장음표시 사용
431쪽
ιM A V D. Ψ A L. EXPLIC. ternum recepisse. An rei militari qui nunquam castra via deris eloquentiae, quae nulla est in te, quicquid ea vocis ac linguae,omne in istum turpismum calumniae quaesum contulisti' Tu lucem aIlicere audes' tu hos intueri' tu insero tu in urbe,tu in ciuium esse constem'Tu istam mortuam, '' tu imagines jsas nonperhorres cc, quibus non mailsi imitandi, sed ne tallican is quidem tibi *irum locum reliquisti' Sed haec tragica ars diuina Faceta autem urbana innumerabilia ex una cocione meministis. '' 'Nec enim contio maior unqua uis, nec quoFulumgrauior ora iis,quam huius contra cor am in censura nuper,nes lepo re si uitate conditior. '' Quare tibi Laenioni virumsassenuo γ multum facetiaι in dicendo prodes 7 6ω eas arte nulli modo posse tradi. Et idud quidem admiror, te nobis in eo genere tribuisse tantum, non huius rei quo. quepalma,ut caeterarum,crasso Ltulisse. 'Τ Tum Antonius,Ego vero ita fecissem,inqui nisiinterdum in hoc cra sepaulum inuiderem. Nam esse quamui Iacetum ais sal sum, non nimis esse persti um inuidendum sita cum Omnia is ,enust simus=Ἐrbanissimus, omnium grauis mumo severisimum συγγνideri, quod isti contigit xes, id mihi vix ferendum videbatur. Hic ruum arrisisseti crassus, Q ttamen,inquit Antonius,cum artem se
acetiarum fusi negares, aperuili qui dam, quod praeciapiendum Oideretur: Haberi enim dixi rationem oportere hominum,rei, temporis, ne qui iocus degrauitate decerpe
rex quod quidem inprimis a se , o fruari let. Sia hoc
praeceptumpraetermittendum His acetiarum cum his nihil opus sit nos aut e quomodo viamis cum opust,quaerimuό:γt in a uersarium, maxime si elui uultitia poterit agi tari:
432쪽
IN II DE ORATtari: in teste ultum,cupidum leuem acise homines audituri videbuntur. Omnino probabiliora sunt,quae lacessiti dicimus,quam quae priores. Nam . ingen, celeritas maior est, quae apparet in re*ondendo O humanitatis et rabion
sis. Videmur enim quirturi fuisse, nisissimus lacessu: νria ista ipsa tantione nihil fere dictum in ab hoc, quod quiadem facetius dictum τideretur,quod nonprouocatus re*onderit. Erat autem tanta grauitas in Domitio, tanta authoc rito,ut quod ab eo esset obiectum, lepore magis eleuandum, quam contentione frangenilum videretur. ' Tum Sulpitius, Quid igitur' inquit,patiemur ire,qui quanqμam
Cras acetias concedit, tamen multo in eo uilio magis ipse eLIorat,non explicare totum nobis genus hoc iocandi, quale sit, unde deducatur,praesinim cum tantam νει in ν
tilitatemfalisinurbanitatis essesteamur' Quidsi,inquit Iulius, assentior istonis, dicenti nullam esse artem salis Hic cum Suspitius reticuisset, ' Quasi vero, inquit fu,horum i rum,de quibus istonius tam diu loquitur, ars xllast: O maris quaedam est viis dixit, earum rorum,quae in dicendo valent: quae si eloquente acere pssit, quis est non eloquens Quis enim hac vano acisci*elcerte aliquo modo stedipere ' Sed ego in hi praeceptis hane
vim hancν tilitatem esse arbitror, no vi adreperiendum dicamus arte ducamuGed ut ea quae natura, quae se iis, qua exercitatione consequimur, aut recta esse confidamus,
a Fraua intel amus, cum tuo referenda sint, didiceriamus. Quare, Caesar, ego quos a te hocpeto,*t,sitibi riidetur, δὴ utes de hoc toto iocandi genere quid na ne quas te d cendi pars, quoniam ita ν lubris in hoc tali cartu, ais in tam accuratosermones terita esse videatur. '' sto υ-
433쪽
ilentiam, qui agunt in simagestum flectante Zostis. Quis
enim sese commouereTotest, cum illi vitia non videat Sic
ego nunc crasse audiet eprimum loquar de facetiys, ' Io
cebosis ut aiunt oratorem eum,quem cum Catulus nuper audisset, foum alios aiebat esse oporter . 'Τ Tum illi iocabatur, inquit, Catulus praesertim cum ita dicat ipsi, ut Ambrosia alendus esse.vi leatur. Derum te Caesaraudi. mus, ut ad c tonj reliqua redeamus. Et a tonius
'' Perpauca quidem mihi re Ducinquit,' tam si defessus iam labore ais itinere distulationis meae, requiescam in Ceseris sermone . , quo in ab qua peropportuno diuersorio.
Atqui, inquit Iulius, non minimum liberali ho litium meum dices. nam te in a iam simul aberraululumlast
i Expostis duabus inuentionibus, a re umἴrorum ad docendam caussem,ltera frauiorum rationum ad mouendos auectus, luperest tertia delectationis
trium habet neque dialecticae, sed communiter ex a.n babus, atque etiam liriarii bus ium:tur, quemadmodum sequentia pr. rcepta de ioci, iudicabunt: Iococ igitur minime constare arte & praeceptis Ca):ar prcibare conatur ex libris Graeci uini hetorum, dei ac re conscriptis, qui tant ina abest ut artem iaceti arun habeant ut nihil illis videatur insuls us aut inertius. x Secundum argumentum est a distributione iacetiarum in duas species, cauillationem S dicacitarui qu:bus uesati, totum negate concluditur hoc modo, cau llatio non desiderat artem,neque item dicacita :Nillis igitur iacetiae artem requirunt. Antecedentis ratio sumitur ex captioso dissentaneo:Vtrumq; genus natura constit non igitur ace: ritiosunt in consectarium: nam quaecunque arte constant, etiam constant natura. Iocus est Catuli in Philippum conbulem rapacem scin occasione metaphorae & subiecti ad illam metaphoram relati sumitur: nam canes allatrant furibus. Exen 'la deinceps proponuntur ex duabus nobilissimi, orationibus Crassi, quibus ista far probare nil tu Crialsum natura sacellini suis se,Ni' hoc Renere exteris excellu ille.& in iocando rationem personarum habuisu: ut in Oratione pro Curio iocatus eii in scaevolam iucundeta festiue , u-
434쪽
ua an eri dis nitare hominis, quia non decebat famam hominis sibi anticissimi
ulli molesi s aculeius commatum pungi &lacerari. Exempla quar tequuntur acerbiores iocos habucrunt in M.Brutum aduersarium Licinii Crassi,de pin-di una hominem,dignumque, qui acutior bus & grauioribus aculeis contumel arum por locum vexaretur. 6 Iocus arreptus est ex subleeti & adiuncti ra- tione: nam in balneis sit latur: & deIeetat sermonis amb guttas. Exire autem de balneis siqn ficat alias e redi, aliis autem balnearum Posse si em amittere. 7 Crastus fuerat irrisus , M.Bruto,qudd.in dissuasione legis,quae contra Co Ioniam Narbonensem serebatur,qirunturii potuit de aut horitate Senatus cetr xit: in filasone autem leg:s Seruili .e, quae piartem iudiciorum equitibus aufer bat & senatoribus dabat summis Senatum laudibus ornati ita ex quibus contπmis capitibus Brutus Crassi cerisit inconstantiant. 8 Crastus quaesiuit ieit nam narrationem, qua lacessitus in Brutum OCaretur, qui tres paternos fundos vendiderat,&patrimonium decoxerat: de quo Fabius , Illud quoque genu, inpositum non in hac velut iaculatione verborum,& inclusa breuiter rbanitate, sed in quodam longiore actu : quod de Cratio contra Brutum, in x.de Onat. ib. N alii, quibus lain locis narrat: nam clim Bru u in acculatione Cn. Planci ex duobus lectoribus ostendis et contraria L. rasum patronum esus in oratione, quam se Colonia Narbonens habuerat, sitas ite eis, quae de lege Seruilia dix rat tres excitauit & ipse lectores, bis luc patris eius dialogos dedit legendos,qu rum cum in Priveritati unus xlter in Albin tertius in Tiburti termonem habitum complecterclusi requirebat, ubi elsent eae poli essiones: omnes autem Brutus vendiderat,& cum Paxona manciparet praedia turpis habebatur- 9 aesu. approbat vim Crassi infacetiis dc iocis, comparatione grau: oru affectuum, quibus tr uice inuectus cst in Brutum: in quibus cis magnus fuit, non magis men excellui quam in lepore & salibus. io Videntur h. M vcrba sum a Gle' ex oratione Crassi pro Planco,qui hiis Licinius Crassus M.Brutum ac faror hominem nequam de maiorum suorsi di si in item vehementer obiurgauit, lum-Pva occasione obiurgationis ex Iunia ni uti propinqua lux tum sorte c ratio diceri e per medium Hrum essereba ur ad roxum. Collegit itaque Cratius longa inductione honesta Sutilia hora: num studia, quae Brutus hic contempliciti Hyperbolicus est modus extenuandi caulla,& locus ex formula iuris lum-rtus in M.Brutum qui sic decoxerat, ut nil eae Fusione reliqui sectilet, ne i
liii in quidem, id est, sellam&hexedram, in qua pater sedens de iure re pone iabat. ra In atriis nob: lium cereae imagines ramiliae dispositae erant Iingulae in
suis armariis: Brutus autem&dom si,&atrii lin,& armaria vendiderat. 13 Cnia Dominus Censi raccusauit pro rostris L. rasium col legam si una, mi Od mmissuri tuo F aedificas et,&in porticu domus columna, Hymetias haberet: cuICrassus in concione resipondit, e parem atque etiam maiorcm luxum Obiecit,
qu: decem arbusculas tricies Hs emisset: lege Valerium lib. 9. i Epilogus it ad laudem Crassi, scuta di putationis cantia complectitur. is Haec dicuntur ab Antonio per iocum: mos enim est in dialogis, ut homines inter se familiaratcrrideant: atque hic iocus spectat ad summam laudem Crassi ex admirabili coniunctione duarum dissimilium virtutum, severitatis & comitat s. Cicero in Bruto, Erat sinam a strauitas, erat cum crauitate iundius facetiarum & urbanitatis oratorius,non scurrilis lepos. Ibidem, Crassus in lumina comitate habebat etiam se vcrua:is satis. I 6 Iocus si non vera in & certam altem, qualis antea definiet, turais Antonio, at speciem quandam artis habet, ex probabilibus obseruationibus S animaduersionibus collectam: quales sunt hae regulat: In iocando. habenda est ratio locile Gnae,rempyrisi' Irridendus est aduersarius aut teitis, si auditor iacile pati videbituri Iocus in rcspondendo fratior, qu im in lacesteii do: S multae aliae leges, quae a Caesare madentur. 17 Antonius Primus suilliori
435쪽
tor Caesaris, ut de oris diceret: secundus adest Sulpitius,qui hortatur duobus argumentis: Caesiar in hoc genere praecipue veriatur: & iocus est oratori perutilis. Itaque nos cupimus derocis auri ire de caesare. i8 Tertius hortator est Cras.sus,qui non artem, sed quas artem, id est,probabilem doctrinam facetiarum i quiriti &syllogismum sie . ni fruiti Praecepta artis sunt utilia,&cognoscenda, quia docent quid rectum prauumque sit in re,quae explicatur: Obseruationes de iocis sunt artis quaedam praecepta: Obseruationes igtur de iocis sunt utiles,&cognoscendae,quia docent, quid in iocando rectum prauumque sit. In natura & exercitatione praecipua vis est: in arte consilium: ars tantum demonstra xt ante dixit Antonius, ibi quaeras,atque ubi sit illud, quod studeas inuenire: reliqua fiant in cur alcentione animi,cogitatione,vigilantia, assiduitate abore. I9 Procem tum de iocis totum iocosum&sestiuum est,ubi Caesar, Crassus& Antonius perbelle inter se iocantur ex metaphoris. similitudinibus,&Proue bii, festiuissimis & elegantissimis: pruna metaphora est actu tuis, qui pecuniam colligunt,& conserunt ad apparatum mensae, quae pecunia dicitur a Latinis collecta, i Graecis συυGMA: ita in hoc d sputationis conuiuio Antonius, Caesar&Crassus aliquid conserunt, Antonius duas inuentiones fidei Se motus, artem dispositionis εἰ memoriae, Caesar locos iacetiarum, Crassus praecepta elocutionis &actionis. Io Modesta est lui ipsus extenuatio collaudata persona rassi ex s- milibus: Ut impudentia est agere speetante Roscio, sic dicere audien e Crasso. xi Caesar alludit ad pro 'ter bilina Sus Minervam cum docius indoctum vult aliquid docere: est enim sua animes ignauuni k stupiduin,&stolidum. ix vide num potius legendum si, camum, ut stallusio ad stabiectum proprium sitis, .uae coeno lutoque saudet. 13 Crassus eleuat dictum Catuli exemplo&linde ipsus Catuli: qui locus habet vim quandam repi gnantiae: Catului summus est orator: non igitur caeteri a Crasso viles sunta aec laus exornatur poetica in taphora: poctae enim singunt deos ambrosa vesci,& ex eo immori .litatem eo sequi. 14 Lepos hic quaestus est ex sin ilitudine viat ruin, bc habet magnam elefantiam in metaphoris, quae significant& longam Antonii disputationem fuisse & proximum Caesaris sermonem plenum fore cuiusdam silauitatis,& A tonium ad reliquam τε νολογαν statim reuersurum esse.
' c ne Lutius vos demorer, de omni isogenere qui sintiam,serbreviter exponam. Te risis quin 1 synt quae θ V.
rantur: unum,quii it alterum,*ndesit: tertium, si in eo ratoris velli risum mouere: quartum, quatenu quint m,
quaesinuenera ridiculi. c At 1, issu primum, quia is ipse risius, quo pacto concitetur, ubi is, quomodo exilat, at tarepente erumpat, ut eum cupientes tenere nequeamus, oesquomodosimul latera, os, vena vultum, oculos occupet, via erit Democritus. Nes enim ad hunc remonem hocpertianet, si pertineret, ne,cire me tame Uno puderet, quo ne ipsiquidem iPiscirent, qui pollicentur. ' Locus autem γ
436쪽
regis quasiridiculi nam i seroxime quaeritus turpitudia
ne γ deformitate quadam continetur. Haec enim ridentur et fla, vel maxime, quae notant oe designant turpitudinem aliquam nent turriter. Eu autem, νt ad Iud te tiam Ῥeniam,estplane oratoris,mouere risim,vel quod ipsa hilaritas beneuolentiam conciliat ei per quem excitata in Ῥel quo admirantur omnes acumen unosepe in verbus tum,maxime res ongenti nonnunquam etiam lacestentur
ei quod rangit a uersarium, quoJ impedit, quodeleuat, quod deterre quod resutata vel quodi'sem oratorem poliarum esse hominesignifica quod eruditum,quo Pisanum maximesquod trilitiam ac seueritatem mitigat m rela Aat, odio sesa resseaepe, quas argumentis dilui nonfacile est, ista ri ui Issoluit. ' Quatenus autem sint ridiculat tractanda oratori,perquam diligenter videndum est: id quod ii quarto loco quaerendiposieramus. Nam nec insignis improbitas, flere iuncta,nec rursus miseria insignis a trita rigetur. Facinorosis maiore quadam*i quam ridiculi inerari volun miseros istudi nolunt,nisi forte iactat.
Parcen um est autem maxime charitati hominum,ne tomere in eos ilicas qui giliguntur. Haec igitur adhibenda est primum in iocando moderatio. Ita a ea facillime tu untur, quae nes, Odio magno,nec misericorgia maxima digna t. Quamobrem materies omnis ridiculorum en in iis vitir, quaesiunt in vita hominum, nes charorum,nes calamito-
frum,nes eorum qui ob facinuη aoupplicium rapiendi xi
gentur: eat besse agitata rigentur. Est etiam de Ormitatis G cortoris vitiorum satis besta materies adlocandum. Sed quaerimus,idem quod in caeteris rebus maxime quaerendum est,quatenus. in quo non mosso illuseraecipitur,nequidis-
437쪽
hubem etiam si quidper ridicules is, ιitandum en ordo
tori utrum 1. ne ausurrilis iocussit,aut mimicus.
cui modi lint facilius iam integigemus,cum ad ipsa ridiaculorum genera venerimus. Τ Duo enim Aunigenera face tiarum,quorum alterum re tractatur,alterum dicto. D,
si quando quid tanquam aliqua fabessa narratur, ut olim iu 6rasse in Asemmium, comedisse eum lacertum Lagi ,
cum esset cum eo Tarracinae de amicula rixatus Salse,at
tamen a te ipses a tota narratio. dissisti clausulam tota Tarracina tum omnibus in parietibus inseri a se se bteras, tria L LL, Δο I tum quaereres id quid sistet,sinem tibi quendam oppidanis Axisse, Lacerat laceratum La j mordax Memmius. Fersutaris hoc genus, quas acetum,quam elegaus,quam oratorium siue habeas vere quod narrare possis, quod tame est mendaciunculis astergendum siues M. Mi autem haec huius generis virtus,ut ita facta demonstres, ut mores eius de quo narres, ut 'mo, It vulius omnes exprimantur: ut js qui audiunt, tu erii Uerii videantur. In recita, en item ridiculum, quod ex quadam deprauata imitationesumsolet , ut idem Grasus, 7 Fer tuam nobilitatem,per ν Ira amiliam. Quid aliud fuit in quo concis rideret, nisi ista vultus vocu imitatis 'Ner tuas statuas vero Him dixit, extento brachio paululum etiam Lgelu addidit, ehementius risimus. hregenere est illa Rostiana imicatis sinis ' Tibi ego Antipho assero , inquit, senium est 1 um
Misita est totum hoc ipsogenereridiculum,iscautis Insetractandumsit. Asimorum est enim ethologorum si nimia est imitatis,ficut obseurnitas. Orator surripiat oportet imiatationem:
438쪽
tationem: ut is qui audiat,cogitetplura quam videat . Praes et idem ingenuitatem-ruborem pisum, verborum tum tu ine,m rerum os restate vitanda . Ergo hac dua . genera sunt eius ridiculi,quod in re positum es: quae flumpropria perpetuarum facetiarum , in quibus describuntur
hominum mores, mita e inguntur, ut aut re narrata ali
qua quales sunt intelligantur,aut imitatione breui iniecta, in aliquo insigni ad irridendum vitio reperiantur. In dicta autem ridiculum est ia, quod verbi aut stententiae quodam acumine mouetur,sia ut in illi stuportoregenere 'vel narrationis, velamitationis vitam. est mimorum ethologorum smilitudo sic in hoc scurrilis Oratori dicacitas magnopere
fugienssa est. Quἰ igitur Alinguemus a Grasso, a fatuis a
caeteris fumiliarem vestrum Vranium,aut Vargulam amicum meum ' Non me hercule in mentem mihi quidem vonis. μιnt enim dicaces: Cranio quidem nemo dicacior. me opinor primum,ne quotiescunspotuerit dictum ac necesse habeamin ilicere: Fusillus telispracsit. Licet. inquit, rogare Philippus tum quaesitortroperans, Vogo breuiter. Hic ille, Non accusabis perpusillum rogabo. Ridicule sed sedebat iudex L. urifex, breuior etiam quam i telis. omnis est risus in iudicem conuersus: Visum est totum flumile iudicium. Ergo haec, quae caire possunt in quos nolis, quamuu sint belia sunt tame ino generescurrilia: '' ut iste qui se vult dicacem,m me hercule est, Epius, 'e nonnunqua in hoc vitium urrile delabituri cornabo, inquit,apuIte, huic loco familiari meo C. Sextio: uni enim locum esse sedes. Est hoc furiale,s, quod sine caussa lacessuit, O ta men id Axit quod in omnes lucos conueniret. Ea quia ditataZutatur esse, dius ridentur. '' Erud egregium Se
439쪽
AVD. TAL EXΡL I C. tis,oe ex tempore: Manus laua, inquit, na. Temporis igitur ratis,oe ipsius dicacitatis moderatio m temperantia, raritas ilictorum δ inguet oratorem a sicurro quod nos cum caussa dicimus,non ut ridiculi videamur,st
xvroficiamus aliqui illi ratiι die, oesine caussa. '' Quid
enim est Vargula assecutus, cium eum candidatus .Sempronius cum Marco suo tre complexus esset, Puer abige
musicas' Risum quaesiuit,qui est mea sint entia vel tenuis Lmus ingeni fuctus. Tempus igitur dicendi prudentiata
grauitate moderabimur quarum utinam artem aliquam haberemussed domina natura est. Nunc exponamus genera i asummatim,quae ri ym maxime moueant. 'ε Haec L
mrstprima partitio: Quod facete dicatur, id alias in re
habere alias in verbo facetias maxime autem homines de lectari liquando risis coniuncte,re,*edo , moueatur. Sed hoc mementote, quosens locos attingam viae ridicula δι cantur, ex iam locis fere etiam auri sintentiaspust δε- ei. Tantum interes, quo rauitas honestisin rebus ere, iocus in turpiculis quasi deformibusponitu K. velut in isdem verbis laudare fugi struum possumus, oesest ne quam,iocari. ' Ridiculum en ii d Neronianum vetus in furacesimo, Solum esse is, cui domi nihilsit nec obsigna tum, nec occlusem. Quod idem in bono seruo inpoli se hoc etiam verbis. Ex istem autem locis omnia na- suntur. '' Nam quod Spurius Carnilio grauiter Hau iacanti ex *ulnere o ob Rempublicam accepto, oe ob eam causam verecundanti in publicum prodire , mater dixit, Quin proris mi Spuri,ut quotie nos assum facta toties tibi tuarum Pirtutum veniat tu mentem 'praeclarum graue est. Quod Licuino Claucia claudicanti, Ubiosi di
440쪽
iN IL DE ORAT. 3 7 tus il ud' Num claudicat' at hic claudicat. hoc ridiculum est virum a ex eo quo in claudicatione animaduerti potuit, est δε lum. ' Quia hoc Naevio ignauius f Seuere
Scipio. Oet in male olentem, Z ideo me a te non conueniri,
sedcircunueniri.μbridicul e Philippus. O t utrumuenus
continet verbi ad litera immutati militudo. '' Ex ambiaguo dicta, vel argutissima putantur sed non emper in io
cosepe etiam ingrauitate versantur. ''ia ricano liti maiori coronam sibi in conuiuio A caput accommθdanta,quum e epius rumperetur, P. Licinius Varus, Noli mirari, imquit,si non conuenit, caput enim magnum est: laudabilem honestum. '' Oet ex eodem genere est. Caluus satis est: quod dicitiarum,ne multa. Ium genus et ioci,quo non ex eodem seuera oegrauia sumantur. '' Otis hoc etiam animaduertendum,non esse omnia ridicula faceta . Quid enimpotest tam ridiculum,quam Sannio est Iejore,vultu, imitandis moribus, voce,denis corpore ridetur ipso. Salsum huncposum dicere, atque ita , non ut eiusmovi oratorem
esse velim,se ut mimum. Quare primum genus hoc quod
risum vel maxime mouet,non est nostrum,morosum,*pe
Diioum, Si*iciosum, oriosum, ultum. turae ridentur se, qua Iersonas agitares lemus, nonsustinere L rerum genus est imitatione admodum ridiculum,sed nobis tantum licet furtim,si quando cursim. liter minime est liberale. Tertium, oris deprauatis,no digna nobis. uartum obscoenitas, non solum non foro dignalia is conuiuio
I Caesar Graecorum, quos sequitur, more&instituto quinque quaestionesiderisu & facetus proponit, in quarum explicatione tota ara de iocis consistit, quam Cicero ex GLeeorum libris Latine expressit,& Romanis exemplis illustrau quae masna ex parte lumpta stant ex Originibus c atonis : prima quaestiolde delinitione risus non explicatur, quod tota sit physicorum, &obscuritatem