장음표시 사용
561쪽
seper,distinctione reale, ut patet de subiecto, propria pansione, de ara, & eius potenti js M in nulliis alus, ergo si ordo originis troiertur ad diuina, debet ut irasset ri ordo Naturg cunda a se Secuta ratio est talis. D. Dion de unica, S discreta The X--M . logia inquit. Post illa, quae pertinent ad unicam Theologia; scilicet essentialiadunt illa, quae pertinent ad discretam, scilicet personalia; sed ubi est prius, & posterius, ibi est ordo, cr-go inter essentialia, & notionalia est ordo: at no durationis, ut patet, quia iste non admittitur in diuinis, non originis tquia ille proprie est, inter originans,& originatum; ergo na- Eumat sturae. Tertia ratio In eodem capcinquit D. Dionys. quod ni gummium . diuinis unitiones naturaliter praeuenium distinctiones,'S per eas non disi Oluuntur, ergo id quod prius. Quarta rati ΓVarou ar' quandocumque aliquis ordo consequitur aliqua, secundum P nonium. suas rationales λrmales, ubicumque inueniuntur illa, secundum caldem rationes sormales, ibi erit talis ordo, sed multa sunt in creaturis,quae consequitur ordo naturae ex eorum ra tionibus Q rmalibus,. de talia secundum easdem rationes formales sunt in Deo, ergo necessario Inter illa setiam in Deo erit talis ordo. namor patet de intelligere, Sc velle,de intelle ctu ,-Voluntate, dc multis alijs, ergo Ordo natura: Pone diis est in Deo.
'Quoad secundum dico, quod ordor natum in diu in is est Inter quae sit primo inter abinrita, secundo inter proprietates relativas,
ordo naturae tertio secudum aliquoS inter personas, quarto inter opera is dianus, et tioneS generaliter .
. quomodo, i Dico pri mo quod ordo naturae est inter abso lina, & literissimὰ eum sunt quatuor signa, in primo signo sunt persectiones quid-cleatur. ' ditatiuae, quae sunt spiritus, lubstantia, & ens,& in hoc sigi ius est unus ordo naturae, nam in primo signo est eris, in incudo substantia; in tertio chiritus, M in quarto essentia. l, i a In secundo signo principali sunt modi uitrio seci, qui sunt infinitas, necessitas, eternitas, de existentia, secundum Franciscurri de Mayr. α realitas: & in hoc signo est alius ordo na' turae : quia in primo signo est realitas i q.secundo existentia, si est modus intrinsecus , in temo infinitas, M in quarto no
' In tertio signo principali sunt persectiones attributales . . I ad Intra, quae sunt intellectus, voluntas, sapientia, bonitas, charitas, S cst. Et in hoc signo est etiam unus ordo naturae, i quia
562쪽
quia in primo signo est intellectus, in secundo voluntas,&c. In quarto, S ultimo signo principali,quantum ad absoluta sunt attributa, quae dicunt respectum ad extra, ut Iustitia, α misericordia, Malia huiusmodi,&etiam in hoc signo est
ordo naturae, sicut est inter ea, quς pertinent ad intellectum,&ea, quae pertinent ad voluntatem.
Dico secundo,quod est ordo naturae inter relationes diuinas, & sunt ibi quatuor signa. In primo signo ponuntur relationes fundamentales, quae sunt omnino primplicet non sint reales, nisi secundum quid scilicet a fundameto,quod autem illae sint primae patet: quia praecedunt relationes originis nam in illo priori,quo persectiones praecedunt origines, intelliguntur distinctae, te ordinatae, ista autem distinctio, de ille ordo non sunt nisi relationes fundamentales.
In secundo signo sunt relationes originis pertinentes ad -cunditatem intellectivam, quae sunt generatio activa , Mgeneratio passiua,S hic est etiam ordo: quia in primo signo est generatio activa, de in secundo passiva. In tertio signo sunt relationes originis scecunditatis volitiuae, scilicet spiratio activa, & spiratio passiua, inter quas est etiam ordo. Nam spiratio acti est in primo, & spiratio Passiua in secundo signo.
In quarto signo ponuntur relationes communes , scilicet identitas, aequalitas, M similitudo, quae habere possunt inter se ordinem, qualem habent earum fundamenta nam ident Itas, sundatur in quidditate, aequalitas in quatit ate perfectionis similitudo in qualitate essentiali: Certum cit autem quod quidditas praecedit quantitatem pei 1ectionis, bc quan titas perfectionis qualitatem essentialem, ergo idelitas pri- cedit aequalitatem, Scaequalitas similitudinem, adeoque ii primo tigno est identitas; in secundo aequalitas ἱ dc in tertio similitudo. Dico tertio, quod ordo naturae secundum aliquos est in- . ter personas diuinas. Unde obseruandum est, qaod ut aliqui dicunt prioritas naturae accipitur uno modo,ut est Inter ordo natur; aliqua,quorum unum accipit totum suum esse ab alio, adeo' quoinodo seque ab illo praecise distinguitur secundum proprietatC per' in lumis.
talem,& hoc modo personae diuinae si per absoluta constituerentur) periuna Prima ellet prior natura se da: quia
563쪽
quicquid habet filius, habet a patre, M in nulla persectionc a patre distinguitur, sed tantum proprietate relativa; & estos ut de facto est quod person ς diuinae per relationes constituantur, adhuc inter patrem , & filium intelligitur ordo n turri etsi, inquam, relativa sint simul natura in loquendo maxime de simultate ordinis naturae, qua ordo naturae ordini essentiali opponitur, adhuc pater est prior natura filio I non quod filius dependeat a patre; quia sic sunt simul natura; sed unus est prius natura reliquo pro quanto pater comunicat filio omnem persectionem, quam habet; ordo enim naturae duobus modis accipitur, uno mado,ut est praesuppositio haius ab hoc tantuna dc conuertitur cum ordine originis,& sic
pater est prior natura filio; aIlo modo. ut est praesuppositio
huius ab hoc in alteritate naturae, 6c hoc modo non est inter personas diuinas, quod autem primo modo possit poni ordo naturae inter diuinas personas, probaturiquia qualis ordo est inter constituentia; talis est ordo inter constituta, sed generatio activa ordine naturae praecedit generationem passiua, ergo ordine naturae pater praecedit filium; praeterea pat,
sua generatio praecedit ordine naturae spirationem passiua; Ergo filius est prior natura Spiritu facto; preterea filius prius est filius, quam spirator, ergo filius est prius natura Spirita sancto, ex his dicunt aliqui,quod pater, & filius ordine natu irae praecedunt Spiritum sanctum; quia pater, Sc filius possunt concipi quantum ad illud, quod quidditatiue includunt sine
Spiritu sancto: ergo prius natura sunt eo,& ideo licet pater, ut pater, non sit prior natura filio, & pater, de filius visunt unus spirator, non sint prius natura Spiritu sancto, tamen pater, ut pater,& filius,ut filius,sunt prius natura Spiritu facto. Sed de hoc magis infra in tractatu de ordine originis Dico quarto, quod est ordo naturae inter operationes diuinas, in quo sunt quatuor signa, in primo signo iunt operationes immanentes ad intra, ut intelligere, de velle, S inter
istas est ordo: quia in primo signo est intelligere, de in secundo velle .
In secundo signo sunt operationes transeuntes ad intra ι ut dicere, de spirare; Sc inter istas est etiam ordo; quia in promo signo est dicere, in secundo spirare. In tertio signo sunt operationes immanetes ad extra,quae sunt intelligere creaturas,& eas diligere inter istas adhuc
564쪽
est ordo: ea in primo signo est intelligere, in secudo amare. In quarto signo sunt operationes transeuntes ad extra, quae sunt creare, &conseruare, dc hic etiam ponitur ordo: quia in primo signo est creare, & in secundo conseruare. t Quoad tertium Ioan. Canon. in Immo Physic.q. . art. 2. tenet , quod esse prius natura non est esse prius in aliquo signo , in quo non sit posterius, sed esse prius natura non est
aliud inquit ipse quam praesuppositio huius ab hoc in quadam alteritate naturae. α sabdit, quod licet pater in diuinis praesupponatur a filio sicut generans praesupponitur a genito, tamen quia sunt ambo eiusdem naturae; Ideo communiter a Doctoribus non ponitur in diuinis prioritas naturae, sed originis, &addit quod in hoc solum differt prioritas na- tutae, a prioritate originis; quia prioritas naturae est praesup- 'positio, M dependentia huius ab hoc in quadani alteritate naturae; prioritas vero originis in Identitate. Et ita ipse aperte negat ordinem naturae in diuinis, & affirmat ordinem naturae nihil aliud dicere, nisi praesuppositionem huius ab hoc in quadam alteritate naturae, quod etiam confirmat, s. Phy-
Sed quod ordo naturae sit ponendus in diuinis, iam a no- contra Iorabis supra satis ostensum est, &oppositum affirmare,est con- nem Canon. tradicere manifeste Doch. Subt. pluribus in locis, & maxime
in a. d. I.q. I. quod autem ordo naturae non dicat tantu praesuppositionem huius ab hoc, sed sit inter extrema quorum unum sit in uno signo, in quo non est posterius, & maxim Eloquendo de ordine naturae positi vh apertissimis rationibus ostendit hic Ant.Tromb. quarum prima sumitur ex Arist. s. Quod esse Metaph. c. de priori, Vbi scribit, quod prius est separabile a prius natura posteriori; ergo priori s quod vocat iple secundum lubitan sit esuin alitiam,& naturamὶ non repugnat esse in aliquo signo; in quo quo signo iunon est posterius. Praeterea eandem sententiam habet Ari- quo nou est stol. 7. Metaph. tex. c. 3. S ubi probat primitatem naturae pq qui c- de substantia, per hoc, quod cotingit iplam leparari ab aliis, A r.& alia non ab ipsa, ergo hic non est tantum praesuppositio, verum etiam in aliquo signo potest esse prius, in quo non erit posterius; hoc etiam probatur ratione, mutatio instan- itanea non est sine suis terminis, cum si habitudo inter ter . .itaminum a quo, SI terminum ad quem ,& habitudo, seu relatio non est sine extremis ue ergo in codem instanti temporis
565쪽
erit terminus a quo,& terminus ad quem ipsius mutationis cum enim mutatio sit in instari,oportet, quod in eodem in stanti temporis, sit uterque terminus,cum mutatio sine ter
Sed i sta non possunt esse in eodem signo naturae; ergo intatio signo naturae erit terminus a quo, puta sorma corrum Penda, dc in alio, terminus ad quem, scilicet forma introitu cenda . - Et si dicatur quod terminus, a quo, est in toto te pore praecedente mutationem inmintaneam, seu generatiornem, M terminus, ad quem in ultimo instanti temporis mensuranti S alterationem praecedentem ut exe mpli gratia, in ggneratione ignis de ligno, terminus a quo est sorma ligni corrumpenda, & terminus ad quem, est forma ignis introducerda, M sorma ligni est in toto tempore praecedente introdu ctionem fornacignis, & forma ignis est in ultimo temporis mensurantis alterationem praecedentem generatione ignis, siue inductionem krmae ignis. Contra certu est quod alteratio, quae est mutario succes 'sua,&in tempore se habet per accidens ad mutationem in stantaneam, nam si Deus caularet unum subiectum ultimae te dispositum,&immediate applicarctur igni, certam est, grignis introduceret formam substantialem in tali subiecto ultimare disposito; ergo remoto eo, quod est per accidens, dare manente eo, quod est per se, no repugnabit mutationi in stantaneae esse sine quacumque mutatione si iccessiva concomitante, & ex hoc concludo quod, cunx generatio non pni sit esse sine terminis, sequitur quod terminus, a quo, M tur minus ad quem , erunt in diuersis signis nuturae, M ita ordis naturae est inter extrema, quorum unum est in uno signo ν, , in quo non est aliud, loquendo, ut dixi,do orditae naturae pC- fi liuo; & hae rationes faciunt mihi fidemideo teneo coactu sionem , quam inducunt. o,shῆ statu sed contra istum ordinem naturae sunt quatuor rationes; si haud use quibus aliqui nituntur euertere, ac destruere ordinem nat iis diuitii, ae in diuinis,& prima est, unum sophisma tale, omne rela otia oor oste riuum est simul natura cum suo correlativo, sed omne prius
Atur ratio. natura, refertur ad posterius natura, ergo prius natura, est
rubus . simul cum posteriori natura. Ad hanc dico, quod relatiuu aliquando sumitur pro sundamento praeci se, aliquando pro sandamento cu relati Onα
566쪽
In Formalit. Mug. Ant. Sirecti Doct. Paris asa
quando ergo dicimus, quod prius natura praecedit posterius natura, non intelligimus de relatione addita ι sed de absoluto; quod est sundamentum,quando autem dicimus,quod rotativa simul sint natura 3 Tunc relatiuum supponit pro relatione praeciSe, exemplum,absolutum intellectionis precedit absolutum volitionis,intellectio tamen cum relatione primritatis, est simul cum relatione posterioritatis volitionis,
hoc est quod alij dicunt, quod relativa pollunt accipi dupli citer , Uno modo pro formali, siue pro per Le signi ficato, Sesic sunt simul natura : alio modo pro sandamento, siue pro substrato, & sic non sunt simul natura . Secunda ratio est lassis,quando que est ordo persectio num in aliquo persectibili, si prius aduenit una perfectio ipsi persectibili quam altera, ipium est in potentia ad alteramῖ sed omne quod est in potentia ad aliquid est impersectum sergo essentia diuina erit imperfecta. Respondeo quod illud est in potentia, quod no est actua tum ultima actuali rate ι essentia autem diuina est de se in vltima actualitate, de sic non potest esse in potentia, nisi sorte Logicali, ex eo quia sibi talis persectio non repugnat: non enim essentia diuina a persectionibus perscctionem expectat, sed ex infinita eius persectione, ab cain secundo signo naturae perfectiones pullulant. Tertio arguitur sic, impossibile est, ponere priuationem alicuius persectionis in aliquo cum potentia ad illam periectionem, sine imperfectione, sed si essentia diuina prius recipit unam persectionem, quam aliam; erit priuata, & im- Persecta; ergo non potest dari in essentia diuina talis ordo inter diuinas persectiones. Dico, quod veru est,quod pro aliqno signo essentia diuina habet cat entia alicuius persectionis, hoc est non habet eam, tamen non sequitur,quod sit priuata; 5c ratio est quia priuatio dicit carentiam in apto nato pro illo tena pote, pro quo aptum natum est esse, sed ita non est in proposito quia essentia diuina non est apta nata nec nunc neque tunc pro illo si Eno, pro quo no habet, non est ergo dabile aliquod signum, in quo essentia diuina careat aliqua perfectione, pro quo stagno,vel in quo essentia diuina sit apta nata habere talem persectionem.& illa persectio sit apta nata haberi,& non habeaturin Odo cum in Pri No signo naturae esstruic diuinae solam
567쪽
Comm. R. P. F. Franc. Arret.OQ. Min. de Obseompetant praedicata quidditativa, non sunt nata sibi competere pro illo signo praedicata, quae dicuntur per modum qualis, veluti sunt perfectiones secundar. Quarta, & vltima ratio, omne quod transit de contradictorio in contradictorium mutatur; sed si ponatur huiuscemodi ordo inter diuinas persectiones, erit talis transitus inessentia diuina; ergo mutabitur; & confirmatur: duo signa naturae correspondent uni signo aeterni tatis, sed in signis naturae sunt contradictoria; ergo in aeternitate. Respondeo, Ppassio negativa prius inest, quam allirmativa: quia indifferentia ad contradictoria est prior essentialiter indifferetia ad cintraria; habet ergo essentia intellectum , & voluntatem, sed non habet prius voluntatem in tali signo, utpote quidditati ue,cum habeat eam denominatiue; habere tamen Dic amrmationem dc negatione non arguit transitum, vel mutationem: quia ubi est transitus, vel mutatio, ibi unum extremoria mintationis accedit,& aliud recedit; non sic est in proposito. nam contraria illa semper stant,semper enim cum ista, homo non est risibilis quidditatiue, statista, homo est risibilis denominatiue, simili modo in proposito,& i ta nulla est mutatio; & cadicitur,quod sunt contradictoria,dico,quod est falsum: non enim sunt contradictoria propter diuersitate signorum,sicut enim ista, materia ex se non est formata, SI ab alio formata, non contradicum ; ita non esse hoc , in primo signo naturae, siue quidditatiue, id esse hoc simpliciter, non sunt contra dictoria .
T E X T V S. et '. A' Lia prioritas ess durationis, pro quo notandum ess, α'q-d triplex est duratio, prima eu respectu Dei, sty
sic aeremitas es eius duratio; stes ideo si nihil est prius du
ratione in diuinis, secunda ess respectu eli,staliarum rerum permanentium talis duratio et ocatur Ae-uum G tertia est reflectu entium successsuortim, mel quan
tum ad uum feri, oe talis duratio est tempus. COM
568쪽
''C O M M E N T. IIII. PRO huius literae explic'tione aliqua sunt obseruanda , M
aliqua dubitanda. Primo obseruandum est, quod aeter Aeternitas nitas secundum Doch. Subt. in quolib. quaest. 6. est conditio, quid sit, crseu modus intrinsecus essentiae diuinae, quae a Boetio ita de, cuius me scribitur lib. ue . de Consol. prosa a. aeternitas est interminabilis, sura. vitae tota simul, Sc persecta possessio. Unde sicut infinitas est modus intrinsecus estentiae diuinae praeci se, ut essentia est, ita aeternitas est modus intrinsecus existentis, ut existentia est,ta est quaedam quantitas virtutis quasi extrinseca per qua Deus potest existere cuictique tempori; S cuilibet eius parti etiam simul ; si partes temporis pollent esse simul, vel saltem per intellectum, ubi intellectus conciperet illas partes simul. Est tamen obseruandum, quod Scor. ubi supi a loque do de aeternitate est problematicus; nam aliquando dicit, quod est modus intrinsecus ellentiae, vel existentiae Dei, de per conloquens extra primum modum dicedi per te saltem negat tu aliquando dicit,quod importat respectum ad duplicem negationem,i ad non elle prςcedens, M ad non esse sequens, id est Deus nec habuit, nec habebit non cne, S connotat vitam, Mposscstionem: Vnde si est aliqua res,quae non habuit esse post non esse, nec deficere potest, aeternitate mensuratur,& ista res est Deus, & de hac duratione aeternitatis locutus est Aristol. 3. Physic.tex. c. 32. ubi scribit,quod in aeternis non differt
Secundo obseruandum est, quod Aeuum est mensura in gtrinseca entiu permanentium, siue sit accidens, siue substan' si' iustia, ut praescindunt a motu, S mutatione, ac etiam quiete, de meoura. aeuum ponitur mensura sicentium permanetium, quia memsura, mensuratu debent este viis genea, ut docet Commentator .Physic. com. I I9. ubi habet, quod menturatum se in per mensuratur per aliquod eiusdem generis aut rationis cu bipso, sicut linea mensuratur per Iliaeam,superficies per superficiem,S corpus per corpus. QuPd autem Omnium perma . . . rnentium sit ponenda talis mentura, quae est A euum, dcclaratur sic, quaecumque sunt eiusdem rationis,ut sic habeat mei, suram ciusdem rationis,hςc propositio est Commentatoris, scd omnia entia permanentia, ut permanentia sunt, habent
569쪽
nm. R. P. F .Franc. Arret. Ord. Min. de CIT. totum suum eine simul,& non per partem post partem, ergo
eis correspondet una mensura eiusdem rationis, quae sit eorum simultaneae permanentiae mensura. Sed talis mensura non potest esse tempus: quia tempus mensurat ea, quae sunt in fluxu, dc in motu, ergo dcc.
- Secundo obseruandum est secudum Cyrillum super Eces
diat inter primo, quod Aeuum est quali medium inter aeternitatem,lcto nitate, tempus, proptes quod pQ nitur interdum in scriptura pro in tempus. ternitate, eo quod medium particis at utriusque ex tremi naturam . Vnde Ecel. primo ponitur, intellectus prudentiae ab aeuo: qui locus exponitur de sapientia genita,id est,de verbo vel filio Dei, in quo supereminenter eli notitia principioru, quae dicitur intellectus prudentiae, de est ab Aeuo, id est,ab aeterno,aetei nitas quippe caret principio id fine, tempus habet principium, dc finem , sicut de motus coeli secundum veritatem, sed aeuum tenet mediunt quia habet principium,sed caret fine. Proinde Dionys. de diuinis nominibus cap. s. dicit, quod Aeuum dicitur quieta, dc tota simul vita. Aeuum vero quod est duratio Angeli ab Arist. non poniturmam sub aete nitate comprehendit Arist. Sc Deum,& Angelos,& cςlos,1 materiam primam, nam imaginatur ipse Deum, omnes intelligentias, ac etiam coelos esse aeternos. Tertio obseruandu est, quod tempus est mensura entium successivorum,de qua loquitur Aristot. Phys. tex. c. IOI. de qua mensura tria videnda lunt breuiter Primum quid sit temnigri sila de pus , secundum si tempus habet esse extra animam, tertium tempore. in quo praedicamento iit, quo ad primum dico,quod tempus
propter sui minimam entitate est nobis valde immanifestu. Vnde D. August. lib. II .Consess.cap. I l .inquit Domine usque nunc nescio, quid sit tempus. Ipsius ergo definitionem,& cntitatem cognoscere non possiimus persecth in hac vita, sussiciat ergo Methodo descriptiua, aliqualiter eius natui a inue s ligare. Vnde obserua dum est,t de entitate teporis duae sunt
iniis, Opiniones; prima est Aureo: apud Canon. . Phys. q. s. quidui de tem tenet, quod tempus nihil aliud est , quam successio motus,poris euii- cum tempus sormaliter non sit aliud, quam prius, ic postetate. rius, sed prioritas, Sc posterioritas non sunt aliud formaliter, quam successio quaedam habens patres priores, dc posteriores, de haec videtur etiam sui me opinio D. August. lib. I i, Cons. cap. I I. ubis ibit, quod tempus non est aliud, quam
570쪽
discretio successivorum, dicit discretionem, quς idem esse videtur, quod successio; & non dicit extensionem quoniani haec non videtur esse nisi in permanentibus. Videtur etiani quod fuerit opinio Auic. a. lib. suae Pliv. ubi dicit, quod noncst nisi continuitas motus, non continuitas permansitu a, sed successiva ; haec autem nihil aliud est, quam successio . Secunda est opinio Canon. ubi supra, qui dicit,quod in tu-pore est aliquid materiale,& aliquid sorinale . Eut enim species quantitatis, icin qualibet specie ista duo re periuntur: materiale itaque in tempore est illud , quo conue ivit cu alijs speciebas, S hoc est quantitas, siue continuitas. Formale vero est illud, per quod differt, de hoc est habere partes succese suas, ad instans intrinsece copulatas, & hoc totum illi competit, & nulli alteris ex his ergo duobus sic potest describi tempus. Tempus est quantitas continua successura habens Partes, quae sunt praeteritum, & futurum ad instans intrinist-
copulatas. Unde continuitas motus est alia a continuitate temporis; nam in cotinuate temporis continuitatiuum est instans,& in continuitate motus continuitatiuum est mutatum esse.
Quoad secundum dico breuiter , quod tempus habet esse rediis osormaliter quantum ad eius totam entitatem extra animam, tis: ad tota Vnde non imaginor sicut quidam, quod tempus sit formali' eius euritate ter ab anima, materialiter extra animam, quoniam eX en' habet esse fortitate in anima, & extra animam non fit aliqua entilas per te. mesiter e Verum quoniam inquit Arist. . Phys.lex.c. 97. quod tempus tra animas. cum sit numerus motus, si nihil aliud est aptum natum numerare , quam anima, & animae intellectus, impossibile est tempus esse, nisi anima sit. Ideo obseruandum est, quod tempus potest considerari dupliciter , uno modo quantum ad eius continuitatem, siue pro illa continua successione in fluxu sic circa eius continuitatem nihil facit anima: alio modo quantum ad eius discretionem praescindendo,& distinguendo illud, quod praeteri jt, quasi iam acquisitum, Mpertransitum, ab illo quod suturum erat, ut futurum est , dcvnumquodque istora considerando inter terminos proprios Praeteriti, ut praeteriti, dc suturi, ut suturi, non considerando ipsorum connexionem ad praesens indivisibile, de ut sic habet natura discretorum , & isto modo anima se habet ad ista,
non solum ut sunt cognita ab ea, sed quali ab ea in tali esse