장음표시 사용
301쪽
DE CONsi LiΑRio 18 adeo bonorum seges, ut non inuenientur quidem natura veraces, fidi, sinceri, digni, qui a Principibus ad consilium admittantur. Immb consiliarij raro solent esse ita
concordes, ut unus esse non possit speculator , se explorator alterius. Eos autem Princeps audiat modo coniunctim, modo separatim. separatim, quia opinio priuata est liberior. Coiunctim quia opinio publice promulgata est reuerentior. Separatim homines extam sunt audaciores coniunctim magis seruiunt auribus , de affectionibus eorum qui adsunt. Hominibus inferioris ordinis potius separatim est utendum, ne iis propter timorem dicendi libertas auferatur. Superioris ordinis coniunctim potius Princeps consulat, ut sibimet reuerentiam conseruet.
Sinine Consiliar, vivi mortuis praeferendi λNVm vero Consilia mortuorum sint
consiliis viventium praeferenda, non immerito dubitatur. Quam enim Consilia-x:n saepe blandiunt hir, id e 3 vere dictum fulta Optimi Consiliarii mortui. Itaque Princiapi conuenit libros euoluere, & praesertimporum, qui viventes tu huius vitae scena in-
302쪽
quia secure de futuris sentimus, sed prae timore actio deficit. Cauenda tamen nimia celeritas praecepti, quae similis est digestioni nimis preparatae, cuius vitio, si medicis credimus, corpora replentur cruditatibus,&variis seminibus morborum. Sapiens quiadem diceret solebat,cum homines nimis celeriter ad conclusionem festinabant. paulisper immoremur, ut ponimus citius absonuere.
Sed nolo tua Lector. abuti vatientia.
304쪽
POIA GHI COMITIS,& Canonici Patauini. DE HONORE.
In primo agitur de Honore Civili. In secundo Iniuria declarantur. In tertio Amicitia explicantur. In quarto Singulare certamen euertitur. In quinto Pacis concibanda ratio traditur
306쪽
O D o A R D E , Dux Sereni ime , debetur de Honore Liber, quem nuper a me scriptum ero nomini tuo. uid enim Principi conuenientius o ertur , quam quod de Honore'
Lapis qui ct Lydius , o index dicitur, at-rritu aurum atque argentum, cui nodi sit, arguit s uni Principes eorum , quae de Honore truduntur , admodum acres, atque ex
cit judices, quantum auri u in hisce traditionibus , quantum argenti , vel aeris, mirabilion fallente , protinus judicant, o
judicandi autoritas est. Sunt nam oris arbitri, Nobilitatis con serua- rores, autores dignitatis, sunt rerum cis hum mmyura et Honor, Noblitus, Digni
307쪽
emanant, quot sunt genera bonorum ; de quibus conceptus , signo aliquo sensibili demonstrabilis , haberi potest. Ideoque iuxta hanc nominis acceptionem etiam diuites , nobiles, de in aliquo Celsitudinis gradu collocati, sunt honore digni: quamuis eius modi honor pressiori loci tione potius laus dici mereatur. Haec enim bona, non sui gratia tenentur, sed alib r feruntur. Differunt autem bona laudabilia ab honorabilibus in hoc , quod bona laudabilia alio referuntur , honorabilia autem sunt gratia sui. Honor late sumptus, proprie loquendo dicitur conceptus , dc non opinio Excellentiae. Nam opinio est assensus incertus: concertus yerb abstrahit a cognitione ceria
onoris nomen modo concep-lium alicuius Excellentiae , mo
do signum dicti conceptus significat. Hinc tot species honoris
308쪽
ta & incerta: unde diuinae Excellentiae: cui potissimum debetur honor , habetur conceptus, id est , certa scientia,& non , opinio. Honor, ut signum est praemium virtutis, tributum praecipuE a congruente eius judice , ut Principe, viro probo; ut
eius virtus refulgeat; ceterique eius exemplo ad virtutem invitentur. At quoniam Excellentia in bonis animi praecipue' coi sistit; ideo honoris appellatione intelligi solet conceptus alienae virtutis i tam contemplativae, quam activae) & euidens te- stimonium dicti conceptus. Atque inde quemadmodum virtus spectari potest in triplici statu , dispositione , habitu , de actu ; ita triplex honor resultabit; quorum primus, & praecipuus actui, secundus habitui , tertius dilpositioni defertur.
Nos, qui honoris tantum ciuilis naturam inquirimus, non do conceptu cuius-
cunqRe virtutis, nec de signo dicti conceptus disputabimus, sed solum de concepta virtutis activae , & de externo dicti conceptus indicio. Honoris autem cognitio non minus dissicilis est, quam recta eius moderatio; quantum ad disciplinam ciuialem spectat. Nam ex artibus, quas exercent homines , quaedam materiae domi
natur , cuiusmodi est sculptura, pictura,ri aliae, quae: in lana, ligno, dc ferro occu-
309쪽
Dε GΕNa RE CIVID. 293pantur , quae dam in materia versantur contumaci , quae resistit artifici , quales sunt, agricultura, ars nautica, militaris,
medica, & disciplina ciuilis. Et quemadmodum illae saepe assequuntur suum finem, itae hae non raro expectatione frustrantur. Maxima vero admiratione dignum videtur, homines in cogia tione rerum inutilium assidud, & labori se detineri, in honoris disciplina , adeo necessaria vitae ciuili, summὰ negligentes. Honor quippe praemium & pretium cst ciuile . quemadmodum enim omnia ferE, quae homini sunt usui pecunia aestimantur , ira homo ipse honore veluti pretio : Honor itaque, ut quidam male sunt arbitrati, non est imaginarium ens rationis, politiacum, aut sagax hominum inuentum; quo ciues illecti, atque decepti vitam & opes temere effundant , sed naturalis quaedam
in mentibus nostris impressio , necessario facta a bonis aliorum actionibus visu, au'dituque perceptis : & sensibilis quaedam
eiusmodi in mente conceptus significatio. Nec mirum si naturalis hominibus insita quaedam propensio venerationis erga res, quae ceteris excellunt; cum& bruta anima'tia, de elementa ipsa inanimata sublimiora quodammodo agnoscant, & ven rentur. Quo indicio euidenti quicunque
310쪽
honorantur, se ipsos, atque alios etiam de sua probitate certiores faciunt, & incen-.duntur magis ad praeclaras virtutum actiones. Huiuimodi impressio, dc conceptus . alienae Excellentiae activae , vel eum spectat, qui excellit, & de quo talis habetur conceptus, vel alios, qui alienam excellentiam suspiciunt , vel denique oper tiones , quae ab eiusmodi eminentia prodeunt. Conceptus ille, si ad eius, de quo habetur, commodum vergit, dicitur Existimatio alienae dignitatis. si ad commodum eorum, qui eam habent, alienae boneficentiae fides appellatur. si denique respicit operationes eius , qui excellit , iudicium valoris nominatur, seu symmetriae Virium cum voluntate, vel absoluta, veIsaltem conditionali. Symmetria virium . cum voluntate absoluta est, cum quis vult, scit& potest, ut accidit, quando actiones sunt licitae. Symmetria virium cum volui tale conditionali est, cum quis scit , po test,& vellet si liceret, quod accidit cum actiones non sunt licitae.
Valor itaque iste dirigitur ad actiones,& agendi principia, quae sunt in nobis , M
cuncta complectitur; nimirum scire, posse , & velle. Unde cum aliquid fieri non licet, in quo casu recta voluntas renuit, Scr spuit illicitas actiones, valoris tamen i