De estherae libro et ad eum quae pertinent vaticiniis et psalmis libri tres quos scripsit Ioannes Anselmus Nickes De libro estherae cum excursu de chananaeorum scytharumque deis

311쪽

hant, columbae et ex quercu Paticinationes maxime piadebantur participes esse Meritatis i). Denique mares exsecti vel Dodoni antiquitus vel Di nae mancipia se dederunt. Hoc Homeri testimonio confirmabimus, sed prius de hac in Asia consuetudine pauca dicenda sunt. Vsque ab antiquis temporibus Chananaei exsecare se atque Idumaei solebant, ut lunae virgini similes sese efficerent castique castae servirent. Quam iam huiusmodi Moyses ferre legem debuit: Non intrabit eunuchus attritis Uel amputatis testiculis et abscisso pere-

lorum sacerdotumque muneribus iungi, vaticinia edere. sacra sacere et divinis rebus omnibus praeesse. Praeterea

sacras saltationes infli luebant incredibili cum celeritate. A saltandi autem verbo ,,a eos vocatos osse Gallos ostendit uoversius δ). Νoque ab hac ceremonia homines solum, sed etiam loci urbesque nomina ceperunt. Quum Vraniae cullus ah Ascaloniis esset in insulam Cyprum inductus, sanum, ubi saltationes fiebant. nomen accepit Golgi: unde deae signum postea ab Agapenore Ancaei filio Paphum translatum esse traditur εὶ. Νω Sanc a surdum est, ob eiusmodi causam factum esse, ut a l suo locus ille, ubi ludaei circumcisi sunt, appellaretur Galgal. Etenim ut sacrificia Iudaeorum vanis gentium inanibusque ceremoniis contraria quidem erant maxime. nec lamen omnino dissimilia aut disparia: sic circumcisionis magna quidem erat discrepantia cum excisione et tamen quaedam coniunctio ac similitudo. Quidquid enim proprium est coniunctumque humanae naturae, id Omne

312쪽

- 293 non potest Iudaeis cum gentibus, Christianis cum horum utrisque non commune esse. Νam ex gentibus Abralia mus segregatus csi ex eiusque post cris ludaci, ut is, qui alteris quidem gloriae. alleris vero exspectationi erat, utrosque et gentes et Iudaeos redimeret reconciliaretque quum ipsos inter se tum deo ac patri. Sed ut excisi salsis se fragilibusque deis manciparunt, sic circumcisi deo sese consecraverunt immortali, ut totius vitae sanctitate sancto sancti servirent. Hinc divina illa vox: Vos eritis mihi regale sacerdotium ac gens sancta t)l Quare quum Iudaei non salsi cuiusdam dei excisi, sed veri dei circumcisi essent: Iosue, ut excelsa haec circumcisionis vis ac significatio in illorum animis insculpta haereret, eum quem diximus locum Galgal vocari voluit. Quare quum sacram illam vim haberet Galgal, sane minime est mirandum, quod postea impii Iudaei facile sunt adducti ut sacrum hunc Iocum veris Osseminalis eunuchisque violandum traderent λὶ . His rebus consideralis ac perpensis, non dubito D donaeorum quos Graeci dicunt Hypophetarum nomen ducere a verbo celeritateque saltandi. Homerus enim

illos quidem sellos dicit: 'Aμφὶ λ Σελλοι

los. Videtur enim 'Eλλος vel Σελλος ex eo genere esse Verborum, quae quasi a natura pronuntiata. ab hominibus autem excepta, a pluribus gentibus in linguam a Sumpta sunt. Ei enim sonum eum imitatur haec vox, quem

313쪽

- 29. quum quid celeriter circumagitur auribus Percipimus. ob eainque causam celeritatis rapiditatisque notionem habet. Itaque Hebraei verba, , a, ri, Graeci ζλλω formaverunt, Romani salire saltare exsultare . Germanigellen schnellen. Cervum autem a celeritate primi quiadem vocaverunt allopi ελλος, quarti Gazelle. Vt igitur eunuchi a a in Asia Galli: sic ex saltandi verbo μου Iovis Dodonaei vel Martis sacerdotes a Graecis quidum Selli. a Romanis autem Salii appellati sunt ij. Nomen autem Σελλοὶ vel Salii neque Graeci aut Latini ab Hohracis neque Hebraei a Graecis, sed utrique videntura natura magistra didicisse. Poeta autem quod Sellos illotis pedibus esse humique cubare dicit, corporis duriliam disciplinaeque eorum severitatem declarat. Νequo huius in deum observantiae desunt alia apud Asiaticos

exempla. Hos autem Sellos non nomine. Sed re vera suisse Gallos. idem docet Homerus: 'Hν μεν κ αἰνήσωσι Διος ρογαλοιο τομοῖροι Νam τομουρος ex τέμνω esse et oυρα compositum significareque eunuchum, ab hominibus litterarum Graecarum perilis numquam debebat negari. Ουρα enim quid valeat. et ex Hesychio videri licet. et ex composilis ναμ ρος, υρος, aliis. Iam Vero Chananaeorum more eunuchos Dodonaeos vates etiam hariolosque suisse ex

hypophetarum appellatione satis apparet. Neque illud est praetermittendum . ut a Gallis Gallum fluvium δὶ sic a τομο-οις Tomarum vel Tmarum appellatum videri.

gidiore coelo extingui Gallorum gentem Paulo post ora-

1) Salii Hereuli vel Marti dati erant.

314쪽

- 295 culum institulum necessu fuit . quum et Graeci ab eorum exemplo abhorrerent. neque Scythae illuc devenirent. Oua quidem Px re iacito causam intelligo, quid sit, quod seminae tres Herodoti tempore, non Galli Oraculo re-

busque di inis praefuerint ij. Ex his igitur apertissimis signis iudicare debemus.

ex Chanaan Dodonaeorum deorum cultum. non ex Aegypto osse inductum. Quod a Phoenicibusne factum sitan a Scythis, in medio relinquendum pulo. Sed si quis

a Scythis potius Dodonaeum Oraculum conditum esse velit: is secum reputet . anno ante Christum natum circiter septingentesimo sexagesimo Amalecitas Idumaeosque ex S3ria in Scythiam esse deductos. Qui igitur oraculi auctores Scythas suisse putabit. ne Homeri quidem

aetatem poterit ante illum annum constituere. Restat, ut quo nomine sol deus a Scythis appellatus sit. quaeramus. in nostris Herodoti editionibus nomen eius seriptum videmus: οἰτο ρος. Celsus autem et Origenes in suis exemplaribus Γογγοσυρος scriptum habebant '). quod mea sententia aut omnino verius est aut Propius ad veritatem accedit. Compositum enim nomen illud est

ex 'Ois vel Γογγ, a P vel a a, et 'οσυρος; quorum

allor Aegyptiorum Osiris vel Dionysus vel sol. alter Chananaeorum Gad vel Dod vel spoliator erat. Apud Herodotum igitur sacillima litterarum commutatione restituendum est: 'OHοσυρος. Atque hoc quidem nomen , quoniam nisi in Chanaan aut in Aeg) pto ad solem significandum non adhibebatur, ex eis ipsis regionibus Ortos esse ScJlhas ostendit. Colehatur autem in Scythia oliam 'Aδωνις, cuius nomen compositum est ex 'Aδ' vel ΓαδEt eumdemque solem spoliatorem declarat. Dui

315쪽

- 296 quum deus esset ScStharum, quibus suos maximo odio orant: illas hostias etiam ipso vehementer odisse ac detestari tradebatur. Qua de re variae postea sunt sabulae excogitatae. Sed ut sues huic invisi sic equi cari ac consecrati erant. Iudaeorum reges equos ei dedicasse, Supra dictum est. Amalecitae Idumaeique eam religionem in Armeniam induxerunt, ut ei et alerentur equi et immolarentur t). 0uam rem Armenii et tradiderunt Pe

sis ), et sine dubio etiam in Scythia retinuerunt. Prima igitur et antiquissima huius dei templa apud Chananaeos Aegyptiosque Νysae Azoti Heliopoli fuerunt. Postea eius cultum Scythae et Phoenicos in Lib3am δὶ per Asiam Europamquo distulerunt.

Luna Iove vel cocto et terra nata. 3Oli Omnino par ι aequalis aestimabatur, nisi quod ille mas, haec semina esse l. Marem illum haud dedecet, stellas quasi in fugam convertere, polentem se horribilemque Praeclare, ac sortiter diurnis praeesse rchus ac lemporibus. Contra huic seminae convenit dispersa astra et quasi dissipata

blando ad se congregare, strenue ea et cum omni magnanimitate regere atque omnino dominari noctu . Sed haec quum regina coeli et esset et diceretur. arma eadem ei. quae soli. tributa sunt, arcus et sagittae. Quibus rebus ornata eadem etiam nomina spoliatricis bellatricis homicidae inveniret necesse crat: praesertim quum homines ut si hi sacrificarentur flagitarel. Iam vero sive

316쪽

- 297 quod ex vetorum opinione suis felices bellorum eventus praedamque concedebat . sive quod terrae hominibusque

donabat lucem. quae illis beatitudo selicitasque ipsa esse

visa est: eis rebus quae fortunae subiectae videntur. Praesecta esse casusque laturos Prospicere credebatur.

Itaque quum divinationis, quae ab antiquis plurimi ducebatur, tum ceterarum artium constituta magistra est.

Porro autem quod purissimum quoddam eius lumen illustrissimusque esset candor. idcirco pulant Pleriquer centiores eam virginem esse dictam. Sed huius virginitatis alia longe ac diversa videtur esse causa. Est enim hoc quidem ex natura rerum perspicuum. lunam par Omnino et aequale connubium adipisci nisi cum sole non potuisse. Solis autem, quum esset Soror eisdem parentibus nata, coniux eadem esse omnium gentium consensu nullo pacto potuit. Quare quum Soli, germano suo. non posset nubere, consequens suit, eam prorsus non habuisse, cui rite Pro genere suo, pro ordine divinitateque nuberet. Quae res quum ita se haberet, vellet nollet , in ita coactaque necesse erat in aeterna virginitate permaneret. Sed sunt nocturnae quaedam res, quas quum quis perficere conatur, diem lucem hominumque oculos

fugere. lenehras ac noctem. natura duce, quaerere solet. Quare quum noctis domina esset luna , consentaneum erat, nocturnarum rerum omnium gubernatricem eam

putare atque Patronam. Ita quidem quod considerata re ipsa absurdum est. lamen cogitatione comprehenditur. qua ratione factum sit . ut partes suscipere Veneris virginale numen Posset. Νam lunam et virginem nominatam a Chananaeis et pro Venere habitam . a Graecis vero 'AφροδFrant ρυρανίαν recte esse dictam, quis est, qui negare queat ' Vbicumque autem Veneris Coelestis locum tenuit, nuda etiam fingi et sine vestimentis coepta est. At vero virgini virginales aves columbae consecratae Diuiti oti by Cooste

317쪽

- 298 sunt. Praeterea quum illa in ea. quam cognomen indicat . castitas esse crederetur. aeque fieri ac iuste visum est, ut aut mactarentur ei virgines aut cervae capraeque earum loco substituerentur. Quoniam autem propria erat seminarum dea, mares in eam opinionem adducti sunt. ut putarent gratos se ei aut acceptos esSe non poSSe. nisi vel seminas se vel virgines efficorent . itaque eunuchi lacli muliebribusque induti vestibus modo sacrificiis

divinationibusque vacarunt. modo seminarum domicilia ingressi omnia cum eis communia habuerunt. Sed haec quidem in universum. Iam vero explicanda deae lunae nomina sunt, quo quidem nihil potest esse facilius. Νam quum lunam veteres quasi solem esse semineum arbitrarentur, huic nomina illius in semininum genus conversa imPosuerunt. Quoniam igitur solis nomina cognita habemus, nihil aliud iaciendum nobis est, quam ut addamus eis seminini generis exitus, qui sunt apud Semitas ri - et Π - .

Primum quidem dicamus de Iunae appellatione apud eos, qui antiquitus eam deam habuerunt Patriam, et nostra aetate ex ea habent signa militaria. Quod quidem eo libentius facimus, quod eodem tempore ex Herodoto tollere mendum quoddam possumus. Arabes igitur, qui

mortalis dei nomen, ad solem iranstulerunt. lunam. s mineum solein. nominabant Alist xj. Et hoc quidem nomen ipsum apud Herodotum l. 13 l. exstat: καλεου ra δὲ 'Aσσυριοι την 'Aφρο φιτην ουραν ) Mυλι τα, 'Aραβιοι 'Aλιτ ret. Sed nomen verum loco altero, qui est 3. 8. . etiam in optima Belikeriana editione vid

318쪽

mus litterarum immutatione corrupium: ουνομα Ου

'Aλιλατ. Restituendum est igitur etiam hoc loco Aλn τα. Herodolea illa quidem verba me adducunt . ut etiam Assyricum istud lunae nomen in disputationem revocem.

Assyrii qui solem non El. sed Boi diva vocabant, lunam n,a, Bellit, Belis. Ballis dicere solebant. Quod quidem nomen alii, mutata littera I in T, pronuntiabant n di, Mελιττ-α, Mυλιττ-α. Neque vero Assyri rum hoc verhum proprium, sed commune est Chananaeorum ac Semitarum Omnium. Νam Melitae , deae lunae, quam Latini Iunonem vocant, antiquum sanumerat et a Poenis conditum in ea urbe et insula. quae in mediterraneo mari posita ab hac nomen et primum accepit et usque ad hoc tempus retinuit ij. Iam ad ea solis nomina accedamus, de quibus supra exposuimus. Primum igitur et Hebraeorum maxime Pr Prium nomen erat . Uν n, 'pa, In - Εx hac ultima forma natum est duplex nomen lunae. Alterum est m Nn h. e. Tιωνοὶ vel Tιανἀ. Vt autem Pro Tια - σ, Διωνυ--ος dicebant. sic pro Tιωνα, Dodonaearum dea. Graeci quidem Διωre, Latini autem omnino Diana. Ex hoc autem verbo proposita littera N, Ortum est pia NnN vel narreh. e. 'Aεινοι, eius deae nomen, quam a Veleribus P Iasgis accepisse Athenienses Videntur. - Alterum vero nomen est na Nn, rian. man, Taniti, Tanaira. vel mutata littera n in ea. ut assolet. an , Tanaias, Gινοι .Superius illud in Punicis monumentis scriptum videmus; posterius et ex Graecis, qui de hac Syrorum dea dixe-

Cic. Verr. 5, 72, 384. teque Iuno regina euius duo sana duabus in insulis posita sociorum, Melitae et Sami, sanctissima et antiquissima. Cf. de h. re Movers. PhoeniZ. Colonu. p. 349. M. Videtur etiam nomen Mileti ad eamdem deam revocandum.

319쪽

runt, notum est et ex eo, quod Scythae a dea hoc ri mon numini indiderunt. Aliud solis nomen erat PN vel JN h. e. lumen masculinum J. a quo rectissime item duo lunae nomina ducuntur: unum rid N Vel maN. Ana. Anaia, h. e. lux, quam Graeci dixerunt 'Aννα vel Aινη vel 'Aναα vel Amια. Alterum n N, Anaiti. quae ab illis vocata est

Solis nomen tertium erat ''N vel PH. quod iddem vim habet luminis. Ab hoc lunae vel Iunonis nomen ortum est MN h. e. lux Ηρα, quae ab Homero in Gra corum deos est recepta. Quod quidem lunae nomen,

cur apud Semitas minus usitatum esse Videatur, postea perspiciemus. Iam veniamus ad ea nomina. quae non lunae Pr

priam, sed spoliatricis vim ac significationem habent. Primum quidem ex TI Ossectum est mn, Dido ij h. e. spoliatrix. interfectrix. quod lunae apud Poenos e

gnomen fuisse constat. Deinde vero ex nomine IN λ

malum est MN, 'Aδα, 'Iepet quorum alterum apud Babylonios, alterum apud Tyrios Iunonis nomen usitatum erat γ). Denique ex vocabulo a P αο ori, ductum est praP ογγα, vel ad Graecorum linguam consormatum ἴγκα, quod Minervae nomen a Thebanis datum est. Hae quidem praecipuae huius cognominis sormae

sunt et maxime usurPatae. Proximum est . ut lunae contortum quoddam cognomen et difficillimum. unde ducendum sit et qua ratione explicandum, investigemus. Etenim Astarten vocatam se lunam, multis testimoniis confirmari potest. A ve-

ὶ Vel Deido. De prioris vocalis eommutatione cf. Gogon. quidietus est Gigon, alia. 2ὶ V. Movem Phoen. p. ius.

320쪽

- 301 teribus enim ita definitur, ut praeter lunam nihil omnino esse possit. Alii enim Venerem eam appellant Co Iestem, alii απrροάμην nominantes astrorum Principatum obtinere declarant; alii de ea praedicant, quae excepta

Iuna, deorum nemo est, cui convenire possint. Lunam igitur apud Chananaeos fuisse Astarten, inter omnes, qui harum rerum non sunt omnino ignari, constat. Sed hoc Iunae cognomen si scire volumus unde originem traxerit, quid valeat, compositumne Sit an simplex: Omnium mutos reperiemus explicatorum libros. Νegat enim omnino Moversius aut Hebraeorum aut Arabum aut Syrorum linguas ad hoc verbum enucleandum ullam suin

peditare radicem i). Gesenius, quum interpretari ex S mitarum linguis illud se posse desperaret, ad Persas, ad Graecos , ad Germanos denique confugit δ). Sed haec dea quum usque ah antiquissima memoria propria su rit peculiarisque Chananaeorum , absurdum est existia mare , eam nomen habere non Semiticum. Scythae quidem eam appellahant 'A 'α--α, quod nomen exstat in Comosa ae monumento δ). Atqui nomen iddem Edissae Assueri coniugi dederunt εὶ. Hoc autem apud Hebraeos scriptum est In N, illud vero Astartae r nou, 'Aσταρ η. Quodsi harum inter se scripturarum contentionem lac rimus. Hebraeos primam litteram P posuisse intelligemus, ut Chananaeorum pronuntiationi satisfacerent. Illi enim saepius pro H litteram P et pronuntiarunt et Scri-Pserunt. Veluti tun pro Prior igitur huius verbi

Pars est, qui est status constructus verbi femina mulier pirgo. Posterior vero est N lumen. Valet