장음표시 사용
571쪽
cognolcibili preciso,& discreto posita; nam talem discreti nem, praecisionem non habet nisi ab anima; vel dicatur, quod tempus dicit duo, videlicet, numeratum esse prioris,&ipollerioris primi motus passive, vel secudum actum,& tunc dicjtur numerus numeratus: vel secundum aptitudinem , dc tunc dicitur numerus numerabilis iuxta distinctiones Phil sophi 4. Phys. tex. c. I 3I. &dicit etiam rationes numerandi,1 eu potius secundum Graecos rationes mensurandi active,&hoc vel actu,vel aptitudine suo modo; quidditas itaque temporis, vel prima ratio eius, quae ad eius quidditatena spectat, cum sit in numeratione passiua, vel secundum actum, vel si -cundum aptitudinem,si tempus sumatur, ut est numerus nu merabilis, est extra animam, & illo modo est ens naturale,&motus sumitu tandefinitione eius, sicut subiectum in definitione propriae passionis: quia motus extra animam habet plitudinem naturalem ut possit numerari se n. t prius, Ac posterius; dato quod anima non esset actu numerans; si a tem sumatur,ut est actu numerus numeratus,sic est in anima, utinquit Commentator comm . I 3I . . Physdc est ens imaginabilevi non naturale; Si autem tempus sumatur quoad se cundam sui conditionem,quae est mensurare active, sic dico, quod habet quodammodo esse imaginarium Est enim ad instar, de similitudine numeri mat hematici, qui,ut dicit Commentator I. Meta. c. 3 8. non multiplicatur ad multiplicationem rerum numeratarum, & secundum tale esse numerus
habet esse abstractum in anima. isto enim modo docuit Aristoteles nos imagi nari tempus in quarto Phys. tex. i 3 2.& 13 sio Quoad tertium dico, quod tempus est in genere quantata' tis: est enim species quantitatis continuae, quod sit quantitas, patet; quia omne quod ex se,& ex natura tua, habet par tem extra partem, est per se quantitas 3 tempus est huiusmodi .ergo dcc. praeteritum enim Sc futurum sunt partes temto ris per se; quod autem sit quantitas continua, probatur sic: cuiuscumque partes intrinsece copulantur ad aliquem terminum communem, illud est per se quantitas continua; tempus est huiusmodi, ergo Scc. Maior patet in Praedicamentis, dc Minor habetur ex . Phyc nam partes temporis copula tur ad nunc, & sic patet ad difficultatem.
572쪽
In Formalit. adet. Ant.Sirecti In L. Paris ara
Λ Liaprioritas esspmri ab originis, de qua ait Augu
a ,sina, primo is Trinitate,quὸd nihil gigniseipsum, oe ista est tam in diuinis, quam in creaturis, ' semper
portet, quodsit dissinctio realis inter originans, sty origia natum, siue inter producens, m productum, secundum a Scot. prioritas originis est,qua quis inte igitur esse ase, a quo ali us: posterioritas originis est, qua quis inretirtu esse ab alio. Unde Franciscus in Prologo, q. r. in sine d cit, quod primumsignum originis e t esse ase ecundum
esse ab alto , τερ tamensi im mponier morigine aliquae do accipiuntur propriori, posteriori natura, sicut exponebat Petris is e quila in secundo membro,Φμ d cinus ,11 D ter frius origine en beatus, quam generet,
quod non esi Ditest gendum θυι clarum est quod fit όeatusas, m quod generet ab alio; sed quia anteluam generet
prae exigitur esse beatus. COMMENT. V.
I. X plicatis prioritatibiis naturae ,&durationis explicanda est modo prioritas originis, circa cuius explicationem Di esto de quinque videnda sunt: primo explicanda est multiplex ordi opIMoriis nis originis acceptio secundo videndum csit quid siu vereor' nindo originis, & quid dicam illa tigna: tertio an ponatur in diuinis: quarto quomodo intelligitur illa propositio Scotis: Pater prius est origine perfecte beatus antequam generet silium, quam hic explicat Attistor: quinto an humi modi signa sint tantum signa a quo, vel etiam in quo.Qaantum ad primum dico , quod ordo originis est unum Quid stomvalde aequivocum; Ideo distinguendus est. Accipitur enim do o dinis, triplicit cr, nam quidam est ordo inteo Originans,& Origina' qua in iste habet tria ligni, originas est pater, bc sic P rimum dis natur. iis vim
573쪽
. L Comm. R. P. F. Franc. Arret. Ord. Adin .dem signum est esse a se, de a quo alius, secundum signum est e Trab alio, ut originatum, tertium est esse a duobus, ut Spiritus sanctus , qui est a patre, & filio, hoc pacto pater in primo signo generat, quia a se; in primo signo spirat, quia a ses& in primo signo creat, quia a se; filius est in secundo signo quia habet esse a patre; in secundo signo spirat, quia a patre; oc in secundo signo creat, quia a patre t Spiritus sanctus est in tertio signo: quia habet esse a Patre, MFilio ; de in tertio signo
creat: quia a Patre, S a Filio. Secundo modo accipitur ordo originis inter origines, ut sunt generatio,& spiratio generatio assiua.de pastiuar de spiratio activa . de passiua: cum enim generatio activa relativa dicatur ad generationem passiuam suot simu I natura,&per
consequens, si activa generatio est prior passiua, hoc esse ne- 'quit nisi prioritate originis , dc consimiliter dicatur de activa, dc passiua spiratione . Et in isto ordine sum duo ordines. s&quatuor signa ue primus ordo est inter generationem activam , dc passiuam ,&in primo signo est generatio activa, dein secundo generatio passiua, secundus ordo est inter spira tione in activam de passivam, de in primo signo, est spiratio activa, & in secundo spiratio passiva. Comparando etiam generationem activam ad spirationem activam, est inter eas ordo originis: quia si per impossibile non fuisset generatio non esset spirario de in hoc ordine sunt etiam tamen duo signa, in quorum primo pater generat, &in secundo spirat, S
ita prius origine generat,qu'm spiret, de si dicatur,quod supra dictum est, quod pater in primo signo spirat, dico quod
verum est accipiendo ordinem originis, inter originans, Moriginatum , sed non inter Origines . Tertio modo capitur ordo originis inter unum e sientia te, dc uniana notionale, ut inter esse beatum, & generare, δίin isto ordine sis ut duo signa, scilicet essetialiam uno,¬ionaliam alio. lAlii etiam ampliant, & dicunt, quod quintuplex est ordo originis , primus est inter ipsa originata, ut inter filium, M i
Spiritum lancium originatos, secundus inter origines ipsas, ut inter generationem, de spirationem ue tertius inter principia formalia originantia, ut inter memoriam foecundam, de voluntatem scaecundam; quartus intcr principia, quod seu,
quae Originantia, ut inter patrem , dc silium muginantes Spi-
574쪽
ritium sanctum; quintus inter originans, & originalsi, ut in-- N fater Patrem,& Filium,& inter patrem, & filium originantes, α Spiritum sanctum originatum,&hςc quoad primum. Quoad secundum dico, quod ordo originis prout distin- 'guitur contra ordinem naturae, est solum inter principia, I Ordo ο-- originantia, seu producentia, & inter originans, oti gina' nis quid sit tum; S huiusmodi ordo sic definitura Francisco de May. in secundia Haprimo d. I 3. q. I. ordo originis cst habitudo inter ipsas ori- ciscum de Sines , vel inter ea, quae ipsis originibus distinguuntur,&lb -9.cet multi dicant, quod Iecunda pars disiunctivae est vera, deprima falsa: quia inter ipsas origines est ordo naturae, siuς praesuppositionis: tamen quamuis hoc sit verum comparam do generationem, de spirationem inter se, comparando tamen generationem activam , ad passivam, cum relative op-FOnantur,& per consequens sint simul natura,vt diximus iupra, inter illas non potest esse ordo naturae: de ideo si inter
eas est ordo, erit tantum originis . t ii ld Verum est tamen, quod secunda pars disiunctivae verior 'υ, appareat. Nam secundum doctrinam Doct.Subi. ordo ori' ordo oririginis proprie est tantum duobus modis; primo quando Unu nis diris i producit aliud,atque ita est ordo originis inter originans,& inter qu, sit
originarunMecundo quando duo per idem principium pro seci7GDQ. ducunt aliud, quod principium tu illis producentibus, sic se Subri habet, quod in uno est a se, de in alio est, quia ipsum accepit d i ab alio, vel ab aliis, de sic pater prius origine spirat Spiritum thab, in qψ βitu 3 Npriu. creat quam Filius,&Spiritus Sed quid dicunt ista signa, sunt ne successiva vel permaneritia . Sunt ne aliquae mensurae ex natura rei distinctae a persomnis diuinis i vel sunt latum ibi per operationem intellectus)Dico primo, φ huiusmodi signa sunt permanentia simul Gigna ori
cum tota aeternitate,&non successiualita quod non est ima- .nissum ρο-
l' Vmictu Og pater min aliquo priori signo, quod fluat, manentia. Δί illi succedat, secundum signum, in quo sit filius, quia ista
Iuccemo non est,nisi in motu de tempore,& quae sibi hoc pato luccedunt, non sunt simul: quia posteriori adueniente, Miuccedente prius fluit, pater aute de filius Imul sunt, in eo cem liguo aeternitatis, de in tota aeternitate; secundo dico ininon est imaginandum, quod huiusmodi signa sint alique meitur quae mensurentilla, quae dicuntucesse priora, de post M m riora:
575쪽
Signa Origia riora: sicut dicimus,quod Franciscus est prior tempore Iovrus non sum ne, quia ponitur in aliquo tempore tamquam in mensura, in otia mensu quo non ponitur Ioannes : sed intelligitur sic, quod una en- . titas quantum est ex se, de necesssiate sipponitur alteri, Mi. i. pro aliquo signo dicitur sic prior: non quod talis entitas sit in aliqua mensura a se realiter distinctavi eiusdem entitatis mensurativa; sed pro tanto dicitur prior: quia si possent dari aliqua instantia, quae dicerentur instantia mensurativa,& appellarentur signa originis, vere entitas prior mensuraretur tali instanti priori, Sc intellectus posset habere cognitionem per pitu Sterminatam ad entitatem Priore , 5 per posterius
ad posteriorem entitatem. tali .l i
Dico tertio quod talis prioritas, & posterioritas in diuinis non est ibi tantum per actum intellectus nostri, nec tantum peractum collativum intellectus diuini: quia si per inise possibile nullus intellectus consideraret, adhuc pater esset prior origine filio; adeoque si pater esset natus mensura signa origi- ri aliqua duratione, in qua essent plura instantia, per prius nissunt iudi men iuraretur pater, quam Filius . vinis ex na- Quoad tertium dico, quod omnes Theologi ponunt intum rei. . diuinis ordinem originis: quia ubi est distinctio sine ordine, ibi est confusio, Se ideo cum pe: lonae diuinae sint distinct
..- portet quod sint ordinatae.
Ne sinu Dicunt tamen aliqui,quod ille ordo est sine prioritate, M sinis. posterioritate;quia licet sit ibi primum, secundum,& tertia, icilicet prima persona quc est pater, tecuda Filius, tertia quς est Spiritus sanctus, tamen Pater non est prior Filio; nec Fi-ilius Spiritu sancto; de haec est opinio S.Thomae: prima partalia immae q. a. art. 3. quae non adeo probabilis mihi videtur; nam ponere ordinem, & negare prioritatem,& posteriori-,
tatem, est assirmare ordinem, dc negare ordinem, cum ratio - , ix ordinis sit, Vt Omnia quae ordinem inter se ieruant, ad unum primum reserantur, ut colligitur ex Arist. s. diuinorum cap.
de priori, ex hoc sequitur,quod sine priori, posteriori, quaci iunt ordinis differentiae,ordo esse minime postir,ut etia , colligitur ex Ariit. in praedicamento quantitatis, ubi scribit, quantitatem ordine habere pro eo quod habet prius, de pinsterius, ex quo sequitur rationu ordinis sine priori; dc posteriori namquam inueniri; crgo ubi non erit prius, & poste-Mas, ibi non crit ordo; Sc confirmatur,quia ordo non est t
576쪽
etiam fatetur S. Thom. ibi sit praὶ nisi per comparatione ad aliquod principium . quod ratione prioris obtinet respectu
eorum, quae ab iplo oriuntur, dc originantur, ergo implicat intelligere ordinem sine priori.& posteriori, Unde D. Tho. a. a.q.26. art. I. sicali,dicendum quod sicut Philosophus di- Cit. s. Metaph. tex. Io. prius, & posterius dicitur secundum
velationem ad aliquod principium, ordo autem includit in se,aliquem modum prioris, dc posterioris: unde Oportet, lubicumque est aliquod principium, sit etiam aliquis ordo. Nec valet Glossa Caiet. dicentis , quod ordo ratione sui generis includit prius, dc posterius, quod est imperfectionis, Mideo ordo si trans sertur ad diuina, transfertur seclusa imperfectione, de ideo in diuinis ordo est sine prioritate,se poste rioritate. Haec glossa, inquam, nulla est; quia licet prius, de Ioiteriusdicant imperfectionem ratione posterioris, ubi poerius distinguitur essentialiter.& est alterius naturae a priori; hoc tamen non est verum loquendo de priori de pol teriori in te λrna aliter, dc absolute .LAccidit enim rationi prio, ris,&posterioris,quod id,quod posterius appellatur, sit alterius naturae a priori, ab quo dependet. Et per consequens falsum est quod prius, de posterius ex sua ratione sormali coeludunt imperfectionem. Dicamus itaque quod si ponimus ordine in diuinis, cundum Scotum est cum prioritate, de posterioritate,quod probatur, quadruplici authoritate . . Prima est Ugonis de Sancto Victore. 6. de Trinitate. c. 6. dicentis prius, oc posterius hoc loco intelligi volumus, non
temporis successione, sed ordine naturae,vel originis. Secunda est Damascen. lib. I. orthodoxae fides. cap. s. scri bentis patrem esse maiorem,& superiorem filio, non natura, sed causalitate, id est originis, exponit Clithoueus. Uerba aute Dam sunt ista. Si autem dicimus patrem pri 1 cipium fili j, dc maiorem, non priorem ipso filio, aut rem pinre , aut natura ostendimus speti pium enim secit de saxula in neque secundum aliud quodcuque, nisi secundum causam, hoc est; quia filius ex patre genitus, non autem Pater ex Filio , dccaetera.
Tertia Auth. est D. Augustini labro de Triplici habitacula prope finem, ubi sic ait. Quid interest inter nasci, quod ad Filium pertinetac procedere, quod ad Spiritum sanctum
577쪽
Multiplex expositio bulas propositionis Vat res prius ori, M. c.
excepto quod unus ex uno natus sit, alter ex duobus procese
sit, & quomodo pater non praecessit filium tempore, sed inrigine 3. Qtraria auctoritas est eiusdem Diui Augustini in libro de
immortalitate animae circa medium.
Vbi inquit, quod nulla res se ipsam gignit, alioquin erat antequam esset, & est in capite octavo, hoc idem asserit etiam primo de Trinitate capite primo, ubi sic scribit , qui
autem putat eius esse potentiae Deum , ut se ipsum ipse ge nuerit, eo plus errat, quod non solum Deus ita non est; sed nec spiritualis, nec corporalis creatura, de statim subiadit rationem , nulla enim omnino res est, quae se ipsam gi gnat, ut sit cuius ratio est, quia esset antequam haberet
Quibus verbis intendit D. Augustinus hanc consequentia. si aliqua resse ipsam gigneret esset antequam esset: nam lyalioquin, in prima auctoritate,dat intelligere contradictoria huius, nulla res se ipsam gignit, que est ista, aliqua res se ip'sam gignit: & tunc conuertendo consequentiam ab oppoli to conlequentis ad oppositum antecedentis habetur illa cosequentia, nulla res est antequam sit; ergo nulla res se ipsam gignit: haec autem consequentia , . si reducatur ad forma synlogisticam, oportet, quod iumatur haec affirmativa, omne generans est alite genitum,sed nulla res est,antequam sit, ergo nulla res est genita a te ipsa. lUnde patet, quod consequentia D. Augustini non potest
formari, nisi sumatur illa uniuersalis, omne generans est ante genitum, quod est propositum & confirmatur authoritate L . Aniel. MCnolog. c. s. dicentis, quod nulla res dat sibi esse, quia tunc idem esset prius se ipso,sed Pater dat Filio et- se, ergo Pater est prior Filio. iQuoad quartum, quomodo scilicet intelligatur illa propositio Doct. Subt. scilicet Pater est prius origine pertinebeatus,&c. multipliciter exponitur primo ab Auth. sormat hic in litera, S Ant. Tromb. Paul. script. in primo d. a. q. a. Ioan. da Uallonis: qui dicunt, quod dictum Scot. est verum accipiendo prioritatem originis pro prioritate naturae, M comparando ista praedicata, scilicet beatitudinem ,& generare, non ad Patrem,sed ad inuicem inter se;quia essentialia sua: Priora notionalibus, sed beatitudo est essentiale quod-.
578쪽
ldam generare autem personale; ergo beatitudo est simpliciter prior ipso generarαitaque esto,quod Pater perimpose sibile non generaret, non minus esset beatus, sed non potest Fenerare, nisi sit beatus. Non enim repugnat esse beatum, ω non generare; quia si beatitudo esset per generationem, Filius, & Spiritus sanctus,qui no generant, non essent beati: Repugnat autem generare, hoc est per modum intellectus Producere, & naturae, siue actu intellectus: sine beatitudinci, quia intellectus diuinus, est operativus, & producimus, Mprius est operativus, quam productivus: Et ideo cum beatitudo cosistat in operari, Sc generare sit actus productivus, repugnat generare, esse sine beatitudine .ex quo sequitur, PCum generare pneexigat esse beatum,& illud quodpi sexigitur est priris,ac prae exigeas posterius, quod esse beatum, est Prius,quam generare,de modus iste dicendi potest accipi ab
Secundo silc exponitur ab aliquibus Parisiensibus, qui di- Secanduericunt dictum Scoti esse verum, quando comparantur ambo positis ra- praedicata, scilicet beatitudo gcnerare ad patrem:quia esse sensun beatum prius origine conuenit patri, quam generare; Et discrimen inter hanc secundam, & primam expositionem in hoc consistit, quod prima expositio comparat praedicata inter se, secunda comparat ea ad patrem; nam prima dicit opinio, quod licet beatitudo sit naturaliter prior ipso generare,
ut ad te inuicem comparantur, non tamen ut comparatur ad
patrem: quia in eodem signo, quo pater est pater,est pater MDeus, Per consequens beatus, omnem habens perfecti nem: stat enim quod aliqua ad se inuice comparata,habeant ordine,quς ad tertium comparata talem ordine non habent. H. ae tamen duae expositiones stare non possimi. Prima non: Contra m- quia licet verum sit, quod Doctor Subt. aliquando accipiat σίγOrdinem originis pro ordine naturat; tamen videtur, quod οβ am ex sic exponere Doct. Subn eo loci sit extorquere textum com pomonem tra ipsius mentcm. Nam probat ibi Scocis uam propositionem per hoc, quod pater nullam perlectionem sibi intrinsecam accipiat a persona producta: beatitudo autem est perfoctio intrinleca perionae beatae, ergo illam non accipit a persona producta, sed habet a te, hoc autem quod est habere aliquid a se, Δί non ab alio; non arguit prioritatem naturae, sed originis tantum, ut pater, dc quod haec sit intentio Moti ipse- -ciri
579쪽
met in serius se declarat, dicit enim quod si pater visione beatifica videret essentiam. vi in tribus, perfectionem simplicister, scilicet visionem beatificam reciperet a tribus ex quo in seruntur duo absurda, primum quod pater non haberet om nem persectioneni a se, secundum q) non esset prius origine. Ponderanda sunt ista verba, ex qu. bus manifeste parci, quod prioritas originis accipitur ibi proprie,dc non proprioritate natura . Secunda ex possitio stare non potest; quia illud quod est de intrinseca ratione alicuius conuenit illi immediatius. quina id quod non est intrinsecum ; patet, sed generare est de intrinseca ratione patris,dc non esse beatum, quia no constituitur in esse per beatitudinem, sed per activam generati nena, ergo hoc immediatius conuenit illi, quam esse beatu sconfirmatur: quia pater no potest esse beatus prius quamst, sicut nec operari, dc ideo cum per generationem activam pater constituatur in esse, no poterit prius natura esse beatus. Tertia ea- quam generet quia prius non est. Ideo est alia expositio,quς posuis. dicit, quod de constitutione divinarum personarum est una opinio,quae tenet,quod petio irae diuinae costituuntur per ab soluta; cui satis probabiliter videriit adhaerere Scor. quam DPinione, ut probabilem, sorte sequitur Doct. Subt. ibi,cum non sit ibi Iocus difficultatem illam de constitutione perso narum determinandi, quae opinio si a Scotistis teneatur, nubiam patietur angui iam pro defensione propositionis Dacta Subt.nam nulli dubium,quod prima persona est priusquam generet, ex quo constituitur per absolutum, dc in illo priori Contra te cst persecte beata, cum sit Deus. Sed ista expositio est falsa
trame. om nec est ad mentem Doct. Nam Doct. arguit abi contra Hen ἔμοι-- qui tenet communem opinionem de constitutione personae rum,scilicet quod per relationes constituantur,dc ideo negaret Henr. praesuppositum Doct. neque vult Doct. determinare ibi, an persUnae constituantur per absoluta, ted praesuppo QNm ex- nit viam communem,quam etiam sequitur Henr. Est etiam positio. quarta expositio,quam innuit Maur. hic in margine, dc quam etiam tangit Lychetus in primo dist. I. quaest. a. art. 2.quae Ex ipositio dicit duo; primo, quod accipitur ibi prioritas originis pro prioritate naturae; secundo dicit,quod pater accipitur pro principali esse ipsius patris,scilicet pro Deo, de sensus est, quod Deus in aliquo priori naturae est in se beatus quana generet filium , sed licet hic sensus sit verus: quia omne dicens
580쪽
persectionem in eluinis, est prius natura personis diuinis, utraret a Doct. in pluribus locis. Tamen non est in proposito Quarta eri explicatio ista ad intentionem Doctoris. Praeterea quaero, posiviora se cum dicitur. hic Deus est prius beatus, de postea generat, pro sit 'quo iupponit luc Deus, certum est, quod non supponit nisi Pro patre : quia non potest supponere pro hoc Deo singula-xi t praescindit a suppositis: quia sibi non conuenit generare : quia generans diuinguitur realiter a genito Deus autem a nullo iupposito realiter distinguitur; praeterea Scot. probat, quod prius origine sit beatus, quam generet: quia beatitudine no habet a filio, siue 1 persona genita, sed a se; sed hahere aliquid a se arguit prioritatem originis, & non naturae. Ideo exeositio ista non est ad mentem Scoti . ideo alij expo- Quinta e nunt hoc modo, pater prius origine &c. id est, pater habet positis. heatitudinem a se, filius autem genitus habet a patre, & hoc est prius origine esse beatum, hoc est dictum, pater habet beatitudinem a te, 6e non habet illam a persona producta, ergo non beatificatur in essenti ut in filio, nec ut in tribus, sed inessentia absolute, vel in se. Itaque vult dicere Scor. quod de ratione essentiae, ut est obiectum beatificum,non est quod sit in filio, nec in tribus atque adeo proprietates personales non sunt de intrinseca ratione obiecti beatifici. Sed haec exposi- Expositiotio licet vera dicat, non tamen ad intentionem Doct. ibi con. Τ um putra Henr. ut videbimus in quinto articulo . ditur.
Dicamus ergo, quod cum sit aliqna prioritas originis pa' Expositio tris ad filiu, quod pater in illo primo signo, in quo est patet qua sequitis
per paternitatem formaliter acceptam est beatus, SI tam en Auctori
in illo priori non est filius: quia in illo priori paternitas non est ter nata in filio. Ita quod non est imaginandum, quod pater in aliquo priori sit,& operetur siue sit beatus, Sc in illo
non generet, cum non sit nisi per ipsum generare, per quod in esse constituitur, sed dicendum est,quod in eodem instanti pater, est pater per generationem activam formaliter acceptam, & in illaeti beatus, & in tali signo non est filius; quia generatio non est terminata ad ipsum, de sic est beatus priusquam generet, scilicet termi irative, siue, ut dicit Lychetus,
priusquam habeat filium gentium: Itaque in aliquo priori originis pater est perfecte beatus, &4n aliquo posteriori originis filius habet esse genitum. Nam in quo signo pater habet esse, in eodem habet omneui persectionem diuinam, dia