장음표시 사용
221쪽
erit utendum pluribus desinitionibus deinde simili nullano
causa tractanda. Iocus autem o immunis in eius malitiam, ilia non modo rerum, verum etiam verborum pol
statem sibi adrogare conetur, eum ei faciat, quod velit, et id, quod fecerit, quo velit i mine appellet desens ,ris deinde primus li,eus est item Osinis brevis et aperia
e ex pinione hominum descripti0, 0 maiesti tom minuere si ilis luis ile re publica, cum potestatem ii in habeas, administrare deinde huius confirmatio similibus et ex ptis et rationibu , postea sui facti ab illa defintilane separatio, deinde locu communi8, Per quem suci utilitas aut honestas adaugetur deinde se lue tatur adversariorum desinitionis reprehensio, quae eisdem ex locis omnibus, quo accusatori praeseripSimUS, Onficitur; et cetera post eadem praeter communem OCum inducentur locus autem communis erit defensoris S per quem indignabitur accusatorem sui periculi causa non
res Olum OnVertere, Verum etiam Verba commutare
conari num illi quidem communes loci, qui aut calumniae accusatorum demonstrandae aut misericordiae captandae aut facti indignandi aut a misericordia deterrendi causa Sumuntur, X periculi magnitudine, non ex auSae genere ducuntur; qua re non in omnem cauSam, Sed in omne causae genu incidunt. eorum mentionem in coniecturali constitutione fecimus, inductione autem, cum CRUS POStulabit, utemur. Cum autem actio translationis aut commutationis in 19
digere Videtur, quod non aut is agit, quem Oportet, aut Cum eo, quieum portet, aut apud quo8, qua lege, UnPUUna, quo Crimine, quo tempore oportet, constitutio translati VII appellatur eius nobis exempla permulta ODIIS sint, si singula translationum genera quaeramUS; Sed quia ratio praeceptorum Similis est, exemplorum multitudine supersedendum est atque in OStra quidem Onsuetudine multis de causis si, ut rarius incidunt translationeS, nam et praetoris Xeeptionibus multae exeluduntur actiones et ita ius civile habemus constitutum, ut ausa cadat is, qui non, quem ad modum oportet, egerit. II 58
re in iure plerumque versantur; ibi enim et exceptione8
222쪽
postulantur et quodam modo agendi potestas datur et omnis conceptio priVatorum iudiciorum constituitur in ipsis autem iudiciis rarius incidunt et tamen, si quando incidunt, eius modi Sunt, ut per Se minus habeant firmi tudinis, confirmentur autem adSumpta alia aliqua constitutione ut in quodam iudicio, cum venefici cuiusdam nomen esset delatum et, quia parricidii causa subseripta
esset, extra Ordinem esSet neeeptum, in aecusatione autem
alia quaedam crimina testibus et argumentis confirmarentur, parricidii autem mentio solum facta esset, defensor in hoc ipso multum oportet et diu consistat eum de nece parentis nihil demonstratum esset, indignum fastinus esse ea poena adficere reum qua parricidae ad- seiuntur , id autem, si damnaretur, fieri neceSSe 8Se,
quoniam et id causae Subscriptum et ea re nomen Xtra 59 ordinem Sset coeptum ea igitur poena si adficere reum non oporteat, damnari quoque non oportere, quoniam ea poena damnationem necessario consequatur hie defensor poenae commutationem e tranStatiVO genere
inducendo totam infirmabit accusationem Verum tamen ceteris quoque criminibus defendendis coniecturali con-20 stitutione translationem confirmabit exemplum autem translationis in causa positum nobis sit huius modi cum ad vim faetendam quidam armati venissent, armati contra praesto fuerunt, et cuidam equiti Romano quidam exarmatis resistenti gladio manum praecidit agit is, cui manu praeeis est, iniuriarum; OStulat is, quicum agi
tur, a praetore XCeptionem: EXTRA QUAM IN REUM CAPITIS
60 PRAEIUDICIUM FIΑΤ. hi is, qui agit, iudicium purum postulat ille, quicum agitur, exceptionem addi ait Oportere.
quaeStio St: exeipiendum sit, an non ratio: non enim
oportet recuperatorio iudiei eius malefiuit, do quo intorsicario quaeritur, praeiudicium fieri. infirmatio rationis: eius modi sunt iniuriae, ut de eis indignum sit non primo quoque tempore iudicari. iudicatio atrocitas iniuriarunt Sati8ne causae sit qua re, dum de ea iudicatur, de aliquo maiore maleficio, de quo iudicium comparatum it praeiudicetur atque exemplum quidem hoc est in omni autem causa ab utroque quaeri oportebit, a quo et per quo et quo modo et quo tempore aut agi ut iudicari
223쪽
n ut quid statui de ea re conveniat ii ex partibus iuris. de quibus post idendum est, sumi portebit ei uti Lustri, quis in similibus rebus fieri seseat, et i ii lori . uim malitii aliud agatur, aliud simuletur, an stultitia, an ii cessitudine, sui ii alio modo agere non possit, an ceu si in agendi sic si iudierum aut cito e instituta, an recte sine ulla re eius modi res agatur lacus autem e munis milia a cum ilia translationem inducet fugere iudicium ac poenam, quia causae diis lat a translatione
autem omnium ore perturbationem, si non ita res agantur ei in iudicium veniant, quo pacto oporteat hoc est, M ut Cum eo agatur, quocum non oporteat, aut alia Poena, alio crimine, alio tempore atque hane rationem ad perturbati em iudiei una omnium pertinere. tr Sigitur haec constituti es, quae partis non habent, nil hunc m0dum tractabuntur nune generalem constitutiO-uem et parti eius Consideremus. Cum et facto et facti nomine concesso neque ulla i
negotii quaeritur, constitutionem generalem appellamUS. huius primas esse partis duas nobis videri diXimus, negotialem et iuridicialem negotialis est, quae in ipso negotio in is civilis habet implicatam controversiam ea Sthuius modi quidam pupillum heredem fecit pupillus
autem ante mortuus est, quam in suam tutelam venit; de hereditate ea, quae pupillo venit, inter eos, qui Patris pupilli horodes secundi sunt, et inter adgnato PU-pilli controversia est possessio heredum se undorum St. intentio est adgnatorum: nostra pecunia est, de qua is, cuius adgnati sumus, testatus non est.' depulsi QSt: immo nostra, qui heredes secundi testamento patris Sumus.' quaesti est utrorum sit ratio: pater enim et sibi et filio testamentum scripsit, dum is pupillus esset; qua re, quae filii fuerunt, testamento patris nostra fiant necesse est.' infirmatio rationis: immo pater sibi scripsit et secundum horodem non filio, sed sibi iussit esse; qua re, Praeterquam quod in ipsius fuit, testamento illius VeStrum esse non potest. iudieatio possitne quisquam
do silii pupilli ro testari an heredes oeundi ipsiu patrisfamilias, non siti quoque eius pupilli heredes sint Θ
224쪽
O atque hoc non alienum St, quod ad multa pertineat, ne aut nuSquam aut Squequaque dicatur, hic admonere:
Sunt auSae, quae pluris habent rationes in simplici constitutione, quod fit, cum id, quod factum est aut quod defenditur, pluribus de causi rectum aut probabile videri potest, ut in hac ip8a cauSa. Upponatur enim ab heredibus haec ratio: unius enim pecuniae plures dissimilibus de causis heredes 8Se non OSSunt, ne Umquam factum est, ut eiusdem peeuniae alius testamento,
si alius lege heres esset; infirmatio autem haec erit: non CS Una pecunia, propterea, quod altera pupilli iam erat adventicia cuius heres non illo testament quisquam scriptus erat, si quid pupillo accidisset; et de altera patris etiamnunc mortui voluntas plurimum Valebat, quae iam mortuo pupillo suis heredibus cedebat.' iudicatio est una ne eeunia fuerit aut, si hae erunt usi infrin tione posse pluris esse unius heredes pecuniae dissimilibus de causis et de eo ipso esse controversiam iudicationaScitur: OSSintne eiusdem pecuniae plures dissimilibus 22 generibus heredes esse ergo una in constitutione intellectum St, quo modo et rationes et rationum infirmatione et propterea iudicationes plures fiant. 65 Nunc huius generis praecepta Videamus. Utrisque aut etiam omnibus, si plures ambigent, ius ex quibus rebus Constet, considerandum est initium ergo eius ab natura ductum videtur; quaedam autem ex utilitatis ratione aut perspicua nobis aut obscura in consuetudinem VeniSSe post autem approbata quaedam a consuetudine
aut a vero utilia visa legibus esse firmata ne naturae quidem ius esse, quod nobis non Opinio, Sed quaedam
innata vis adferat, ut religionem, pietatem, gratiam, in- ω dicationem, observantiam, Veritatem religionem eam, quae in metu et caerimonia deorum sit, appellant pietatem, quae erga patriam aut parente aut alios sanguino coniunetos officium conservare moneat gratiam, quae inmemoria et remuneratione officiorum et honoris et amicitiarum Observantiam teneat Vindicationem, per Uam
vim et contumeliam defendendo aut ulciscendo propul- Samia a nobis et a nostris, qui nobis cari esse debent, et per quam peccata punimur; ObserVantiam, Per
225쪽
antecedentis reveremur ei colimus veritatem, ex quam damus peram, ne quid aliter, quam e firmaverimus, fiat aut factum ut Puturum sit. ne naturae quidem iura et minus ipsa quaeruntur ad basi contr0versiam, qui dis que in hoc civili iure versantur et a vesgari intelle uiui remotu non sunt; dis ilitudinem vero reliquum ut ad rem ampliscandam saepe uni inserenda consuetudine autem ius esse putatur id, quod voluntate onmium sine lege vetustas e impr arit in ea autem quaedam Sunt iura ipsa iam certa propter eiustatem, quo in genere et
alia sunt multa et eorum multo maxima pars, quae prae tores dicere consuerunt; quaedam autem genera iuris iam ceria consuetudine facta sunt; quod genu pactum, par, iudicatum Paetum est, quod inter quos OnVenit 68 quod ita iustum putatur, ut iure prae8tare dicatur par, quod in omnis aequabile est iudicatum, de quo iam ante sententia alicuius aut aliquorum constitutum est iam
iura legitima ex legibus cognosci oportebit his ergo ex partibus iuris, quicquid aut ex ipsa re aut ex simili aut
maiore minore 'o nasci videbitur, attendere atque elicere pertemptando unam quamque iuris partem oportebit. locorum autem Ommunium quoniam, Ut ante dictum St, duo genera Sunt, quorum alterum dubiae rei, alterum
certae eontinet amplificationem, quid ipsa causa det, et quid augeri per communem locum possit et porteat, considerabitur; nam certi, qui in omnis incidant, loci praescribi non possunt in plerisque fortasse ab auctoritate iuris consultorum et contra auctoritatem dici oportebit; attendendum est autem et in hac et in omnibus,
num quo loco communis praeter OS, UOS OS XPOnimus, ip8 re Ostendat nune iuridiciale genus et partis eius consideremUS.
Iuridicialis est, in qua aequi et iniqui natura et praemii 23
aut poenae ratio quaeritur hiatu parte Sunt duae, quarum alteram absolutam, adsumptivam alteram nominamVS abSoluta St, quae ipsa in se, non ut negotialis implicite et abscondite, sed patentius et expeditius recti et non recti quaestionem continet ea est huiusce modi: cum Thebani Lacedaemonios bello superavissent et sere
226쪽
mos esset Graii8, cum inter Se bellum gessissent, ut ei, qui vicissent, tropaeum aliquod in finibus statuerent victoriae modo in prae8entiam declarandae causa, non ut in perpetuum belli memoria maneret, aeneum Statuerunt tropaeum mecuSantur apud Amphictyonas, id est, apudet commune Graeciae consilium intentio St: non oportuit.' depulsio est: Oportuit.' quaestio est: portueritne 3 ratio est: eam enim ex bello gloriam Virtute peperimus, ut eius aeterna insignia posteris nostris relinquere Vellemus.' infirmatio est: attamen aeternum inimicitiarum monumentum Graios de Graiis Statuere non portet.' iudicatio est cum Summae Virtutis Oneelebrandae auSa Graii de Graiis aeternum inimicitiarum monumentum Statuerunt, rectene an contra fecerint hanc ideo rationem Subieeimus, ut O causae genu ip8um, de quo agimuS, CognoSeeretur, nam i eam SUPPOSUiSSemUS, qua fortasse usi sunt: non enim iuste ne pie bellum gessistis; in relationem criminis delaberemur, de qua post loquemur utrumque autem causae genu in hane causam inuidere perspicuum est in hanc argumentationes ex isdem locis sumendae Iunt atque in cauSam nego-71 tialem, qua de ante dictum est loco autem communis et ex causa ipsa, si quid inerit indignationis aut conquestionis, et ex iuris utilitate et natura multos et gravissumere licebit et oportebit , si causa dignitas videbitur
2 postulare nunc adsumptivam partem iuridicialis consideremus. Adsumptiva igitur tum dicitur, cum ipsum e Se factum probari non potest, aliquo autem oris adiuncto argumento defenditur eius parte Sunt quattuor: Omparatio, aetatio iriminis, remotio aeriminis, ioneeSSio. 72 comparati est, cum aliquod factum, quod per se ipsum non sit probandum, ex eo, cuius id causa faetum St,
defenditur ea est huius modi quidam imperator, cum ab hostibus circumsederetur neque effugere ullo OdOPOSSet, depaetus est cum eis, ut et arma et impedimenta relinqueret, milites educeret itaque fecit armis et impedimentis amissis praeter spem milites con8erVaVit: aecuSatur maiestatis incurrit aves definitio, sed nos 7 hune locum, de quo agimus, consideremus. intentio 8t:
227쪽
ii On portui strino ei impedimenta relinquere. depulsio est: oportuit.' quaestio est: portueritne patio est: milites enim Omnes perissent.' infrinatio est aut mi laeturalis n in perissent; aut alterii eoniecturali : noli ideo sedisti. ex quibus iudicatio est perissentneyet ide0ne sederit aut bae mmparativa, cuius nunc indigemus: at enim sui ius fuit aruittere milites, quum armi ei impedimenta e dedere li0stibus. ex qua iudieatio nascitur cum omnes perituri milites essent, nisi ad hanc pactionem venissent, utrum satius fuerit amittere milites, an ad banc pacti um venire hoc causae genu rael ex suis locis tractare oportebit et adhibere ceter rum qu0que constitutionum rationem atque praecepta, ac maxime coniecturis aciendis infirmare illud, quod cum eo, quod crimini dabitur, ei, qui necusabuntur, Om- parabunt id siet, si aut id, quod dicent defensores futuriani fuisse, nisi id factum esset, de quo facto iudicium est, futurum fuisse negabitur aut si alia ratione et alium ob causam a dicet e reus fecisse, demonstrabitur esse factum eius rei confirmatio et item contrarinde parte infirmatio ex coniecturali constitutione sumetur; sin autem certo nomine malefiet vocabitur in iudicium,
stetit in hae causa, nam maiestatis arcessitur, desinitione et praeceptis definitionis uti oportebit atque 25 haec quidem plerumque in hoo genere necidunt, ut et coniectura et definitione utendum sit; in aliud quoque aliquod genus incidet, eius generis praecepta licebit huc
puri ratione transferre. nam necusatori maxime est in hoc
elaborandum, ut id ipsum factum, propter quod sibi reus concedi putet portere, quam plurimis infirmet rationibus, quod facile est, si quam plurimis constitutionibus adgredietur id improbare ipsi autem comparati Sepa 75
ruta a Ceteris generibus contrOVersiarum Sic ex sua vi
considerabitur, si illud, quod comparabitur, aut non hOnestum ut non utile aut non necessarium fuisse aut non tanto Opere utile aut non tanto opere honestum aut non
tanto opere necessarium demonstrabitur deinde oportet aecusatorem illud, quod ipse arguat, ab eo, quod defen-SO Comparat, Separare id autem faciet, si demonstrabit non ita fieri solere neque portere neque e8Se rationem,
228쪽
qua re hoc propter hoc fiat, ut propter salutem militum
ea, quae Saluti cauSa Omparata sunt, hostibus tradantur; OStea Comparare oportebit cum beneficio maleficium et omnino id, quod arguetur, eum eo, quod factum ab defensore laudabitur aut faciendum fuisse demonstrabitur, Contendere et hoc extenuando maleficii magnitudinem simul adaugere id fieri poterit, si demonstrabitur honestius, utilius, magis necessarium fuisse illud, quod et vitarit reus, quam illud, quod fecerit; honesti autem et utilis et necessarii vis et natura in deliberationis praeceptis cognoscetur, deinde oportebit ipsam illam comparativam iudicationem exponere tamquam causam deliberativam et de ea ex deliberationis praeceptis dicere. sit enim haec iudicatio, quam ante XpOSuimus: Um omnes perituri milites essent, nisi ad hanc pactionem Venissent, utrum satius fuerit perire milites an ad hanc pactionem venire hoc ex locis deliberationis, quasi aliquam in consultationem res veniat, tractari oportebit. 26 defensor autem, quibus in locis ab accusatore aliae constitutiones erunt inductae, in eis ipse quoque ex eisdem constitutionibus defensionem comparabit; ceteros nutem omnis locos, qui ad ipsam comparationem pertinebunt, et ex contrario tractabit loci communes hi erunt: aestusn- tori8, in eum, qui, cum de facto turpi aliquo aut inutili aut utroque fateatur, quaerat tamen aliquam defensionem, et facti inutilitatem aut turpitudinem cum indignatione defensoris est, nullum factum inutile neque turpe neque item utile neque honestum putari portere, ni Si, quo animo, quo tempore, qua de causa factum sit, intellegatur; qui locus ita communis est, ut bene tractatus in hac causa magno ad persuadendum momento futurus Sit et alter locus, per quem magna cum amplificatione beneficii magnitudo ex utilitato aut honestate aut saetiet necessitudine demonstratur; et tertius, per quem re eX-Ρre88 Verbis ante oculo eorum, qui audiunt, ponitur,
ut ipsi se quoque idem facturos fuisse arbitrentur, Si sibi illa res atque ea faciendi causa per idem tempus
aecidisset. Relatio criminis est, cum reus id, quod arguitur, confeSSUS alterius se inductum peccato iure fecis8 demon8trat.
229쪽
animadverti sororem suum ili si utrum in i ii Gub mrantem, sponsi autem nomen appellantem identidem Cimriatii eum gemitu Iumentati e indigne passus virginem occidit accusatur intentio est: iniuria D eidisti. depulsio est: iure occidi. quaestio si iurene occiderit ratio est: illa enim l stium m0rtem lugebat, si utrum neglegebat ille et populum R0manum Vici8SQ O-Ieste serebat.' infirmatio est: tamen a atro indemna tam necari 1 n re tebit ex qua iudieati sit eum H0ratia utrum in tem neglegeret, hostium lugeret, stataris et Duli muni viet in non gauderet, Oportueritne eam uiatre indemnatam necari lio in genere causae iprimum, si quid ex ceteris dabitur constitutionibus, sumi
Oportebit, Sicuti in comparatione praeceptum St; OStea, si qua acultas erit, per aliquam constitutionem illum, in quem crimen transferetur, defendere deinde, levius 88 80 illud, quod in alterum peccatum reus tranSserat, quam quod is Se susceperit; postea translationis partibus uti et Stendere, a quo et per quo et quo modo et quo tempore aut agi aut iudicari aut statui de ea re convenerit; ae simul Ostendere non oportuis Se ante Supplicium, quam
iudicium, interponere; tum leges quoque et iudicia demonStranda Sunt, per quae potuerit id peccatum, quod Sponte Sua reus punitus sit, moribus et iudicio vindicari. deinde negare audiri oportere id, quod in eum criminis Conseratur, de quo is ipso, qui conferat, iudicium fieri noluerit, et id, quod iudieatum non sit, pro infestio haberi oportere postea impudentiam demonStrare eorum, iqui eum nune apud iudiees accusent, quem Sine iudicibus ipsi condemnarint, et de eo iudicium faciant, de quo iam ipsi supplicium sumpserint: postea perturbationem iudicii futuram dicemus et iudices longius, quam Otestatem habeant, progressuros, si simul et de reo et de eo, quem reu arguat, iudicarint; deinde, si hoc constitutum sit, ut peceat homines peccatis et iniurias iniuriis ulciscantur, quantum incommodorum OnSequatur; ac si idem facere ipse, qui nune eeuSet, OlutSSet, ne
hoc quidem ipso quicquam opus fuisse iudicio si vero
230쪽
ceteri quoquo idem faciant, omnino iudicium nullum fu-s turum. OSte demonStrabitur, ne si iudiei quidem illa damnata esset, in quam id crimen ab re Conferatur, Otuisse hunc ipsum de illa Supplicium Sumere; qua re esse indignum eum, qui ne de damnata quidem poenassumere ipse potui88et, de ea Vpplietum Sump8i88e, quaen adducta quidem sit in iudicium deinde postulabit, ut legem, qua lege fecerit, proferat deinde quem ad modum in comparatione praecipiebamus, ut illud, quod
compararetur, extenuaretur ab neeUSatore quam maxime,
sic in hoc genere oportebit illius culpam, in quem erimen transferetur, cum huius maleficio, qui se iure fecisse dicat, comparare; OStea demonstrandum est non esse illud eius modi, ut ob id hoc fieri convenerit extremaeSt, ut in Comparatione, adsumptio iudicationis ot duo per amplificationem ex deliberationis praeceptis dictio. 28 defensor autem, quae per alias OnStitutione inducentur,
ex is locis, qui traditi sunt, infirmabit ipsam autem
relationem comprobabit, primum augendo eius, in quem referet crimen, Culpam et audaciam, et quam maxime per indignationem, si res feret, iuncta conquestione ante oculos ponendo postea levius demonstrando se
punitum, quam sit illius promeritum, et suum supplicium cum illius iniuria conferendo deinde oportebit eos locos, qui ita erunt ab accusatore tractati, ut refelli et contrariam in partem Converti possint, quo in genere sunt tressi extremi, Contrariis rationibus infirmare illa autem acerrima necuSatorum Criminatio, per quam perturbationem
fore omnium iudieiorum demonstrant, si de indemnato supplicii sumendi potestas data sit, levabitur, primum ieius modi demonstrabitur iniuria, ut non modo Vir bono, verum omnino homini libero videatur non fuisse toleranda deinde ita perspicua, ut ne ab ipso quidem, qui fecisset, in dubium vocaretur deinde eius modi, ut in eam is maxime debuerit animadvertere, qui animadverterit ut non tam reetum, non tam fuerit honestum in iudicium illam rem pervenire, quam eo modo atque ab eo indicari, quo modo et ab quo sit vindicata postea Sic rem fuisse apertam, ut iudicium do a re seri nihil 85 attinuerit. atquo hic demonstrandum os rationibus ot