장음표시 사용
211쪽
qui . produceret actas , quos Adversarii vocant , indifferentes, Deum non sic dili geret , quandoquidem actus suos , nec ad Deum , nec ad finem Deo subordinatum referret ; ergo , δα. Opponuntur quoque tigi naturali. Legi namque naturali renemur agere , propter finem naturae humanae convenientessi : at tales actus non fierent
propter ejusmodi finem. Finis enim naturae humanae conveniens, debet esse honestus :at actus illi non fierent propter finem honestum, alioqui non estent indifferentes,
sed boni ; ergo , dcc. proindequτ, &c. Objectiones.
Objicies. 1'. Ex Sancto Hyerqnimo , inter bonum & malum, indifferens est ambulare , spuere , crines pectere, &c. Sive enim ea feceris, sive non, nec justitiam, nec injustitiam habebis; ergo, &c. Nego conssequentiam. Nam ambulare, spuere, &c. stant tantum varii motus , adedque non sunt actas humani. Quod si motus illi fiant, ad animae nutum, possunt esse moraliter mali: nam, verbi gratia , ambulare, vel tempore, vel in loco , quibus ambulare non licet ; in alium hominem , opera dedita spuere , sunt actas moraliter mali ; ergo , &c.
Objicies. α'. Ideo sunt actus hu-
212쪽
2 MORALIS.mani indifferentes di quia tenemur De vdiligese , & ad ipsam omnes actus nostros referre : atqui ad id nonἀenemur. Si enim
esset aliquod ejusmodi praeceptum hoc certe, Dei- diliges &c,qui ad id nos nosasthingit hoc praeceptum. Praecepta enim positiva, in hoc disserunt a negativis, quod negativa obligent pro semper; positiva v Io , non obligent pro sisnper ς ergo , &c. 'Nego minorem. Probavimus enim , ad
id nos teneri, tum lege Divina, thm lege naturali. Ad probationem autem, nego etiam minorem, de distinguo hanc propositionem. Praecepta positiva non oblitigant pro semper, ex hypothesi , quod non
agamus , concedo. Ex bypothesi, quod agamus , nego. ob rationes superius ab
Instabiς 1'. Praecepta Divina debent esse Christianis omnibus nota , praesertim, Doctoribus: at praeceptum , de referendis. omnibus . a stionibus nosti is ad Deum , multis Do ribus non innotescis. Multi namque Do res sententiam nostrae omposcam propugnant ; erm reipsa nullum est praceptum , de referendis omnibus actionibus nostris ad Deum. Distinguo majorem. Praecepta Divinia debent esse Christianis omnibus nota ,.
quantum ad naturam suam , conced .
213쪽
Quantuin ad modum, quo sunt ad praximrodigenda, nego. Nimirum omnes quidem Doestores norant, praeceptum suprὶ Iaudatum : quantum ad naturam suam , esse verum , quandoquidem est propositio. a Deo revelata ', sed non omnes norunt modum, quo praeceptum illud ad praxira sit redigendum , hoc est, non omnes no runt, praeceptum illud violari ab iis, qui non omnes actus suos ad Deum referunt; imb eo caecitatis quidam devenerunt, ut palam docuerint, ad Christiani salutem sufficere , si per totam vitam suam , cum actum amoris Dei noduxerit. Instabis. χ'. Praeceptum naturale debet esse doctis & indoctis obvium: at prae ceptum de omnibus actibus tuis, ad Deum referendi&, non sic est obvium ; ergo non est naturabeis. Distinguo majorem. Si praeceptum illud si primum principium , concedo. Si sit
conclusio dedulcha ex aliquo primo principio , nego, Scilicet quaniso praecepta prima sunt principia , omnibus obvia sunt de nota qualia sunt ista; atters ne feceris, quod tib eri non vis. Reddentam unicuiquae quod Ilium sim sed ubi praecepta sunt tomidem concrisiones, ex aliquo primo principio deductae, non omnibus nota sunt oc via 2 quia non omne& rite deducui v
214쪽
xos MORALIS.eonclusiones ex primis principiis et porro , praeceptum superius laudatum, est solummodo conclusio deducta ex hoc primo principio. Reddendum unicuique quod suum esto Instabis. 3'. Exinde sequeretur . homi- .nem sali issime peccare ; & jugum Christi,
Concedo primam sequelam : nam ex Scriptura Sacra , Iustus septies in die pec- Nego autem alteram Lequelam. Tum quia nihil est suavius , quam amore prosequi objectiam summe amabile. Tum quia non omnes actus nostros ad Deum explicite referre tenemur , sed , ut aiunt, vir-ιualiter , virtute praecedentis directionis: quod est facillimum ; lassicit enim , si omnes actus nostros cujusque diei, ad Deum,
ex voto referamus ; quanquam tamen satius erit, identidem eos ad Deum expi cite referre.
Instabis denique. Nisi omnes actus fio .stros ad Deum expliciae referremus , non ipsum diligeremus ex toto corde nostro. Nego sequelam. Cum enim variis hujus vitae negotiis distrahamur , non possvnaus de Deo , singulis momentis explicite co- gitare; nec proindε tenemur, omnes actus nostros ad ipsum explicite referre nemo quippe tenetur ad impossibile. .
215쪽
Objicies. 3 Illa actio dici debet incit ἱ-
ferens, ob quam homo, nec bonus , nec malus, ab aliis judicatur: atqui multiplex est ejusinodi actio ; ergo, &c. Nego majorem. Quamvis enim actus illi, sint in rei veritate, vel boni, vel mali. moraliter quia tamen bonitas illa, vel malitia , levis momenti vulgo judicatur ; ideo usus invaluit, ut propter illos actus ,. homines, nec boni, nec mali dicerentur. Objicies denique. Viatori nonnunqualnquiescere licitum est , ergo cum in hac vita viatores simus , nobis quandoque quiescere licitum est, id est, ncque ad Deum progredi , neque ab ipso regredi ergo licitum est., achus quosdam indifferentes producere.
Distinguo antecedens. Si praeceptum progrediendi non urgeat, concedo. Si urgeat, nego. Porro, praeceptum de omnibus actibus nostris ad Deum referendis, sic urget, ut si vel unus eorum, ad ipsum non referatur, eo ipso sit moraliter malus. . Addo; nos in hac vita nonnunquam quiescere , dum scilicet non agimustat si agamus , necesse est, ut vel progrediamur ad terminum , . vel ab eo regrediamur : quia: hoc in casu, versus Deum non progredi, .
QuaereS autem an , ut nonnulli conten ,
216쪽
dunt, omnes infidelium adtias sitit totidem peccarat i. Respondeo cum distinctione. Vel enim infidelium a stus considerantur in ordine naturali, vel in ordine supernaturali. seu in ordine ad beatitudinem supernatura lem. Si spectentur in ordine naturali ; contendo , non omnes infidelium actiones esse peccata. Tum quia ex Apostolo ,genies , id est, insideles, ea qua sum legis, fata
erunt. Tum quia nemo tenetur peccata committere : at infideles ad actus quoiadam tenentur : verbi gratia, tenentur parentes seos colere, unicuique reddere quod suum est, & sic de multis aliis actibus, per legem naturalem praescriptis r evidens autem est, actus illos non esse peccata: Quod si aruis infidelium pectentur in ordinesupernaturali utcumquo, sed improprie, vocari possunt peccara , quatenus earent rectitudine debita, relative ad bea .ritudinem supernaturalem. Quod attinet ad ultimam quaestionem , iupeuus propositam, dico, I'. regulas morum ad duas generales revocari posse , nimirum ad legem & ad religionem; quam obrem de utraque nunc est disserendum De lege. Legis nomen, tribus modis diversis aeci
217쪽
MORALIS. 2oypitur. I '. Pro principiis, juxta quae varias mundi partes ordinavit Deus : hoc sensu accipitur, Proverbiorum capite octavo , quando certa lege sturo vallabat abusos, O legem ponebat aquis. 2'. Pro regnia arte factorum, seu pro praeceptis ab hominibus servandis, dum objectum aliquod conficiunt : ut ubi dicimus , leges definitionum dc a umentarionum. 3'. Pro regula mo- Ium , per quam nempe actus humani dirigunt ar ad honestatem : sola haec postrema legis acceptio , hujus est loci.Lc igitur , ut lila accipitur,'definiri solet a Jurisperitis , ordinatio , seu regula moralis, Conimunitatem obligans, stabilis , & ad commune bonum constituta. Quatenus dicitur, ordinatio, convenit cum iasilio , & distinguitur ab aliis multis actibus, tum intellectust, tam voluntatIS , qui non sunt ordinationes. Quatenus dicitur, obligans, distinguitur a consilio, rogatione & petitione , &c. Quatenus dicitur , obligans communitatem , differt a ceriis praeceptis, quae vel privatum aliquem, ve lpaucos privatos obligant. Quatenus dicitur , ordinatio moralis, differt ab ordinatione physica, quae fit per impulsum sp cialem & physicum. Quatenus dicitur, stabilis, distinguitur a mandato ; manda- tam enim certos habet durationis suae li-
218쪽
1ro MORALIS. mites: contra vero, lex durationem habet
stabilem , donec scilicet, vel a Legistatore revocetur , vel . ipsius objectum desinat. Dicitur denique , ad commune bonum constituta; & tunc distinguitur a privilegio , quod ad quorumdam tantum privatorum
utilitatem ordinatur. . Dices autem. Quaedam leges non
obligant , quales sunt leges permistivae dictae; quales sunt etiam leges, quibus
certarum rerum valor constituitur : verbi gratia , leges, quae monsearum valorem
praescribunt; ergo obligatio non e rtinet ad naturam legis. Nego antecedens. Nisi namque supradictae leges obligationem quamdam indu-jeerent, non amplius essent leses , seu non
arent. Hinc lays permissi vae dictae,
inligant talion ne impediatur usus eo-qxim permittuntur ; hinc etiam leges , quibus rerum valor constituitur, catenus obligant, quatenus subditi, res illas pro valore constituto recipere te
Dices. χ'. Lex antiqua, seu Mosaica , fuit vera lex ; neque tamen fuit stabilis , quandoquidem desiit ; ergo ad legem non requiritur stabilitas. 1'. Nego secundam antecedentis partem. Quoniam enim lex illa vetus consti
219쪽
tuta suerat ad totum illud tempus, quo Judaeorum Respublica in statu suo erat permansura; & quoniam toto illo te pore vim obligandi habuit, idcirco verε fuit stabilis. Respondeo, legem veterem desisse quidem , quantum ad ceremonias, sacrificia , caeteraque alia legalia diista : quia nimirum desiit legalium illorum objectum,& apparuit alius Sacerdos, aliaque victi-naa ; sed contendo , legem veterem non desiisse , quan tym ad praecepta moralia. Sic enim loquitur ipse Christus Non veni fluere , sed adimplere legem e & ut pateteX eo , quod Decalogus vim legis adhuc
Existere leges , constabit ex dicendis de variis earum speciebus.
Causa finalis legis, duplex est distimguenda, φιε, & cui. Causa finalis, quae, est bonum commune, ad quod lex ordinatur ;lex enim solummodb constituitur , propter perfectam subditorum administrationem ;unde si lex verteret in Reipublicae derri. mentum , eo ipso desineret esse lex. Causa finalis, cui Iegis, sunt ipsi subditi, in qu sirum utilitatem & commodum lex tendit. Hinc Tyrannum & Regem boc intercedit
220쪽
diser men , quod Tyrannus leges condendo , suam i, Rex verb, subditorum utili, talem spectet. Quaeres autem , quomodo fit intelli gendum vulgare hoc adagium ; legis est , homines reddere bonos lRespondeo, hoc non esse se intelligendum, quasi lex ratione sui, det vires ad id , quod praescribit exequendum ido. neas , dat enim solummodo notitiam eorum , qtue sunt, ve I agenda . vel omittenda ; sed eo tantum sepsin, quod praecipiat bonum , & prohibeat malum. At, inquies , potest quis legem adimplere , quamvis non . sit moraliter bonus. Distinguo propositionem. Si sic non
arat, ex motivo virtutis, sicut lex intendit, concedo. Si agat ex illo motivo ,
Nulla alia est causa exemplaris legis , praeter ideas , ad quas attendit Legislator. Causa efficiens legis, duplex , suprema,& subordinata. Soliis Deus , est suprema legis causa efficiens ; pro suo namque summo dominio , in entia creata, imponere potest leges, sapientiae suae consortes. Princeps autem , in Monachia 3 Senatus in Aristocratia, & populus in Democratia ', sunt causae essicientes legum kbordinatae.