장음표시 사용
631쪽
bus autem oe consequentibus,m repugnantibus hoc modo: ' Ab antecedetibus,&viri culpa ctam ea diuortium, etsi mulier nuntium remisit, tamen pro liberis manere nihil oportet. consequentibus, Si mulier cum fui et nupta cum eo quicum connubi' ius non est, nuntium remisit quoniam qui nati sent,patrem non siquuntur ,pro liberis manere nihil oportet. repugnantibus, Si paterfamiabas uxori ancillarum Uimstuctum legauit a filio, neque a
secundo haerede legauit, mortuo flis mulier a seimst ritum
non amittet. Ouossenim mel testamento alicui aeatum est, id ab eo inuito cui datum ess,auferri nonpotest. Repugnat enim recte accipere, γ inuitum reddere. Ab eo cientibus ca seu hoc modo, omnibus ea ius parietem '' aere tum agrarretem communem adiungere , velfibilum, τel si nicatum. ' is quu tu pariete communi demouendo
' damni infecti promisterit, non debebit praestare quod for
nix xvj fecerit. Non enim eius vitio qui demolitus est,ilamnum factum est ,sed eius operis vitio quo ita aedificatum est, ut su*endi nonpsit. '' EA Usectis rebus, hoc modo,
Uuum mulier viro in manum conuenti, omnia . quae mu
lieris 1 erunt , virisiunt dotis nomine . '' Ex comparati ν ve autem Omnia valent, quae Ani elusinossi, Quod in re maiore valet, valeat in minore '' visitu videsines non reguntur, nes aqua in urbe arceatur. Item contra, Quod is minore valet valeat in maiore. licet idem exemplum conuertere. hem, Quod in repari valet valeat in hac, quae parest. xt Τ quoniam usu aut horis, funi biennium est, se Otiam aediu. Gu lege aedes no a essatur Fnt caeteraruommu,Iuam annum est Vm. valeat aequita ,quaeparib.m
632쪽
sso M. T. CICERONI scis liparia iura desiderat. '' Quae ausem extrinsecus assumuntur, ea maxime ex authoritate ducuntur. Itaque Craeci tales argumentationes ατεχνους τocant, id est, artis
expertes visi ita respondeas, ' ' Quoniam Fublius Scaeuola id tum esse ambitus ae tum dixerit, quod parietis com
munis tegendi caussa tectu ro ceretur,ex quo in tectumetur ae deis quiprotexissi, aqua deflueret, id tibi ius videri.
I Locorum,quae sequitu enumeratro dupliciter vitiosa est: primum quia redundans : hac enim detracta nihilominus perlecta esset reliqua topica doctrina: deinde quia argumenta legitimo ordine non disponuntur: in omni si quidem doctrina ratio ipsa & veritas praecipit, ut a prioribus natura & antiquioribus o diamur: at caustarum, & effectorum,& reliquorum simplicium argumentorum natura prior est N antiquior definitione: definitio enim ex his ericitur: de desiniendi rario nisi haec prius intellecta sint,intelligi non potest. Itaque argumenta hoc ordine proponenda & declaranda erant,ut simplicia praecederent,& ex antecedentibus consequentia intelligerentur, ut faeni caussae facta,subieci adiuncta, dissentanea, comparata, notatio, coniugatio, diuiso, definitio, testimonium. Qi Argumentum quod totam rei,de qua agitur,vim explicat, triplex est,des nitio, partium enumeratio, & notatio. Exemplum definitionis pertinet ad laudem
iuris ciuilis: syllogismus est simplex primi generis: Cognitio aequitatis constitutae his, qui sunt eiusdem ciuitatis, ad res suas obtinendas est utilis: Scient: a iuris ciuilis est co nitio aequitatis costitutae his, qui sunt eiusdem ciuitatis,ad res suas obtinendas: Scientia igitur iuris ciuilis est utilis. Qisod autem attinet ad exempla earum legum, quae citabuntur a Cicerone, in
uniuersum hoc meminerimus, quamuis in Pandectis Iustiniani aliquid earum smile reperiatur easdem tamen Omii noline, non inueni rupraesertim c a minime citentur in Pandectis Iustiniani veteres illi Iuris conlulli,qui ante C cer nem,uel tempore Ciceronis suerint: sed hi qui post Ciceronem sub Imperatori bus vixerint. 3 Hoc ar umentum est ex loco diuisionis, ubi ex paribus nee tis totum negate concludituri. sillogismus est connexus primi modi. Seruus autem tribus modis olim domini voluntate assequebatur libertatem, es as censu, cunenomen eius inscribebattir in tabulis censoriis tunc enun ta ciuis Romanus fiebat,& liber: alias vind.cta,cilina apud Pr.rtorem capite raso rei curus manuniittebatur: aliis testamento pam, familias rubentis teruum uum feri liberii in .De
manumissionibus mutra scribuntur libro o. Disellorum. 4 Proba texetymologia nominis Assiduus; lege Actia Senvadan cum est e vindicem locupletem locupleti, id est, poni irem & see ussiorem, Amor orern, ut 'lu: dam interpretantur, quas hac lege sancitum esset, ut locuples locupleti clienti in iudicio adesset,&locupletis caussam vindicandam sulciperet: Gellius tamen cap. io. Lb.i6.hae legem non Aeliam Sentiam nona: na sed ait suisse lesem duodec. in tabularum his verbis scriptam:
proleta io ciui ouiuis v vel viu ex isto. Atque assiduusiau,in duodecim tavulis S pro locuplete,& facile munus sarie
633쪽
re dictus est ab assibus, id est aere dandosum id tempora Reipublicae postularet:
aut a inuneris pro familiari copia sectendi alii duitate. s Arrumenta ad quaestionem aste ta, id est, non plane totam naturam rei de qua 'agitur, explicat tia diuiduntur in tredecim species: quae ut propositae sunt, exemplis illustrantur: sed hic modus loquendi, Argumenta ducuntur ex rebus assectis, ex forma, ex cenere,ex contrariis, licet obscurus sit, Latinus tamen est & usitatus: hoc enim genere loquendi significatur, Argumentum asse ruina elle ad aliquam partem quaestionis, esse geuus, esi e formam, et se contrarium: quomodo dicimus hominem eise ex genere animalium,& Ciceronem esse e Romanis, id est,hontinem esse nimal,&Ciceronem esse Romanum. 6 Coniugata in dialecticis dictitur per metaphoram sumptam a bobus sub eodem iugo semel de uinetis: eaque sub eodem themate posita,ut sub verbo sapere, sapiens, sepienter, apientia. Quanquam ipsum etiam thema coniugatum dicitur esse iis, quae ab eo deducuntur: ut compascere &compascuus. 7 Enthymema primum fit ex propositione& con plexione: Omne argentum legatum est mulieri: Ergo pecunia numerata est eidem legata. Quod enthymema illustratur theoremate dialectico: Species a genere nunquaseiung: tur: quod huic quaestioni parum congruit: species enim perpetuo genus Mitridate coiresudiimo item genu speciem,nis sumatur uniuerse: deinde allumptio additur cum iterata complex Ione: Pecunia numerata est argentum:
Haec igitur mulieri legata est. Citatur tamen in Pandectis lib. 3 .ti . Vlpianus aliter sentiens: Cam aurum. inqui S argentum legatum est,quicquid auri argentiq; relictum ei legato continetur, liue tactum, siue in secium sit. Pecuniam autem signatam placet eo leg to non contineri. Item paulo post, An cui omne argentum legatum est,eι nummi quoque legati esse videantur, quaeritur: & ego puto non rentineti: non facit Eenim quisquam argenti numero nummos comput t. 8 Quaestio est, an ratione eius testamenti s Fabiae sera a pecunia ea a viro, si ea materfami ia i es. ι JPecunia Fabiae legata sῖt: quae refutatur duobus modis, Primum desin: tione matris ilias: Fabia non conuenit in manum mariti: Propterea materlamiliis non est. Deinde a contrario, Fabia tantum est or.
Non igitur materismilias: Nec tueb et pecunia egata est.
In hoc autem exemplo Cicero dcceptus est: non enim a specie ducitur arettamen turn,qua nilis generis species nurneientur argumen una enim a specie dicimus,
cum ex specie penus concluditur&probatur quod hic non sit. 9 Hic ex sini-lissimi e demonstratur: Non restituitur eruus usus ni ita lepatuet,si periit: neque ig tur aedes usuist iu icta ,si corruerin estitui debent a uctuario: de quibus ita scriptum cst in Pandectis lib. . Quoniam omnis fructus ret ad fructuarium pertinet, reficere quoque eum aedes per arbitrum cogi Celsus lib. :8.D gest.scribit, hactenu, tamen, et sarta tecta habeat: si qua tatnen vetustate corruit seri neutiquam cogi reficere. io In hoc exemplo dissimilia sunt, gentum si uni, Sc arrentum quod est in credito: &sc loquitur Vlpianus in Pandect.bb.3 .Argento omni legato quod suum esset, sine dubio non debetur id, quod in credito est:
hoc ideo quia non vide ur striina esse, quiad vindicari non possit. ii Argumentum ex contrariis hoc modo tractatur: Usus omnium bonorum legatus est ux ri: non ig tur abusus, qualis est vim di olei, quae utendo consumuntur: est enim Proprie usu si ructus, ius rebus utendi stuendi salua rerum substantia.Vlpianus α
634쪽
men &Caitis aiunt legari posse usu infructum earum remin,quae utendo cons ni uritur: sed ea conditione ut a tructuario quaer.itur caudi vis moriatur, aut capi re minuatur, eius dein qualitatis res rei tituatur: aut rebus aestimatis cert. v p cuniae nostri necaueatur: Lege lib. 7. Pandectarum. ια Cicero disputat, mulieri, quae est in tutorum potestate, non esse ius tei Sandi: argumentum autem
non est ab adiunctis, ut ip:e putat, ted ab inductione trium parium, ad quartum par demonstrandum. Non potet iteruus testari, neque exul, neque puer: neque igitur mulier capite non diminuta: id est, quae non mutauit ista tum & familiam, sed adhuc manet in tutela & potestate paretum vel cognatorum: quam antiquae leges tellari vetabant, propter infima talem consili, ut Cicero testis est mora tione pro Muraena. iῖ Tabulae te lamentum fgia incant: unde bonorum poscisis unes secundum tabulas se contra tabulas dicuntur. i Antecedenti consequentia, & repugnantia licui a C cerone v turpantur, non sunt nomina argumentorum,sed syllogis morum,ut Postea planius intelligetiir.Itaque in hac to i- ea doctrina tradi non debebant, ed in secunda parte dialecticae,quae est de res lis syllogismorum. is Diuortium vel a diuersitate mentium dictum eli, , t ait Cains: vel quia in diuersas partes eunt, qui dissi inurit matrimonium. In repudiis aurem ii renuntiationibus comprobata sunt haec verba: Res tuas tibi hab to. Item haec, Res tuas tibi agito. Vide Lb.M.Digcst. i5 Haec repugnantia sese habent Mulier lesitimo testamento accerit illim tructi m ancillarum : sic un-du; igitur haeres huic in utrae non linte faui erre. Est auic in usus fructus ancillarum,quantum eri opera &m inliterio earum conquiri potest: nam partus anc l-Iae non est infructu, propter digmtatem hominis,cutus grat: a caetera lunon fructu. i Vide num hic erba quadam transposta sint, S ita legendum t: O- nimbus esὶ ius parietem iolidum d par:ctem communem adiungere, v l .i r Oum vel rornicarum: ut paries directus S pario fornicatus conta ario no mire inter leopponantur. 18 Si in demoliendo commiani parie e sornicatus vicini tui paries et adiunctus corruerit, non debes damnum prae ilare, etiam si ante demolitionem praetor a stipulatione promisieris damni insectit idque probatur ex remotione causa .r: Tu non es causia, cur fornicatus paries , ilium fecerit: non igitur damnum Pnaellare debes. i' Damnum infectum, elidauinu non satium, quod futurum veremur, ut ait Caius libro D .Pandectar. Σo Hoc exemplum probat bona matrisfamilias ad virum dotis nomine perimere: argumentum esta se to niatrisfamilias,quod est con uenii se in manum viri. Huc tacit Vlpianus libro 1;.D.geil. Dotis fructus ad maritum pert nere debere aequirus siti serimum enim onera matrimonii subca aequii in cist etiam cum fructus percipet e. Et alibi, Doris caussa data accipere det cmus ea, quae in dotem dantur. Caeterum si res dentur in ea, quae Graeci zρνα dicunt, furq; Galli Peculium appellant, , ideamus an i latina ei acrantur mariti. Et putem c sc dentur,ut sant, effici mari tu et odistra itum tuerit na atriinon luna,non vine: cari oportere led condici, nee dotis actione peti, et diuus Marcim Imperator nostcr csi patre rescripsit. 1i In hoc coni pararion: s loco C cemael, bet cona munes regula sex ipsorum locoruni definition bos sumptas. qua les vuls d appellantur in cholis maximae propost ono. 11 Atreo de finibus regu et dis non Pertinet ad res urbana mec igitur ctio arccdae aquae ad easdem Dei trina. Agitur de finibus rogenia: s, cum ori tur controii et ca de terminandis Vr.s ruisticis,qui sunt inter se confines: agitur de aqua arcenda, cu proh . bere volumus ne aqua, quae de alieno ven: tagro, nocens excipiatur sinibus nostas, neq; patimur eam per nostra spatia meare. c aeterum s aetadificio vel oppido aqua noceat,cessat haec actio: sed tum l cebit aetere generali actione de fluminibus, de istillicidiis arcendis: lepe l b.r .Pand cet. Et quoniam maius est iudicium de sitibus regendis, et de aqua arcenda ex malori negato minux negate concluditur. Utraque tamen haec in o interdum valet iii rebit uri, uri: itaque licebit hoc exemplum in conuertere,ut ex asmatione minoris actis
635쪽
matio maioris concludatur hoc modo: Aqua in urbe areetur, snes igitur etiam in urbe regantur. 23 Probat aede, usucapi b. ennio, quia sutidus biennio vluc Pitutastinuus igitur cum ard.bui,vr parcum par comparatur: quia utraque res est immobilis. Talecit illud pro Cecinna, Lex iubetvium Nautitoritatem tundi esse biennium: ac it mur eodem iure in aedibus,qu.e in legibus no appellantur. Porro lege duodecim tabularum res mobili, viro, immob ibs duobus annis usucapiebatur: sed usucapionis tempus est ab Imperator bus ampliatum, ut v idebis Iab.7. Odicas. 24 Cicero dist.nctius&apertius hic loquitur, quam in prima partition ubi loco, extrinseclis assumptos 4:cebat: mel .us enim argumenta di
cuntus e tr.i secus asu ripta. aeterum argumentationes laic vocat argumenta &
probatione,: cum tamen argumentatio potus sitar umenti dispositio, et argumentum : Aristoteles i. :b.Rhetorico ad Theodecten probationes expertes artis delini quae non inueniuntur a nobis,sed citin extra sint, ast nastur, t tessio, uelatus cripta quae de: in .tio falsa est: luia si orator, id est,caustidicus hac primam Partem dialecticae teneat, Pr.eceptis huius artis tam adiimabitur ad inuenienda teli imonia, et rei . qua argumentorum genera: &litica or no minus saepe Gustas Seil ecia defert aia oratorem, tei limon a. 23 Quaest io est, An liceat tibi communem par.etem te to larius proiecto tegere: qu.e definitione ambitus aediuinper authzritatem Scaeuolae confirmata probatur. Scaevola enim defini bat ambirum aedium, quantum comitiunis parietis tesendi prat a te tum proiicercturisia ea tamen caritione, visti Micidiu: n non in v cim , sed in tuum tectum dependeat, & aqua non in victui, ted lii tuam Partem recipiatur.' Bis igitur locis qui mi expositi, ad omne P argumen rum reperiendum tanquam elementis quibusam significa' Πο demonstratio datur. ' citrum igitur bacilenus sitis est Tibi quidem tam acuto G tam occupato puto. Sej quoniam auidum hominem ad has discedi epulas recepi ,sic ac
cipiam, ut reliquiarum sit potius aliqui quam te bis atiar non satiatum dissedere A Quando ergo ν si isqve
eoram locorum quos exposivi sisa quaedam membra habet, ea quam subtili mesesquamur primum de ipsa I sinitione dicatur. Ne itio est oratio quae ia quoId finitur, explicat quid sit. 3 Definitionum autem duo
fimi genera prima , tanum eamm rerum quae fiunt alterum earum,quae intelliguntur. Esse ea data,quae cerni tan
Heps uni: visenilum aedes,parietem, OlIciatum, mancipium, pecussem, Upellectilem lentas, caetera. quo ex genere quaedam interdum nobis de rennsunt Non esse rursus cadico, quae tangi demon rarise nonIossunt cemi tame an
636쪽
' iores non res sirabere ' ingressos, Trebati, O js libris,quos breui temrore i satis mulus edidimus, digniores, e cur se ipse reuocauit voluntas tua. cuum enim mecum in Tusiculano esses, O in bibliothec paratim Nerque nos um a um nudium libellis quos νellet, euolueret, incidi i in cristotelis topicata quaedam, quaesent ab in ' pluribus libris explicata. Qua im
scriptione commotus, continuo a me eorum librorum sten
tentiam requisi . Quam tibi cum e sissem, ' di plia
nam inueniendorum argumentorum, *sine τllo errare ad eam rationem via perueniremus ab Aristotele inuemia, libris illis contineri: Ῥerecunde tu quidem,*t omma ,
Iedlamen Ἐt facili cernerem earderes, io, mecum vitiabit a traderem,egisti. Cum autem ego te,non tam vitandi laboris mei caussa, quam quoil interes tua arbitrarer, *elut res per te ine legeres, vel νt totam rationem a doctis imo quotam rhetore acciperes, hortatus essem: utrumque,utare audiebam, es expertus sed a libris te o uritas reiecit: rhetor autem ille, magnus ut opinor, c histotelica signorare re*οndit. Quod qui lem minimefm admiratus,eum
pbilosephum rhetori non esse cognitum, ' qui ab ip* phialsephispraeter admodum paucos ignoretur. Quibus eo minus enscendum est,quoa non mago rebus ,s quae ab illo
637쪽
ctae inuentae ιnt, allici debuerunt sed ' dicendi quos
incredibili quadam cum copia um etiam fauitate.' Non solui ertur tibi sepius hoc roganti, tamm*erenti nemihiarauis spes facise enim id cernebam debere diutius,n' ,'' iam interpreti feri esideretur iniuria. Etenim cum tu mihi mei', multa saepe ' cauisses, veritussum, nes ego
grauarer, aut ingratum Igauisuperbum videretur.' ' Sudum fuimus una, tu optimus es testis qua uerim occupatus. itat autem a te discessi in Cyraeciamproficisiens, cum opera mea nec Res minica, nec amici a terentur, nec honine
inter ' arma versaripossem, nesi tuto id quidem mihi lice
ret ut veni ' Veliam, tuas G tuos Pidi, a monitud huius aeris alieni, nolui deesse ne tacitae quidem flagitationi mae. Itaque haec, cum mecum libros non haberem, ' memoria repetita,in ipsa nauigatione conscriπῖ, ' tibis ex itinere misi, ut mea diligentia manctorum morum, te quos, etsi
admonitore non eges, admemoriam nomarum rerum em
citarem. Sed iam tempus en ad id quo instituimur, a
cedere με Cicero solet in principiis librorum suorum aliquid de ratione scriptionis
G nuncupationis praefari:ne temere vel opus instituisse,vel personam minus idoneam, in cuius nomine appareat,elegisse videatur. Proponit autem initio quae-Itronem uniuersi one tu , Te R-mri I-
Itronem uniuersi opem et rebario prosectam, quidnain sit topica Aristotelis dotii, caussa est, qua Cicero ad scribendum hoc tot
ctrina: luae interrogatio Trebatii, oim opus impulsus tuit. 2 Allegoria a viatoribus sumpta, qui ut e via, quam ingressi sunt, reuocantur, siccum Cicero magnum spacium in philosophia decumuet, multis iam libris ea de re editis, ex hoc philosophico cursu ad dialectiacas aries ethicis S pusicis ardibus minores, hortatu Trebatii reuocatus suit. 3 Diogenes Laertius in ind: ce librorum Aristotelis recenset terminos topicorum septemin de his, uae ante locos sint,libriim unum, & topicorum ad dinnitiones libros duos: qui numerus cum octo libris topicis ciui Arist D m mbuuntur,non consentit:atque horum octo topicorum tant in abest issententiam assecutus sit,ut ne ulla quidem in parie se sis C 'modum in singulis praecepti, ta etiam 2
manibus habemus, Ciceroni dimitandum
638쪽
stotelicum eae: de doctiqnam topicam Ciceronis. η-Aristotelis topica disciplina longe diuersam&differentem tradi. ropica disciplina desinitur ars argumentorum : & eius utilitas ostenditura fine, ut descriptis & notatis argument rum generibus probationes rerum sine errore tacilius & certius inueniantur: suam tamen certam & generalem doctrinam octo libri topici, qui ad Aristot lem referuntur, magia, errore confundunt: luia non ad omnes comuniter quaestione; ed ad quatuor enena scholasticorum problematum de accidente en re,proprio,definitione duntaxat accommodantur. s Hic per mimes in quandalia decorum petitionis in Trebatio,&concessionis in Cicerone exprimitur, ne aut impudenter aliquid postulatum, aut audacter concessum videatur. Cicero duas pr. nilim causas non concedendi fin it: lege, inquit, per teipsum topicam Aristotelis artem: vel cognosce ex aliquo rhetore: quibus duae contrariae caussae opponuntur a Trebatio: Non potui inquit per inbii sunt intelligere: nec po-m:t mihi rhetor explicare. 6 Duae sunt in Aristotelicis libris principes obscuritatis caussae.s antiquis credanaus affectatio & mutilatio: citatur enim a Gello
Aristotelis ad Alexandium epistola, rubi floriatur Commentarios sitos intest si non polle, nisi ab his, qui eum domi audierint: &Themistius ait iuroris est essem de, si quis speret ne ex Aristotelis libri Aristotelis sententiam conte lui: & Am' momus interpres in logicis ait, Aristotelein de industr a obscuritati studuisse, uti rosanos & inertes a lectione librorum suorum auerteret: a quibus Lamen trius authoribus longe dissentio: neque Aristotelem arbitror tam iniquum sibi fuisse, tamque nihil de vera laude cogitasse vide industria qu. ae senticbat lcriben do celare volucrit: sed eum no potui ista sic:lius & planius scri re quam scripsit, ex si uno. De mutilatione vero meminit Strabo libro i3. rescitiaue Melliconem ieiuni cum Aristotel s libros tineis & situ corruptos emisset,ipla,q; corrosones emendare vellet, mutns verbis mutilatos, ct variis mendis reterreos edidisse: his , itaque duabus de causiis Aristoteles σκοπνγ d est, obscurus putatur. 7 Notabis ex hoc loco, quod etiam historiae ilicidium temporum declarant, Aristote-lein tum magi, nominatum,quam lectum aut cognitum fuisse: in omnibus enim sere ccholis Academici vel Stoici vigebant: & si qui erant Peripatetici, sua,
non Aristotelis decreta docebant praesertim cum vel Aristotelis libros non haberent,vel suis commentat:onibus illux tribuerent. 8 Cicero in I ucullo ait Aristotelem flumen aureum orationis sundere: R in Oratoriis libris, multisq; aliis pallim tribuit ei copiam dicendi, non tam quod ita de Aristotele iudicare quam ut eum effuse & hyperbolice laudarer. Fuit enim Cicero laudum vel alienarum prodigus,' ait Plutarchus. In Aristotele porro videmus magna rerum copiam, sed iii anem ferunq; &superuacitam in ci: mulandis &disceptandis vanis quaestionibus, quae loquacitati potius quam eloquentiae tribuenda est: verborum autem 'siccitatem & ar: ditatem summa in videmus: & si quid suavitatis est in his libris,qui extant, in ipsa rerum scientia est, non in vi a dicendi virtute. ' Cic ro concludit ratione concessionis,& eonfirmat ex factis Trebatii: Tu mihi, meis quei pecauisti: non potui igitur tibi quod peti diutius negare. Io Paron mas a sumpta ex contrariis. ii Iureconsultus cauere dicitur, qui consulto mbus formulam pacis cendi,aut contrahendi aut litis di praescribit ne suam caussam vel conditionem deteriorem saciant. Sic Lb. . ad Trebatium, Tu qui Cut ris cauere didicisti,ne in Britania abelsedariis decipiari caueto. ia Excusatur dilat o tardioris huius operi x ab urbanis occupationibus: &subiicitur occasio oblata Ciceroni ad scribedum ex circunsta litiis loci S personarum. 13 In te secto Iulio Caesare, quum Marcus Antoniux Consul senatus authoritatem n gligeret, Cicero qui ius habebat liberae legationis in Graeciam ire constituit, ea me iue, o Calendis Ianuarii clim Hirciux & Pansa consulatum inituri essent, Romae adesset. Vide primam Philippicam , talibrum I 6. epistolaruni ad Atticum. Antoniu, stimulato metu aduertariorum impetrauati senatu custodiam
639쪽
eorporis: qua deinde Senatum ipsum oppressit imitatus Pisisburtim & Dion sesuin,&alios Urannos. at Vesta oppidum Lucaniae, et ait Ptolemaeus:hanc vorat Pi inius Heliam. Strabo Hvelam: nomen inuenit λ; π έλεω, id est palude,qua cingitvri ubi asipiratio in Latina voce vertitur :n u vocalem. 16 Aes lienum,ut ait Vlpianus,est Quod nos aliis debemus: aes suum eii, quod nobis alii debent. Hac itaque metaphora Cicero signiticat hoc opus & munus Trebatio deb tum. ir Cicero indicat hanc commentationem extemporalem &Aristotelicam esse. Nos ver. in singulis locis demoniti abimus multa Aristotelis topi- eae disciplinae parum confruentiatum Ciceroni in mentem venisse: sicen in facilius intelligetur quid in hoc opere Aristoteli eum si, &quita non sit. i8 Cicero libro 7.Epistolarum,Eum librum, ait, tibi misi Rhegii scriptum, quam plenissime res it a scribi potuit.
' omnis ratis gligens gfferendi duas ha
beat artes . unam inueniressi, alteram iudia
canaei: ' utrisque princeps, *t mihi quidem videtur, ristotelessuit Stoici autem in altora elaborauerunt, iudicandi enim vias diligente escuti sint, ea Hentiam quam Dialecticen appellant. Auenien
di vero artem, quae Topice dicitur, quae , ' adusiim potior
erat, ordine naturae certe prior, totam reliquerunt sautem,quoniam in utra summa Itilitat ess, utramssierit otium, persequi cogitamus, ab ea quae prior est, oris muri igitur earum rerum, qua asonilitae sῖnt, domo rato γ notato loco futilis inuentio est,sic cum perues areargumentum aliquod τolumus,licos nos' gebemus.
Sic enim Vpellatae ab taeristotelesiint hae quasi si les,re quia bus argumenta promuntur. 8 stas licet Aefinire si cum esse
argumenti sedem: argumentum autem rationem, quae
rei dubiae faciat Uem. ' Sed ex his locis in quibus argumenta inclusasynt, al, in eo jst, de quo agitur, haerent: at alu
muntur extrinsecῖL fu i o, tum ex toto, tum expartibus
eius, Gm ex nota,tum ex hs rebus qπae quodammori omst mi assi de quo quaeritur. Extrinsecὰs autem ea ducuntur, quae absent longe j disiuncto vi. . . iii
640쪽
i Cicero profitetur se ex Aristotelia sententia topicam artem de crimi mr itemque κetra testis,id est, iudiciariam, si otum fuerit: atque in hac propositione prima & generalis des nitio dialecti eae & diuisio comprehenditurido trina enim non solum rationem & viam, ed etiam diligentem & accurata rationem viam i , id est,methodum tradit. Diuisionem vero dialecticae in τοπικlis &Minicia: F bius lib. . indicat vulgb receptam 8c probatam suisse: quae tamen imperfecta &manca est: quia praeter inuentionem &iudicium methodus etiam dialecticae tribuitur. Itaq; perfectius dialectica diuideretur in inuentionem Sc dispositionem: ut in dispositione contineatur no sol im syllogismus, quo iudiciuin fit,sed eciani
methodus,qua rerum Perpetuus ordo describitur.
quid aeristiteles de desinitione resartitisue artis dialecticae
Libri logicae Aristotelicae neque definitionem generalem &primain habent, nectue partitione in τοπικ&ι & κ eam ta neque separatim docent praecepta:quc sunt inuentionis: itemque seorsunt ea quae sunt iudicii: neq; partitionis huius propositae viam omnem sequuntur, sed inuentionis & iudicij pnxcepta varie&confuse veritate & , t ditate neglecta perturbant.Itaque Cicero primam S gen resem ari s huius insorinationem ex Aristotelios logicis non habet: videtumue Cicero in his topicis non Aristotelem, sed Peripatetici cuius gam,ut Staseae,vel Pisonis , vel Cratippi commentarium imitatus, apud quem hanc dialecticam doctraham legisset. 2 Aristoteles in imaque parte dialecticae princeps fuit, 'uia quamuis confuse & Perturbate plura tame scripst,quam caeteri philosophi: Stoici enim qui plurimum in dialecticis studii posueriit, iudicandi tantiam vias persecuti sunt: inuentionis locos S praecepta non attigerunt.Idem scribit Cic.lib. de Finib. Cum auae sint artes, quibus persecte ratio & oratio compleatur, una m- ueniendi altera disserendi:lianc posteriorem & Stoici & Peripatetici, priorem aute in illi efregie tradiderunt, hi ne attigerunt quidem. Nam e quibus locis quasi thesauris arsumenta depromerentur vestri ne suspicati quidem sunt: superiores autem arti scio εἰ via tradidcrunt. 3 Inuentio, id est topi in secultas in pueris prius existi quam iudicium: δc ordine doctrinae prius explicari debeti quam iu-d ici uni, id est sillogismus. an vero topica doctrina ad vium si pot; or,quam iudiciam sillogistin regula,quaeri & dubitari potest praesertim cum syllogismo&aestimatione rerum maior ta diuinior animi virtus ostendatur, quam imientione:
multo r; maius S potius sit sapienter iudicare,quam facile S subtiliter inuenire. Accedit ad explicationem inuetionis dialecticae, cuius praecepta more Graeeorum rim: tu id est oco appellatri dque per metaphoram,quo similitudine planiti, ab eo declarariar: sed tamen haec similitudo obscurior est : nam cum praeceptiones argumentorum, ut definitiones & pari: tiones loci per metaphoram ili tantur, videtur tame haec similitudo aliud locum, aliud praeceptu in cle argumento signiscare:& certe topica doctrina nulla saeta loci mentione smplicius & ia e lius definiri primum potuit ars inueniendi argumenti: deinde genera & si cies argumentorum via & ordine explicari clebuerunt. Ac ne ui existimet nae non metainis phoram ad primam pariem d alecticae ariis tantum pertinere, terarum etiam artium praecepta loci possunt nominari:omnes enim artes inuentiones quaedam sunt, xt ait Plato in Menone, quia docent aliquid inuenire.s I ocus definitur argumenti sedes, i m poeticis id est at quae docet, quid sit argumentum, εἰ quae sint argumentorum gener ut cum de re aliqua disserendum sit, iis praeceptis admonitus scias, unde argumenta petenda sint. 6 Hoc interest inter locum & argumentum, quod inter artem & aliquid arte descriptii: Iocus enim est praeceptum de argumento: argumentum vero est ipsa probatio, quae adhibetur ad explicandam quaestionem : cuius quidem argumenti genera sumnia & prima in dialecticis praeceptis,quos vocant τοmuidcscribuntiar, & e Plicar