si unu sit in aliquo signo natursem quo non sit aliud, vel im sit psuppositio huius ab hoc. Primum lain declaratum est,' priora secundum naturam dicuntur illa,quet cotingunt esse sine alijs, S non alia sine his.
559쪽
Vnde obseruandum est, ς aliquid potest dici prius natura aliquo tantum priuatiuevi aliquid positive,&de ista prioritate loquitur Scot. in a.dist. I. quaest. a. dc s. dc nos loquuti sumus supra art. primo.
Secundo obseruandum est, quod ordo naturae qui lana est ordo essentialis N iste semper est inter distinctas essentias, Mnaturas,qui ordo,ut dicit Scor. in quot.q. . semper ponit imperfectionem ex parte uniuς extremi, s. posterioris quia semper tale posterius dependet a priori: dependentia autem est praeexigentia huius ab hoc in alteritare naturae'. quae depe dentia ex parte dependentis arguit in persemonem, & hoc
est, quod dicit Auctor hic in litera, quod ordo naturς dicit duo,quorum unum est processus posterioris a priori,& aliud presuppositio huius ab hoc;& quantum ad primu ordo natarae importat imperfectionem in altero extremo,i. posteriori. Obseruandum est tamen , ordo naturae non est semper
ordo essentialis dependentiae, sic quod posterius essentialiter dependeat 1 priori quia ordo naturae ellentialis est interlpecies positas iub eodem genere, & tamen una species non d pendet ab alia essentialiter; quod enim ab alio in esse dependet, in aliquo genere causae depender;&sic vi aspecies esset causa alterius speciei in eodem genere quod est salsum. Nec porest dici l species perfechiot sit causa finalisiespectu imperfectionas: qitia eausia in alis est propter quam agens agit, sed agens producens leonem no produci r eum proprer equu et propter hominem. Et si dicariar quod Philosophus sucundo Phys. t . c. et . inquit, quod nos sumus quodammodo finis omnium, ergo homo est finis asini. Posset dici, quod Arist. intelligit de sine attingendo per operationem, & non de fine, qui est causa finalisnquoniam ut dictum est, asinus noest productus ab agente propter hominem, licet operatio eius sit propter hominem. Tertio obseruandu est, quod ordo naturae accipitur inte dum pro ordine, qui est inter aliqua, quorum viasi dependet ab alto,secundum mensuram perfectioni adeo quod posteriusfecundum persectionem mensuratur a persectiori,S ita
omnia alicuius generis dependent a perihelisii ino in illo genere, patet per Phil Os. 'Met. tex. c. a. & talis ordo semper C5 notat imperfectionem in posteriori natura s accipitur etiaindo natura Pi o ordine in sun datur in una natura ec termi
560쪽
natur ad aliam,sulii od inter illas naturas est ordo producetis,& producti, & productu est simpliciter aliud a producem xe in naturavi per consequens productum est semper imperfectum, quia causatum. Et de isto ordine loquitur Auctor quando dicit, τ prioritas naturae dicit duo, &c.hVlterius a Cipitur ordo natu rete inter aliqua quorum unum nullo modo dependet ab alio in aliquo genere causati, vel mensurati; sed Vnu necessario praesupponit aliud,&vt sic est ordo naturς imeer intellectu, & voluntatem , & iste ordo non prae exigit necessario impersectione in posteriori natura. Imo multoties Posterius natura est persectius,ut patet de intellectu,& volunt te, intellectione, & volitione, & aliqua do prius natura periectius, ut de intellectu SI volitione patet. Item accipitur aliquando Ordo naturae,qui est inter ali qua,quoru unum dependet ab alio non in esse,& col eruata: sed quia depcdentia eius ad aliud terminatur, velut ad subiectu, velut ad suppositum, Primo modoaecidens dependet a substantia, quia in se stare non potest a & sic dicit imperfectione in accidente , secundo modo,natu ra assumpta dependet a verbovi hoc estim persectionis in natura, quod in alio substentetur,sed tu verbo nubla est imperfectio; in substantia autem substentante accidens est bene in pei sectio: quia ab accidente insormatur. Franc, scus de Mayr.in I.d. I χq I Ma .inquit, quod ordo naturς potest intelligi dupliciter, aut pro ordine natiuae, qui est inter naturam, & naturam, de quo dictum est supra, & iste potest esse vel essentialis dependentiae,vel este uti alis emi nentiae, M ii xi
perfectionis,de quibus dictum est:alio modo potest intelligi ,
inter naturales perfectiones,ut inter sensum,& intellectum, .
& inter intellectum,& voluntatem. Ex his dico quicquid di- . l. cat Ioanes de Bassolis) quod ordo naturae ponitur in diuinis: non quidem primo modo,qui est. scinter natura, α naturam, cu in diuinis sit tantum unica natura numero, sed qui est inter naturales perfectiones, & quod talis ordo ponetas sit in diuinis, praeterquam quod hoc apertissimε docet Doct Subi. O in a SI J . probo quatuor rationibus;& prima est talis,qua. - UP indocuque aliqui ordines adinci incomparantur illa,qui inter Pψ sua extrema ponit distinctione minorem, est magis ad diui-
na admittendus,& qui maiore minus,sed ordo originis sem- - ηρω per arguit distinctio em realem inter extrem ut patet 1. de Primum amTlin. quia nihil se ipsum gignit,ordo autem naturae no arguit omentum.