장음표시 사용
411쪽
368 A V D. T A L. E X P L I C. gatur. Plura enim mulso homines iugicant odis aut amore aut cupiditate,aut iracundia aut dolore,aut laetitia,aut fpe,aut timore,aut errore, aut aliqua permotione mentis, quam τeritate,autpraestripto, aut ruru norma aliqua, aut
iudici' firmula, aut legibus. Quare, nisiqui vobis aliuolacet, a ista pergamus. Paulum,inquit Latulusetiam nunc
deesse videtur js rebus, toni,quas exposuisti, quod dicbi ante explicandum,quam illucpro ciscare , quo te dicis intendere. Quianam' inquit. Qui ora tibi placet, inquit Catulus, quae di*ositio argumentorum, in qua tu mihi semper deus xiderisoles. ' t de quamsim in istogenere
inquit Catule, deus. Non me hercle mihi nisiadmonito ve nisset in mentem Ἐt ρομ existimare me in ea, quibus non nunquam aliquid efficere τinor, Vis solere in dicendo xelcasypotius incurrere. . Ac res quidem ista, quam ego, quia non noram,sic tanquam ignotum hominem iraeteribam, tantum potest in dicedo, ut a vincendum nuἰla pluspositi Sed tamen mihi videris ante tempus a me rationem ordinis OUHarum rerum requisis e. Namsi ego omnem vim oratoris in argumentis, in re inaper se comprobanssaposuissem, tempus esset iam de ordine argumentorum m de collocatione aliquιIaicere. Sed cum triasint a mepropos ta, e uno dictum cὸm de duobis reliquis dixero, tum erit denis dedissonenda tota oratione quaerendum. ' Valet igitur multum ad vincendum,probari mores, instituta σμ-cta, oe vitam eorum qui agent causas, m eorum pro P bus: O item improbari aduersariorum. animosa eorum a- apud quos agitur, conciliari quam maxime ad benevole
tiam cum erga oratorem,tum erga illum pro quo dicet or rari conciliantur autem animi dignitate hominis,rebus V
412쪽
it exi matione vitae: quae facilius Ornari possunt, si modo sunt: quam Pgi si nulla Ant. Sed haec agiuuant in oratore,
imitas γοω ut seudom signfcatio, verborum comitat si quidperseqxare acrius, ut inuitus G coactusfacere viae re. Facilitatu,liberalitatis,mansiuemini pietatis,crati animi,non appetentis,non auid gna prostris perutile est: ea , Omnia, quaeproborum, demissorum, non acrium, non fertinacium, non linoosorum, non acerborum Ant. valde beneuolentiam conciliant: ab alienanis ab is in quibus haec non Fint. stas eadem siunt in aduersarios excontrario co ferenda. Sed genus hoc totum orationis in ip caussis excesset,
in quibus minus potest inflammari animus iussitas acri vehementi qua am incitatione. Non enim si per fortis oratio quaeritursi aepe placida,*mmissa lenis, quae maxime commendat reos. ' Mos autem appello , non eos mogo
qui arguuntur, Momnes quam δε re disieptatur: sic enim
olim loquebantur. Horum igitur exprimere mores oratio ne,iustis,integros,religiosos,timidos,perferetes iniuriarum,
mirum quiddam valet: hoc vel intrincipi Avel in re narranda, vel inperoranda tantam habet 'pimsiensuauia ter oe cum sensu tractatum, ut saepeplus quam causa vleat. Tantum autem efficitusensu quodam ac ratione dicendi, ut quasimores oratoris es at oratio. Venere enim quodam jutetiarum,s genere verborum, adhibita etiam actione leni facilitatessi eni an i,efficitur 'utprobi, ut bone morati, ut boni viri esse videantur. Τ Huic autem ess illa δPar assiuncta ratio orationis, quae alio quodam genere mentes iudicum remoue impellis, ut aut oderint,aut A
413쪽
DO A v D. T A L. E X P L I C. reant,aut mi errantur, aut punire velint, aut adeos motus
adducantur se qui fultimi sunt m propinqui his ac talibus animi perturbationibus. Oetsi udoptandum in oratori, ut aliquam permotionem animorum flua 'ante is i a Grant ad ea sem iudices, ad id quod utilitas oratorisfieret,
accommodatam. Racilius es enim currentemni aiunt in citare,quam commouere languentem. Sin id aut non erit, aut erit ob rius secut medico alligenti prius quam conritur aegro adhiberet medicinam,non selum morbus eius cui mederi volet, edetiam conse et udo valentis, natura cor paris cognsenda easic equidem cum aggredior ancipitem caussam .grauem ad animos iudicum pertractandos, mni mente in ea cogitatione curas versor, ut ossorer quam
sagacissime possim,quidsentiant quidexistiment, quidem pectent, quid velint, quo deduci oratione facillime tos' i deantur. Sisi dant,sextante dixi sua 'ante quoi et limus inclinant ais propendent, accipio quoddatur, aIi unde aliquisfatus senilitur, ela A. Sin es integer quietini iudex ,plus est operis sunt enim omnia Iscendo excistanda, nabiladiuuante natura.Sed tantam vim habet illa quae recte a ' bono Poeta dicta evexanima, al, omnium
regina rerum oratio, Vt non modo inclinantem erigere, aut
santem inclinare, sed etiam a uersentem γ rFugnarem, ut Imperator bonus ac furtis cupere possis. 7 mepunt illa
- quae me ludens OUF- mago flagitabat, quae a me diuini
tus tractari lere diceret, oe in caussa nc quil, Calys Norbani, nonnullub alip qu praeclare acta laudaret,quae
me hercule ego cirase,crum a te tractantur in caussis,horre re sileo. tanta vis animi,tantus impetus, tantus dolor oculis,
414쪽
e flumen trauissimorum optimorums, verborum. tam in restra 'tentiae, tam ver . tam nouae, tam sine pigmentis, fucoqnuerili, t mihi non selum tu incedere iuAcemst li- ardere videaris. ' Nesseripotest issileat is qui a issit, ut oderat, ut inuideat, vipertimestat aliqui xt ad tum misericor iami deIucatur, nision noumotus, quos orator aάhibere volet iussici,m ipse oratore impressese at
inusti videbuntur. Θουμα aliquis dolor siu plenaine et, si in ei modi generei orationu nihil est ni uia
sum, ars imitationesimulatum, maior ars absua forsitan est requirenda. Nunc ego quia tibi cras,qui caeteris a cidat,nsior de me autem caussa nuga in cur apud homines prurinti mos ais amicis mos mentiar. Non me her cule unquam apud iudices aut Asire, aut misericordiam,
aut inuitam, aut odium excitare dicenda Mim, quin ipse in commouendis iudicibus, js ipsissensibus,adquos illis adducere vetim,permoverer. Nes enim facile estρerficeret. t ira tur,cui tu velitiis ex situ i id lenteferre videare ne .ut oderit eum quem tu velu,nisi te ipsum agraremo is ante viderit: nes admisericor ia adducetur,nsiritu signa doloris tu venustentent,s,voce, ultu, collachrymatione denis ostenderis. tat enim nulla materies ta aciluageaear cendum est,quae nisi agmoto igni ignem concipe- repsit: sic nulla mens est tam ad comprehendendum vim
orator parata quae possit incendi, nisi in ummatis jst ad
eam m ardens accesseris. '' LAc ne forte hoc magnum ac mirabile es ,rideatur, hominem toties irasti, toties dolere, retici omni animi motu cocitarieraesertim in rebus alienis magna vis in earum 'tentiarum,atque eorum locorum
quos aga dractest dicendo, ri nihil opus si mulatione εγ
415쪽
biauatys. Ipsa enim natura orationu eius quae si itur ad aliorum animove ouedos, oratorem sium magis etiam quam quenquam eorum qui audiunt,fermovet. Et ne hoc in casu,in iudicys in amicorumpericulis, tu concursu bominώm, in tiuitate, in foro acridere miremur, cum agitur
non Flum in myn ri existimatis snam id esset leuius quanquam cumprofessu sis, te i. ssifacere qγod pauci,
ne id quidem nubgendum emsted aliasiunt maiora multo, fris,officium thentiae quibin rebus adducti, etiam cum alienassmos defendimus, tetren eos alienos ,sii miri boni volumus haberi, existimare nonposumus. ' Sed, ut dixi, ne hoc in nobis mirum ese videatur, qui potens e tam ctum,quam veris,quam scena,qua abulae ' tame in his genere sepe ego vidi,cum expet a mihi ardere oculi hominis hi ιο- viderentur Spon alia ilia dicentu, Segregare abs te ausus, aut sine illo Sal amina
Neque paternum aspectum es Veritus Nunquam idum a*ectum dicebat, quia mihi Telamon iaratus furere luctu si videretur: ν idem in eo admiserarabile num voce, - au cm arta te exacta, in il :gem Liberti iri, lacerast , orbasti, tinxti neque sear tris necis, Neque gnati eius parvi,qui tibi in tutelam est traditus:
se fac lugens dicere vi ibatur. '' Quae si ille histris quoti
die cum ageret, tamen retae agerest ne dolore non feterat,
416쪽
bonum neminem si quod a Democrito γ Platone in scri pris relictum esse Hcut sine in ammatione animorum σι-
fere psse , oe sine quodam affatu quasi uroris. '' Quare
nolite existimare me se/m, qui non Heroum veteres casuasmus luctus vellem imitari ars adumbrare dicendo actor essem alienae persenae, seu author meae, cum mihI IZ quibus in tiuitate retinetas esset, quae in illa caussaperaranda fecerim ne magno dolore fecisti Quem enim ego consule uisse, imperatorem ornatum a Senatu,ouantem in Lapitolium ascenisse memini Fem hunc cum aspinum,
debilitatum,murrentem,insummum distrimen adductum viderem,non friussum conatuου misericordiam atque commouere, quam misericordia sium i e captus. Sensi equidem
tum magnopere moueri rudices, cum excitaut marsum ac
sordidatum senem,edicum i feci qua tu laudas,
non arte, de qua quid loquar nescio , motu magno antimi ac dolore,ut inderem tunicam, ut cicatrices ostenderem,c um C. Larius marrorem orationis meae praesens ac mdens multum lachrymis uis a uuaret cum ego idum crebro appellans, collegam Asuum rommendarem, ais 'sum aduocatum ad communem imperatorum fortunam desim Andam inuocarem. Nonsuit haec sine meis lachrymis,non sine dolore metuo miseratio,omniumque deorum m hominum, oe ciuium, oesociorum imploratio: quibus omnibus verbu quae a metum Aunt habita ,siAlor abfuisset meus, non modo non mfrabilis sed etiam irridenda fuisset Ora tio mea. Quamobrem hoc vos doceo, Sulpiti, bonus eho videlicet ais eruditus magister,*t in Acendo irasii, ut dolere, tferepsetu. '' uanquam te quidem quid hoc ὀceam, qui in accusandosi ab O quaesore meo tantum incessium 3
417쪽
non oratione flum,sed multo etiam magis vi O dolore ardore animι concitaras,ut ego a id restinguendum xia conarer accedere' Haueras enim tum omnia in caussa AUGriora ,: vim jugam, lapidationem, crudelitatem tribunitiam in Caerionis graui miserabilis cas., in iudicium vocabas: Linge principem Senatus m riuitatis emilium lapideperculsum esse constabat: vi pulsem ex templo
L. Gottam, T. Didium, cἰm intercedere vellent roratio
ni,nemo foterat negaret . ccedebat,ut haec tu adolesens
pro Repub querisivmma cum dignitate existimarere: ego homo censerim vix satis honeste viderer miti um ciuem, est in hominis consularis calamitate cru elem,po se defendere O. Erant optimi ciues iudices, bonorum virorumpi num frum, vix ut mihι tenuis quaedam venia taretur e
cusationis, quod tamen eum defenderem, qui mihi quae sursu sit. Hic ego quid dicam' me artem aliquam adhibuise' 'μ Quid fecerim, narrati j lacuerit, τοs meam defensionem in aliquo arris loco reponetis. Omnis editionum g nera, vitia, stricula collegi: eams orationem ex omni Rempublicae nourae temporum varietate repetiui, conclusis ita,
t iacerem, etsi omnes molestae perseditione uissent,i sau tamen fuisse nonnullas,s prope necessarias. Tum illa,
quae moδο 6 Fus commemorabat, egi,nes reges ex hac CLuitate exis, ves, Tribunos plebu creari, ne1Plebscisis toties consitaremotestatem minui, nest uocationem p tranam issam riuitatis, ac vindicem ubertatis populi δε-
mani Lis siue nobilium dissensione potuisse: ac si illae stediatisnessaluti huic riuitat uisent, non continuo fi quis m tui psipulis ι est, id 6. Norbano in nefario crimincamque Mauri capitalespeponendum. Quod si unquam ρο-
418쪽
. . IN II. DE ORAT. Drspuli Romano conresum esset, ut iure concitatus diueretur,
id quod docebam saepe esse concessum, nullam illa causam
iustiorem fuisse. Tum omnem orationem traduxi conuerti in increpandam Caepionis Augam in L orandum interistum exercitus. Sic meorum istorem qui lugebant βιοs,
ratione resticabam m animos equitum Romanorum, m
pudquos tu iudices caussa agebatur,ade Caepionis ossium, a qua erant in ropter iudicia abalienati, renovabam an, reuocabam. Quoil νAsensime inpossessione iudic, Misse sonis meae constitisse ,,quod G populi beneuolentiam mihi
conciliaram, cuius ius etiam cumseditionis cauiunctione defenderam, iudicum animos totos vel calamitate ciuis
ratis, vel luctu ac desideris propinquorum, vel odio proprio in Laepionem, adcaussam nostram conuerteram: tunc MLmscere huic generi Orationis vehementi ais atroci,genus iLLI alterum, e quo ante distulauilenitatis G man ketussinis, carpi, metro meo sedali, qui mihi in liberum loco more maiorum esse deberet, cypro mea omni famaprope fortu niues decernere: nihil mihi ad existimationem turpius, nishil ad Lurem acerbius acciderepassi quam si is qui; pealienissimis a me eά meis tamen ciuibus,saluti existimarer fuist, 'tali meo auxilium ferre nonpotuissem.Petebam a iudicibus, ut illud aetati meae, ut ho . oribus, ut rebus gestis,si iusto,sbio dolore mei essi affectum viderent,concederent, praesertim si in ali' caussis inte exissent omnia mesemper pro amicorumpericulis, nihil unquampro me ipso deprocatum. Sic in illa omni defensione ais, causse,quod esse in arte positum videbatur,ut de lege . puleiata dicerem,ut quid esset minuere maiestitem, explicarem: perquam breuiter perstrinxi ais, attigi. His duabus partibus orationis, qua-
419쪽
3 6 AVD. TA.L E X P L I C. rum altera concitationem habe altera commendationem,
quae minime praeceptis artium puniterpelitae, omnis ea a me istia causa tractata ut G acerrimus in Caepionis inui .dia renouata,ω in meis moribus erga meos necessarios de claranάis mansuersiimus ,riderer: ita magis asseclis animis iudicum quam doctis,tua Sulpiti es a nobis tum accusatio victa. 'ε Dic Sulpitius, Oere hercule,inquit, Antoni, ista commemoras. nanc ego nihil unquam vidi quod tam e monibus elaberetur, quam mihi tum est elapsi illa causti . Gum enim, quemadmodum dixisti, tibi ego non iudicium,
sta in cedium tradidissem: quo tuum principium, im mortales fuit' qui timor' quae dubitatio' quanta haesitatio, tractini verborum' tat istud initio, quod tibi unu assigno scendum homines dabant,tenuisti,tepro hominepernecessario, quaestore tuo dicere' quam tibi primum munisti ad te audiendum iuram. Ecce autem cum te nihil alia I profeci ste arbitrarer, nisivi homines tibi ciuem improbum 2sm-άenti, ignos endum propter necessitudinem arbitrarentur. I vere occulte coepisti, nihildum ali sub icantibus,me vero iam pertimescente, ν tillam non Norbanseditionemseditilam populi Romani iracuniliam, ne1ue eam inissam oes meritam ac Iebitam siti si ae fenderes. Dc:nsse,qui locus abs repraetermisus eu in Caepionem' tat tu illa omnia odio,Huidia,misericordia miscuistis Nes haecβlum in defensione,
sed etiam in Scauro, cateriss meo tesibus, quorum te simo
nia non restilendo, sed ad eundem impetum populi confugiendo refutasti. Quae cum abs temogo commemorarentur, equissem nullapraeceptui desiderabam. Mam enim ipsam demons rationem defensionum tuarum abs te js comm moratam, doctrinam esse non mediocrem puto. '' qui,
420쪽
si ita placet, inquit ntonius, trademin etiam quae nos 'qui in dicendo, quae , maximsectare flemus. Socuit enim iam nos longa *ita,vsini rerum maximarum,ut quiabus rebus animi hominum mouerentur,teneremin. Equia
dem primum considerare obolostuletne caussata . '' 'Namnes paruis in rebus adhibendae flunt hae dicendi faces, neque
ita animam hominibus, i nihil ad eorum mentes oratione
sectenda proficerepossimus te aut irrisione, aut odio digni
putemur, si aut tragoedias agamus in nugis, aut uellere adoriamur ea quae nonpossunt commoueri. Nam quoniam laec fere maxime sunt in iudicum animis, aut quicuus illi erunt,apud quos agemus,oratione mollienda,amo odium, iracundia,inuidia,misericordia,stes,laetitia ritimor, moi Iliae '' sentimus amorem conciliari,si id veste videare,quod
fit utile ipsis, apud quosvgas, defendere: si aut pro bonu via
ris, aut certe pro tys qui suu boni ais utilissint, laborare . Nams haec res amorem magis conciliat, illa Ἐirtutis definis
fio charitatem pluη , proficit,si proponituses xlibrarissu
turae,qua raeteriti benefici' commemoratio. Enitengum est visendas in ea re quam defendas,aut dignitatem infist,aut Otilitatem: eum ii cui concilies hunc amorem,signifces nihil ad utilitatem suam retulisse,ac nihil omnino fecisssecaussasua usiuidetur enim commodis hominu ipserum,
fluhs autem eorum caeteris commodandisauetur. Vide
tam , hoc loco est, ne quos ob benesecta alligi volemus, re rum laudem an gloriam, cui maxime inuideri silet, nimis esserre.videamur. et1, Nem his ex locis oe odium in G