Cursus philosophicus ad scholarum usum accomodatus. Authore Petro Lemonnier ... Tomus primus quintus

81쪽

Conclusio fecunda.

Libertas , ut est facultas , non versatureirca finem ultimum generatim sumptum. Libertas enim non versatur circa id , ad quod necessitamur : atqui necessitamur ad amandum finem ultimum generatim sumptum. Probatum enim fuit in Metaphysica, hominem praemoveri playsce , generaliter in bonum universim ; de, praeterea nullus est , qui non velit generatim esse beatus, scut per sensum intimum constat i proindeque , &c. At, inquies, ex divo Thoma, voluntas appetit libeth felicitatem universim; ergo voluntas est libera , circa finem ultimuin

universim. Distinguo antecedens. Voluntas appetit

libere aibertate a coactione, concedo LibertateI necessitate , nego. Solutio patet ex definitionibus utriusque libertatis.

Nota porro , libertatem quadruplicis generis universim distingui posse, scilicet

civilem , gloriae, gratiae & naturae. Liberis ras civilis , est immunitas ab alterius hominis dominio, opponiturque servituti , de qua dicetur alibi. Libertas gloriae, est immunitas ab omnibus miseriis , qualis est in solis beatis. Libertas gratiae, est immunitas di a peccato , di a servitute Da,

82쪽

ro ' o R A L I . s. monum , qualem nobis peperit Salvator nostcr. Libertas naturae , est agentis dominium in suos actus ; haecque vel est contrarietatis, vel contradictionis sicut jam dictum suit. De postrema hac specie nunc

agitur.

conclusio tertia.

Libertas , est vis elem va mediorum , per ordinem ad finem. In eo namque consistit libertas, quod est commune substantiis omnibus liberis, libertate a necessitate: atqui vis electiva mediorum, per ordinem ad finem , sic se habet. Nimirum convenit libertati Divinae , libertati An gelicae, dum Angeli erant in via , & ibbertati Humanae, quandiu homo est viator ; imb proprietates omnes libertatis a necessitate , fluunt ab illa virtute electiva , pNindeque , 5 c. Hinc errant, qui docent , essentiam libertatis a necessitate, reponendam esse in indifferentia quadam ad tua , seu in aequilibrio, ita ut agens in turamque pars rem vacillet. Forsan enitri haec indifferen tia convenit libertati Flumanae, sed con venire non potest libertati Divinae k. nee enim Deus potuit esse dubius & anceps circa agenda, vel non agenda. Dixi autem, Jorsan : quia xarb contingit

83쪽

MORALI s. 8 ihomines sint in illo perfecto aequilibrio.

An sit liberum arbitrium '

Qualpor h1c inquiruntur. Primum, utrum homo post Adami peccatum , liber sit, libertate a necessitate, praesertim circa' actus morales. Huic quaestioni dedit occasionem Calvinus , docens , hominem in praesenti statu , ad actus bonos necessitari per gratiam ; & ad actus malos , per concupiscentiam. Secundum , an Deus sit li- Der , circa entia creata λ Tertium, an Christus Dominus fuerit liber, dum viveret in terris i Quartum denique, an belluae sint liberae r Quod attinet ad postremam quaestionem ; quoniam ostendimus , nulla ratione

essicaci probari posse , belluis inesse su

stantias a materia diversas i, probari pariter non potest, iis inesse facultates activas. Tres igitur priores quaestiones supersunt discutiendae. Prima eonclusio,Homo lapsus , seu post Adae peccatum,

Fber est , libertate a necessitate circa a tus morales. Ille namque liber est , liberrate a necessitate , qui deliberat de agendis aut non agendis ; agens quippe non deliberat circa ea , quae non sunt in tui

84쪽

31 MORALIS. potestate : verbi gratia, caecus non deliberat , an aspicere debeat, necne: atqui

homo lapsus deliberat de adhibiis moralibus ponendis , aut Mon ponendis sicut unusquisque per sensunt intimum conscius esse potest; proindeque , &c. Et certe, ille liber est , libertate a ne- .cessitate, circa morales, cui praesiacribuntur praecepta de actibus bonis producendis de actibus malis fugiendis, cui promittuntur praemia , si bonos actus eliciat , & intentantur supplicia , si malos producat , haec enim essent frustranea &ridicula , si de necessariis ageretur: atqui homini lapso praecepta bene vivendi praeiacribuntur , ipsique proponuntur praemia ,

si benὸ , & intentantur supplicia, si math

agat; unde rursus sequitur , leges omnes Divinas & humanas ab iis funditus everti, qui tuentur opinionem nostrae oppostam , proindeque , &c. Denique ille liber est , libertate a necessitate, circI actus morales, quem sic esse liberum testantur Scriptura Sacra ,

Sancti Patres, & Concilia Oecumenica atqui, &c. Scriptura quidem Sacra his verbis: eris illi gloria alerna , qui potuistranstredi, O non transiresius, facere mala, non felix deinde Saniri Patres

. verbi gratia , Sanctus Ausustinus, qui sic

85쪽

M o R ab r L s loquitur et peccato teneri non pusumita si libero ad .faetendum , aut non faciendum careamus animi motu . Concilia pariter Oecumenica , verbi gratia, Concilium Tridentinum his verbis, si quis dixeris, liberum hominis arbitrium', post Adae peccatum, amissum ct extis tum, aut rem esse' de floiitulor; imo titulum e re, figmentum denique in Ecclesia, a Satana invectum Ana

Uema sit. Objecimnes. Objicies. Ille non est liber circa suos

adhus , qui ad eos determinatur a causa extrinseca et atqui homo lapsus determinatur ad actus bonos a Deo , & ad actus malos, tum a daemonibus, tum a variis

objectis sensilibus ; ergo, &c. Distinguo maiorem. Qui determinatur physice specialiter , concedo. Moraliter tantum, nego. Solutio intelligitur.ex dictis in Metaphysica , ubi de praemotione. Instabis. Qui non facit quod vult, phy-sce specialiter determinatur a causa externa : atqui bomo lapsus non , &c. ut constat per sensum intimum. Distinguomajorem. .ai non facit quod

vult essicaciter, eo edo. Inemaeiter tantum, nego. Itaque volitio duplex distinavi debet in Munine lapisi altera eficax ,

86쪽

84 MORALIS. qua homo hic & nunc se determinat ad

hoc agendum , vel non agendum λ alteri

vero inestica x , qua postquam novit quid sit agendum, aut fugiendum , non sequitur tamen rationis dictamen : nimirum occasione sensationum, quaedam sunt in nobis propensiones versus objecta sensilia ;& occasione intuitus idearum recti & honesti quaedam sunt in nobis propensio nes versus objecta insensita & spiritualia. Jam vero, quaedam ex ejusmodi propensionibus inter se saepisti me sunt opponiae , & exinde nascitur quasi bellum intestinum ; tuncque saepe non facimus quod volumus, id est, rectae rationis dictamen saepe deserimus : unusquisque autem conscius est, in sua potetate esse , dictamen illud aut sequi, aut deserere. Objicies. Σ'. Ille non est Iiber, qui non habet cfnsilia sua in sua potestate : atqui homo lapsus sic se habet. Sic enim legituo

Proverbiorum capite primo , hominis consilia hunt in manu Dei. Sic etiam habet Jeremias non est hominii dirigere vias suas p

Distinguo majorem. Qui non habet cori filia sua in potestate sta, quantum ad mediorum elachionem , concςdοι. Quantum ad eventum, seu finem, negoc. Reveras,cunsilia hominis istunt in Potestate solius:

87쪽

MORALI s. Ss Dei, quantum ad eventum , tum quia ab ipso solo diriguntur in certos fines, qui captum humanum longh . superant ; sicut

intelligitur de consilio fratrum Josephi , tum quia Deus impedire potest , dc plerumque impedit , varias interponendo

circumstantias ), ne homines ad optatos exitus sua perducant consilia ; sed co9tendo, hominis consilia esse in ipsius pori testate , quantum ad medio rima electionem ; ita ut hoc, vel illud medium proseo beneplacito possit assumere t, alioq ii nec meriti, nec demeriti foret capax. Ad aut horitatem autem Ieremiae respondeo hoc verum esse, si viae illae spectentur per ordinem , ad beatitudinem supernatu ia- Iem : hujus enim beatitudinis assecutio pendet a gratia supernaturali, quae nota est in hominis potestate ; unde textus ilici non est intelligendus de mediorum electione.

O jicies. Ex Sancto Augustino

homo per peccatum , & se & liberum perdidit albi irium; ergo post Adae peccatum

1 ron remansit liberum arbitrium. Distinguo antecedens. Liberum perdidicarbitrium , quantum ad complementum iaconcedo. Quantum ad essentiam , seu naturam , nego. Liberum arbitrium spectatur liantum ad essentiam, quando coni

88쪽

sideratur prout est vis electiva mediorum in ordine ad finem : tunc autem spectatur quantum ad complementum , quando consideratur , prout adjunctas habet gratias , dc plenum habet in partem inferiorem dominium. Revera , homo per peccatum amisit illa complementa, id est,

gratias minus intensas recipere coepit, Maliquando nullas : deinde pars inferior contra superiorem facta fuit rebellis , sed non ami ut essentiam libertatis. Libertas enim sumitur , vel pro facultate, vel pro actu. Si pro facultate, quoniam facultatea sunt essentiales , amitti non possiunt; si vero sumatur pro actu , quoniam homo debet esse meriai & demeriti capax in hac

vita, non potest: amittere dominium quod-uis in suos actus. Instabis. a'. Qui gravem contraxit peccandi necessitatem , liberum amisit arbitrium , saltem quantum ad exercitium ;atqui homo per peccatum , gravem contraxit peccandi necessitatem , ut loquuntur Sancti Patres ; ergo , NC. Distinguo majorem. Qui gravem contraxit peccandi necessitatem physicam ,

concedo. Moralem tant im , nego. Revera post Adae peccatum, homo gravem con-rraxit peccandi necessitatem moralem ,

hoc est , a peccato vix sese abstinet ;. se R

89쪽

MORALIS. Sr haec necessita phystica non est , quasi scilicet ab sol me non possit non peccare , alioqui non amplius esset culpandus. Instabis. Σ'. Qui non potest sese abstinere a peccato, gravem contraxit peccandi necessitatem physicam : atqui poti Adae peccatum , homo sese abstinere non potest a peccato ; nam ex Scriptura Sacra ,

Iustus in die septies peccat. 'Distinguo majorem. Qai sese abstinere non potest a peccato , hoc vel de illo determinate sumpto , concedo. A peccato uniffersm , nego. Revera , homo in praesenti statu , sese abstinere non potest a peccato universim : quia ignorantiae teneabris obvolvitur , & concupiscentiae motibus jugiter agitatur; sed sese abstinere potest a peccato quovis , determinate iumpto , reflectendo scilicet in finem & circumstantias r verbi gratia, quilibet homo conscius est, sese abstinere posse ab hoc

numero furto patrando

Conclusio secunda.

Deus non est liber, circa suos actus immanentes dictos. Non datur enim libertas , seu immunitas a necessitate , circa necessaria & essentialia r atqui action ex Dei manentes , necessariae sunt dc esse

90쪽

s8 MORALI s. tiales Deo. Repugnat enim , Deum esse polse sine ejusmodi actibus, verbi gratia , sine cognitione & amore sui; ergo, &c.

Concluso tertia.

Deus est maxime liber, circa actiones suas transeuntes dictas , seu , ut aiunt, ad extra. viam eodem modo judicandum est de caeteris actionibus Dei transeuntibus , ac de creatione & conservatione mundi : atqui Deus libere creavit mundum , ipsumque liberrime conservat.δriunib quidem mundum liberrime creavit. Nisi namque mundum liberrime creasset,

mundus esset necessarius : quod manife C. tam involvit contradictionem , at constat ex dictis in Metaphylica.. 2φ. DeuS mundum liberrime conservat. Cum enim conservatio sit continuata creatio, ex eo, quod Deus mundum liberrime creaverit,

sequitur, mundum ab ipso liberrime coiseservari; proindeque, Sc.

objectiones.

objicies. 1'. Qui suit ab aeterno dete minatus , ad mundum creandum, non fuit liber , circa mundi creationem : atqui Deus ab aeterno fuit determinatus , ad . mandum creandum , nova quippe voltu