장음표시 사용
521쪽
ωniunctio, scapparatus ac amplitudo magnificentissimὸ xornatin si inὸ laudata est. Crassus venit ad doctrinam de ornatu, quam ponit in verbis singulis & coniunctis: δe singula quidem ornari putat tribus modis,nouitate,vetustate,transatione: coniuncta vero totidem etiam aliis, coagmentatione, numero & figura. Quartam quoque elocutionis oratoriae virtutem, si tamen elocutionis virtus propria est. quae est o breuiter attingit. Crassus igitur de elocutione itas bi dicendum putauit, ut eloquentiae vim, quae maxima esset, pluribus verbis ornaret,artem ipsam quae trita &peruulgata esset, paucis& breuibus praeceptis perstringeret. Actio quae sequitur, duas habet partes, vocem Segestum: ac vocis quidem varia sunt genera,acutum, graue,citum,tardum, magnum, paruum, item Eue lene, asperum,contractum,distulam, continenti spiritu, intermisso,fractum,scissum. ne
motionibus utimur. De gestu autε politici oratoris haec pauca principiuntur a Crassio. ut ne sit histrionicus: ut sit laterum inflexio virilis, manus minus argutae, brachium procerius proiectum, supploso pedum in contentionibus incipiendis aut finiendis, oris, vultus, Moculorum magna moderatio. His igitur praeceptis elocutionem &actionem Crassus informat,ex quibusquet Vera,propria,consentanea: quae item silia, aliena, minusque legitima sint, in explicandis sita lis partibus disputationis multo commodius & π- portunius, quam hic examinare poterimus. M. T. cu
522쪽
Tertius.' limenti mihi, Cuinte frater, eum sier
monem referre,oe mandare huic tertis lis
bra, quem post μωnj distulationem Gallus habuisset, acerba sane recordatio
veterem animi curam molestiam1, reno
uauit. Nam illud immortalitate dignum ingenium,ira humanitas, illa virtus L. brassi morte extinctoubita est, Vix diebus decempos i eum diem qui hoc O superiore libro conis
tinetur. Ut enim Romam reair extremo ' Scenicorum i dorum die . dementer commotus e G oratione quaesereba
tur habita esse in concisne' a Philippo, quem dixiste γπ- sabat . iuidendum sibi aliud esse consilium: illi Senat e Te gerere nonposse. mane lib. Septembris O ille, Senatus sequens ' 'vocatus si tu Curiam venit. di quum , Drusiu multa de Nilippo questus esse retulit a Senatum de illo ipso, quod consul in eum Onilinem tamgrauiter in concione 6st inuectus.Hic sepe inter hominesnientisis os constare vidi,quanquam hoc se asso,cum aliquid a curatius dixisset, perfere conrigis τι nunquam dissise meliusputaretur. tamen omnium consensu Pesse tum iudicatum, caeteros a Grasse per omnes,' illi autem die etiam ipsum Usuperatum. Deplorauit enim caseum amque orbitatem Senatus,cuius ordinis a fonstule 6qui quasi Iarem bonus,aut tutor Iudiis esse iberet, tanquam ab alia
523쪽
suo nefaris praedone diriperetur patrimonium dignitati ne vero esse mirandum squumsuis consilli s Rempub prostrasset, consillium Senatus a Republica repudiaret. Hic eism homini*ehementi diserto: in primi orti ad re si redum Fhil diu ' quasiquissum *erborum ces admouisse non tulit ille, grauiter exarsit, ' pignoribus sablatis 5 assum infimis coercere. Quo qui de ipse in loco multa acris se diuisitus dicta cerebantur, '' cu ibi illum consulem esse negaret, cui sinatori non esset. ' Oen tu cum
omnem authoritatem uniuersi ordinis pro pignore putaris,
eamyntan'e populi Amani concideris,me hispignoribus existima/posse terreri' '' Non tibi illa uni caedenta, si crassum νὼ coercere: haec tibiest excindenda lingua quax leuulsa,*iritu ipse libidinem tuam libertas mea refuta
bis.Fermulta tum vehementisi a contentione animi regeni ,virium, ab eo dicta esse , constabat sententiams eam, quam Senatus requenscutus est ornat imis oegrauissiamis Perbis,*tpopulo Romano satis feret,nunquam Senatus
eundem, quod tu '' authoritati versiriptis extat,' bendo luisse ' Illa tauquam Ocne afuit ivini hominis τρx oratis, quam qua impectantes post eius interitum veniebamus in curiam,vt vestigium t ud i m n quo isse postremum institist,contueremur. Nams tum latus ei dicenti condoluisse adureris multum consecutum esse autebamus: ex quo cum cohorruisset, cum febri domum redi C'' diei'timo est lateris dolore consumptus. O Iacem hominum lem , agilemi fortunam, inanes nomas contentiones, '' quae in mediis Italis sepe anguntur corruunt, O ante in ira cursu ο ruuntur, quam portum i licere
524쪽
Alicerepotuerunt. '' Nam cluam diu G Uuis ambitionis labora xita districta, tam iupriuatis magis ossici en, laude bruit,quam δε amplitudinis,aut Reipublicae dignitate. Qui autem ei annusprimus ab honorum perfudi one aditum omnium cocessu ad summam authoritatem dabasiis eius omne lem,ais omnia tritae consilia morte spreuertit. ' Auit hoc luctuosum uis, acerbum patria,P ue bonu Omnibus. Sia, tamen Ampub. casussecuti unt,ut mihi non erepta L. Grasso a Hys immortalibus vita ,sed δε- nata mors e si riideatur. '' Non ,ridit lagrantem bello stribam,. non ardentem inuidia Senatum, non eris nefar, principes ciuitatis reos, ' non luctum filiae, non exilium geuerr, non acerbi imam C. ari fugam, 'Τ non issam poni reditum eius caedem omnium crudelissimam, non denixe in omni genere deformatam eam riuitatem,in qua i eorentis ima multu omnibus gloriapraestitisset. Se quo-
. mam atra cogitatione Ἐim, varietate. nisertunae, non vagabitur oratio mea longius: ais eis ipsis definietur viris,qui hoc sermone, quem referre cxpimus, comissetur. Quis enim
non iure beatam Luc. ora n mortem iliam, quae es a multis saepe defleta, Aixerit, cum borum i rum se, qui tum cumisso ροHremum fere cossocuti siunt, euentum recordatus' . Tenemus enim memoria, Q. Catulum , rum omni laude
praestantem, cu bino incolumem fortunam, sitaexilium fugam deprecaretur, esse coactum τt visast i priua ret. iam δε arci intoniν in eu ipsis rostris, in quibus ille Ampubucam constantissime Gonsul defenderat, quiniue Censer imperatoriys manubi s ornarat ,psit uia caput illud
fuit,a 1 o erant multorum ciuium caZit ruata .'7 Neis
525쪽
a V D. T A L E T P L I C. re proditum, cum Luc. Iuli atris capite iacuit: ut ille aut haec non vidit, vixisse cum Repub pariter, cum ill L.
mulextinctus spe videatur. ' Neque enim prosinquum sῖum maximi animi *irum Subi. cirrisumsuapte intersi ctum manu, ' ne a collegae fuiPontificis maximi sanguianesimulacrum Ue,ta re*ersum esse νidis cui maerori qua
mente isse in patriumsiuit etiam ' carbonis inimicissimi hominis eodem illo die mors nefaria fuisset. No xuit eorum serum, qui tum a solescentes brasses dicarant, horribiles miserosi casus: '' ex quibus C. Otto, quem ille forentem reliquerat,paucis diebus post mortem brassi deput per
inuidiam tribunatu, no multis ab eo tempore mensibus eis ctus est e riuitate '' Sulpitius autem,qui in eadem inui
4 flammouisset, quibusum priuatus coniunctissime vi xerat, hos in tribunatustoliare instituit omni dignitate cui quidem noummam gloriam eloquentiae flore centi erro erepta γita ess, poena temeritatis non sine magno Zer- publicae malo constituta. δ' Ego vero te bras , quum viatoore , tum mortis opportunitate, diuino consilio oe omtum m extinctum esse arbitror. Nam tibi aut Iro virtute
animi, constanti ait , ciuilis ferrisbeunda suis crudeliatas aut i qua tesortuna ab atrocitate mortis vendicasset, eadem esse refunerumpatriae lectatorem coegisset. 1 ρ- Γιm tibi improborum dominatus ,stiletiam propter a Lsam ciuium eaedem, Io H. xictoria maeror uiset. Mihi quidem, Quinte fater, meorum casus, de quibus ante Α-xi, ea quae nosmetipsiob amorem in Rempub incredibilem singulare retulimus assensimus,cogitant enim Hasaepe tua *era ac apiens viderisolet,qui propter tot,tan ros, tams praecipites caseus claristimorum hominum, atque
526쪽
NNi O L D E o R ATA A septimor m virorum, me per ab omni contentione ac di canone reuocasti Sed quoniam haec iam nesin int Ira nobis sepossunt, Ammi labores nostri magna compensati oria mitigantur, pergamus ad ea solatia quae non moI datis molesque iucunda, Metiam haerentibu alu
taria nobis sepossunt: sermonem , c. rasii reliquum,ac
penepostremum memoriae prodamus, atque ei, etsi nequaquam parem illius ingenio, alpro nomo tamen studio meriramgratiam, ebitiamque referamus. Neque enim quisquam nostrum cum libros Platonis mirabiliter striptos legit,in quibus fere Socrates exprimitur,non quanquam ilia scriptasunt diuinitus tamen maius qui dam de illi,de quo scriptajunt, u*icatur. Quo item nos o lamus,non a te quidem,qui nobis summata, omnia tribuis, a caeteris qui haec omnia In manus sument, Ῥt maius quiddam de L. Grasse, quam quantum a nobis exprimitur, si licentur. Nos G
nim qui ipsi sermoni non interfui simus, quibus C. Cotta
tantummodo locos ac tentias huius didiptionis tradidisset, quo in genere, orationis utrumque oratorem cognou
ramin, id sum sumin in eorum sermone adumbrare conati. ' Quod si quis erit qui ductus opinione vulgi,aut tonium ieiuniorem, aut ciresse uise plenior putet, quam quomodo a nobis τterque inductus est: is erit ex j qui aut illos non audierit, aut iudicare nonpossis. Nam fuit uterque *t exposui antea )quum dis atque ingenis O Lminapraefans omnibus, tum russo genere permnus: ut neque in Gntonio deesset hic ornatus orationis, neque in frasse redundaret.
i Hoe exordio Cicero institvit quasi senebre laudationem L.Crassi, mi primas dabit in tertio dialogo: duae tem sunt exordii partes, quarum una deplorat causiain S genus mortis,altera reuocata luctu ad consolationem. Caussae mor
527쪽
tis tres potissimum narrantur: vehemens in senatu conic tio S alter o L. Cr is contra L. tantum Philippum Consulem, magnus in d: cendo sudor, &sud rem consecuta di Ludi Romani etiam Scenici dicti sunt,qubd tum histriones in scena varias sabulas aeterent, ut comoedi, tragoedi, mimi, pantomi mi, ethologi. Hi Tito Sulpitio Petico & C. Licinio Stolone Cois .cum mastra e Hetruria acciti,ad tibicinis modos saltantes, haud indecorox motus more Thi Lib. .cte. . i dabant Sc. Idem Liuius alibi, Ludi ait Romani scenici eo anno magnis ch apparat eoue facti ab Aedilibus curulibus L.Valerio Flacco, dc Tito Quintro Fl minio bullium instaurati sunt. y L. Martius Philippus Consul, habuerat in concione orationem pro equitibus Romanis aduersus Senatum, quod autbore Livio Druso Trib. pleb. potestatem iudicandi ab equestri ordine ad serransse re, aut saltem sibi cum eo communicare conaretur. In hanc ip:tur ambit: e Senatoriam Philippus vehementer inuectus est. Vt Consuli, ita Tribuno pleb.ius erat edicendi Et vocandi Senatum: itaque voeatu Livii Drusi, qui Tribunus pleb.erat, Senatus in curiam venit. s Crassus est a sese superatus, id est, melius tum in Senatu dixit quam unquam antea: modus est loquendi huperbolicus ut in oratione Pro Marcello: Caeteros quidem omnes victores bellorum ciuilium iam antea aequitate&misericordia viceras: hodierno autem die teipsum vicisti. 6 Haec capita sunt ε illustres aliquo sententiae illius orationIS, quam Crassus habuit in Senatu aduersus Philippum Cosprima γνω , acute conclusa est ex repugnantibus: Philippum Consulem non esse,quia oppugnet dignit tem Senatus: dux vero sinu litudines instar duarum stellarum interpositae sunt,
quibus Consul bono parenti aut tutori consertur,&Philippus nephario praed ni. 7 Altera ον υ est a imiori ad minus: Philippus Rempubl. suis consiliis profligauit: non est igitur mirum, si tonsilium Senatus a Republ.reiiciat, id est, Senatum a iudiciis repellat. 8 Similitudo sumpta est ab his rebus,quae admoto igne facile exardescunt: sc Phil:ppus vehemens &1iacundus a Ciailo prou catu, statim excanduit, Squasi flammam iracundiae concepit. 9 Philippus Consul c rasso multam dixit quδd ab eo suisset acerbe reprehensus, &eontii meliose vexatus in Senatu usiit hie auferri pignora id est, capi bona in aedibus c ras s, ut hane licentiam dicendi contra Consulem coerceret 'io Terna esta paribus, Noli sum tibi senator,nec tu mihi igitur consul Philippus tum iuste rat manum in Crassum iniici: at Crassus reiecto lictore, Non es inquit mihi Philippe Consul,quia nec ego tibi Senator sum. lerius libro H Quarta γύρω habet prolepsim & comparatione L maiori ad minus: Non sum territus, cum authoritatem Seiratus, quae tibi tanquam in pisnus erat tradit violasti: an tu igitur me putas ablatis domesticis pignorib. poste terreri 32 Sol utro proximae ex causia diminili. Crassus coerceri non potest, fracta auth ritate Senatus, aut ablatis pignoribus,sed excitione lingere. Hoc vero etiam posterius stati in com itur ad augendam constantiam ipsus Crassi, qui ne mussa quidem lingua i philippo coerces i possit. Iri Authoritates Rerscriptae dicuntur pro Senatusconsultis in publicas fabalas relatas. Nam ut in populo Romano potestas,sic in Senatu authoritas; si, ut ait ci rolib.3. de Leetib. i Mi u sie' ad Graecum prouerbi unuιυειορ α α, id est cygnea tantio. Socrates est gnosos in morte suauius canere, quam antea consueuerint, x ῶς et , τ κυMωμ o m.
528쪽
cygnis in diuinatione inserior : hi namque sibi necessario mortem instare atque impendere sentiente ,ctim antea merent, tum Pliminum Sc maximὸ modulantur, gaudentes se ad deum profici ei, cui seruiunt. Homines verb ipsi,qui mo rem metuunt,de cygnis mentiuntur,aiuntque ipsos iugentes mortem, prae dolore cantum emittere, nec considerant nullam auem innere clim Harit, aut friget,
ut alio dolore assiditur, neque ipsam philoniel aris, δ' irundinem, & upupam, quam die uni in summo doloris luctu innere: sed neque hae aues mihi videntur ob dol crem canere,neque cygni ed et opinor quia sunt Phoebo sacrati b eo diuinationem habent, ac prouident quid in morte boni si eo die multd ma isti antea, cantant, & laetantur. Haec Socrates. Vt thitur πῖni cantus impendente morte suauissimus est, sic extrema illa oratio Crassi quasi cygnea fuit, quia numquam , ictus est melius dixissem uam illo ipso die, quo in mortiferum dolorem lateris incidit. 17 Septimus dies medicis criticus est in morbis aeutis, sed serE
in bonam partem.ItaQue, in Galenus regi comparat,sicut diem sextum tisan- Luno, quod ille sementior tanquanahomu aliquis princeps his quos iudicat, vel tisipiitem supplicii adimit,vel illustratrictoriam: hic perluciehominis gaude velialute dolet,quaeritque ubi aegrum male tractet,& longa punitione exerceat. S rtimo autem die L. Crassus interiit dolore lateris: Graeci A vocant ii
faminationem membranulae costas cingentis ex vehementi contentione n
tam,quum aduersus Philippum in Senatu altercaretur, cuius doloris comites sunt,primum sudo deinde horror, tum acuta labris, ectussis, & difficultas spiritatus. 16 Allegoria ducitura nautis in medio mari naufragio pereuntibus, quibu, similes sunt hi, qui immatura etate moriuntur, antequam legitimum in sum vitae,vel honoris & dignitatis consecerint. i 7 Proxima allegoria declara tur apertius inductione per gradus temporum. Crassus in petendis honoribus mercedem suae industriae non est adeptus, nec item in gerendis, nec verb etiam postea: caruit igitur Crassus seu tu viriutis & amplitudinis suae, id est otio cum sumina dignitate coniuncto. i8 Transtus est a luctu de morte Crasti ad coi is,lationem quasi tum ille feliciter & beate vita iunctus suerit:qui locus illustra
inr inductione Sc enumeratione malorum mortem Crassi consecutorum. Nam
paulo post exorta sunt bella ciuilia,quae statum Reipubl.peruerterunt. I9 Duuiὴ Drusus Italis ciuitatem promisera quae cum pdst Drusi interitum non dataretur,tota pene Italia Romanis bellum intulit, quod appellatum est sociale, se sumque est anno Vrbis conditae 66α. zo Q Valerius Trib.pleb. legem tulit, qua quaestiones & iudicia haberentur in Italos, qui a principibus ad perturbaniadam Rempub.sollicitati suissent,& habita concione in tantam inuidiam Sena tum adduxit, ut plerique homines Senatorii ordinis metu perculsi ex Vr fuserint. Lege Appianum. M Scipio Crassi gener, cdm C. Iuli partes secutus e set, deis tutus a copiis venit in potestatem Syllae, a quo quidem interfectus non est sed exilio multatus. Hic igitur stiae Cran, ori suae luctum ob calamitatem exilis attulit. ix C. Marius lege Sulpitia prouinciam L. Cornelio Syllae cum eripere vellet, ut dux aduersus Mithridatem regem ponti crearetur, armis Syli uis rictus ec urbe pulsu primum rum Minturnas in palude latuit, deinde acce-
529쪽
pia nauicula in Africam traiecit. Σ3 C. Marius ope Cornelii Cinnae in lata liam reuocatus, scedissimam ciuiu in stragem edidit,oMmqt; diripuit. Silla paulo post ex Asia reuersus, mulid etiam crudelior extitit caesis ciuibus & Italis pro re innumerabilibus,tatis etiam legibus improbissimis, quo tempore non modo succus &lane uis,sed etia color de species pristinae uitaris amissa esl. Cras si semiliares datim post eius obitum in ciuili dissensione misere trucidati liunt, ut catulus, Antonius, scaevola,Cotta, siuiritius,&c. ex his igitur exemplis dissimilibus Cicero concludit beatam suisse mortem L.Crassi, qui tantam calamitatem non viderit. Σς uctatius Catulus,cum nihil ablville Marso impetra re pollet, ignitis carbonibus scipium sustbcauit, vel sut qui Valeri us calcis S ca bonum vapore se peremit. 26 M.Antonius,qui latitandi caussa in agrum supera cauponis indicio proditus est,i Publio Annio Tribuno pleb. interfectus. Caput eius primum C. Marii mensae appositum fuit, deinde in rostris positum, cuius casus deploratur a repugnantibu M Antonius Censor rostra manubiis ornauit,& multos hic ciues defendit. No deo it igitur caput eius in rostris ignominiae caussa collocari. Σ Quintilius Tarquiniensis C.Iul.Caesarem patronum suum nefarie C. lario prodidit,&ius hospitii scelerate violauit.Horus paulo secus, Caesar ait δ Fimbria in penatibus domorum suarum trucidantur. 18 Pub. Craniis cum filio a Marianis militibus occisius est, miter in alterius mutuo aspectu trucidatus. Pater ne quid indignum sua virtute paterclusi gladiose transfixit. 29 Iulius Scaevola collega suit L. Crasti in consulatu anno Vrbis conditae 616. Is Pontifex maximus, quia partibus Syllae studuerat, iussu C. I ij si iij, amplexus Vesules aras occiditur: de quo Lucanus lib. I.
T e quoque neglectum violatae Scaevola dextrae
Ante ilsum penetrale deae, sempers calentes
Ma fauer ocos parum sta V senectus Sanguinis ludi iugulo summis, pepercit.
3o L.Crassus adolescens C. Carbonem accusauit. hinc odii caussae. Caeterum C. Carbo post mortem C Marii captus i Syllanis,& ad Pompeium ductus,dum aluum in cloaca exonerat, occiditur.PIutarchus in viri Sillae. 3i C. Cotta,qui inuet ius erat in equites Romanos,qui tum praeerant iudici: s, caussamque principum defenderat, amita tribunatu priusquam ab illis damnaretur. urbe egres sus est. Appianus. 32 P.Sulpitius cuilis Pelli author sui quia Tribunus pleb.
legem tulit de reuocando Sylla a Mithridatico bello, laborauitque sumnia inuidia propter populares quas iam leges,quo tulit, Vtc. ues dc libertini in tribus redigerentur : ut exules reuocarcntiir: is cum ex vita sugeret, proditu I seruo asyllanis militibus obtruncatus est. 33 Cicero concludit consolation s locutii
de morte Crassi, S ampli cat rursus m nantibu,.si Crassus diutius vixisse aut in bello ciuili interiisset, aut publio calaicritat s spe lator suisset. Pemppo tune igitur & perbeate morcitus est Crastus. 3 Descendi ad rationem huius
institutae scriptioni ,, dc duas caussas proponit: x: iam, solatiam extiterarum ni diis: alteram, testificationem pliqua n. non proin.: singrati erga Crasium animi: posterior exornatur arsumento a simili. Quemadmodum Uato Socratis ingenium de doctra nam scirptis suis omnino e primere non potuit: sic Crassiax mutito fuit excellentior, quam ut hoc iacilio sermone posui rei ru lentari: quae si linis tudo plus habet mi de bae, quam veritatas: nςque cri .m Socrate5 tan. t. su Gruantum Plato ipse finxit, praesca n in Mathematici, dc phulicis, neque Craitai stantum doctrinae 5 elo ilienti. ae habuit quantu ei Cicero attribuit. 3s O currit test monto vulgi, Anton .u, habitus est iu a: cendo tenuior, de Crasius plenior, quam quo modo uter ue inducit tar: eapo in his personis Cicero decorum non tenuit: quod test: monium tanquam se; iam ted.usu tur,licet tamen , erum
erit: neuter erum talis sui0qualia singit . neque ianica hoc in dialogis prae- sertini
530쪽
sertim reprehendendum est,ut hi quos in libris nostris inducimu , maiorem sapientiae vel eloquentiae laudem tribuamus, tuini veritas ipsa patiatur.
igitur ante meridiem discesserunt, pauculum re
cluierunt, in primis hoc a se Cotta anima uersim esse dic bat, omne illud tempus meridianum cras km in acerrimaris attentissima cogitationeposuisse sisti. qui ruultum ein, tam ei Hoedum esse obtutumat oculorum in cogitando probe uosset,ais in maximu caussi usaepe vidisset, cὰm dedit vera quisentibus ali s in eam exedram venisset, in qua Crassus lectuloposito recubuisset, cumi eum in cogitatione
fixum esse sensisset alim recessisse,ars in eo dentis duas
horas fere esse consemptas. deinde cum omnes inclinato iam
inpost meridiania tempus se, venissent ad Grassium, Quid est inquit Iulius imus sum resia monitum v
nimus te,non sagitatum. Tum Grassus, . n me tam impudentem esse existimatis, ut vobis hocpraesertim munWpu rem sutius posse debere ' Quinam igitur, inquit,i te locus' an tu me tabluaplacet' eII enim is maxime oe .Facus, figidus. Sane,inquit orasses. etenim est in eo loco stes; huic nostro non importuna sermoni seu lacuisset idem cat ris, influam venitur ibi magna cum audien sexpectatione considitur. Tum crassus, ' cum authoritas alsamia citia vestra, tum ton utilitas eripuit, inqhit, mihi in optima mea caussa libertatem recusius quanquam inpartie a d utatione nostrae,cὸm sitA dejs quae dici ab oratore vorteret, sumeret, mihi autem relinqueret ut explicarem quemadmodum ilia ornari oporteret: ea diuisit quae coniuncta esse nonpessunt. Nam cum omnis ex re ais, Nerbis coimset oratio nes verba sedem habereposeunt,si remsubtraxeris,nea res lumen i verba oueris. mihi quidem veteres illi maius quiddam animo complexi us multo etiam