장음표시 사용
51쪽
essentiales, nec proinde possunt amitti Respongeo, 1'. Beatos esse impeccatabiles , & eo sensu, quod nunquam sint peccaturi, & eo sensu , quod eorum pe candi potentiae ligentur & impediantur,. ne prorumpant in actus peccaminosos.
Nimirum quisquis peccat , falsum feta
judicitiin , aut circa finem , aut circh me dia : at Beati neutro modo falsum ferunt judicium. Non circa finem , seu Deum rquia ipsum intuitive cognoscunt. Non.
etiam circa media b: quia eorum respesstu,
nulla sunt amplius media ; adepto namque fine , cessant media. Quaeres , 4'. an Beati sint liberi circa amorem Dei a Respondeo, Beatos circa amorem Dei, liberos esse , libertate a coactione et tunc . enim actio dicitur libera, libertate a coactione , quando fit secundum propensio- .nem voluntatis : at amor Dei in Beatis . est secundum ipsorum voluntatis propensionem imb nullus actus amoris potest esse coactus, scut ostendetur postea. Respondeo , Beatos non esse libe- :Tos libertate, a necessitate , circa Doum amandum , hoc est , Beatos necessitari , ad amorem Dei. Actio namque voluntatis,
quae producitur absque electi ione , dicitur necessaria : atqui amor Dei in Beatis , est
52쪽
achus , qui producitur absque electione: tum quia electio locum tantum habet, dum aoitur de mediis in ordine ad finem
.ultimum : non autem dum agitur de fine ultimo possessio , sicut ostendetur , ubi delibertate. Tum quia , quilibet actus electivus in spiritu creato , vel meritorius est , vel demeritorius: at amor Dei in Beatis , non est meritorius ; alioqui beatiores & beatiores evaderent. Thm denique, quia tunc tantum intelligitur electio in spiritu creato , quando quaedam adest indifferentia ad agendum, aut non agendum : at in Beatis nulla potest esse indifferentia circa Deum amandum , aut non
amandum , cum in iis sit intuitiva summi boni visio.
Quaeres, s'. an beatitudo supernaturalis quamlibet veram excludat tristitiam 3 Relpondeo , I'. beatitudinem superna- tutalem quamlibet excludere veram tris .
titiam. Tum quia sic legitur in Apocalypsi , absterget Deus omnem: lacrymam ab
oculis eorum, ct mors ultra non erit, neque luctus , neque clamor, sque solor. Tum
quia gaudium Beatorum plenum est, ade5.que nullum relinquit verae tristitiae locum juxta illud , inebriabuntur ab ubertate do Mus tua, ct de torrente voluptatum potabis .eos. Tum denictue, quia vera tristitia com
53쪽
cipitur insociabilis cum summa felicillite. Dices tamen. Christus ' Domi , ad homo, beatus erat ante moruem ,'di ramei, vere tristis fuit, juxta haec ipsus wrrba :iristis est anima me ab usque ad moriemi e Igo,
Respondeo, i R. non omnes Theologos concedere , Christum Dominum , ut hominem , fuisse beatum ante mortem , nitunturque hoc Scripturae testimonio
Christum sic opportuit pati, ct ita intrare
in gloriam. Respondeo, 2'. Christum Dominum , ut hominem , tristem quidem fuisse , non de status sui miseria , sed de generis humani peccatis ; hinc quamvis Beati dolerent de parentum & amicorum peccatis , dolor hic nullatenus officeret ipsorum beatitudini; quia nempe Beati perfecte sub- ordinantur voluntati Divinae. An autem reipsa doleant de parentum & amicorum peccatis , & de bonis eorum operibus delectentur , definire non possumus. : Quaeres denique, quaenam futurae sint praecipuae dotes corporum humanorum, post generalem resurrectionem , saltem si sermo sit de Beatorum corporibus ξRespondeo , lumine naturali hoc definiri non posse. Quatuor autem dorps praecipuae vulgo tribuuntur corporibus Beν
54쪽
ueo MORALIS. torum post resurrectionena, scilicet impassibi: is, laritas, agilitas & subtilitas. Haec virlgaris opinio deducta creditur, ex Apostoli prima ad Corinthios , in qua sic legitur , seminatur corpus in corruptione surget in incorruptione , en , inquiunt Pimpassibilitas) ; seminatur in ignobilitate, surget in gloria, s en claritas j ; seminatur in infirmitate , surget in virtute , s en agi- .stas in ; seminatur corpus animale, surget spirituale, en subtilitas) : haec interpretatio non sufficienti nititur a lithoritate. Ubi porro corpus dicitur ab Apostolo, spiria tuale , hoc non est sic intelligendum , quasi convertatur in spiritum 1, id enim est impossibile , sed eo sensu , quod in eo nulli futuri sint motus, animae rationali rebelles.
De internis actuum humanorum primoipiis.
Interna actuum humanorum principia. dicuntur ea , quae sunt intra nos posita :ejusmodi principia duplicis generis vulgi,
distinguntur, congenita & acquisita. Con- genita , Vocantur ea, quae nobiscum nas.cuntur, quales sunt facultates ; acquisitavero, quae successu tempori& comparantur,
quales sunt habitus. Haec distributio non
55쪽
est accurata; quidam enim habi Mys possunt esse congeniti, sicut dietum fuit, ubi de Philosophia habituali Adami. Mista igitur
hac distributione, agemus xv.. de sicultatibus , in ordine ad mores. χ'. De habitibus, pariter relative ad mores. ue'. De passioniblis, prout se tenent, tum ex parte animae, tum ex parte corporis.
Tunc facultates considerantur in ordine ad mores , quando producunt actus , vel bonos, vel malos moraliter; revocan tira Philosophis , ut jam dictum . fuit , ad
quatuor generales, intellectum , voluntatem , imaginationem & appetitum sensitivum. Per intellectum , cognoscuntur bona & mala insensilia: per voluntatem appetimus bona insensilia, & aversamur mala insensilia. Per imaginationem , cΟ-gnoscuntur bona & mala sensilia. Deni-ique , per appetitum sensitivum, expetuntur bona sensilia, & odio habentur mala sensilia. De imaginatione & appetitu sensitivo dicetur, ubi de passionibus. Hic igitur agemus solummodb de intellectu & voluntate . prout ad mores pertinent. Sit itaquQν
56쪽
Intellectus, est facultas cognoscendi ea omnia , quibus mediantibus, vita humana regitur , moresque diriguntur ad honestatem. Ad facultatem hanc pertinent, synderesis prudentia & conscientia. Synderess accipitur, modo pro habitu, modo pro actu. Si sumatur pro habitu. est facilitas cognoscendi prima principia moralia, hoc, verbi gratia, aueri ne sereris , tibi fleri non vis. Si vero sumatur pro acta , est primorum illorum principiorum cognitio. Prudensia sumitur pariter, vel pro h bitu , vel pro actu. Si sumatur pro habitu , est facilitas eruendi conclusiones , ex prumis principiis moralibus ; si vero, pro actu , est illatio conclusionum , ex primis principiis moralibus. Conscientia, est sensus quidam intimus,
consequens notitiam agendorum , aut fugiendorum : modb dicitur quies interna , modo vermis internus , prout nempe, Vel
secundum, vel contra sensum illum intimum agimus. Conscientia vulgo distribuitur in veram, falsam & dubiam. Vero dicitur , quando sensus ille intimus subsequitur veram agendorum, aut fugiendorum notitiam. Dicitur salsa , seu erro-
57쪽
MORALI s. s 3 ta ea, quando sensus intimus sequitur quidem cognitionem agendorum , aut fugiendorum ; sed ita ut haec cognitio reipsa sit falsa, quamvis judicetur vera. Denique dicitur dubia, quando sensus ille intimus sequitur conclusionem solummodo probabilem agendorum , aut fugiendo-- rum. Ubi notabis , in moralibus non licere , secundum opinionem minus probabilem , & minus tutam se gerere , relicta
probabiliori & tutiori: quia scilicet in
dubiis, maximi praesertim momenti, tutior pars semper est eligenda. His praesuppositis , sequentes hic proponi solent quaestiones. Prima, an prae- requirantur actus intellectus , ut voluntas ad agendum se determinet 3 Secunda , quaenam intelle stus actio sufficiat ad voluntatem movendam Tertia , quid per intellectum exhiberi debeat, ut voluntasse se libere determinet ξQuod attinet ad primam quaestionem , respondeo , cognitionem praerequiri , ut Voluntas moveatur , sive ad speciem, si vead exercitium actus : quia nulla potest esse voluntatis actio , circa objeista penitus ignota: haec autem motio physica non est,
Quod attinet ad secundam quaestionem , notandum est , actionem intellectas , hoc
58쪽
14 MORALIS. in casu, duplicis generis esse distinguen. dam , apprehensionem nimirum, & judicium. His notatis, Respondeo, i R. solam apprehensionem sussicere, ad voluntatem movendam. Ut enim voluntas moveatur , satis est , quod anima cognoscat objechum, vel amoris, vel odii: at per apprehensionem, anima cognoscit ejusmodi objectum ; proindE-que, &c. Respondeo , Σφ. judicium quodlibet susticere, ad voluntatem movendam : quia ut voluntas agat, satis est , quod anima cognoscat bonum, aut malum, honestum,
Quod attinet ad tertiam quaestionem edico, I'. objectum aliquod apprehendi, &judicari posse, sub uno respectu, bonum ,& sub altero, malum. Σ'. Objectum apprehendi & judicari posse, solummodo ut bonum, sed finitum. 3'. Objectum cognosci posse, ut bonum infinitum ; ita ut per discursum tantum sic cognoscatur. 4'. Objectum bonum & infinitum , clare& intuitive cognosci posse, ut tale. 3'. Denique , objectum cognosci posse tanquam summum malum , respectu nostri. His
Respondeo , I'. si objectum apprehendatur , aut judicetur , sub uno respectu b
59쪽
M o R A L I s. snum, & sub altero malum ; voluntatem circa ipsum tunc esse liberam. , tum libertate contrarietatis, tum libertate contradiistionis: tum quia potest ipsum amare , quatenus bonum, & odisse, quatenus malum; aliunde vero, cum possit illud amare, potest ipsum non amare , & vicissim. Respondeo, et '. si objectum apprehen-: datur , aut judicetur solummodb, ut bo-
. num finitum ; voluntatem esse liberam , libertate i contradictis nis i, iacirca I ipsum amandum , aut non amandum : quia ipso neglecho , circa aliud potest occupari ;. ipsam autem non esse liberam, dibistatei contrarietatis: quia non potest odisse bo-
Respondeo, 3'. si objectum apprehendatur , aut judicetur infinite bonum , sed mediantς tantum discursu , sc cognitum ;voluntatem tunc ota illiberam. ,. ilibertate contradictionis , circa ipsum amandum, : aut non amandum : quia 'quotieς objec-. tum gliquod per se, seu iamethate non sa- tiat ammdi i facultatem , ipsam non meces sarib rapit, ad amesees suin L H i si i lil. i Respondeo. , 4'. si objectum intuitive cognoscatur , ut summum bonum. ; aulicvoluntatem nullatenus esse liberam, libertate. a necessitate , circa ipsum amandum :- probatum enim fuit, Beatos necessita M
60쪽
16 MORALIS. amorem Dei, ex eo quod ipsum intuitive
Respondeo denique , si objectum cognoscatur , tanquam summum malum, respectu nostri, ita ut per discursum tantum cognoscatur ut tale, voluntatem tunc
non necessitari, ad ipsum odio habendum. Quod si objectum illud intuitive cognoscatur , ut summum malum , qualis Deus. judicatur a damnati si , tunc voluntas fiei cessitatur, ad ipsum odio habendum. - : ' De volunt Voluntatis ossicium, circa mores in eo consistit, quod non tantum seipsam , sed& caeteras agendi facultates , aut applicet ad agendum , aut ab agendo detorqueat; unde quaeritur hic quomodo & quosnam actus voluntas, tum sibi, tum caeteris potentiis imperare possit 3 Ut solvatur haec quaestio,. Nota, voluntatis imperium duplex distingui posse, directum & in directum. Dite hum, dicitur illuss, quod immedia tum est, seu quod respicit proprios volunt talis aestus; in directum autem , quod me-tidiatum est seu quod respicit a us aliarum facultatum. Praeterea , voluntatis im-: perium4ndirectum dist*ibui potest, in pol Eucum despoticum. Politiciam , dicitur